Hướng dẫn Tự học Kế toán

27/02/2025

Nội dung bài viết

Kế toán, với việc ghi chép chi tiết các giao dịch tài chính, là quy trình không thể thiếu cho sự thành công của mọi doanh nghiệp, từ nhỏ đến lớn. Trong khi các doanh nghiệp lớn thường có phòng kế toán chuyên nghiệp với nhiều nhân viên (và có thể thuê dịch vụ kiểm toán độc lập), các doanh nghiệp nhỏ hơn có thể chỉ có một nhân viên kế toán. Đối với các công ty một thành viên, chủ doanh nghiệp có thể phải tự đảm nhận công việc kế toán mà không cần thuê thêm nhân sự. Dù bạn muốn tự quản lý tài chính của mình hay hướng tới vị trí kế toán tại một doanh nghiệp khác, việc nắm vững kiến thức cơ bản về kế toán là bước đầu tiên quan trọng.

Các bước thực hiện

Nâng cao kỹ năng kế toán

Phân biệt giữa ghi sổ và kế toán. Ghi sổ và kế toán thường bị nhầm lẫn là một, nhưng thực tế chúng có sự khác biệt rõ ràng về kỹ năng và trách nhiệm. Nhân viên ghi sổ chịu trách nhiệm ghi lại các giao dịch bán hàng và cập nhật vào sổ sách tài chính. Công việc hàng ngày của họ đảm bảo mọi khoản thu chi của doanh nghiệp được ghi nhận chính xác. Trong khi đó, kế toán viên tập trung vào việc tạo lập, phân tích báo cáo tài chính và có thể kiểm toán sổ sách để đảm bảo tính chính xác và tuân thủ quy định.

Nhân viên ghi sổ và kế toán viên có thể làm việc song song để mang lại hiệu quả tối đa cho doanh nghiệp.
Sự khác biệt giữa hai vị trí này thường được xác định rõ ràng thông qua bằng cấp, chứng chỉ hoặc quy định ngành.

Làm quen với việc tạo bảng tính. Microsoft Excel hay các phần mềm bảng tính khác là công cụ không thể thiếu đối với kế toán viên: chúng giúp bạn theo dõi dữ liệu, tạo biểu đồ và thực hiện các phép tính để xây dựng báo cáo tài chính. Dù đã nắm vững kiến thức cơ bản, bạn vẫn có thể nâng cao kỹ năng với các công cụ trung cấp và nâng cao để tạo bảng tính, biểu đồ và đồ thị chuyên nghiệp.

Đọc sách kế toán. Bạn có thể tìm sách về kế toán tại thư viện địa phương hoặc mua từ nhà sách yêu thích. Hãy chọn những cuốn sách giới thiệu về kế toán được viết bởi các tác giả có uy tín trong ngành, đặc biệt là những tác phẩm cung cấp thông tin đã được nghiên cứu kỹ lưỡng.

Introduction to Accounting của Pru Marriott, JR Edwards, và Howard J Mellett là giáo trình phổ biến, được coi là nền tảng tuyệt vời cho ngành kế toán và các lĩnh vực liên quan.
College Accounting: A Career Approach của Cathy J. Scott là giáo trình đại học được sử dụng rộng rãi trong các khóa học kế toán và quản lý tài chính. Bạn cũng có thể tìm mua kèm CD-ROM phần mềm Quickbooks Accounting, một công cụ hữu ích cho kế toán viên.
Financial Statements: A Step-by-Step Guide to Understanding and Creating Financial Reports của Thomas R. Ittelson là cuốn sách bán chạy về báo cáo tài chính, lý tưởng cho những ai muốn bắt đầu sự nghiệp kế toán.

Tham gia khóa học kế toán. Bạn có thể đăng ký các khóa học kế toán tại trường đại học cộng đồng hoặc tham gia khóa học trực tuyến miễn phí. Hãy khám phá các nền tảng như Coursera hoặc các diễn đàn giáo dục trực tuyến khác để tìm các khóa học chất lượng do chuyên gia hàng đầu giảng dạy.

Thực hành kỹ năng kế toán cơ bản

Hiểu nguyên tắc ghi sổ kép. Kế toán viên thực hiện ít nhất hai bút toán cho mỗi giao dịch của doanh nghiệp. Điều này có nghĩa là một hoặc nhiều tài khoản sẽ tăng, trong khi một hoặc nhiều tài khoản khác giảm tương ứng. Ví dụ, khi doanh nghiệp nhận được thanh toán cho một khoản bán chịu trước đó, tài khoản tiền mặt sẽ tăng và tài khoản phải thu (khoản nợ của khách hàng) sẽ giảm. Giá trị tăng và giảm luôn bằng nhau và tương ứng với giá trị giao dịch.

Thực hành ghi nợ và có. Ghi sổ kép được thực hiện thông qua việc ghi nợ và có, phản ánh sự tăng hoặc giảm của các tài khoản khi có giao dịch xảy ra. Để hiểu rõ hơn, hãy ghi nhớ hai nguyên tắc sau:

Nợ được ghi bên trái và có được ghi bên phải của tài khoản chữ T. Đây là phương pháp chuẩn để ghi nhận biến động trong sổ nhật ký kế toán.
Phương trình kế toán cơ bản: Tài sản = Nợ + Vốn chủ sở hữu. Đây là công thức quan trọng nhất trong kế toán. Bên trái của phương trình, ghi nợ làm tăng tài khoản và ghi có làm giảm. Bên phải, ghi nợ làm giảm và ghi có làm tăng giá trị tài khoản.
Ví dụ, ghi nợ vào tài khoản tài sản như tiền mặt sẽ làm tăng giá trị tài khoản, nhưng ghi nợ vào tài khoản nợ phải trả sẽ làm giảm giá trị.
Hãy thực hành ghi nhận các giao dịch phổ biến như thanh toán hóa đơn điện hoặc nhận tiền mặt từ khách hàng.

Tạo và duy trì sổ cái kế toán. Sổ cái là nơi lưu trữ các bút toán ghi sổ kép. Mỗi giao dịch được ghi nhận bằng các định khoản nợ và có vào tài khoản phù hợp. Ví dụ, khi thanh toán hóa đơn bằng tiền mặt, một định khoản sẽ được ghi vào tài khoản tiền mặt và một định khoản khác vào tài khoản chi phí. Dù phần mềm kế toán giúp công việc này trở nên dễ dàng, việc ghi chép thủ công vẫn là kỹ năng quan trọng.

Phân biệt giữa thanh toán ngay và dồn tích. Thanh toán ngay xảy ra khi khách hàng mua hàng và thanh toán ngay lập tức, như mua kẹo tại cửa hàng. Trong khi đó, các khoản dồn tích liên quan đến việc mua nợ, hóa đơn và tài sản vô hình như danh tiếng. Đây là hai khái niệm quan trọng trong kế toán.

Tìm hiểu về báo cáo tài chính

Nắm vững cách lập báo cáo tài chính. Báo cáo tài chính phản ánh tình hình tài chính của doanh nghiệp trong một kỳ kế toán. Chúng được xây dựng từ thông tin trong sổ cái. Cuối kỳ, các tài khoản được tổng hợp để tạo bảng cân đối thử. Tổng nợ và có phải bằng nhau; nếu không, kế toán viên cần kiểm tra và điều chỉnh.

Sau khi điều chỉnh, thông tin từ các tài khoản được tổng hợp vào báo cáo tài chính, cung cấp cái nhìn tổng quan về tình hình tài chính của doanh nghiệp.

Học cách lập báo cáo tài chính. Báo cáo kết quả kinh doanh là nền tảng cơ bản của kế toán, phản ánh lợi nhuận của doanh nghiệp trong một khoảng thời gian cụ thể, từ một tuần đến một năm. Báo cáo này được xác định bởi hai yếu tố chính: doanh thu và chi phí.

Doanh thu là tổng số tiền doanh nghiệp thu được từ việc bán hàng hóa và dịch vụ, bao gồm cả thanh toán ngay và các khoản dồn tích. Ngay cả khi tiền chưa được thu ngay, doanh thu vẫn được ghi nhận khi hóa đơn được xuất, giúp phản ánh khả năng sinh lời thực tế của doanh nghiệp trong kỳ báo cáo.
Chi phí là toàn bộ số tiền doanh nghiệp chi ra, từ nguyên vật liệu đến nhân công. Tương tự như doanh thu, chi phí được ghi nhận khi phát sinh, không nhất thiết phải là thời điểm thanh toán.
Nguyên tắc phù hợp trong kế toán yêu cầu doanh thu và chi phí phải được ghi nhận đồng thời để đánh giá chính xác khả năng sinh lời. Khi doanh thu tăng, chi phí hoạt động cũng tăng theo, tạo nên mối quan hệ nhân quả rõ ràng.

Lập bảng cân đối kế toán. Khác với báo cáo kết quả kinh doanh, bảng cân đối kế toán là bức tranh toàn cảnh về tình hình tài chính của doanh nghiệp tại một thời điểm cụ thể. Bảng cân đối bao gồm ba thành phần chính: tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu.

Tài sản là tất cả những gì doanh nghiệp sở hữu, từ tiền mặt, hàng tồn kho đến thiết bị và tài sản vô hình như thương hiệu, bằng sáng chế.
Nợ phải trả là các khoản doanh nghiệp cần thanh toán, bao gồm nợ vay, lương nhân viên chưa trả hoặc các khoản mua chịu.
Vốn chủ sở hữu là phần chênh lệch giữa tài sản và nợ, thể hiện giá trị thực của doanh nghiệp. Đối với công ty cổ phần, vốn này thuộc về các cổ đông.

Tạo báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Báo cáo này cho thấy cách thức tiền được tạo ra và sử dụng trong doanh nghiệp, bao gồm các hoạt động kinh doanh, đầu tư và tài chính trong một kỳ nhất định. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ được xây dựng dựa trên thông tin từ bảng cân đối kế toán và báo cáo kết quả kinh doanh cùng kỳ, giúp doanh nghiệp quản lý dòng tiền hiệu quả.

Nắm vững nguyên tắc kế toán

Tuân thủ các nguyên tắc kế toán được chấp nhận chung (GAAP). Những nguyên tắc này là nền tảng cho thực hành kế toán, đảm bảo tính minh bạch và toàn vẹn trong mọi giao dịch.

Giả định thực thể kinh tế: Kế toán viên phải tách biệt giao dịch cá nhân của chủ sở hữu với giao dịch của doanh nghiệp.
Giả định đơn vị tiền tệ: Mọi hoạt động kinh tế được đo lường bằng Đô la Mỹ, và chỉ những giao dịch có thể quy đổi sang Đô la Mỹ mới được ghi nhận.
Giả định khoảng thời gian: Giao dịch được ghi nhận theo các kỳ báo cáo cụ thể, từ hàng tuần đến hàng năm, với thời gian bắt đầu và kết thúc rõ ràng.
Nguyên tắc chi phí: Ghi nhận chi phí theo giá trị tại thời điểm giao dịch, không tính đến lạm phát.
Nguyên tắc thông tin đầy đủ: Kế toán viên phải công khai thông tin tài chính liên quan đến các bên quan tâm, đặc biệt là nhà đầu tư và chủ nợ.
Nguyên tắc hoạt động liên tục: Giả định doanh nghiệp sẽ tiếp tục hoạt động trong tương lai gần, và kế toán viên phải công khai nếu có nguy cơ phá sản.
Nguyên tắc tương xứng: Chi phí phải phù hợp với doanh thu trong cùng kỳ báo cáo.
Nguyên tắc ghi nhận doanh thu: Doanh thu được ghi nhận khi giao dịch hoàn tất, không phải khi tiền được thanh toán.
Nguyên tắc trọng yếu: Kế toán viên có quyền quyết định thông tin nào là quan trọng để báo cáo, nhưng không được phép báo cáo sai lệch.
Nguyên tắc thận trọng: Kế toán viên có thể báo cáo các khoản lỗ tiềm ẩn nhưng không được báo cáo các khoản thu tiềm năng như thu nhập thực tế.

Tuân thủ nguyên tắc và tiêu chuẩn của Hội đồng Tiêu chuẩn Kế toán và Tài chính (FASB). FASB đưa ra các tiêu chuẩn nhằm đảm bảo thông tin tài chính chính xác, đáng tin cậy, đồng thời yêu cầu kế toán viên phải có đạo đức nghề nghiệp và báo cáo trung thực. Bạn có thể tham khảo chi tiết các tiêu chuẩn này tại website của FASB.

Tuân thủ các thông lệ được chấp nhận rộng rãi trong ngành. Những thông lệ này giúp định hướng ngành kế toán, bao gồm:

Nguyên tắc xác thực, kiểm chứng và khách quan: Thông tin báo cáo phải được đồng tình bởi các kế toán viên khác, đảm bảo tính công bằng và trung thực.
Tính nhất quán: Kế toán viên phải áp dụng thống nhất các phương pháp và thủ tục báo cáo. Nếu có thay đổi, cần phải công khai và giải thích rõ ràng.
Khả năng so sánh: Tuân thủ các chuẩn mực như GAAP để dễ dàng so sánh báo cáo tài chính giữa các doanh nghiệp.

Lời khuyên

Để trở thành Kế toán viên Công chứng (CPA), bạn cần có bằng cử nhân về kế toán hoặc các ngành liên quan, vượt qua kỳ thi CPA và bài kiểm tra Đạo đức Nghề nghiệp.

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi