Hướng dẫn chi tiết cách đọc chỉ số trên đồng hồ vạn năng

26/02/2025

Nội dung bài viết

Đối với người không chuyên, các ký hiệu trên đồng hồ vạn năng có thể trở thành một thách thức như một ngôn ngữ mới lạ. Ngay cả những người có kinh nghiệm trong lĩnh vực điện đôi khi cũng cần sự trợ giúp khi đối mặt với những đồng hồ vạn năng mới với hệ thống ký hiệu không quen thuộc. Tuy nhiên, việc hiểu các cài đặt và cách đọc thang đo không quá phức tạp, giúp bạn nhanh chóng làm quen và bắt đầu sử dụng hiệu quả.

Các bước thực hiện

Hướng dẫn đọc cài đặt núm xoay

Kiểm tra điện áp xoay chiều (AC) hoặc một chiều (DC). Thông thường, ký hiệu V đại diện cho điện áp. Khi đi kèm với biểu tượng dấu ngã (~), nó biểu thị dòng điện xoay chiều (thường dùng trong mạch điện gia đình). Ngược lại, khi kết hợp với nét thẳng hoặc dấu gạch ngang, nó đại diện cho dòng điện một chiều (thường thấy trong pin). Biểu tượng này có thể xuất hiện bên cạnh hoặc phía trên chữ V.

Dòng điện trong hầu hết mạch điện gia đình là AC. Tuy nhiên, một số thiết bị có thể chuyển đổi nguồn điện thành một chiều thông qua các linh kiện bán dẫn (transistor), vì vậy hãy kiểm tra ký hiệu điện áp trước khi thực hiện đo lường.
Cài đặt để kiểm tra điện áp xoay chiều thường được ký hiệu là V~, ACV hoặc VAC.
Để kiểm tra điện áp một chiều, hãy chuyển đồng hồ vạn năng về chế độ V–, V---, DCV hoặc VDC.

Chuyển đồng hồ vạn năng sang chế độ đo cường độ dòng điện. Đơn vị đo cường độ dòng điện là ampe, ký hiệu là A. Tùy thuộc vào loại mạch điện, bạn có thể chọn đo dòng điện một chiều (DC) hoặc xoay chiều (AC). Lưu ý rằng đồng hồ vạn năng kim (analog) thường không hỗ trợ chức năng này.

A~, ACA và AAC là các ký hiệu dành cho dòng điện xoay chiều.
A–, A---, DCA và ADC đại diện cho dòng điện một chiều.

Nhận biết cài đặt đo điện trở. Chế độ này thường được ký hiệu bằng chữ cái omega (Ω), đơn vị đo điện trở. Trên các đồng hồ vạn năng cũ, ký hiệu này đôi khi được thay thế bằng chữ R.

Sử dụng chế độ DC+ và DC-. Nếu đồng hồ vạn năng có tính năng này, hãy chọn DC+ khi đo dòng điện một chiều. Nếu màn hình không hiển thị kết quả và bạn nghi ngờ đã kết nối sai cực, hãy chuyển sang DC- để điều chỉnh mà không cần thay đổi dây dò.

Khám phá các ký hiệu khác. Nếu bạn băn khoăn về nhiều cài đặt dành cho điện áp, dòng điện hoặc điện trở, hãy tham khảo phần hướng dẫn để hiểu rõ phạm vi đo. Ngoài các chức năng cơ bản, đồng hồ vạn năng còn có nhiều tính năng khác. Nếu một cài đặt có nhiều ký hiệu, nó có thể thực hiện nhiều chức năng cùng lúc hoặc yêu cầu tham khảo hướng dẫn sử dụng.

))) hoặc các hình cung song song biểu thị chế độ "kiểm tra liên tục". Khi kích hoạt, đồng hồ sẽ phát tiếng "bíp" nếu hai đầu dò được nối thông mạch.
Mũi tên hướng phải với dấu thập biểu thị chế độ "đo điốt", dùng để kiểm tra kết nối mạch điện một chiều.
Hz là ký hiệu của Hertz, đơn vị đo tần số dòng điện xoay chiều.
Ký hiệu –|(– đại diện cho chế độ đo điện dung.

Hiểu rõ ký hiệu trên các cổng kết nối. Hầu hết đồng hồ vạn năng có ba cổng. Nếu ký hiệu không rõ ràng, hãy tuân thủ các hướng dẫn sau:

Luôn cắm dây màu đen vào cổng COM (cổng nối đất), kết nối với cực âm.
Khi đo điện áp hoặc điện trở, cắm dây dò màu đỏ vào cổng có ký hiệu dòng điện nhỏ nhất (thường là mA).
Khi đo dòng điện, cắm dây dò màu đỏ vào cổng có ký hiệu phù hợp với dòng điện dự kiến. Cổng dòng điện thấp thường chịu được tối đa 200mA, trong khi cổng dòng điện cao có thể lên đến 10A.

Hướng dẫn đọc kết quả trên đồng hồ vạn năng chỉ kim

Xác định thang đo phù hợp trên đồng hồ vạn năng chỉ kim. Đồng hồ vạn năng analog có kim di chuyển trên mặt kính, chỉ vào các kết quả đo. Thường có ba hình cung in trên nền, đại diện cho ba thang đo khác nhau:

Thang đo Ω dùng để đo điện trở, thường là hình cung lớn nhất ở trên cùng. Giá trị 0 nằm bên phải, khác với các thang đo khác.
Thang đo DC dùng để đo điện áp một chiều.
Thang đo AC dùng để đo điện áp xoay chiều.
Thang đo dB ít được sử dụng hơn, thường được mô tả ở phần cuối.

Đọc chỉ số điện áp dựa trên phạm vi đã chọn. Quan sát thang đo điện áp DC hoặc AC. Các hàng số bên dưới thang đo tương ứng với phạm vi bạn đã chọn trên núm xoay (ví dụ: 10V). Tìm hàng số phù hợp để đọc kết quả chính xác.

Ước lượng giá trị giữa các số trên thang đo. Thang đo điện áp hoạt động như thước đo thông thường, trong khi thang đo điện trở dựa trên hệ thống lôgarit. Khoảng cách giữa các số có thể không đều, nhưng mỗi đoạn thẳng đại diện cho một giá trị cụ thể. Ví dụ, ba đoạn thẳng giữa "50" và "70" tương ứng với 55, 60 và 65.

Tính toán giá trị điện trở trên đồng hồ vạn năng chỉ kim. Xác định phạm vi đã chọn trên núm xoay và nhân nó với kết quả đọc được. Ví dụ, nếu đồng hồ ở chế độ R x 100 và kim chỉ 50 ôm, điện trở thực tế là 100 x 50 = 5000 ôm.

Khám phá thang đo dB. Thang đo decibel (dB) thường là thang đo nhỏ nhất nằm ở phía dưới cùng của đồng hồ vạn năng chỉ kim. Đây là thang đo logarit, dùng để đo tỷ lệ điện áp (tăng hoặc giảm áp). Trong thang đo dBv tiêu chuẩn tại Mỹ, 0 dBv tương đương với 0,775 V đo ở điện trở 600 Ω. Ngoài ra, còn có các thang đo khác như dBu, dBm và dBV (chữ V viết hoa). Việc sử dụng thang đo này đòi hỏi kiến thức chuyên sâu hơn.

Giải quyết sự cố

Chọn phạm vi phù hợp. Trừ khi bạn sử dụng đồng hồ vạn năng tự động, mỗi chế độ cơ bản (điện áp, điện trở, cường độ dòng điện) đều yêu cầu chọn phạm vi trước khi kết nối đầu dò. Hãy chọn phạm vi cao hơn một chút so với giá trị dự đoán. Ví dụ, nếu bạn dự đoán kết quả khoảng 12 V, hãy chọn phạm vi 25V thay vì 10V.

Nếu không chắc chắn, hãy chọn phạm vi cao nhất để tránh làm hỏng đồng hồ.
Đối với các chế độ khác, hãy mặc định chọn mức điện trở thấp nhất và phạm vi 10 V.

Điều chỉnh khi kết quả vượt quá thang đo. Trên đồng hồ kỹ thuật số, thông báo "OL", "OVER" hoặc "overload" cho thấy bạn cần chọn phạm vi cao hơn. Ngược lại, kết quả gần 0 yêu cầu chọn phạm vi thấp hơn. Trên đồng hồ analog, nếu kim không di chuyển, hãy giảm phạm vi. Nếu kim vọt lên mức tối đa, hãy tăng phạm vi ngay lập tức.

Ngắt nguồn điện trước khi đo điện trở. Để đo điện trở chính xác, hãy tắt nguồn điện hoặc tháo pin khỏi mạch. Đồng hồ vạn năng sẽ truyền một dòng điện nhỏ để đo điện trở, vì vậy nếu có dòng điện khác trong mạch, kết quả sẽ không chính xác.

Đo cường độ dòng điện trong mạch nối tiếp. Để đo cường độ dòng điện, đồng hồ vạn năng cần được kết nối "nối tiếp" trong mạch. Ví dụ, bạn có thể tháo dây điện từ cực của pin, kết nối một đầu dò với dây và đầu dò còn lại với pin để đóng mạch.

Đo điện áp trong mạch song song. Điện áp thể hiện sự chênh lệch năng lượng điện giữa hai điểm trong mạch. Đồng hồ vạn năng cần được kết nối "song song" bằng cách đặt hai đầu dò vào hai điểm khác nhau trên mạch đang hoạt động. Hãy thực hiện cẩn thận để đảm bảo độ chính xác.

Hiệu chỉnh thang đo ôm trên đồng hồ chỉ kim. Đồng hồ vạn năng chỉ kim thường có mặt số hiệu chỉnh với ký hiệu Ω. Trước khi đo điện trở, hãy chạm hai đầu dò vào nhau và xoay núm hiệu chỉnh cho đến khi kim chỉ về 0. Sau đó, bạn có thể bắt đầu đo điện trở một cách chính xác.

Lời khuyên hữu ích

Nếu kim trên đồng hồ analog chỉ dưới 0 dù đã chọn phạm vi thấp nhất, có thể đầu dò "+" và "-" bị đảo ngược. Hãy đổi vị trí hai đầu dò và đo lại.
Nếu mặt số analog bị phản chiếu, hãy nghiêng đồng hồ để bóng của kim che đi, giúp đọc kết quả chính xác hơn.
Nếu gặp khó khăn khi đọc kết quả trên đồng hồ kỹ thuật số, hãy tham khảo hướng dẫn sử dụng. Thiết bị thường hiển thị kết quả dưới dạng số, nhưng đôi khi có thể chuyển sang biểu đồ thanh hoặc các dạng khác.
Khi đo điện áp AC, kết quả ban đầu có thể dao động và dần ổn định ở giá trị chính xác.
Nếu đồng hồ vạn năng không hoạt động, hãy kiểm tra pin hoặc cầu chì của thiết bị.
Để dễ nhớ sự khác biệt giữa điện áp và cường độ dòng điện, hãy hình dung một đường ống nước. Điện áp giống như áp lực nước, còn cường độ dòng điện là kích thước của ống quyết định lượng nước chảy qua.

Lưu ý quan trọng

Nếu phạm vi bạn chọn thấp hơn điện áp hoặc dòng điện dự kiến của mạch hoặc pin, đồng hồ vạn năng có thể bị hư hỏng. Đồng hồ vạn năng chỉ kim dễ bị ảnh hưởng hơn so với loại kỹ thuật số, trong khi loại tự động điều chỉnh phạm vi thường có độ bền cao nhất.

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi