Thương nhĩ tử (ké đầu ngựa): Công dụng và tác dụng đối với sức khỏe con người

01/05/2025

Nội dung bài viết

Trong y học cổ truyền, thương nhĩ tử, hay còn gọi là ké đầu ngựa, là một thảo dược thiên nhiên có tác dụng chữa trị nhiều bệnh lý. Hãy cùng khám phá những công dụng đặc biệt của loại thảo dược này trong bài viết sau.

Thương nhĩ tử là một loại cây mọc hoang phổ biến, với vị cay đắng, tính ấm và một chút độc tính. Cây này có tác dụng trị liệu hiệu quả với nhiều chứng bệnh, đặc biệt là những bệnh liên quan đến phế kinh.

Theo quan niệm Đông Y, ké đầu ngựa thuộc nhóm thuốc 'Tân ôn giải biểu', nổi bật với tác dụng giải cảm và điều trị các bệnh do ngoại tà xâm nhập vào cơ thể.

Khám phá về thương nhĩ tử

Thương nhĩ tử là loại cây gì?

Thương nhĩ tử là một loại cây có nhiều công dụng trong y học cổ truyền, hãy cùng tìm hiểu thêm về loài thảo dược này.

Thương nhĩ tử, một loại cây mọc hoang phổ biến ở khắp các vùng đất trống, ven đường, bờ ruộng,... trên mọi miền đất nước. Với tên khoa học Xanthium strumarium L, cây thuộc họ Cúc và có nhiều tên gọi dân gian như phắc ma, thương nhĩ, xương nhĩ,...

Đặc điểm nhận dạng của thương nhĩ tử

Những đặc điểm nổi bật của thương nhĩ tử

Cây thương nhĩ tử có chiều cao từ 50cm đến 80cm, với thân hình trụ, cứng cáp, màu xanh lục, phủ lớp lông cứng và có những đốm nâu tím xen kẽ. Thân cây ít cành và có nhiều khía.

Lá cây dài từ 4-10cm, rộng từ 4-12cm, chia thành 3-5 thùy, mọc so le và có hình tim hoặc tam giác. Cuống lá dài khoảng 10cm, mặt trên và dưới lá đều có lông, gân chính có 3 đường rõ rệt, mép lá khía răng không đều.

Quả của thương nhĩ tử có hình trứng, dài từ 12-15mm, rộng 7mm, bề mặt phủ gai và có hai sừng nhọn ở đầu. Mùa hoa quả của cây thường bắt đầu từ tháng 5 đến tháng 8 hàng năm.

Nguồn gốc của thương nhĩ tử là từ Châu Mỹ, sau đó lan rộng sang các khu vực khác như Châu Á, Châu Phi, và Châu Âu. Tại Việt Nam, loài cây này mọc hoang ở nhiều tỉnh thành.

Các bộ phận của cây được sử dụng làm dược liệu

Thương nhĩ tử có thể sử dụng toàn bộ cây, bao gồm thân, lá, quả. Sau khi thu hái, các bộ phận này sẽ được phơi khô hoặc sấy khô để bảo quản và chế biến thành dược liệu.

Các bộ phận dùng làm dược liệu từ cây thương nhĩ tử

Công dụng tuyệt vời của thương nhĩ tử

Những công dụng nổi bật của thương nhĩ tử

Theo y học cổ truyền: Thương nhĩ tử có tính ôn, một chút độc tính và tác động trực tiếp vào phế kinh. Nó có khả năng tán phong, kích thích ra mồ hôi, điều trị phong hàn, phong thấp, cải thiện tình trạng mờ mắt và giảm đau nhức. Theo các tài liệu cổ, thương nhĩ tử cũng đã được sử dụng để bào chế viên thuốc chữa bướu cổ với tỷ lệ thành công trên 80%.

Theo y học hiện đại: Thương nhĩ tử đã được nghiên cứu và chứng minh có tác dụng kháng histamin khi kết hợp với 15 loại dược liệu khác, mang lại hiệu quả trong việc điều trị một số vấn đề dị ứng và viêm nhiễm.

Trong thành phần của thương nhĩ tử có chứa β-sitosterol – β-D-glucosid, có khả năng chống viêm hiệu quả. Hoạt chất xanthumin trong cây còn có tác dụng ức chế hệ thần kinh trung ương, giảm cường độ co bóp tim và hỗ trợ lợi tiểu.

Một số bài thuốc từ thương nhĩ tử có tác dụng điều trị các bệnh lý

Một số phương pháp điều trị bệnh từ cây thương nhĩ tử

Lưu ý: Trước khi áp dụng các bài thuốc từ thương nhĩ tử, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia y tế. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cần đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.

Chữa đau răng:

Dùng quả thương nhĩ tử sắc lấy nước, ngậm lâu trong miệng rồi nhổ bỏ, thực hiện đều đặn nhiều lần trong ngày để giảm đau nhức răng.

Chữa chảy mũi nước trong, đặc:

Quả thương nhĩ tử sau khi sao vàng, tán nhuyễn thành bột, mỗi ngày uống từ 4-8g để đạt hiệu quả tốt.

Điều trị thủy thũng, bí tiểu tiện:

Dùng 2 vị thuốc là thương nhĩ tử thiêu tồn tính và đình lịch, tán nhỏ, pha với nước uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 8g để hỗ trợ điều trị.

Chữa bướu cổ:

Sử dụng cây hoặc quả thương nhĩ tử, đun sôi khoảng 15 phút rồi uống mỗi ngày 4-5 quả để cải thiện tình trạng bướu cổ.

Điều trị thấp khớp, viêm khớp:

Kết hợp 12g thương nhĩ tử, 12g ngải cứu, 16g cỏ nhọ nồi, 20g thổ phục linh, 28g hy thiêm và 40g rễ cỏ xước, sao vàng và sắc uống trong 7-10 ngày để giảm triệu chứng thấp khớp, viêm khớp.

Điều trị phong thấp, tê thấp, tay chân co rút:

Giã nát 12g quả thương nhĩ tử, sau đó sắc với nước để uống mỗi ngày.

Chữa đợt cấp của viêm đa khớp tiến triển:

Sử dụng 12g thương nhĩ tử, 10g lá lốt, 16g ngưu tất, 12g cà gai leo, 16g hy thiêm, 12g tỳ giải, 12g thổ phục linh và 12g cành. Sắc uống hàng ngày và duy trì trong 1 tháng để cải thiện tình trạng viêm khớp.

Điều trị phong thấp đau khớp, đau vùng trán hoặc đỉnh đầu, tê bại nửa người, viêm xoang chảy mũi hoặc chân tay lở ngứa ra mồ hôi:

Kết hợp 12g ké đầu ngựa, 6g thiên niên kiện, 8g bạch chỉ, 6g xuyên khung, 8g kinh giới, sắc với nước uống hàng ngày để giảm các triệu chứng phong thấp và đau nhức.

Chữa chứng phong khí mẩn ngứa:

Dùng lá thương nhĩ tử kết hợp với lá bồ hòn, lá thuốc bỏng, lá nghể răm, lá bồ hòn nấu nước để xông và tắm. Thêm vào đó, tán nhuyễn 8g lá thương nhĩ tử và uống với đậu đen ngâm rượu để hỗ trợ điều trị.

Điều trị phong hủi:

Kết hợp lá ké đầu ngựa, lá thầu dầu tía, củ khúc khắc, lá đắng cay mỗi loại 12g, lá thanh cao kinh giới, lá khổ sâm, xà sàng, bạch chỉ, lá hoa hồng mỗi loại 8g, và nam sâm 4g. Sắc với nước để uống mỗi ngày, giúp cải thiện tình trạng phong hủi.

Điều trị chảy máu cam:

Dùng thương nhĩ tử kết hợp với mã đề và thanh cao, giã nhuyễn rồi vắt lấy nước cốt để uống, giúp cầm máu và điều trị chảy máu cam hiệu quả.

Lưu ý khi sử dụng thương nhĩ tử để chữa bệnh

Những điều cần lưu ý khi dùng thương nhĩ tử trong việc chữa trị các bệnh lý

Thương nhĩ tử là một loại thảo dược quen thuộc, thường được sử dụng trong nhiều phương thuốc trị bệnh. Tuy nhiên, khi sử dụng thương nhĩ tử, người bệnh cần lưu ý những điều quan trọng để đảm bảo hiệu quả và an toàn trong quá trình điều trị.

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về dược liệu thương nhĩ tử, công dụng của nó cũng như những bài thuốc hiệu quả sử dụng loại thảo dược này để chữa bệnh.

Nguồn: Nhà thuốc Long Châu, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec

Tripi

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi