Khi bị bỏng, cần hành động ngay để giảm thiểu tổn thương. Dưới đây là 6 cách sơ cứu và điều trị hiệu quả ngay tại nhà giúp vết bỏng nhanh lành.
24/04/2025
Nội dung bài viết
Bỏng là tai nạn không ai muốn gặp, nhưng có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Hãy cùng Tripi khám phá các bước sơ cứu khi gặp tình huống này để bảo vệ sức khỏe nhé!
Trong công việc hay cuộc sống, chỉ một phút bất cẩn cũng có thể dẫn đến bỏng. Vì vậy, việc nắm vững các bước sơ cứu là điều vô cùng quan trọng để tránh những hậu quả lâu dài. Cùng Tripi tìm hiểu nguyên nhân và cách sơ cứu đúng cách qua bài viết này!
Nguyên nhân gây bỏng có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, khiến da bị tổn thương nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời.
Có bốn loại bỏng phổ biến mà chúng ta thường gặp: bỏng do nhiệt, bỏng điện, bỏng hóa chất và bỏng từ tia vật lý. Cụ thể như sau:
- Bỏng nhiệt: có thể là bỏng khô (do lửa, tia lửa, bô xe máy) hoặc bỏng ướt (do dầu mỡ nóng, nước sôi, hơi nước,...).
- Bỏng điện: xảy ra khi bị điện giật hoặc sét đánh.
- Bỏng hóa chất: do tiếp xúc với axit (HNO3, H2SO4, HCl...) hoặc bazơ (KOH, NaOH, Ca(OH)2,...).
- Bỏng do tia vật lý: từ các tia như tia tử ngoại, tia hồng ngoại, tia X,... đây là trường hợp hiếm gặp trong đời sống hàng ngày.
Các loại vết bỏng sẽ có những mức độ tổn thương khác nhau tùy vào nguyên nhân và cách xử lý ban đầu. Việc hiểu rõ từng loại sẽ giúp bạn xử lý hiệu quả hơn.Các mức độ bỏng và cách nhận diện chúng sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng da và cách xử lý phù hợp.
Bỏng được phân chia thành ba mức độ chính: bỏng nông, bỏng sâu một phần, và bỏng toàn bộ lớp da, mỗi mức độ có mức độ tổn thương và phương pháp điều trị khác nhau.
Mức độ 1: Bỏng nông
Bỏng nông xảy ra khi chỉ tổn thương lớp da ngoài cùng. Da sẽ đỏ lên và có cảm giác nóng rát, nhưng vết thương không quá nghiêm trọng và có thể tự lành trong khoảng 3 ngày.
Bỏng nông là mức độ nhẹ nhất, thường không để lại sẹo nếu được sơ cứu kịp thời.Mức độ 2: Bỏng sâu một phần
Khi bỏng sâu một phần, không chỉ lớp biểu bì mà một phần lớp chân bì cũng bị tổn thương. Điều này gây ra các bọng nước, và khi chúng vỡ sẽ để lộ da đỏ hồng và đau đớn.
Vết bỏng sẽ có thể tự hồi phục trong khoảng từ 1 đến 4 tuần nếu được giữ gìn sạch sẽ và tránh nhiễm trùng.
Bỏng nặng một phần da là khi chỉ một phần của lớp da bị tổn thương, cần chú ý để không gây thêm hư hại.Mức độ 3: Bỏng toàn bộ lớp da
Đây là mức độ bỏng nghiêm trọng nhất, khi tất cả các lớp da bị tổn thương nghiêm trọng, không thể phục hồi ngay lập tức.
Vết bỏng sẽ chuyển sang màu trắng hoặc xám, da khô cứng và không còn cảm giác đau. Tuy nhiên, tình trạng này dễ dẫn đến nhiễm trùng và mất nhiều thời gian để hồi phục, thậm chí để lại sẹo vĩnh viễn.
Bỏng toàn bộ các lớp da là một trong những vết thương nguy hiểm nhất, đòi hỏi sự can thiệp y tế kịp thời và nghiêm túc.Khi gặp phải bỏng, việc sơ cứu kịp thời và đúng cách sẽ giúp giảm thiểu tổn thương và tăng khả năng hồi phục nhanh chóng.
Sơ cứu vết bỏng do nhiệt độ là việc cần làm ngay lập tức để giảm thiểu tổn thương và ngăn ngừa những biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là các bước sơ cứu hiệu quả.
Bước 1 Loại bỏ ngay các tác nhân gây bỏng và di chuyển nạn nhân ra khỏi khu vực nguy hiểm. Nếu có dấu hiệu suy hô hấp hay đa chấn thương, cần cấp cứu toàn thân ngay lập tức.
Bước 2Ngâm vết bỏng vào nước sạch ngay lập tức, càng sớm càng tốt, tốt nhất là trong vòng 30 phút đầu tiên sau khi bị bỏng để làm dịu vết thương.
Bước 3Đậy vết bỏng bằng gạc y tế sạch hoặc khăn vải mềm, tránh quấn quá chặt để không cản trở tuần hoàn máu.
Bước 4 Bù nước và điện giải cho nạn nhân bằng nước Oresol nếu nạn nhân tỉnh táo và không có dấu hiệu buồn nôn. Ngoài ra, có thể cho uống trà đường ấm, nước cháo loãng hoặc nước ép trái cây để hỗ trợ phục hồi sức khỏe.
Bước 5 Đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất càng sớm càng tốt. Đối với vết bỏng nặng, cần vận chuyển bằng cáng hoặc ô tô. Nếu có chấn thương, phải cố định vết thương trước khi di chuyển.
Việc ngâm rửa và băng bó vết bỏng đúng cách sẽ giúp giảm thiểu đau đớn và ngăn ngừa nhiễm trùng, đồng thời tạo điều kiện cho da mau lành.Lưu ý quan trọng
- Hãy ngâm vùng da bị bỏng vào nước sạch có nhiệt độ từ 16-20 độ C. Nước sử dụng có thể là nước máy, nước mưa, nước giếng khoan hoặc nước đun sôi để nguội có sẵn trong khu vực. Tuyệt đối không sử dụng nước đá hoặc nước ấm vượt quá nhiệt độ cơ thể, vì nước đá có thể gây sốc lạnh cho nạn nhân, còn nước ấm không đủ hiệu quả trong việc giảm đau và hạ nhiệt.
- Vùng bị bỏng có thể ngâm trực tiếp dưới vòi nước hoặc trong chậu nước, nếu không có thể dùng khăn ướt thay nhau liên tục để giảm đau. Ngâm trong khoảng thời gian từ 15 đến 45 phút cho đến khi cảm giác đau giảm hẳn. Khi thực hiện, không được làm vỡ các mụn nước để tránh nhiễm trùng.
- Hãy ngâm vùng da bị bỏng vào nước sạch có nhiệt độ từ 16-20 độ C. Nước sử dụng có thể là nước máy, nước mưa, nước giếng khoan hoặc nước đun sôi để nguội có sẵn trong khu vực. Tuyệt đối không sử dụng nước đá hoặc nước ấm vượt quá nhiệt độ cơ thể, vì nước đá có thể gây sốc lạnh cho nạn nhân, còn nước ấm không đủ hiệu quả trong việc giảm đau và hạ nhiệt.
- Vùng bị bỏng có thể ngâm trực tiếp dưới vòi nước hoặc trong chậu nước, nếu không có thể dùng khăn ướt thay nhau liên tục để giảm đau. Ngâm trong khoảng thời gian từ 15 đến 45 phút cho đến khi cảm giác đau giảm hẳn. Khi thực hiện, không được làm vỡ các mụn nước để tránh nhiễm trùng.
Hướng dẫn sơ cứu bỏng do điện
Ngay lập tức ngắt kết nối nguồn điện hoặc nhanh chóng đưa nạn nhân ra khỏi khu vực có điện, nhưng cần lưu ý không được tiếp xúc bằng tay trần.
Khi nạn nhân mất hô hấp và tim ngừng đập, cần tiến hành sơ cứu ngay lập tức bằng phương pháp ép tim ngoài lồng ngực kết hợp với hô hấp nhân tạo. Nếu nạn nhân bắt đầu thở lại và tim đập trở lại, tiếp tục che phủ tạm thời vết bỏng và đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được điều trị chuyên sâu.
Cắt nguồn điện và nhanh chóng đưa nạn nhân ra khỏi khu vực tiếp xúc với điệnHướng dẫn sơ cứu bỏng do hóa chất
Các bước sơ cứu khi bị bỏng hóa chất tương tự như khi bỏng do nhiệt. Tuy nhiên, cần đặc biệt chú ý trung hòa tác nhân gây bỏng; ví dụ, nếu bị bỏng do kiềm, có thể dùng dung dịch axit nhẹ như giấm ăn, nước cốt chanh; còn bỏng do axit thì sử dụng kiềm nhẹ như dung dịch xà phòng hoặc natri bicarbonate 2-3%. Sau khi xử lý, ngâm vùng bỏng vào nước sạch để giảm thiểu tác hại của hóa chất.
Việc trung hòa tác nhân gây bỏng là một trong những bước sơ cứu quan trọng giúp ngừng tác động của chất gây bỏng lên cơ thể, nhằm giảm thiểu tổn thương và nguy cơ biến chứng. Cần xác định đúng loại chất gây bỏng để có biện pháp xử lý phù hợp.Sơ cứu bỏng do xăng dầu
Khi bị bỏng do xăng dầu, việc sơ cứu đòi hỏi sự cẩn trọng và thực hiện đúng quy trình. Dưới đây là các bước quan trọng cần nhớ khi sơ cứu người bị bỏng xăng dầu:
Bước 1 Bình tĩnh và tìm kiếm một chiếc khăn lớn, thấm nước hoặc chăn, ga ướt sũng, để phủ lên vị trí bị cháy. Nếu không có vật dụng này, bạn có thể dùng tay hoặc chân đập nhẹ lên vết cháy nếu ngọn lửa không lan rộng.
Cần đặc biệt chú ý không dùng nước để dập lửa, vì xăng nhẹ hơn nước và sẽ nổi lên, tiếp tục cháy và lan rộng, gây nguy hiểm hơn.
Bước 2 Khi ngọn lửa đã được dập tắt, tiếp tục dội nước lạnh lên vết bỏng từ 30-60 phút để làm dịu và giảm đau. Không nên cắt bỏ quần áo dính vào vết bỏng vì có thể gây tổn thương thêm.
Bước 3 Sau khi đã xử lý vết bỏng ban đầu, dùng gạc vô khuẩn hoặc miếng vải sạch để phủ lên vết bỏng, giúp bảo vệ và ngăn ngừa nhiễm trùng.
Bước 4 Đưa người bị bỏng đến cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị chuyên sâu, nhằm ngăn ngừa mọi biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Hướng dẫn sơ cứu vết bỏng do xăng dầu6 phương pháp chữa bỏng an toàn ngay tại nhà
Rửa vết bỏng bằng nước lạnh
Khi bị bỏng tay, điều đầu tiên cần làm là rửa ngay vết bỏng dưới nước lạnh trong khoảng 15-20 phút. Sau đó, kết hợp với việc sử dụng xà phòng để làm sạch vết thương, giúp sát khuẩn và tạo điều kiện cho da phục hồi nhanh chóng.
Rửa vết bỏng dưới nước lạnhSử dụng thuốc mỡ kháng sinh để bôi lên vùng da bị bỏng, giúp ngăn ngừa nhiễm trùng và hỗ trợ quá trình lành vết thương.
Khi vết bỏng đã vỡ bọng nước và bị hở, bạn nên thoa thuốc mỡ kháng sinh lên vùng da bị tổn thương. Loại thuốc này có tác dụng ngăn ngừa viêm nhiễm và thúc đẩy quá trình hồi phục nhanh chóng.
Trên thị trường hiện nay có một số loại thuốc mỡ kháng sinh phổ biến như Neosporin và Bacitracin. Bạn có thể sử dụng chúng để bôi lên vết bỏng, sau đó dùng băng gạc vô trùng quấn lại.
Bôi thuốc mỡ kháng sinh lên vùng da bị bỏng sẽ giúp ngăn ngừa nhiễm trùng và hỗ trợ quá trình làm lành nhanh hơn.Chườm lạnh là một biện pháp hiệu quả để giảm đau và làm dịu vết bỏng.
Hãy dùng khăn tẩm nước mát hoặc túi chườm lạnh để áp lên vết bỏng, giúp giảm sự tấy đỏ và mang lại cảm giác dễ chịu. Bạn nên chườm liên tục trong khoảng 5-15 phút để đạt hiệu quả tốt nhất.
Chườm lạnh giúp làm dịu cơn đau và giảm sưng tấy cho vết bỏng.Dùng gel lô hội là một phương pháp tuyệt vời để làm mát và làm lành vết bỏng nhanh chóng.
Gel lô hội có tác dụng tuyệt vời trong việc cải thiện lưu thông máu, kháng khuẩn, ngăn ngừa viêm nhiễm. Nhờ vậy, gel lô hội là lựa chọn lý tưởng để điều trị các vết bỏng nhẹ, đặc biệt là những vết bỏng từ cấp độ 1 đến cấp độ 2. Khi sử dụng, bạn chỉ cần thoa một lớp gel mỏng lên vùng bị bỏng để cảm nhận sự dịu nhẹ.
Sử dụng gel lô hộiMật ong là một lựa chọn tuyệt vời
Mật ong không chỉ nổi bật với khả năng kháng viêm và kháng nấm mà còn là phương thuốc tự nhiên được ưa chuộng để điều trị vết bỏng, ngăn ngừa nhiễm trùng. Hãy thoa một lớp mật ong mỏng lên miếng gạc và đắp lên vết bỏng, bạn sẽ cảm nhận sự giảm đau và vết thương sẽ nhanh chóng lành lại.
Lựa chọn mật ongSử dụng thuốc giảm đau
Nếu vết bỏng vẫn gây ra cảm giác đau đớn, bạn có thể sử dụng những loại thuốc giảm đau như Naproxen hoặc Ibuprofen, đây là những thuốc kháng sinh có hiệu quả giảm đau và bạn không cần kê toa để sử dụng.
Khi bị bỏng, bạn có thể lựa chọn sử dụng thuốc giảm đau để giảm thiểu cảm giác khó chịu, giúp cơ thể thư giãn và phục hồi nhanh chóng.Khi bị bỏng, chế độ ăn uống rất quan trọng. Vậy, bạn nên ăn gì và kiêng gì để giúp quá trình hồi phục nhanh chóng?
Khi bị bỏng, việc bổ sung nước đầy đủ là điều vô cùng cần thiết. Người bị bỏng cần được cung cấp nước gấp 2-3 lần so với người bình thường để hỗ trợ cơ thể phục hồi.
Để hỗ trợ quá trình lành vết bỏng, bạn nên bổ sung các thực phẩm giàu vitamin C, vitamin A và các acid béo như cam, quýt, cải xoong, cà rốt, bơ, khoai tây, cá hồi, cá thu,... vào khẩu phần ăn của mình.
Khi bị bỏng, chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng lớn đến quá trình lành vết thương, vậy bạn nên kiêng ăn gì để tránh làm trầm trọng thêm tình trạng bỏng?Mọi người lo lắng về những vết sẹo có thể để lại sau khi bị bỏng, nhưng bạn đừng quá lo. Thực tế, những thực phẩm bạn ăn hàng ngày có thể tác động đến việc hình thành sẹo.
Để tránh để lại sẹo xấu, bạn nên tránh những thực phẩm như trứng, đồ nếp, thịt gà, rau muống, thịt bò, hải sản. Những thực phẩm này có thể khiến vết thương lâu lành, da không đều màu và gây ngứa rát tại vùng bỏng.
Khi sơ cứu và điều trị vết bỏng tại nhà, cần lưu ý một số điểm quan trọng để đảm bảo sự an toàn và hiệu quả trong quá trình phục hồi.
Khi nào cần đưa bệnh nhân bị bỏng đến cơ sở y tế?
Nếu bệnh nhân bị bỏng và xuất hiện những dấu hiệu dưới đây, cần phải đưa ngay đến bệnh viện để được chăm sóc y tế kịp thời:
- Bệnh nhân chưa được tiêm vacxin phòng uốn ván.
- Bỏng ở các khu vực nhạy cảm như mông, vùng háng, mặt, tay.
- Bị sốt cao.
- Vết bỏng có dấu hiệu đau rát, ngứa và có mùi lạ.
- Vết bỏng rộng, có đường kính hơn 7,5cm.
Khi xuất hiện những dấu hiệu này, hãy đưa bệnh nhân ngay lập tức đến bệnh viện để điều trị. Không nên tự điều trị tại nhà đối với vết bỏng cấp độ 3 và các triệu chứng nghiêm trọng kể trên.
Những điều cần chú ý khi sơ cứu và điều trị vết bỏng tại nhà để tránh những sai sót đáng tiếc và hỗ trợ quá trình hồi phục hiệu quả.Quần áo dính vào vết bỏng, bạn phải làm gì?
Khi quần áo dính vào vết bỏng, bạn không nên tự ý gỡ bỏ lớp vải dính chặt mà hãy nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được điều trị kịp thời.
Những điều không nên làm khi sơ cứu vết bỏng?
- Một trong những sai lầm phổ biến khi sơ cứu bỏng là bôi kem đánh răng, thuốc trị bỏng, hoặc mỡ trăn lên vùng bị bỏng. Điều này không những không giúp vết thương lành lại mà còn làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
- Không để bệnh nhân rơi vào trạng thái hoảng loạn khi bị bỏng, vì sự lo sợ này có thể khiến vết bỏng nặng thêm và làm tổn thương thêm vùng da bị bỏng.
- Tránh dùng đá lạnh chườm trực tiếp lên vết bỏng, vì điều này có thể gây co rút da, làm vết bỏng khó lành hơn.
- Khi vết bỏng nghiêm trọng và có diện tích lớn, không nên cắt bỏ quần áo dính vào vùng da đó.
- Đặc biệt, không nên làm vỡ các nốt phỏng, vì điều này có thể dẫn đến nhiễm trùng vết bỏng.
Hãy tránh làm vỡ các nốt phỏng, vì điều này sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và làm tình trạng bỏng trở nên nghiêm trọng hơn.Những bước sơ cứu khi bị bỏng và các lưu ý cần thiết mà Tripi muốn chia sẻ với bạn. Hãy luôn cẩn trọng để tránh những tai nạn bỏng đáng tiếc!
Nguồn: Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, vinmec.com
Tripi
Du lịch
Ẩm thực
Khám phá
Đi Phượt
Vẻ đẹp Việt Nam
Chuyến đi
Có thể bạn quan tâm
Hướng dẫn chi tiết cách chèn Logo vào ảnh bằng Photoshop
Hướng dẫn Kiểm tra Bộ Sạc
Khám phá 30+ kiểu tóc cô dâu lộng lẫy, đẳng cấp cho ngày cưới năm 2025
Bí quyết để Vượt qua Bài kiểm tra Khí thải
Hướng Dẫn Chi Tiết Cách Lái Xe Số Sàn
