Trong bốn phong cách nuôi dạy con dưới đây, bạn thuộc về phong cách nào? Và đâu là phong cách mang lại hiệu quả tối ưu?

Mỗi đứa trẻ từ khi chào đời cho đến khi trưởng thành đều nhận được sự yêu thương và bảo bọc từ cha mẹ. Chính vì thế, phương pháp nuôi dạy con của cha mẹ có ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển và hành vi của trẻ. Tuy nhiên, mỗi gia đình lại có một phương pháp dạy con khác nhau, từ những bậc phụ huynh nghiêm khắc cho đến những người dễ tính.

Diana Baumrind - nhà tâm lý học nổi tiếng người Mỹ về sự phát triển trẻ em đã thực hiện một nghiên cứu thông qua quan sát và trò chuyện với phụ huynh của 100 trẻ em ở độ tuổi mẫu giáo, từ đó phát hiện ra bốn phong cách nuôi dạy con phổ biến.

Với phong cách này, có một quy tắc “cha mẹ luôn đúng”, trẻ phải tuân theo lời dạy của cha mẹ mà không được phép phản kháng, luôn có sự nghiêm khắc và yêu cầu trẻ không được vi phạm.

Ưu điểm của phong cách này: Sự nghiêm khắc của cha mẹ giúp trẻ trở nên ngoan ngoãn, lễ phép, không cãi lại người lớn, đồng thời trẻ sẽ phát triển sự mạnh mẽ và tự tin trong việc giải quyết vấn đề, không dễ dàng phạm phải lỗi lầm.

Nhược điểm: Phong cách này có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của trẻ

Việc duy trì mối quan hệ tốt đẹp với trẻ sẽ trở nên khó khăn khi chúng lớn lên. Phong cách này chỉ thích hợp khi trẻ còn nhỏ, khi trẻ trưởng thành, chúng có thể bắt đầu phản kháng, thậm chí nói dối để làm theo ý muốn của mình.

Trẻ sẽ thiếu hụt trong việc phát triển các kỹ năng tự kỷ luật và quyết đoán, ngay cả trong những tình huống nhỏ nhất.

Ảnh hưởng đến tâm lý và cảm xúc của trẻ: Khi trẻ mắc lỗi, chúng phải đối diện với hình phạt nặng nề từ cha mẹ, dẫn đến cảm giác lo âu, sợ hãi và cảm thấy thiếu sự yêu thương. Nếu tình trạng này kéo dài, trẻ có thể gặp phải các vấn đề về tâm lý, thậm chí mắc chứng tự kỷ.

Khi trẻ trưởng thành, chúng sẽ có khả năng đưa ra những quyết định riêng và phá vỡ các quy tắc mà cha mẹ đặt ra, rủi ro là trẻ có thể vượt quá giới hạn khi không còn sự giám sát từ cha mẹ.

Trẻ có thể dần dần tách rời khỏi cha mẹ khi chúng thoát khỏi sự kiểm soát của gia đình.

Phong cách này, mặc dù có sự quyết đoán như phong cách độc đoán, nhưng cha mẹ không quá nghiêm khắc. Thay vào đó, họ sẽ lắng nghe và quan tâm đến hành vi của trẻ, cho phép con tự quyết định những việc nằm trong khả năng của mình. Những yêu cầu từ cha mẹ sẽ luôn phù hợp với độ tuổi và năng lực của con.

Trẻ sẽ phát triển tính độc lập, tự chủ, có khả năng tự điều chỉnh hành vi của mình sao cho phù hợp với hoàn cảnh và môi trường xung quanh.

Trẻ cảm thấy thoải mái và hạnh phúc hơn: Với cách dạy này, trẻ sẽ cảm nhận được tình yêu thương, sự quan tâm từ cha mẹ, giúp trẻ trở nên ngoan ngoãn, vâng lời và tự giác hơn.

Khi trưởng thành, trẻ sẽ trở nên quyết đoán và có trách nhiệm với xã hội, biết tự kiểm soát bản thân và hợp tác tốt với những người xung quanh.

Trẻ có thể tự do thể hiện suy nghĩ, quan điểm và mong muốn của mình mà không lo ngại sự phán xét.

Mặc dù trẻ có thể trình bày ý kiến và đưa ra quyết định của mình, nhưng cuối cùng, quyết định của bố mẹ vẫn là quyết định cuối cùng.

Trẻ vẫn phải tuân thủ sự nghiêm khắc và thực hiện những yêu cầu mà bố mẹ đặt ra. Tuy nhiên, cha mẹ sẽ luôn giải thích lý do tại sao những quy tắc này cần phải được tuân thủ, giúp trẻ hiểu được mục đích của chúng.

Trong phong cách này, bố mẹ dành nhiều tình cảm, gần gũi với con cái hơn, thường đáp ứng nhu cầu của con thay vì yêu cầu chúng phải làm gì. Bố mẹ có kỳ vọng thấp về việc trẻ tự lập và trưởng thành, vì vậy việc phạt trẻ là rất hiếm.

Về mặt tinh thần, trẻ sẽ cảm thấy thoải mái hơn khi luôn nhận được tình yêu và sự chiều chuộng từ bố mẹ, không phải lo lắng hay sợ hãi mỗi khi mắc lỗi.

Trẻ được tự do làm mọi thứ, kể cả những việc không phù hợp với khả năng và độ tuổi của mình.

Trẻ không thể phân biệt được hành vi nào là đúng đắn, hành vi nào là sai.

Trẻ sẽ phát triển tính ỷ lại và yêu cầu bố mẹ phục tùng mình: Khi trẻ bắt đầu đi học và giao tiếp với nhiều bạn bè, chúng có thể yêu cầu bố mẹ đáp ứng mọi yêu cầu về vật chất, luôn nghĩ rằng những gì bạn bè có, mình cũng cần phải có.

Trẻ dễ trở nên bốc đồng, khó vâng lời, nổi loạn và thiếu kiên trì trong các hoạt động, kết quả học tập sẽ thấp và khó đạt được thành công trong tương lai.

Phong cách này có sự tương đồng với cách dạy nuông chiều, nhưng điểm khác biệt lớn là trẻ sẽ không nhận được sự quan tâm đầy đủ từ bố mẹ. Cha mẹ chỉ đáp ứng nhu cầu cơ bản như ăn uống và chỗ ở, còn lại mọi việc khác trong cuộc sống gia đình, họ gần như không để tâm và có thể giao việc nuôi dạy cho ông bà hoặc người giúp việc.

Ưu điểm: Trẻ có thể tự do, tự quyết định và làm theo ý thích của mình.

Ý kiến và cảm xúc của trẻ sẽ không được lắng nghe và chia sẻ từ phía cha mẹ.

Thiếu vắng sự ấm áp, tình cảm và sự quan tâm của bố mẹ đối với con cái.

Những nhu cầu của trẻ luôn bị từ chối hoặc bị bỏ mặc bởi cha mẹ.

Trẻ không có khả năng kiểm soát bản thân một cách hiệu quả.

Trong môi trường học, trẻ sẽ gặp khó khăn trong việc học tập, dễ bị trầm cảm hoặc thể hiện sự xa cách với xã hội.

Trẻ dễ hình thành thói hư, kết bạn với những người bạn quậy phá và có nguy cơ vướng vào các tệ nạn xã hội.

Trong số các phương pháp dạy con, phong cách dạy "quyết đoán" luôn được đánh giá là phương pháp tối ưu mà các bậc phụ huynh nên áp dụng bởi vì:

Ở phương pháp này, bố mẹ thường là những người công minh và lý trí. Khi đưa ra quy tắc, họ sẽ giải thích cặn kẽ cho trẻ hiểu vì sao cần phải tuân thủ các quy tắc đó và liệu chúng có hợp lý hay không, từ đó giúp trẻ tự rút ra những bài học quan trọng cho bản thân.

Ngoài sự quyết đoán, trẻ vẫn được bao bọc trong tình yêu thương và sự quan tâm chân thành từ bố mẹ.

Bố mẹ nên dành cho con những lời khen ngợi đầy yêu thương để bày tỏ tình cảm và sự quan tâm của mình.

Trong mỗi gia đình, có thể xảy ra tình huống bố và mẹ có cách nuôi dạy khác nhau, khiến trẻ cảm thấy bối rối và thường chọn con đường dễ dàng. Chính vì thế, bố mẹ cần thống nhất cách dạy con để đạt được hiệu quả cao nhất.