Nghệ thuật Thấu hiểu Cảm xúc Người khác

24/02/2025

Nội dung bài viết

Trong những cuộc trò chuyện, dù bạn có ý tốt đến đâu, vẫn có thể vô tình làm tổn thương cảm xúc của người khác. Để trở nên nhạy bén, hãy lắng nghe chân thành và giao tiếp bằng sự tử tế. Đồng thời, đừng quên chăm sóc và thấu hiểu cảm xúc của chính mình.

Các bước thực hiện

Nhận diện những dấu hiệu cảm xúc từ xã hội

Quan sát biểu cảm khuôn mặt. Khuôn mặt là nơi phản ánh rõ nhất cảm xúc của con người. Khi muốn biết ai đó đang buồn, giận dữ, cô đơn hay đau khổ, hãy chú ý đến những thay đổi trên gương mặt họ.

Có bảy biểu cảm cơ bản được công nhận trên toàn thế giới, bao gồm: vui vẻ, ngạc nhiên, ghê tởm, buồn bã và sợ hãi.
Biểu cảm khuôn mặt thay đổi nhanh chóng và có thể thể hiện nhiều cảm xúc cùng lúc. Ví dụ, một người có thể vừa ngạc nhiên vừa sợ hãi trước một sự kiện bất ngờ.

Nhận diện dấu hiệu của nỗi buồn. Khi ai đó buồn, bạn có thể nhận ra qua biểu cảm khuôn mặt. Khóe môi họ hơi trĩu xuống, cằm nhướng lên, và lông mày cau lại, hướng về phía trán.

Vùng da dưới lông mày tạo thành hình tam giác, với góc trong hướng lên trên.
Những chi tiết này giúp bạn thấu hiểu cảm xúc của người khác một cách tinh tế.

Nhận biết dấu hiệu sợ hãi. Khi ai đó hoảng sợ, miệng họ há to, môi căng về phía sau, lông mày nhíu lại và hướng lên trên.

Nếp nhăn giữa hai chân mày xuất hiện rõ ràng, và lòng trắng mắt lộ ra phía trên.
Những biểu hiện này giúp bạn điều chỉnh hành vi để xoa dịu nỗi sợ của họ.

Quan sát chuyển động và tư thế. Người kiệt sức thường buông lỏng vai và tay chân. Khi phòng thủ, họ khoanh tay hoặc lắc đầu.

Nếu không chắc chắn về ngôn ngữ cơ thể, hãy hỏi trực tiếp để hiểu rõ hơn.
Đôi khi, họ có thể phủ nhận cảm xúc thật của mình, nhưng ngôn ngữ cơ thể không thể che giấu.

Chú ý đến giọng điệu. Giọng nói phản ánh cảm xúc. Trong không gian lớn, nói to là bình thường, nhưng trong không gian nhỏ, nó có thể thể hiện sự bực bội, tức giận hoặc sợ hãi.

Giọng nói run rẩy hoặc ngập ngừng có thể là dấu hiệu của sự buồn bã hoặc muốn khóc.
Giọng điệu mỉa mai thường là cách ngụy trang cho sự tức giận hoặc bất mãn.

Lắng nghe với trái tim đồng cảm

Thể hiện sự thấu hiểu. Tóm tắt hoặc diễn giải lại lời nói của đối phương giúp bạn chứng tỏ rằng bạn đang lắng nghe và thấu hiểu. Điều này cũng giúp tránh hiểu lầm và tạo cơ hội để họ điều chỉnh thông điệp nếu cần.

Đừng ngại yêu cầu họ nhắc lại nếu bạn chưa rõ. Những câu như “Xin lỗi, bạn có thể nhắc lại không?” hoặc “Bạn nói gì vậy?” là cách lịch sự để làm rõ thông tin.
Đây là bước quan trọng, đặc biệt khi thảo luận về những chủ đề nhạy cảm.

Tập trung toàn bộ sự chú ý vào người nói. Sự tập trung giúp bạn nhạy bén hơn với cảm xúc của người khác. Nếu bạn bị phân tâm, bạn sẽ khó thấu hiểu được những gì họ đang truyền đạt.

Đừng vội sửa lỗi hoặc đưa ra lời khuyên khi họ đang nói. Hãy lắng nghe trước, phản hồi sau.
Nếu bạn cần làm gì đó để tập trung hơn, hãy giải thích với đối phương để họ hiểu rằng bạn vẫn đang lắng nghe.

Lắng nghe không phán xét. Hãy đặt mình vào vị trí của người nói và thấu hiểu quan điểm của họ, thay vì ngay lập tức đưa ra ý kiến cá nhân. Điều này không có nghĩa là bạn phải đồng ý với họ, mà là giữ tâm trí cởi mở.

Đừng vội phân tích hay đánh giá lời nói của họ trước khi họ kết thúc.
Hãy suy nghĩ về hoàn cảnh của người nói. Ví dụ, một người mẹ có con vị thành niên gặp rắc rối sẽ có những lo lắng và phán xét riêng.

Thể hiện sự lịch sự và tôn trọng. Cư xử tốt là cách đơn giản nhưng hiệu quả để thể hiện sự tôn trọng với người khác. Những cử chỉ nhỏ như nói “làm ơn” và “cảm ơn” có thể tạo nên sự khác biệt lớn.

Lịch sự cũng bao gồm việc lắng nghe chăm chú, không ngắt lời, và gật đầu để thể hiện sự đồng cảm.
Như câu nói: “Nếu không thể nói điều tử tế, hãy cân nhắc giữ lại lời nhận xét của mình.”

Ghi nhận lời nói của đối phương. Bạn có thể gật đầu, lặp lại ý chính, hoặc dùng những câu như “Vâng” hoặc “Tôi đang nghe bạn” để thể hiện sự tập trung và tôn trọng.

Việc ghi nhận không có nghĩa là bạn phải đồng ý với họ. Bạn có thể tôn trọng quan điểm của họ mà không cần chia sẻ cùng quan điểm.
Điều quan trọng là duy trì sự lịch thiệp, đặc biệt khi thảo luận những chủ đề nhạy cảm.

Đừng vội vàng phản ứng. Trong những cuộc trò chuyện đầy cảm xúc, việc kiểm soát bản thân là điều cần thiết. Hãy hít thở sâu và đếm đến 5 trước khi nói để tránh những lời nói gây tổn thương.

Khi nhịp tim vượt quá 100 nhịp/phút, bạn dễ đưa ra những lựa chọn từ ngữ không phù hợp.
Nếu cảm thấy không thể bình tĩnh, hãy tạm dừng cuộc trò chuyện để lấy lại sự cân bằng.

Giao tiếp bằng sự tử tế

Đặt câu hỏi. Đặt câu hỏi là cách tuyệt vời để hiểu sâu hơn về quan điểm của người khác. Điều này cũng thể hiện rằng bạn coi trọng cảm xúc và suy nghĩ của họ.

Hãy sử dụng câu hỏi mở để khuyến khích đối phương chia sẻ nhiều hơn. Tránh những câu hỏi định hướng hoặc áp đặt.
Nếu câu hỏi chỉ cần trả lời “có” hoặc “không”, hãy cho họ thời gian để giải thích thêm nếu họ muốn.

Chọn cách thể hiện cảm xúc phù hợp. Khi bày tỏ cảm xúc, hãy sử dụng những câu bắt đầu bằng “Tôi” để tránh đổ lỗi cho người khác.

Ví dụ: “Tôi cảm thấy buồn vì điều bạn nói, nó gợi lại ký ức từ thời phổ thông…” sẽ nhẹ nhàng hơn so với việc phủ nhận thẳng thừng.
Khi bạn thể hiện sự đồng cảm, người khác cũng sẽ dễ dàng đáp lại bằng sự thấu hiểu.

Kết hợp lời khen khi đưa ra phê bình. Khi đưa ra phản hồi, hãy cân bằng giữa lời khen và lời góp ý. Tìm điểm tích cực để khen ngợi trước khi đưa ra những lời phê bình mang tính xây dựng.

Hãy trung thực nhưng tế nhị. Đảm bảo rằng đối phương sẵn sàng lắng nghe ý kiến của bạn.
Tập trung vào hành động thay vì bản chất của người đó để tránh gây tổn thương.

Tránh sử dụng những câu nói sáo rỗng. Khi ai đó đang trải qua khó khăn, đừng nói những câu như “Mọi chuyện xảy ra đều có lý do” hoặc “Tôi hiểu cảm giác của bạn”. Những câu nói này có thể vô tình làm tổn thương họ.

Thay vào đó, hãy thừa nhận cảm xúc của họ. Những câu như “Tôi rất tiếc vì điều này đã xảy ra” hoặc “Nghe có vẻ bạn đang trải qua một khoảng thời gian rất khó khăn” sẽ được đánh giá cao.
Nếu bạn chưa từng trải qua điều tương tự, hãy thẳng thắn thừa nhận điều đó. Nếu có, hãy nhớ rằng trải nghiệm của mỗi người là khác nhau.

Sử dụng ngôn ngữ cơ thể để thể hiện sự tôn trọng. Giao tiếp phi ngôn ngữ đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông điệp. Dưới đây là một số cách để thể hiện sự tôn trọng:

Duy trì giao tiếp bằng mắt một cách tự nhiên, nhưng đừng nhìn chằm chằm quá lâu.
Hướng cơ thể về phía người nói để thể hiện sự tập trung.
Chạm nhẹ vào cánh tay của họ để thể hiện sự ủng hộ, nhưng hãy hỏi ý kiến trước nếu cần.
Tránh khoanh tay và giữ tư thế thoải mái, thư giãn.
Thả lỏng cơ mặt và mỉm cười nhẹ nhàng khi phù hợp.

Chăm sóc cảm xúc của chính mình

Nhận biết cảm xúc của bản thân. Để thấu hiểu người khác, trước tiên bạn cần hiểu rõ cảm xúc của chính mình. Nếu không nhận thức được cảm xúc trong những cuộc trò chuyện căng thẳng, bạn sẽ khó phản ứng một cách nhạy cảm.

Học cách nhận diện các dấu hiệu như sợ hãi, lo lắng và buồn bã trong chính mình sẽ giúp bạn dễ đồng cảm hơn.
Chú ý đến những biểu hiện cụ thể như đổ mồ hôi tay, run rẩy, đau bụng hoặc thở nông khi cảm xúc dâng cao.

Rèn luyện kỹ năng đối phó với cảm xúc. Khi cảm xúc mạnh mẽ xuất hiện, hãy biết cách quản lý chúng để không bị chúng chi phối. Dù là hít thở sâu, trò chuyện với chuyên gia tâm lý, hay chia sẻ với người tin cậy, điều quan trọng là bạn cần thừa nhận cảm xúc một cách lành mạnh.

Nhắc nhở bản thân rằng cảm xúc mạnh mẽ không phải là điều xấu. Đừng cảm thấy tội lỗi vì chúng.
Duy trì thói quen tập thể dục thường xuyên cũng giúp bạn kiểm soát cảm xúc tốt hơn.

Bảo vệ và chăm sóc bản thân. Khi cảm thấy rối bời, hãy dành thời gian nghỉ ngơi. Khả năng thấu hiểu cảm xúc người khác sẽ suy yếu nếu bạn không thể chăm sóc tốt cho chính mình.

Nếu không thể tránh khỏi một số người hoặc chủ đề nhất định, hãy cho bản thân không gian và thời gian để hồi phục sau đó.
Nhận ra rằng một số chủ đề có thể khiến bạn khó khăn vì chúng buộc bạn phải đối mặt với cảm xúc thật của mình.
Hãy thử đi bộ thư giãn, chơi với thú cưng, hoặc đơn giản là ngồi yên tĩnh và hít thở sâu.

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi