Prebiotic là gì? So sánh giữa Prebiotic và Probiotic

Để duy trì sự cân bằng của các vi khuẩn có lợi trong đường ruột, các chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị hai phương pháp: bổ sung trực tiếp vi khuẩn sống (probiotics) hoặc cung cấp chất kích thích sự phát triển của các vi khuẩn có lợi (prebiotics). Cả hai phương pháp này hiện nay đều được sử dụng rộng rãi trong việc điều trị và phòng ngừa các vấn đề về đường ruột.

Khái niệm Prebiotic được các nhà khoa học Glenn Gibson và Marcel Roberfroid giới thiệu lần đầu tiên vào năm 1995. Prebiotics là những chất không thể tiêu hóa nhưng lại giúp kích thích sự phát triển của các vi khuẩn có lợi trong đường ruột. Prebiotics là thức ăn của các vi khuẩn có ích giúp bảo vệ sức khỏe đường ruột.

Prebiotics là các chất xơ hòa tan, cung cấp dưỡng chất cho các vi khuẩn có lợi trong ruột, giúp chúng phát triển mạnh mẽ. Nhờ đó, khả năng tiêu hóa và hấp thu chất dinh dưỡng được cải thiện rõ rệt. Các chất xơ phổ biến trong prebiotics bao gồm inulin và oligofructose, được bổ sung vào sữa cho trẻ từ 6 tháng tuổi và bột ngũ cốc cho trẻ ăn dặm.

Inulin và oligofructose là hai loại chất xơ tự nhiên không thể tiêu hóa trong cơ thể, được chiết xuất từ củ Atiso và rễ rau diếp xoắn. Khi vào đến ruột, chúng kích thích sự phát triển của các vi khuẩn có lợi như lactobacillus và bifidobacteria, mang lại nhiều lợi ích cho trẻ như tăng cường sức đề kháng, ngăn ngừa táo bón và hỗ trợ hấp thu dinh dưỡng.

Nhiều thực phẩm tự nhiên chứa prebiotic, đặc biệt là những loại thực phẩm giàu chất xơ. Prebiotics có mặt trong rau, trái cây và các loại đậu, là những chất xơ không thể tiêu hóa, nhưng lại là nguồn dinh dưỡng cho vi khuẩn có lợi trong đường ruột.

Các thực phẩm giàu prebiotic bao gồm: đậu các loại, yến mạch, chuối, quả mọng, cúc vu, măng tây, bồ công anh, tỏi, hành tây, và tỏi tây.

Vi khuẩn có lợi trong ruột sẽ chuyển hóa các chất xơ prebiotic thành butyrate, một acid béo chuỗi ngắn. Butyrate đã được nghiên cứu và chứng minh là có tác dụng chống viêm ở đại tràng. Đồng thời, nó cũng ảnh hưởng đến gen, ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư và cung cấp năng lượng cho các tế bào khỏe mạnh để duy trì sự phát triển bình thường.

Ngoài việc hỗ trợ sự phát triển của vi khuẩn có lợi trong đường ruột, prebiotics còn có thể:

- Giúp cơ thể hấp thu canxi hiệu quả hơn.

- Điều chỉnh tốc độ chuyển hóa thực phẩm thành đường, giúp ngăn ngừa sự tăng đột ngột của chỉ số đường huyết.

- Thúc đẩy quá trình lên men thực phẩm nhanh chóng, giúp giảm thời gian thực phẩm ở lại trong hệ tiêu hóa, đồng thời cải thiện nhu động ruột đều đặn.

- Giữ cho tế bào đường ruột luôn khỏe mạnh, duy trì chức năng tiêu hóa hiệu quả.

Dù prebiotics và probiotics mang lại những lợi ích sức khỏe tương tự, cả hai đều nhằm mục đích tăng cường lượng vi khuẩn và men có lợi trong cơ thể. Các vi khuẩn này giúp tạo nên một lớp bảo vệ trong hệ tiêu hóa, ngăn ngừa vi khuẩn và virus gây hại xâm nhập. Sự hiện diện của vi khuẩn có lợi còn hỗ trợ hệ miễn dịch, giúp cơ thể luôn sẵn sàng đối phó với các nguy cơ. Probiotics và prebiotics đặc biệt hữu ích khi bổ sung lại vi khuẩn có lợi sau các đợt gián đoạn, như nhiễm trùng hay sử dụng thuốc kháng sinh.

Mặc dù có lợi ích chung, nhưng mỗi loại lại có những điểm khác biệt rõ rệt. Cả prebiotics và probiotics đều đóng vai trò quan trọng trong sức khỏe con người, nhưng chúng có những nhiệm vụ và tác động khác nhau.

Prebiotics: Prebiotics là những loại chất xơ giúp nuôi dưỡng các vi khuẩn có lợi trong hệ tiêu hóa. Chúng đến từ các loại carbohydrate, chủ yếu là chất xơ, mà cơ thể con người không thể tiêu hóa được. Những chất xơ này cung cấp dưỡng chất cho các vi khuẩn hỗ trợ quá trình tiêu hóa và bảo vệ hệ miễn dịch khỏe mạnh.

Probiotics chứa các vi khuẩn sống, thường là những chủng vi khuẩn cụ thể, khác biệt với prebiotics. Bạn có thể bổ sung probiotics trực tiếp vào hệ vi khuẩn có lợi trong ruột thông qua các nguồn thực phẩm như sữa chua, thực phẩm lên men như dưa cải muối, kim chi, trà kombucha hoặc các dạng bổ sung như viên nén hay cốm.

Prebiotics có mặt trong nhiều loại trái cây và rau quả, đặc biệt là các thực phẩm chứa carbohydrate phức hợp như chất xơ và tinh bột kháng. Những loại carbs này không thể tiêu hóa trong cơ thể, vì vậy chúng sẽ đi đến ruột già và trở thành thức ăn cho các vi khuẩn có lợi trong hệ tiêu hóa.

Để duy trì một hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh, điều quan trọng là phải cân bằng gần 1.000 loài vi khuẩn khác nhau trong ruột. Bạn có thể duy trì sự cân bằng này bằng cách bổ sung vi khuẩn có lợi trực tiếp (probiotics) hoặc cung cấp thức ăn cho vi khuẩn có lợi hiện có qua chế độ ăn giàu prebiotics. Dù là hai khái niệm khác nhau, mục đích chung của chúng đều là bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa của bạn.