Hành trình Trở thành Nghệ sĩ Turntablist Chuyên nghiệp

25/02/2025

Nội dung bài viết

Scratching (chà đĩa) là kỹ thuật đỉnh cao trong nghệ thuật biểu diễn âm thanh bằng bàn xoay, đĩa than và bộ hòa âm (turntablism). Khác với DJ thông thường, nghệ sĩ turntablist là những người sáng tạo nghệ thuật thực thụ. Bằng cách tìm hiểu và sử dụng các công cụ DJ cần thiết, bạn sẽ khám phá thế giới nhịp điệu đầy sáng tạo. Việc nắm vững kỹ thuật và thẩm mỹ của thể loại này sẽ giúp bạn biểu diễn ở đỉnh cao phong độ!

Các bước thực hiện

Lựa chọn thiết bị phù hợp

Chuẩn bị dụng cụ DJ cơ bản. Đối với hầu hết các DJ, bạn cần một máy quay đĩa có mô-tơ trực tiếp, một bộ hòa âm và một bộ sưu tập đĩa than để luyện tập sampling và scratching. Tuy nhiên, các bộ điều khiển kỹ thuật số và máy quay đĩa CD (CDJ) ngày càng phổ biến, với nhiều tính năng đa dạng như scratching, tạo vòng lặp, phát nhạc ngược ở tốc độ cao hoặc thấp, và nhiều chức năng khác hỗ trợ đắc lực cho nghề turntablist.

Nếu chưa có máy quay đĩa, bạn có thể lo lắng khi mua chiếc đầu tiên, đặc biệt nếu bạn muốn trở thành nghệ sĩ turntablist chuyên nghiệp, bạn sẽ cần đến 2 chiếc. Dù chỉ cần một máy quay đĩa để scratching, nhưng việc sử dụng một máy sẽ không tạo ra âm nhạc hoàn chỉnh. Tuy nhiên, chỉ cần một máy quay đĩa có mô-tơ trực tiếp là bạn đã có thể bắt đầu. Đừng chi tiêu quá nhiều ngay từ đầu.

Chọn một bộ mixer có nút điều chỉnh đa chế độ trên thanh ngang để chuyển đổi giữa các bài nhạc. Các chế độ điều chỉnh giúp bạn kiểm soát âm thanh giữa các máy quay đĩa một cách dễ dàng. Một bộ hòa âm chất lượng dành cho scratching thường có thanh chuyển nhạc ngang không cần phải nằm chính giữa trước khi âm thanh chuyển kênh. Dù không bắt buộc, nhưng bộ hòa âm này sẽ giúp việc phối nhạc trở nên thuận lợi hơn, đặc biệt khi bạn luyện tập các kỹ thuật nâng cao.

Sử dụng miếng lót đĩa giữa bàn xoay và đĩa nhạc. Những miếng lót chống từ này là công cụ không thể thiếu đối với DJ chuyên về scratching. Chúng cho phép bạn dùng tay dừng đĩa mà không làm ảnh hưởng đến chuyển động của bàn xoay.

Nếu sử dụng máy quay đĩa giá rẻ, bạn có thể dùng các vật liệu như nhựa, sáp hoặc giấy da để chêm vào. Thậm chí túi ni lông cũng có thể phát huy tác dụng.
Bạn có thể đầu tư vào sản phẩm “thảm thần” để giảm ma sát. Nếu muốn tùy chỉnh hoặc gặp khó khăn khi dừng đĩa, hãy thử “thảm bơ” – loại lót đĩa mượt mà nhất hiện nay. Tùy vào phong cách và thiết bị, bạn có thể cần điều chỉnh thêm độ ma sát.

Xây dựng bộ sưu tập đĩa nhạc để sampling. Một nghệ sĩ turntablist cần đa dạng đĩa than để sáng tạo âm nhạc. Họ là bậc thầy phối nhạc, kết hợp nhịp điệu từ các bản thu và đoạn mẫu để tạo nên âm thanh độc đáo. Đây là phong cách sáng tạo “chắp vá” đòi hỏi sự luyện tập kỹ lưỡng với nhiều loại đĩa khác nhau.

Hầu hết đĩa dành cho scratching đều chứa các đoạn mẫu, đoạn nhạc đệm và hiệu ứng âm thanh. Đừng mua đĩa một cách ngẫu nhiên; hãy nghe thử để đảm bảo chúng phù hợp với nhu cầu luyện tập và biểu diễn của bạn.
Những đĩa nhạc được thiết kế để lặp lại đoạn mẫu là lựa chọn lý tưởng. Ngay cả khi kim đĩa nảy lên, bạn vẫn có được âm thanh mong muốn. Nếu chưa quen với đĩa, hãy tìm hiểu bằng cách xoay đĩa và khám phá các đoạn mẫu yêu thích.
Bạn có thể sử dụng đĩa không nhạc đệm hoặc đĩa sẵn có, nhưng hầu hết DJ chỉ chọn một số đĩa nhất định để luyện tập và thi đấu.

Nâng Cao Kỹ Thuật

Tìm đoạn âm thanh mẫu trên đĩa nhạc để luyện tập scratching. Hãy dành thời gian lắng nghe kỹ lưỡng để hiểu rõ cấu trúc bài hát. Những đoạn nhạc đệm nghỉ – khi các nhạc cụ khác ngừng chơi, chỉ còn tiếng trống – thường được sử dụng làm nền trong các bản hip-hop, trong khi các đoạn nhạc cụ đơn thuần mang đến giai điệu thú vị để kết hợp.

Lắng nghe đĩa nhạc cẩn thận và dừng đĩa khi bạn tìm thấy âm thanh mong muốn. Quay lại và xác định chính xác thời điểm âm thanh đó bắt đầu.

Đánh dấu rãnh đĩa. Trước đây, các DJ thường dùng những mẩu giấy dính nhỏ hình tròn, tương tự như những mẩu giấy giáo viên dùng để chấm bài, dán lên đĩa gần rãnh và ngay phía trên đoạn nhạc mẫu. Điều này giúp họ nhận biết thời điểm đoạn nhạc mẫu bắt đầu và dễ dàng đưa kim đĩa trở lại vị trí cần thiết.

Một số DJ không thích dán giấy lên đĩa dù đây là phương pháp truyền thống. Bạn có thể đánh dấu rãnh đĩa theo cách phù hợp nhất với mình, đặc biệt nếu bạn muốn ghi âm hoặc phối nhạc nhanh chóng.

Sử dụng đầu ngón tay để dừng đĩa. Sau khi âm thanh dừng, từ từ xoay đĩa ngược chiều với tốc độ gần bằng khi phát xuôi. Điều này tạo ra hiệu ứng âm thanh tương tự như nhấn nút đảo chiều trên máy quay đĩa. Âm thanh scratching được tạo ra bằng cách chọn đoạn nhạc đệm phù hợp, như tiếng kèn trumpet hoặc hiệu ứng âm thanh dài, rồi xoay đĩa qua lại trên nền nhạc để tạo hiệu ứng đặc biệt.

Phát một bài hát khác và lặp lại quy trình với đoạn nhạc đệm. Chỉ riêng tiếng scratching sẽ giống như một bộ phim toàn cảnh nổ. Ban đầu có thể thú vị, nhưng sẽ trở nên nhàm chán sau vài phút. Để scratching hiệu quả, bạn cần kết hợp các đoạn nhạc mẫu với thao tác trên đĩa và một đoạn nhạc đệm phù hợp. Hãy tìm những đoạn nhạc đệm nghỉ đặc sắc trong các bài hát yêu thích, đặc biệt là các bản soul cổ điển và R&B, vì chúng thường có nhịp điệu nền tuyệt vời để bạn xây dựng âm nhạc.

Tăng tốc độ đĩa nhanh hơn đoạn nhạc mẫu thay vì phát ở tốc độ bình thường hoặc làm chậm lại. Điều này tạo ra âm thanh có âm vực cao. Lặp lại tương tự khi đảo chiều, điều chỉnh cùng tốc độ. Sau đó, áp dụng kỹ thuật này với âm nhạc. Đây còn được gọi là “baby scratch”.

Bắt đầu với đoạn nhạc đệm chậm, sau đó tăng dần tốc độ. Khi đã thành thạo, hãy đa dạng hóa nhịp điệu bằng cách thêm các đoạn nhạc đệm bạn đã phát triển.

Làm Chủ Kỹ Thuật Chà Đĩa

Lắng nghe kỹ lưỡng các nhà sản xuất nhạc đệm. Hãy nghiên cứu cách những DJ và nhà sản xuất yêu thích của bạn tạo ra nhạc đệm, kết hợp âm thanh và kết cấu từ nhiều nguồn khác nhau. Dù mục tiêu của bạn là thi đấu hay sáng tạo, việc học hỏi từ các bậc thầy là điều không thể bỏ qua.

RZA đã tiên phong trong việc sử dụng kỹ thuật lo-fi, lấy mẫu từ nhạc soul cổ điển và phim samurai, tạo nên những bản nhạc đệm độc đáo cho các album của Wu-Tang. Hãy nghe “Ice Cream” của Raekwon để cảm nhận cách một đoạn guitar mẫu được tăng tốc tạo nên giai điệu dễ nghe.
Madlib, với việc sử dụng nhạc jazz và các bản hit thập niên 80, đã trở thành một trong những nhà sản xuất được săn đón nhất. Hãy khám phá “Madvillainy” cùng MF Doom và các tác phẩm với Freddie Gibbs để thấy sự kết hợp tài tình giữa cổ điển và hiện đại.

Học cách kết hợp nhạc đệm một cách nhanh chóng. Việc phối hợp nhạc đệm từ các đoạn mẫu khác nhau là kỹ năng quan trọng. Nếu không thực hiện đúng, âm nhạc của bạn sẽ trở nên hỗn loạn. Sử dụng máy đếm nhịp để xác định số nhịp mỗi phút của các mẫu nhạc, từ đó kết hợp chúng một cách hài hòa.

Nhiều DJ thường đánh dấu số nhịp trên vỏ đĩa để dễ dàng xây dựng nhạc đệm và bài hát một cách nhanh chóng.

Sắp xếp các âm thanh khác nhau để tạo nên âm nhạc. Thử nghiệm với nhiều âm thanh và kết cấu để tạo ra những đoạn nhạc độc đáo. Một số DJ lấy cảm hứng từ những nguồn ít ngờ tới như latin jazz, bản ghi âm lời nói, hoặc nhạc thư giãn. Hãy biến chúng thành những bản nhạc khiến người nghe không thể ngừng nhún nhảy!

Một nguyên tắc vàng từ các nghệ sĩ turntablist: Khi kết hợp với đoạn trống của nhóm Meters, hầu hết các đoạn nhạc đều trở nên tuyệt vời.

Phát đĩa ở nhiều tốc độ khác nhau. Đừng giới hạn bản thân ở một tốc độ cố định. RZA đã tăng tốc và nâng cao âm vực của đoạn guitar mẫu từ Earl Klugh để tạo nên giai điệu đặc biệt trong “Ice Cream.” Trong sản xuất âm nhạc, giới hạn duy nhất chính là trí tưởng tượng của bạn.

Đừng lạm dụng scratching. Khán giả không muốn nghe một buổi biểu diễn chỉ toàn tiếng scratching. Hãy coi nó như một gia vị tô điểm cho bài hát, không phải là yếu tố chính. Tương tự như một bản nhạc rock chỉ có vài đoạn guitar solo, một bản nhạc đệm của DJ cũng chỉ nên có 1-2 đoạn scratching.

Học những kiến thức cơ bản về âm nhạc. Một nghệ sĩ turntablist cũng giống như một nghệ sĩ chơi nhạc cụ gõ, đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về nhịp điệu. Bạn cần luyện tập kỹ thuật scratching để hòa hợp với âm nhạc và cuối cùng tạo ra những giai điệu độc đáo từ đĩa nhạc. Khi scratching trên nền nhạc đệm, bạn đang tạo ra nhịp điệu. Hiểu biết về nhịp điệu sẽ giúp bạn phát triển kỹ năng và tái tạo chúng một cách chính xác.

Hầu hết các bài hát hip-hop và nhạc dance có nhịp 4/4, nghĩa là mỗi ô nhịp có 4 phách. Mỗi phách có thể được chia nhỏ theo nhiều cách khác nhau. Hãy đếm to những nhịp này khi nghe nhạc: [1] [2] [3] [4], [1 và] [2 và] [3 và] [4 và], [1 e và a] [2 e và a] [3 e và a] [4 e và a], hoặc [1 triplê] [2 triplê] [3 triplê] [4 triplê] (triplê là nhóm ba nốt được chơi trong khoảng thời gian thường dành cho hai nốt).

Học cách đếm nhịp với nhạc đệm yêu thích.

Một cách tuyệt vời để làm quen với nhịp điệu là chơi trống lẫy. Bạn có thể truy cập trang web Vic Firth để tìm hiểu cách chia nhỏ nhịp điệu và cách các âm nghỉ được sắp xếp. Khi có thể hát to những nhịp điệu này, bạn có thể sử dụng chúng làm nền tảng cho các đoạn scratching của mình.