Hà thủ ô đỏ là gì? Những tác dụng tuyệt vời và cách sử dụng hà thủ ô đỏ hiệu quả.
07/05/2025
Nội dung bài viết
Hà thủ ô đỏ, một vị thuốc quý giá trong Đông y, nổi bật với công dụng hỗ trợ sức khỏe. Hãy cùng khám phá những điều thú vị về hà thủ ô đỏ, từ công dụng đến cách sử dụng chuẩn nhất.
Hà thủ ô đỏ, được biết đến như một thảo dược mang lại những lợi ích tuyệt vời cho cơ thể, giúp cải thiện sắc vóc, đặc biệt là làm đen tóc và sáng da. Loại dược liệu này luôn được đánh giá cao trong y học cổ truyền.
Nếu bạn chưa từng nghe đến hà thủ ô đỏ, đừng lo, hôm nay Tripi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về loại thảo dược này, cùng với những công dụng đặc biệt và cách thức sử dụng nó hiệu quả.
Khám phá đặc điểm của hà thủ ô đỏ để hiểu rõ hơn về loại thảo dược quý giá này.
Hà thủ ô đỏ là gì?
Hà thủ ô đỏ, còn gọi là cây thủ ô, da giao đằng, dạ hợp, địa tinh, mang những tên gọi khác nhau tùy theo vùng miền, như khua lình trong tiếng Thái, măn đăng tua lình trong tiếng Lào, và mằng năng ón trong tiếng Thổ. Tên khoa học của nó là Fallopia multiflora hoặc Polygonum multiflorum, thuộc họ rau răm - Polygonaceae.
Hà thủ ô đỏ là loại dây leo lâu năm, thân có màu tím đỏ hoặc xanh. Lá cây có hình trái tim, đầu lá nhọn, dài từ 4 - 8 cm, nhẵn mịn và không có lông. Hoa có màu trắng, đường kính khoảng 2mm, mỗi hoa gồm 5 cánh nhỏ, mọc thành cụm. Mùa hoa nở từ tháng 9 đến tháng 11, quả xuất hiện từ tháng 12 đến tháng 2.
Hà thủ ô đỏ, hay còn gọi là cây thủ ô, da giao đằng, dạ hợp, là một loại thảo dược quý, được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền.Củ hà thủ ô đỏ có hình dạng phình to, màu đỏ, tròn dài nhưng không đều. Vỏ củ có màu nâu đỏ hồng, mặt cắt ngang màu nâu sẫm, mềm và có lớp sần mỏng. Lõi củ đôi khi bị hóa gỗ, tạo nên sự đặc biệt trong dược tính của nó.
Củ hà thủ ô đỏ, phần dược liệu chủ yếu, có vị chát, đắng ngọt và tính ôn. Vị đắng có liên quan đến tính lạnh, còn vị chát lại liên quan đến tác dụng táo sáp. Mặc dù ít phổ biến hơn, đôi khi dây và lá hà thủ ô đỏ cũng được sử dụng làm thuốc, với vị ngọt và tính bình.
Vị trí phân bố của hà thủ ô đỏ
Ở Việt Nam, hà thủ ô đỏ tìm thấy mọc hoang trong các khu vực núi rừng, chủ yếu ở các tỉnh vùng Tây Bắc, và một số tỉnh Bắc Trung bộ như Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, cũng như các tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Tây Nguyên, Lâm Đồng, Phú Yên và Đắk Lắk.
Tại Châu Á, hà thủ ô đỏ phát triển mạnh nhất ở Trung Quốc, đặc biệt ở các vùng đồi núi cao của Giang Tô, Phúc Kiến, Tứ Xuyên. Ngoài ra, Nhật Bản và Ấn Độ cũng là những nơi có sự hiện diện của cây này.
Hà thủ ô đỏ mọc tự nhiên ở các khu vực núi rừng, nơi khí hậu và thổ nhưỡng thuận lợi cho sự phát triển của loại cây này.Quy trình thu hái và chế biến hà thủ ô đỏ
Với dược tính mạnh mẽ, hà thủ ô đỏ đã được trồng rộng rãi ở nhiều nơi để cung cấp nguồn dược liệu cho y học. Cây có thể được nhân giống qua dây, hạt, củ hoặc cánh bánh tẻ và thường được thu hoạch sau khoảng 4 đến 5 năm, vào mùa xuân hoặc thu.
Củ hà thủ ô đỏ được thu hoạch khi thân cây đã héo, được đào lên, làm sạch đất cát, bụi bẩn, sau đó bổ đôi hoặc bổ tư, rồi đem phơi khô để sử dụng.
Quy trình thu hái và chế biến hà thủ ô đỏSau khi củ hà thủ ô đỏ khô, một số nơi sẽ tiếp tục quy trình chế biến bằng cách đồ với đậu đen qua 9 lần, cho đến khi có được miếng hà thủ ô đen. Đây là loại hà thủ ô chế. Cách thực hiện chi tiết như sau:
- Ngâm củ hà thủ ô đỏ trong nước vo gạo 1 ngày, sau đó vớt ra và rửa sạch với nước.
- 1kg củ hà thủ ô đỏ nấu với 100gr đậu đen trong 2 lít nước. Đảo đều để đảm bảo củ và đậu chín đều. Nấu đến khi nước gần cạn.
- Vớt củ ra khi thấy củ đã mềm, phơi dưới ánh nắng trong 1 đến 2 ngày.
- Tiếp tục thực hiện các bước này cho đến khi hoàn thành 9 lần.
Các thành phần hóa học có trong hà thủ ô đỏ
Hà thủ ô đỏ chứa nhiều dưỡng chất và hợp chất quý giá, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm:Trong hà thủ ô đỏ, bạn sẽ tìm thấy các thành phần dinh dưỡng và hoạt chất có tác dụng lớn đối với cơ thể, bao gồm:
- 1,7% anthraglucozit (chrysophanol, emodin, rhein), với khả năng thanh nhiệt, giải độc, ích thận, cường gân cốt.
- 1,1% chất đạm
- 4,2% tinh bột
- 3,10% chất béo
- 2,4% chất vô cơ
- 26,4% chất tan trong nước
- Lecithin, cùng các dưỡng chất khác.
Công dụng của hà thủ ô đỏ
Theo y học cổ truyền, hà thủ ô đỏ được biết đến với công dụng nhuận tràng, bổ huyết, bổ can thận, giải độc, cường gân xương, và chữa các triệu chứng như râu tóc bạc sớm, mất ngủ, táo bón, suy nhược thần kinh, tiêu hóa kém, cao huyết áp, tinh trùng yếu, ho gà...
Nhiều nghiên cứu y học hiện đại cũng chỉ ra rằng hà thủ ô đỏ mang đến một loạt các công dụng, cụ thể như:
- Hỗ trợ tiêu hóa: Hà thủ ô đỏ chứa anthraglucozit và anthraquinon, hai thành phần có khả năng kích thích hệ tiêu hóa, làm tăng sự co bóp của ruột, từ đó giúp cải thiện tình trạng táo bón và hạn chế đi ngoài ra máu.
- Giúp tóc khỏe và đen: Hà thủ ô đỏ nổi tiếng trong việc ngăn ngừa rụng tóc và tóc bạc sớm. Sau khoảng 1-2 tháng sử dụng, tóc sẽ giảm rụng đến 80%, và với những ai có tóc bạc sớm, tỉ lệ tóc bạc sẽ giảm từ 20-30% sau 3-4 tháng sử dụng.
Hà thủ ô đỏ hỗ trợ cải thiện tóc bạc sớm, đồng thời giúp tóc giảm rụng hiệu quả.- Bổ máu và chống suy nhược: Hà thủ ô đỏ giúp tăng cường lượng hồng cầu, cải thiện tình trạng thiếu máu lên não, giảm mệt mỏi, biếng ăn và mất ngủ.
- Bảo vệ gan: Hợp chất stilben trong hà thủ ô đỏ hỗ trợ giải độc gan, bảo vệ gan khỏi sự tấn công của oxy hóa và thúc đẩy chức năng gan, ức chế các enzyme như GOT và GPT.
- Kháng khuẩn và giảm mỡ máu: Hà thủ ô đỏ có tác dụng điều trị ho, ức chế vi khuẩn lao, đồng thời giảm cholesterol xấu, triglyceride, nhờ đó giúp ngăn ngừa xơ vữa động mạch và các biến chứng về tim mạch.
- Tăng cường estrogen: Hà thủ ô đỏ có hoạt tính sinh học tương tự estrogen, hỗ trợ phụ nữ thiếu máu, kinh nguyệt không đều, giúp điều hòa khí huyết và cải thiện sức khỏe sinh lý.
Hà thủ ô đỏ còn mang lại những công dụng tuyệt vời trong việc điều trị sốt rét mãn tính, ít sữa, các bệnh phụ nữ sau sinh, đau lưng, thấp khớp, di tinh, tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu ra máu, bệnh ngoài da, mẩn ngứa, ù tai, hoa mắt chóng mặt, đau lưng mỏi gối, chứng minh tính hiệu quả qua từng trường hợp.
Các bài thuốc sử dụng hà thủ ô đỏ trong điều trị bệnh được nhiều người áp dụng và mang lại kết quả khả quan.
Hà thủ ô đỏ có thể sử dụng trong nhiều bài thuốc điều trị các bệnh lý, giúp phục hồi sức khỏe nhanh chóng và hiệu quả.Bài thuốc 1: Điều trị mất ngủ và giấc mơ huyền bí
Sử dụng 12g hà thủ ô đỏ, 12g đan sâm, 60g trân châu, sắc cùng nước, sử dụng đều đặn trong 1 tháng để đạt hiệu quả tốt nhất.
Bài thuốc 2: Bổ huyết, an thần, trị hư, lo âu, huyết khô và tóc bạc sớm
Sử dụng 12g hà thủ ô đỏ, 12g bắc sa sâm, 12g quy bản, 12g long cốt bạch thược, sắc cùng nước để tạo thành một bài thuốc quý.
Bài thuốc 3: Trị sốt rét mãn tính, sốt triền miên
Có thể lựa chọn một trong hai bài thuốc sau để điều trị hiệu quả:
- 60g hà thủ ô đỏ sống, 12g sài hồ, 20g đậu đen, sắc cùng nước, phơi qua sương một đêm và hâm lại vào sáng hôm sau để sử dụng.
- 16g hà thủ ô chế, 12g đảng sâm, 12g đương quy, 12g trần bì, 12g gừng lùi, sắc lấy nước uống mỗi ngày.
Bài thuốc 4: Trị chứng suy nhược thần kinh, khó tiêu, ăn uống không ngon miệng
Sử dụng 10g hà thủ ô, 5g đại táo, 2g thanh bì, 3g trần bì, 3g sinh khương, 2g cam thảo. Sắc cùng 600ml nước cho đến khi còn lại 200ml, chia uống 3-4 lần trong ngày, dùng hết trong một ngày.
Hà thủ ô đỏ có tác dụng điều trị sốt rét mãn tính và tình trạng sốt li bì kéo dài.Bài thuốc 5: Chữa tóc bạc sớm, mạnh gân cốt, bổ huyết, bổ tinh và tăng cường sức khỏe lâu dài
Bài thuốc 'Thất bảo mỹ nhiệm đơn' trích từ Tích thiện đường phương
- Ngâm 600g hà thủ ô đỏ và 600g hà thủ ô trắng trong nước vo gạo trong 4 ngày, sau đó rửa sạch và để ráo.
- Xếp một lớp hà thủ ô, một lớp đậu đen rồi đồ chín, phơi nắng 9 lần và sấy khô, sau đó tán thành bột.
- 600g xích phục linh và 600g bạch phục linh cạo vỏ, tán bột, đãi với nước sạch, lọc bột lắng rồi phơi khô.
- 320g ngưu tất tẩm rượu 1 ngày, thái mỏng và trộn với hà thủ ô, đồ với đậu đen 3 lần rồi phơi khô.
- 320g đương quy, 320g câu kỷ tử, 320g thỏ ty tử tẩm rượu, giã nát, phơi khô. 100g bổ cốt chi trộn với vừng đen rồi giã nát, trộn mật ong vo thành viên 0.5g.
- Uống 3 lần mỗi ngày, mỗi lần 50 viên. Sáng uống với rượu nóng, trưa với nước gừng, tối với nước muối.
Bài thuốc 'Hà thủ ô hoàn' trích từ Hòa tễ cục phương
1800g hà thủ ô đỏ, 600g ngưu tất thái mỏng, trộn đều rồi đồ cùng 1 đấu lớn đậu đen đã đãi sạch.
Đem đồ chín rồi phơi khô, thực hiện tương tự 3 lần sau đó tán thành bột. Thêm thịt táo đen Trung Quốc, vo thành viên nhỏ 0,5gr.
Uống 3 lần trong ngày, mỗi lần 30 viên, kết hợp với rượu hâm nóng để tăng hiệu quả.
Bài thuốc 'Hà thủ ô hoàn'Bài thuốc 'Hà thủ ô tán' trích từ Bản thảo cương mục
Cạo vỏ hà thủ ô đỏ, thái mỏng rồi phơi khô, tán thành bột mịn. Mỗi ngày uống 4g, chiêu thuốc với rượu để phát huy tối đa tác dụng.
Bài thuốc 6: Điều trị mỡ máu cao
Sắc 30g hà thủ ô đỏ đã chế với 300ml nước đến khi còn lại một nửa, chia thành 2 lần uống trong ngày và dùng hết thuốc trong ngày.
Bài thuốc 7: Điều trị huyết hư, can thận âm hư, thiếu máu và tóc bạc sớm
Có thể áp dụng theo hai phương pháp sau đây:
- Kết hợp với trứng gà: Sử dụng 2 quả trứng gà và 30g hà thủ ô chế. Đầu tiên, sắc hà thủ ô hai lần lấy nước. Sau đó, nấu 2 quả trứng gà với nước hà thủ ô đã sắc.
Ăn 1 lần mỗi ngày. Thực hiện trong 1-2 tháng. (Có thể giảm còn một quả trứng nếu thấy quá nhiều).
- Hầm với gan heo: 6g hà thủ ô chế, 250g gan heo, 50g măng, 50g nấm rơm, 1 quả trứng gà, muối, rượu trắng, bột ngọt, nước tương, đường, bột năng và gừng.
Sắc hà thủ ô chế lấy nước dùng. Gan heo làm sạch, thái lát và xào sơ qua với gừng, tỏi, hành băm nhuyễn. Tiếp tục xào với măng và nấm rơm, rồi cho vào nước dùng hà thủ ô.
Khi canh đã chín, hòa một chén nước với bột năng rồi cho vào canh để tạo độ sánh. Cho thêm một quả trứng gà và khuấy đều. Nêm nếm vừa ăn, dùng khi còn nóng.
Hà thủ ô đỏ có thể tìm mua ở đâu và giá cả như thế nào?
Thông tin về các địa điểm bán và giá cả của hà thủ ô đỏBạn có thể dễ dàng mua hà thủ ô đỏ tại các nhà thuốc, hiệu thuốc đông y lớn, hoặc trên các sàn thương mại điện tử phổ biến như Shopee, Lazada... Sản phẩm này được chế biến và bán dưới nhiều dạng thức khác nhau, với các mức giá như sau:
- Hà thủ ô đỏ chế có giá dao động từ 180.000đ đến 250.000đ cho 500gr.
- Hà thủ ô đỏ dạng viên hoàn có giá khoảng 980.000đ đến 1.200.000đ cho mỗi hộp, giá sẽ thay đổi tùy thuộc vào các dược liệu bổ sung.
- Các sản phẩm chứa hà thủ ô đỏ có giá từ 220.000đ đến 450.000đ.
Những điều cần lưu ý khi sử dụng hà thủ ô đỏ
Lưu ý khi sử dụng hà thủ ô đỏMặc dù là một vị thuốc quý với rất nhiều công dụng, nhưng hà thủ ô đỏ cũng có thể gây ra các tác dụng phụ nếu sử dụng không đúng cách. Theo Bác sĩ Nguyễn Thị Hằng - Học viện Y dược học cổ truyền Việt Nam, dưới đây là những điều cần lưu ý khi dùng hà thủ ô đỏ:
- Trước khi chế biến, cá cần được làm sạch vảy, tránh dùng kèm với gừng, tỏi, hành, và tiết canh nếu ăn nhiều.
- Hà thủ ô đỏ không nên dùng cho những người có tiền sử mắc ung thư, người đang điều trị ung thư vú, ung thư tử cung, hay những bệnh nhân chuẩn bị thực hiện phẫu thuật.
- Hà thủ ô đỏ không phù hợp với những người bị tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa, viêm đường tiêu hóa, viêm dạ dày, đặc biệt là khi còn tươi sống.
- Tránh sử dụng cho người bị teo cơ, viêm cơ, hay rối loạn điện giải.
- Không dùng cho trẻ em dưới 3 tuổi, phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú.
- Cần kiểm soát liều lượng cẩn thận, tránh dùng quá liều để bảo vệ sức khỏe gan.
Thông qua những chia sẻ trên, hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn về công dụng và cách sử dụng hà thủ ô đỏ. Hãy tiếp tục theo dõi Tripi để khám phá thêm nhiều kiến thức bổ ích khác cho cuộc sống của mình!
Nguồn: Dược phẩm Tâm Bình
Khám phá các loại nước yến tại Tripi để bổ sung dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể của bạn:
Tripi
Du lịch
Ẩm thực
Khám phá
Đi Phượt
Vẻ đẹp Việt Nam
Chuyến đi
Có thể bạn quan tâm
Hướng dẫn cách chèn nhanh ngày và giờ hiện tại vào ô trong Excel
Hướng dẫn Cài đặt FBReader để đọc sách điện tử
Hướng dẫn thiết lập mật khẩu mã hóa cho file NotePad
Worksheet là gì? Khám phá sự khác biệt giữa Worksheet và Workbook trong Excel
Khám phá cách sử dụng công cụ CONSOLIDATE trong Excel để tổng hợp và phân tích dữ liệu. Công cụ này giúp bạn dễ dàng thực hiện các phép tính như cộng, tính trung bình, tìm giá trị lớn nhất và nhỏ nhất chỉ trong vài thao tác đơn giản.
