Nghệ Thuật Phản Hồi

27/02/2025

Nội dung bài viết

Phản hồi là một nghệ thuật tinh tế, nơi ta chiêm nghiệm về những phẩm chất và thiếu sót của con người. Đó cũng là khả năng phản ánh và suy ngẫm về "hiện tại", về cảm xúc và tư duy của chính mình. Điều này không chỉ dừng lại ở việc nhìn nhận bản thân mà còn bao gồm cả việc thấu hiểu suy nghĩ, tình cảm và cảm xúc của người khác. Phản hồi có thể trở thành công cụ mạnh mẽ để tạo ra những thay đổi tích cực trong cuộc sống, giúp bạn đánh giá lại những quyết định trong quá khứ. Đôi khi, điều này đòi hỏi bạn phải buông bỏ những suy nghĩ cũ kỹ hoặc từ bỏ một số mối quan hệ. Việc học cách suy ngẫm về cuộc sống của chính mình và trải nghiệm của người khác sẽ giúp bạn trưởng thành hơn, từ đó đưa ra những lựa chọn sáng suốt để định hình tương lai.

Các bước thực hiện

Học cách phản hồi hiệu quả

Tìm thời điểm phù hợp để phản hồi. Khi cuộc sống bận rộn khiến bạn khó cân bằng giữa công việc và đời sống cá nhân, việc dành thời gian để phản hồi có vẻ như là điều xa xỉ. Tuy nhiên, phản hồi có thể diễn ra ở bất kỳ đâu và bất kỳ lúc nào. Nếu không thể dành một khoảng thời gian dài, các chuyên gia tâm lý khuyên bạn nên tận dụng những khoảng thời gian ngắn giữa các công việc hàng ngày để suy ngẫm. Điều quan trọng là xác định những "khoảng trống thời gian" thường bị lãng phí mỗi ngày và sử dụng chúng để phản hồi, dù chỉ là vài phút ngắn ngủi.

Suy ngẫm khi bạn đang trên giường, ngay khi thức dậy và tắt chuông báo thức, hoặc trước khi đi ngủ vào buổi tối. Đây là những khoảnh khắc quý giá để chuẩn bị tinh thần cho ngày mới (vào buổi sáng) hoặc xử lý những sự kiện trong ngày (vào buổi tối).
Tận dụng thời gian tắm vòi sen. Đây là khoảng thời gian lý tưởng để phản hồi, vì nó thường là một trong số ít những lúc bạn thực sự được ở một mình trong ngày. Đối với nhiều người, việc tắm vòi sen cũng giúp xoa dịu cảm xúc, khiến việc suy ngẫm về những ký ức khó chịu trở nên dễ dàng hơn.
Tận dụng thời gian di chuyển. Nếu bạn lái xe đi làm và bị kẹt xe, hãy tắt đài phát thanh và dành vài phút để suy nghĩ về những điều đang khiến bạn lo lắng. Nếu bạn sử dụng phương tiện công cộng, hãy tạm ngừng đọc sách hoặc tháo tai nghe trong vài phút để suy ngẫm về ngày làm việc của mình trên đường về nhà.

Giữ im lặng. Điều này nghe có vẻ đơn giản nhưng thực hiện lại không dễ dàng. Một trong những yếu tố quan trọng nhất để phản hồi hiệu quả là tạo không gian yên tĩnh và có thể là ở một mình. Hãy cho phép bản thân thư giãn, ngồi xuống, hít thở sâu và tập trung vào chánh niệm. Loại bỏ mọi phiền nhiễu như tắt TV hoặc giảm thiểu tiếng ồn xung quanh. Dù môi trường của bạn như thế nào, hãy dành thời gian để tĩnh lặng và ở một mình, ngay cả khi bạn đang tập trung vào suy nghĩ của mình và có người khác xung quanh.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc dành thời gian để trầm tư có thể mang lại những tác động tích cực đến sức khỏe và năng lượng, giúp tăng năng suất làm việc.

Suy ngẫm về bản thân và trải nghiệm của bạn. Trong khoảnh khắc yên tĩnh, suy nghĩ của bạn có thể tràn ngập những lo lắng về những việc cần làm hoặc những điều bạn ước mình đã làm khác đi. Những suy nghĩ này không hẳn là tiêu cực, vì chúng có thể là một phần quan trọng trong quá trình suy ngẫm vào lúc bắt đầu hoặc kết thúc một ngày. Tuy nhiên, nếu bạn đang cố gắng suy ngẫm về cuộc sống của mình, hãy định hướng suy nghĩ bằng cách tự đặt ra những câu hỏi sau:

Bạn là ai và bạn thuộc kiểu người như thế nào?
Bạn đã học được gì về bản thân từ những trải nghiệm hàng ngày?
Bạn đã thử thách bản thân để phát triển bằng cách đặt câu hỏi về suy nghĩ, niềm tin và quan điểm của mình về cuộc sống?

Tracey Rogers, MA
Huấn luyện viên cuộc sống

Tự hỏi xem bạn có thể thay đổi điều gì và cần hy sinh những gì. Bạn cần xác định những khía cạnh trong cuộc sống mà bạn có thể kiểm soát hoặc thay đổi. Suy ngẫm về cuộc sống để thay đổi bản thân là một quá trình đòi hỏi sự hy sinh và cam kết.

Sử dụng phản hồi để cải thiện cuộc sống

Đánh giá giá trị cốt lõi của bạn. Giá trị cốt lõi là những nguyên tắc và niềm tin nền tảng định hình mọi khía cạnh trong cuộc sống của bạn. Suy ngẫm về chúng có thể mang lại cảm giác rõ ràng hơn về bản thân và những gì bạn đang hướng tới để có một cuộc sống trọn vẹn. Để xác định giá trị cốt lõi, hãy tự hỏi: "Đâu là đặc điểm quan trọng nhất của bạn?" Câu hỏi này không chỉ giúp bạn củng cố lòng tự trọng mà còn khám phá động lực sâu xa thúc đẩy bạn.

Nếu bạn không chắc chắn về giá trị cốt lõi của mình, hãy nghĩ về cách người thân (như con cái, cha mẹ, hoặc người yêu) sẽ mô tả bạn trong vài từ. Họ sẽ nói bạn là người hào phóng, vị tha hay trung thực? Những đặc điểm này có thể chính là giá trị cốt lõi của bạn.
Hãy xem xét liệu bạn có duy trì được những giá trị này trong thời điểm khó khăn không. Sống đúng với giá trị cốt lõi là cách để bạn luôn trung thực với chính mình và những điều bạn coi trọng.

Phân tích mục tiêu cá nhân. Mặc dù nhiều người không nghĩ đến phản hồi khi đặt mục tiêu, nghiên cứu cho thấy nó là yếu tố quan trọng trong hành trình hướng tới thành công. Dễ dàng bị cuốn vào công việc hàng ngày mà quên đánh giá liệu nỗ lực của mình có đang đi đúng hướng. Nếu không có sự phản hồi, nhiều người sẽ lạc lối hoặc từ bỏ mục tiêu.

Phản hồi giúp bạn nhận ra liệu mình có đang đáp ứng kỳ vọng hay không. Thay vì cảm thấy thất vọng, hãy dùng nhận thức đó để thúc đẩy bản thân chứng minh rằng bạn có thể đạt được mục tiêu.
Nếu gặp khó khăn, hãy xem lại mục tiêu của bạn. Một mục tiêu tốt nên tuân theo tiêu chí S.M.A.R.T.: Cụ thể (Specific), Đo lường được (Measurable), Khả thi (Achievable), Chú trọng kết quả (Results-focused), và Có thời hạn (Time-bound). Đảm bảo rằng kế hoạch của bạn luôn bao gồm phản hồi và tự đánh giá.

Thay đổi cách suy nghĩ của bạn. Phản hồi là công cụ mạnh mẽ giúp thay đổi cách bạn suy nghĩ và phản ứng với các tình huống. Nhiều người rơi vào "chế độ lái tự động", nơi họ phản ứng với mọi thứ một cách vô thức. Nếu không có sự phản ánh thường xuyên, chúng ta dễ mắc kẹt trong những hành vi không hiệu quả hoặc có hại. Phản hồi giúp bạn chủ động đánh giá tình huống và điều chỉnh để cảm thấy tích cực hơn.

Những tình huống căng thẳng thường khó đối mặt, nhưng chúng có thể mang lại lợi ích lâu dài.
Thay vì lo lắng về điều không thể kiểm soát (như quy trình làm răng), hãy tập trung vào kết quả tích cực. Ví dụ, sau quy trình, bạn sẽ có nụ cười đẹp hơn và sức khỏe tốt hơn.

Suy ngẫm về thế giới xung quanh bạn

Phân tích trải nghiệm. Mỗi ngày, bạn trải qua vô số sự kiện, khiến việc đánh giá ý nghĩa của chúng trở nên khó khăn. Tuy nhiên, nếu dành thời gian suy ngẫm về một trải nghiệm ngay sau khi nó xảy ra, bạn sẽ dễ dàng xử lý và hiểu được phản ứng của mình.

Hãy nghĩ về cách bạn phản ứng với trải nghiệm. Bạn cảm thấy thế nào? Trải nghiệm có như bạn mong đợi không? Tại sao?
Bạn học được gì từ trải nghiệm đó? Nó có giúp bạn hiểu bản thân, người khác hoặc thế giới tốt hơn không?
Trải nghiệm có thay đổi cách bạn suy nghĩ hay cảm nhận không? Tại sao và như thế nào?
Bạn có thể rút ra bài học gì về bản thân từ cách bạn phản ứng với trải nghiệm?

Đánh giá mối quan hệ của bạn với người khác. Nhiều người cảm thấy khó khăn khi tự hỏi tại sao họ kết bạn với ai đó hoặc ý nghĩa thực sự của mối quan hệ đó. Tuy nhiên, việc suy ngẫm về các mối quan hệ là điều cần thiết. Nghiên cứu cho thấy rằng việc nhìn lại các mối quan hệ trong quá khứ có thể giúp bạn vượt qua những khó khăn khi mất đi một người bạn hoặc người yêu, đồng thời giúp bạn nhận ra điều gì đã không ổn.

Theo dõi cách những người xung quanh ảnh hưởng đến cảm xúc của bạn. Họ có thể là người hiện tại trong cuộc sống của bạn hoặc những người bạn đã ngừng liên lạc. Hãy ghi lại những quan sát này vào nhật ký để giúp bạn xử lý cảm xúc và rút ra bài học cho các mối quan hệ trong tương lai.
Khi suy ngẫm về một mối quan hệ, hãy đánh giá xem nó có lành mạnh hay không. Ví dụ, hãy tự hỏi liệu bạn có tin tưởng người yêu, hai người có thành thật, hiểu nhau, tôn trọng lẫn nhau và sẵn sàng thỏa hiệp khi cần thiết không.

Sử dụng phản hồi để tránh tranh luận. Dù bạn đang dành thời gian cho người yêu, bạn bè hay gia đình, tranh luận là điều khó tránh khỏi. Tranh luận thường xảy ra khi cảm xúc chi phối cuộc trò chuyện. Tuy nhiên, bằng cách tạm dừng và phản hồi trước khi nói, bạn có thể giảm thiểu xung đột hoặc thậm chí tránh được nó. Nếu cảm thấy một cuộc tranh luận sắp xảy ra, hãy tự hỏi:

Bạn đang cảm thấy thế nào và bạn cần gì lúc này?
Nếu bạn chia sẻ cảm xúc và nhu cầu của mình, người kia sẽ phản ứng ra sao?
Người kia đang cần gì và điều đó ảnh hưởng thế nào đến khả năng hiểu bạn của họ?
Bạn đang sử dụng ngôn ngữ và hành động như thế nào trong giao tiếp?
Bạn đã giải quyết mâu thuẫn trong quá khứ ra sao và điều gì đã giúp mọi người cảm thấy hạnh phúc và được trân trọng?
Giải pháp lý tưởng hoặc thỏa thuận chung để giải quyết mâu thuẫn là gì và cần làm gì để đạt được nó?

Lời khuyên

Tập trung vào những giác quan và cảm xúc bạn đã trải qua trong thời điểm đó.
Càng phản hồi nhiều, bạn càng hiểu rõ hơn về bản thân và người khác.
Nếu bạn có nhiều suy nghĩ tiêu cực, hãy nỗ lực trở nên tích cực hơn.

Cảnh báo

Sẽ hữu ích nếu bạn ở trong một môi trường được kiểm soát, chẳng hạn như văn phòng của bác sĩ chuyên khoa hoặc chuyên gia tâm lý, khi chia sẻ những ký ức tiêu cực hoặc gây lo lắng.
Nếu bạn đang suy ngẫm về một điều gì đó nguy hiểm, hãy trò chuyện với người thân hoặc tìm kiếm sự hỗ trợ từ liệu pháp điều trị. Hãy cố gắng hướng về phía trước, tránh xa những suy nghĩ và cảm xúc có hại.

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi