Hướng dẫn Tự làm Xà phòng tại Nhà

22/02/2025

Nội dung bài viết

Tự làm xà phòng tại nhà không chỉ giúp bạn đáp ứng nhu cầu sử dụng cho gia đình mà còn là cách tạo ra những món quà độc đáo và ý nghĩa dành tặng bạn bè. Bạn có thể sử dụng bộ dụng cụ làm xà phòng có sẵn, nhưng nếu bắt đầu từ con số 0, bạn sẽ có cơ hội lựa chọn nguyên liệu và điều chỉnh theo sở thích cá nhân. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách làm xà phòng từ những nguyên liệu cơ bản bằng phương pháp lạnh.

Nguyên liệu Cần Chuẩn Bị

680 gr dầu dừa hoặc dầu ôliu
1.000 gr chất béo thực vật
340 gr natri hydroxit hoặc dung dịch kiềm (xút)
900 gr nước tinh khiết hoặc nước cất
120 ml tinh dầu yêu thích như bạc hà, chanh, hoa hồng hoặc hoa oải hương

Quy trình Thực hiện

Chuẩn bị làm xà phòng theo phương pháp lạnh

Chuẩn bị nguyên liệu. Xà phòng lạnh được tạo thành từ dầu, dung dịch kiềm và nước. Khi kết hợp chúng ở nhiệt độ phù hợp, các nguyên liệu này sẽ trải qua quá trình xà phòng hóa và đông cứng lại thành xà phòng. Bạn có thể dễ dàng tìm mua các nguyên liệu này tại cửa hàng thủ công hoặc siêu thị.

Chuẩn bị không gian làm xà phòng. Hãy dọn dẹp một góc trong nhà bếp, vì bạn sẽ cần sử dụng bếp để đun nóng nguyên liệu. Do phải làm việc với chất kiềm - một hóa chất nguy hiểm, hãy đảm bảo trẻ em và thú cưng không đến gần khu vực này. Trải giấy báo lên bàn và chuẩn bị các dụng cụ sau (có thể mua tại cửa hàng thủ công hoặc trực tuyến):

Kính bảo hộ và găng tay cao su để bảo vệ khỏi dung dịch kiềm.
Cân điện tử để đo chính xác nguyên liệu.
Ấm inox hoặc ấm sứ lớn, tránh dùng ấm nhôm hoặc có lớp chống dính.
Bình thủy tinh hoặc nhựa miệng rộng để pha chế nước và kiềm.
Cốc đong thủy tinh hoặc nhựa dung tích 480 ml.
Thìa gỗ hoặc thìa nhựa để khuấy.
Máy xay cầm tay (tùy chọn) để rút ngắn thời gian khuấy xuống còn khoảng 30 phút.
2 nhiệt kế thủy tinh đo được nhiệt độ từ 27-38 độ C, có thể dùng nhiệt kế đo kẹo.
Khuôn nhựa chuyên dụng, hộp giày hoặc khuôn gỗ (nếu dùng hộp giày hoặc khuôn gỗ, hãy lót giấy nến bên trong).
Khăn giấy để vệ sinh dụng cụ.

Đọc kỹ hướng dẫn an toàn khi sử dụng dung dịch kiềm. Trước khi bắt đầu, hãy đọc kỹ cảnh báo an toàn trên bao bì dung dịch kiềm. Lưu ý những điều sau khi làm việc với chất kiềm hoặc xà phòng thô trước khi phơi khô:

Không để dung dịch kiềm tiếp xúc với da vì nó có thể gây bỏng nặng.
Luôn đeo kính bảo hộ và găng tay khi xử lý kiềm hoặc xà phòng thô.
Thao tác với dung dịch kiềm ở nơi thoáng khí hoặc ngoài trời để tránh hít phải khí độc.

Pha trộn nguyên liệu

Cân chính xác 340 gr dung dịch kiềm. Sử dụng cân để đảm bảo độ chính xác, sau đó đổ dung dịch kiềm vào cốc đong có dung tích 480 ml.

Cân 900 gr nước lạnh. Dùng cân để đo chính xác lượng nước, sau đó đổ nước vào một vật đựng lớn như nồi inox hoặc bát thủy tinh (tránh dùng đồ nhôm).

Pha dung dịch kiềm vào nước. Đặt nồi nước dưới quạt hút hoặc mở cửa sổ để đảm bảo thông gió. Từ từ đổ dung dịch kiềm vào nước và khuấy nhẹ nhàng cho đến khi tan hoàn toàn.

Lưu ý quan trọng: Luôn đổ kiềm vào nước, không làm ngược lại. Đổ nước vào kiềm có thể gây phản ứng mạnh và nguy hiểm.
Khi kiềm tiếp xúc với nước, hỗn hợp sẽ nóng lên và tạo ra khí. Tránh hít phải bằng cách quay mặt sang hướng khác.
Để hỗn hợp nguội và khí bay hết trước khi tiếp tục.

Đong lượng dầu cần thiết. Sử dụng cân để đo chính xác 680 gr dầu dừa, 1.000 gr chất béo thực vật và 680 gr dầu ôliu.

Trộn các loại dầu. Đặt một nồi inox lớn lên bếp và đun với lửa nhỏ vừa. Cho dầu dừa và chất béo thực vật vào nồi, khuấy đều cho đến khi tan chảy. Thêm dầu ôliu và tiếp tục khuấy cho đến khi hỗn hợp hòa quyện hoàn toàn. Tắt bếp khi hoàn thành.

Kiểm tra nhiệt độ của dung dịch kiềm và dầu. Sử dụng nhiệt kế riêng để đo nhiệt độ của dung dịch kiềm và dầu. Theo dõi cho đến khi dung dịch kiềm đạt 35-36 độ C và dầu đạt 35-36 độ C hoặc thấp hơn.

Pha dung dịch kiềm vào dầu. Khi cả hai hỗn hợp đạt nhiệt độ phù hợp, từ từ đổ dung dịch kiềm vào dầu một cách đều đặn.

Dùng thìa gỗ hoặc thìa chịu nhiệt để khuấy, tránh dùng thìa kim loại.
Bạn có thể sử dụng máy xay cầm tay để khuấy hỗn hợp kiềm và dầu.
Tiếp tục khuấy trong 10-15 phút cho đến khi xuất hiện "quá trình tạo vệt" - khi thìa để lại vệt rõ ràng như khi làm bánh pudding. Nếu dùng máy xay cầm tay, quá trình này chỉ mất khoảng 5 phút.
Nếu hỗn hợp không tạo vệt sau 15 phút, hãy để yên 10-15 phút rồi tiếp tục khuấy.

Thêm 120 ml tinh dầu khi hỗn hợp bắt đầu tạo vệt. Một số loại tinh dầu (như tinh dầu quế) có thể khiến xà phòng đông cứng nhanh, vì vậy hãy chuẩn bị sẵn khuôn để đổ xà phòng ngay sau khi khuấy tinh dầu vào.

Đổ xà phòng vào khuôn

Đổ hỗn hợp xà phòng vào khuôn. Nếu dùng hộp giày hoặc khuôn gỗ, hãy lót giấy nến bên trong. Dùng thìa nhựa cũ để cạo sạch phần xà phòng còn lại trong nồi vào khuôn.

Luôn đeo găng tay và kính bảo hộ vì xà phòng thô có tính ăn mòn và có thể gây bỏng da.
Nhấc khuôn cách mặt bàn 2,5-5 cm rồi thả xuống nhẹ nhàng để loại bỏ bong bóng khí trong xà phòng. Lặp lại vài lần nếu cần.

Đậy kín khuôn xà phòng. Nếu sử dụng hộp giày làm khuôn, hãy đậy nắp và phủ thêm vài lớp khăn lên trên. Đối với khuôn chuyên dụng, bạn có thể dán một tấm bìa cứng trước khi phủ khăn.

Khăn giúp cách nhiệt và hỗ trợ quá trình xà phòng hóa diễn ra hiệu quả.
Đậy kín và để yên, tránh xa quạt hút gió hoặc máy điều hòa trong 24 giờ.

Kiểm tra xà phòng sau 24 giờ. Xà phòng sẽ trải qua giai đoạn hóa gel và quá trình làm nóng. Mở nắp và để thêm 12 giờ nữa trước khi đánh giá kết quả.

Nếu thực hiện đúng, xà phòng sẽ có một lớp mỏng màu trắng như tro trên bề mặt. Lớp này vô hại và có thể dùng dao hoặc thìa kim loại để cạo đi.
Nếu xà phòng có lớp màng bóng đậm, điều này cho thấy kiềm và dầu đã tách lớp. Nguyên nhân có thể do đong đo không chính xác, khuấy không đủ lâu hoặc chênh lệch nhiệt độ giữa kiềm và dầu.
Nếu xà phòng không cứng lại hoặc xuất hiện các hạt trắng hoặc trong suốt, điều này cho thấy xà phòng có tính ăn mòn và không thể sử dụng. Nguyên nhân thường do khuấy không đủ trong quá trình pha chế.

Phơi và hoàn thiện xà phòng

Lấy xà phòng ra khỏi khuôn. Nhẹ nhàng lật ngược khuôn để xà phòng rơi ra trên một tấm khăn hoặc bề mặt sạch.

Cắt xà phòng thành từng bánh. Sử dụng dao sắc, dây kim loại có tay cầm, dây nilông dày hoặc dây câu cá để cắt xà phòng một cách dễ dàng.

Phơi xà phòng. Đặt xà phòng lên giấy nến trên mặt phẳng hoặc giá phơi trong 2 tuần để quá trình xà phòng hóa hoàn tất và xà phòng khô hoàn toàn. Sau 2 tuần, lật mặt xà phòng để phơi khô mặt còn lại.

Phơi xà phòng thêm một tháng. Để xà phòng ở nơi thoáng khí ít nhất một tháng. Khi xà phòng khô hoàn toàn, bạn có thể sử dụng như xà phòng thông thường hoặc đóng gói làm quà tặng.

Lời khuyên hữu ích

Tránh sử dụng nước hoa làm hương liệu, đặc biệt là loại chứa cồn. Cồn có thể làm thay đổi phản ứng hóa học giữa kiềm và chất béo, khiến xà phòng hỏng. Thay vào đó, hãy dùng tinh dầu tự nhiên hoặc hương liệu chuyên dụng cho xà phòng. Chỉ cần một thìa cà phê là đủ để tạo mùi thơm dịu nhẹ.
Nhiệt độ là yếu tố then chốt khi trộn dầu và kiềm. Nhiệt độ quá cao sẽ khiến hỗn hợp tách lớp, trong khi nhiệt độ quá thấp sẽ ngăn cản quá trình xà phòng hóa.
Bạn có thể mua dung dịch kiềm tại các cửa hàng hóa chất hoặc mua trực tuyến. Đảm bảo sản phẩm có ghi rõ là natri hydroxit 100%.
Luôn xin phép bố mẹ hoặc người giám hộ trước khi tự làm xà phòng để tránh gặp rắc rối.

Những điều cần lưu ý

Dụng cụ làm xà phòng chỉ nên dùng riêng cho mục đích này. Không sử dụng chúng trong nhà bếp hoặc để chế biến thực phẩm. Đặc biệt, dụng cụ bằng gỗ có thể bị bong tróc do tính xốp nếu dùng liên tục. Tránh dùng dụng cụ đánh trứng vì chất ăn da có thể bám vào các kẽ nhỏ.
Nếu xuất hiện các hạt nhỏ màu trắng sau khi xà phòng cứng lại, đây là dấu hiệu xà phòng có tính ăn mòn. Các hạt này là chất kiềm chưa phản ứng hết. Để xử lý, ngâm xà phòng trong nước, dùng găng tay bảo hộ để bẻ vụn, sau đó trung hòa bằng giấm và đổ xuống ống thoát nước.
Dung dịch kiềm (natri hydroxit) là chất cực kỳ nguy hiểm. Tránh tiếp xúc với da và mắt. Nếu dính vào da, rửa ngay với nước và dùng giấm để trung hòa, sau đó tìm kiếm sự chăm sóc y tế. Nếu dính vào mắt, rửa với nước mát trong 15-20 phút và liên hệ ngay với bác sĩ. Nếu nuốt phải, hãy gọi ngay cho trung tâm kiểm soát chất độc.
Luôn đeo găng tay cao su và kính bảo hộ khi làm việc với dung dịch kiềm. Để xa tầm tay trẻ em và thú cưng.
Khi pha chế hóa chất, luôn đổ hóa chất vào nước, không làm ngược lại để tránh nguy cơ bắn tung tóe.

Những thứ bạn cần chuẩn bị

Dầu:
- 680 gr dầu ô liu (không nguyên chất)
- 680 gr dầu dừa
- 1.000 gr chất béo thực vật
Dung dịch kiềm:
- 340 gr dung dịch kiềm
- 900 gr nước tinh khiết hoặc nước cất
Hương liệu hoặc tinh dầu:
- 120 ml hương liệu yêu thích
Thiết bị:
- Kính bảo hộ
- Găng tay cao su
- Tạp dề
- Cân điện tử để đo nguyên liệu
- Ấm inox hoặc ấm sứ lớn (tránh dùng ấm nhôm hoặc có lớp chống dính)
- Bình thủy tinh hoặc nhựa miệng rộng để pha chế nước và kiềm
- Cốc đong thủy tinh hoặc nhựa dung tích 480 ml
- Thìa gỗ hoặc thìa nhựa
- Máy xay cầm tay (tùy chọn)
- 2 nhiệt kế thủy tinh đo được nhiệt độ từ 27-38 độ C (có thể dùng nhiệt kế đo kẹo)
- Khuôn nhựa chuyên dụng, hộp giày hoặc khuôn gỗ (lót giấy nến nếu cần)
- Giấy nến
- Khăn giấy
Nguồn nước chảy và giấm (để xử lý sự cố khi tiếp xúc với kiềm).