10 Bài thơ tiêu biểu của nhà thơ Y Phương không thể bỏ lỡ

Phố xưa

Vẫn giữ nguyên dáng hình năm cũ

Mái nhà nâu, cột gỗ sẫm màu

Ngọn đèn khuya lép bép trong đêm thâu

Tôi bước nhẹ trên lối xưa quen thuộc

Tránh em bé đang chơi bi dưới nắng

Tránh cụ già lim dim giữa hiên nhà

Tránh cả em – người xưa năm nào, đầu phố

Bế con đi thẳng, chẳng ngoái lại lần nào

Giận thì lâu mà nhớ thì đầy

Tôi trở lại với em – dáng hình phố cũ

Em cất tiếng gọi, tôi vẫn không quay đầu

Chỉ giả vờ… đi tiếp.

Nguồn: Báo Tiền Phong, số ra ngày 15-3-1988

Trên đỉnh đầu ta

Trăng dịu dàng lan tỏa

Sương nhẹ rơi như thở

Mây lững lờ trôi qua

Dưới lưng ta

Chiều thì thầm hơi thở

Trong lồng ngực

Khe khẽ là bóng người

Trời lạnh quá

Làm ta chợt nhớ

Mùa đông La Thành xưa

Không chỉ riêng ta se sắt

Gió lạnh lùng

Mưa tê tái

Đèn đường run rẩy giữa màn đêm

Em vội vã biết bao

Nhanh như cơn gió thoảng

Tóc xõa, đầu hơi cúi

Em đến – không lời

Em đi – không dòng thư

Chỉ để lại nụ cười khẽ

Gió bâng khuâng

Mưa bâng khuâng

Đèn đường cũng bâng khuâng

Ai kia cuộn mình trong chăn ấm

Tiếng guốc khuya vang vọng

Bồi hồi như chính em

Đêm nay ta ngồi một mình

Em về trong mùa đông ấy

Sưởi ấm trái tim này.

Cao Bằng, 1995

Con à,

Mẹ yêu con như nắng mai dịu dàng

Thứ ánh sáng không bao giờ là thừa thãi

Nhưng con ơi,

Tình con dành cho mẹ như mưa

Một ngày đã nhòa nhạt

Mưa trọn tháng... liệu có đủ đầy?

Cao Bằng, 1995

Ngày ra suối lại nhớ em
Thấy bông hoa cũng nhớ em
Chuyện trò với người con gái, lại càng nhớ em hơn
Em dịu dàng
Em từ tốn
Em mang chum rượu đến bên anh
Cô gái với đôi chân khoẻ mạnh
Băng qua bao vết thương nhức nhối
Đến cùng anh
Em trao anh một tâm hồn đa cảm nữa
Em – vừa là cơn mưa rào, vừa là ngọn lửa ấm
Có em rồi, đời dần bỏ những thói quen xấu
Biết lặng thầm hối lỗi trước bình minh
Qua chiến tranh, anh cầm súng trường
Bắn vỡ tảng ngực tên thù xâm lược
Em – là mực trong ngòi bút, là cơm trong nồi, là tiếng gà gáy, nhưng cũng là quả ớt nồng.

Tất cả những gì anh có
Đều bắt đầu từ em
Chờ em về
Hạt ngô, bông lúa
Em trở lại mùa cấy gặt
Có em, tháng Chạp cũng hóa ngắn hơn
Bàn tay mềm, về suối lại hồn nhiên
Bàn tay mềm nảy búp xanh trên cây
Cầm làn khói dựng thẳng vào trời cao.

Nguồn: Báo Tiền phong, số ngày 15-3-1988

Ở nơi ấy
có trái tim an yên đang thổn thức
trong lồng ngực một con người
Ở nơi ấy
có một người
đang ngủ sâu trong căn nhà ấm áp
Ở nơi ấy
có một căn nhà
đang giữ hơi ấm yên lành giữa khu rừng thẳm

Ở nơi ấy
có khu rừng
lá nhiều bao nhiêu là bấy nhiêu tình yêu lặng thầm
anh dành cho em
Tình yêu anh gửi trao em dịu dàng nguyên vẹn
lung linh như nắng mỗi ngày mỗi ngày mỗi ngày mỗi ngày
mỗi ngày mỗi ngày mỗi ngày mỗi ngày mỗi ngày
mỗi ngày ngày ngày ngày ngày ngày
bình yên...
vẫn nguyên vẹn, chưa từng mỏi mệt.

Nguồn: Báo Nhân dân số Tết 2011

Giờ đây mới thật là đêm sâu
Đường vắng lạnh, chẳng còn bước chân người
Bỗng vang lên tiếng Mèo hoang thổn thức
Không biết nó từ căn nhà nào lạc đến
Chủ của mày là ai mà xua đuổi giữa khuya
Phố đã ngủ, tất cả đã yên giấc
Ai còn nghe tiếng mày than vãn
Tiếng kêu lúc xa lúc gần
Gợi nhớ những ngày chạy loạn, cờ vàng cờ đen bay lạc lối
Nghe não lòng, như một linh hồn thất lạc
Tiếng đứa trẻ mồ côi giữa đêm trường
Mèo ơi, lại gần đây đi
Ta sẽ mở cửa, cho mày chút ấm lòng
Mày đến rồi ư? Mừng chi đến thế
Sao nhìn ta mãi, mắt mày đầy ngờ vực
Vào nhà đi, ngoài kia lạnh lắm
Ta là bạn mày, thật mà
- Không
Không phải
Loài người
Dối trá...
Và nó quay đi
Gào lên từng tiếng đắng cay.

Một bước chân theo cha
Một bước chân về mẹ
Từng bước đi chạm vào lời yêu thương
Từng bước tới nơi rộn ràng tiếng cười
Con ơi, người đồng mình thương lắm
Đan lờ bằng nan hoa tinh tế
Gieo câu hát bên vách nhà mộc mạc
Rừng trao hoa
Đường trao những tấm lòng son sắt
Cha mẹ vẫn nhớ ngày đầu nên nghĩa
Ngày cưới – ngày rực rỡ nhất đời

Người đồng mình – bền gan vững chí
Đo nỗi buồn bằng đỉnh núi cao
Ươm chí lớn giữa trùng xa thăm thẳm
Dù thế nào, cha vẫn mong con
Sống giữa đá, yêu luôn đá sỏi
Sống nơi thung, quý cả nếp nghèo
Sống như suối, như sông
Trải qua ghềnh thác chẳng ngại hiểm nguy
Người đồng mình – dẫu thô sơ da thịt
Nhưng vững vàng, chẳng bé nhỏ bao giờ
Tự tay đục đá dựng cao tổ ấm
Gìn giữ quê hương bằng phong tục truyền đời
Con ơi, dẫu mộc mạc, thô sơ
Một khi đã lên đường
Không bao giờ được nhỏ bé trong tim mình
Nghe cha.

Con là nỗi buồn trong Cha
Dẫu có rộng lớn như trời
Cũng sẽ dịu lại bởi ánh mắt con
Con là niềm vui bé nhỏ
Dẫu chỉ như hạt vừng
Cũng đủ đầy nuôi Cha suốt một đời no ấm
Con là sợi tơ mong manh
Nhẹ hơn cả hơi thở
Nhưng buộc chặt cuộc đời Cha vào cuộc đời Mẹ
Bằng yêu thương không thể đong đếm.

Con là con trai của mẹ,
Người đàn ông nơi làng Hiếu Lễ.
Ba mươi tuổi từ trận chiến trở về,
Vội vã cưới vợ xây tổ ấm.
Ba mốt tuổi, bắt đầu dựng nhà,
Rào vườn, trồng rau xanh mướt.
Hạnh phúc giản đơn như mặt trời mới hé rạng.
Con là con trai của mẹ,
Người đàn ông ở làng Hiếu Lễ,
Mang trong người cơn sốt cao nguyên,
Vết thương quê hương chữa lành bằng cỏ cây.
Con là con trai của mẹ,
Người đàn ông ở làng Hiếu Lễ,
Lần đầu ôm tiếng khóc lên ba,
Lần đầu gọi ông bà bằng tiếng thân thương.
Lần đầu nhóm lửa bên mặt nước,
Lần đầu nhìn sứ nứt rạn.
Lần đầu ý nghĩ chớm khôn lớn,
Ý nghĩ thấm đẫm nỗi buồn man mác.
Bàn chân đạp bằng đá sắc,
Trở về làng, bập bẹ tiếng đầu đời.
Ôi làng quê mẹ sinh con,
Ngôi nhà xây bằng đá hộc vững chãi,
Con đường trâu bò vàng đen mịt mùng,
Lúa chín tràn đầy niềm vui,
Tình yêu vang vọng như tiếng thác đổ,
Ngọn vọng trên trời,
Chạm đến đất,
Đó là tên làng Hiếu Lễ của con.