10 Điều quan trọng nhất về bệnh Gout bạn không thể bỏ qua

Việc chẩn đoán bệnh gout thường khá rõ ràng khi xuất hiện các triệu chứng điển hình như viêm đỏ ngón chân cái. Bác sĩ sẽ kết hợp nhiều phương pháp để đưa ra kết luận chính xác:

• Đánh giá mô tả cơn đau khớp từ bệnh nhân
• Xem xét tần suất các cơn đau cấp tính
• Phân tích vị trí và biểu hiện sưng đỏ

Để chắc chắn, các xét nghiệm chuyên sâu sẽ được chỉ định:

• Xét nghiệm máu: Đo nồng độ acid uric - dù cao nhưng không phải luôn khẳng định bệnh
• Chẩn đoán hình ảnh: Siêu âm, CT scan phát hiện tổn thương khớp và tinh thể urat
• Phân tích dịch khớp: Phương pháp vàng xác định tinh thể urat dưới kính hiển vi

Khuyến cáo nên thăm khám sớm khi có triệu chứng để ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Bệnh Gout không chừa một ai, nhưng có những nhóm đối tượng đặc biệt dễ bị 'tấn công' bởi căn bệnh này:

• Nam giới trung niên: Chiếm tới 80% ca bệnh, đặc biệt những người thường xuyên sử dụng rượu bia, thuốc lá và chế độ ăn giàu đạm động vật.
• Phụ nữ mãn kinh: Sự suy giảm estrogen khiến khả năng đào thải acid uric giảm sút, kết hợp với lối sống không lành mạnh làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Yếu tố di truyền: Có tới 5 loại gen liên quan đến bệnh Gout, nếu gia đình có người mắc bệnh thì nguy cơ của bạn cũng cao hơn.
• Lối sống thiếu khoa học: Thói quen uống nhiều rượu bia kết hợp với chế độ ăn giàu purin là 'công thức hoàn hảo' cho bệnh Gout phát triển.
• Người dùng thuốc đặc trị: Một số loại thuốc như lợi tiểu, salicylate có thể làm tăng nồng độ acid uric trong máu.
• Người thừa cân: Cân nặng dư thừa làm tăng sản xuất acid uric và các cytokine gây viêm trong cơ thể.
• Người có bệnh nền: Các bệnh về thận, tiểu đường hay huyết áp cao đều có thể dẫn đến rối loạn chuyển hóa acid uric.

Bệnh Gout được phân loại theo mức độ tiến triển với những đặc điểm riêng biệt:

• Tăng acid uric máu không triệu chứng: Lượng acid uric cao nhưng chưa biểu hiện ra ngoài, cần theo dõi sát sao để ngăn ngừa tiến triển thành bệnh.
• Gout cấp tính: Những cơn đau dữ dội xuất hiện đột ngột, thường khởi phát sau khi uống rượu bia, ăn nhiều đạm hoặc căng thẳng kéo dài.
• Gout giai đoạn ổn định: Khoảng cách giữa các cơn đau có thể kéo dài vài tháng đến vài năm tùy vào chế độ sinh hoạt và điều trị của bệnh nhân.
• Gout mãn tính: Xuất hiện hạt tophi gây biến dạng khớp, tổn thương thận nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.
• Giả Gout: Triệu chứng tương tự nhưng nguyên nhân do lắng đọng tinh thể canxi pyrophosphate, cần phân biệt rõ để có phác đồ điều trị phù hợp.

Bệnh Gout không được kiểm soát sẽ dẫn đến những hệ lụy khôn lường cho sức khỏe:

• Suy giảm chức năng thận: 20% bệnh nhân xuất hiện sỏi thận do lắng đọng tinh thể urat, dẫn đến nhiễm trùng đường tiết niệu và suy thận.
• Tổn thương khớp vĩnh viễn: Hạt tophi phát triển gây biến dạng khớp, dễ dẫn đến hoại tử và tàn phế khi vỡ.
• Bệnh lý tim mạch: Tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim do xơ vữa động mạch.
• Biến chứng toàn thân: Bao gồm rối loạn cương dương, trầm cảm và tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt.
• Thoái hóa khớp: Các tinh thể urat bào mòn sụn khớp gây đau đớn và mất khả năng vận động.

Phát hiện sớm và tuân thủ phác đồ điều trị kết hợp lối sống khoa học có thể ngăn ngừa đến 90% các biến chứng nguy hiểm này.

Kiểm soát bệnh Gout hiệu quả đòi hỏi sự kết hợp hài hòa giữa y học hiện đại và lối sống khoa học:

• Thuốc đặc trị: Colchicine giảm đau nhanh, Allopurinol ức chế sản xuất acid uric, kết hợp thuốc kháng viêm không steroid theo chỉ định bác sĩ.
• Dinh dưỡng thông minh: Loại bỏ thực phẩm giàu purin (nội tạng, hải sản), hạn chế rượu bia, tăng cường rau xanh và trái cây tươi.
• Vận động hợp lý: Duy trì cân nặng lý tưởng, tập thể dục nhẹ nhàng kết hợp uống 2-3 lít nước/ngày để thanh lọc cơ thể.
• Chăm sóc tại nhà: Chườm lạnh giảm sưng đau, kiểm soát căng thẳng, ngủ đủ giấc để phòng ngừa cơn gút cấp.
• Theo dõi y tế: Xét nghiệm acid uric định kỳ, tầm soát biến chứng thận và tim mạch.
• Can thiệp ngoại khoa: Phẫu thuật nội soi khớp hoặc thay khớp nhân tạo trong trường hợp tổn thương nặng.

Phòng bệnh hơn chữa bệnh - đặc biệt đúng với Gout thông qua 3 nguyên tắc vàng:

• Kiểm soát vóc dáng: Duy trì cân nặng lý tưởng giúp giảm 35% nguy cơ tích tụ acid uric và bảo vệ khớp.
• Nghệ thuật ăn uống: Ưu tiên protein thực vật, hạn chế nhóm thực phẩm giàu purin (thịt đỏ, hải sản), bổ sung 2-3 lít nước/ngày và tránh xa rượu bia.
• Sống cân bằng: Kết hợp thể dục nhẹ nhàng 30 phút/ngày, kiểm tra sức khỏe định kỳ và quản lý căng thẳng hiệu quả.

Theo chuyên gia y tế, điều trị Gout thành công cần kết hợp hài hòa giữa dinh dưỡng và thuốc:

• Dinh dưỡng thông thái:
  • Tránh thực phẩm giàu purin: nội tạng, hải sản, thịt đỏ, đồ chua
  • Kiêng rượu bia tuyệt đối, hạn chế thuốc lợi tiểu
  • Uống 2 lít nước kiềm/ngày, ưu tiên rau xanh, sữa và thịt trắng
• Sử dụng thuốc khoa học:
  • Thuốc chống viêm (Colchicine, NSAIDs) cho cơn cấp
  • Allopurinol, Febuxostat ức chế sản xuất acid uric
  • Duy trì acid uric <360μmol/l (không tophi) hoặc <300μmol/l (có tophi)

Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm qua xét nghiệm acid uric và chẩn đoán hình ảnh. Tuân thủ điều trị lâu dài là chìa khóa ngăn biến chứng nguy hiểm.

Gout (hay còn gọi là thống phong) là dạng viêm khớp đặc biệt gây ra những cơn đau dữ dội như dao đâm, thường xuất hiện đột ngột ở khớp ngón chân cái, kèm theo sưng đỏ khiến người bệnh đau đớn không thể vận động.

Đáng chú ý, cứ 100 người trưởng thành thì có 2-5 người mắc bệnh này. Khác với quan niệm 'bệnh nhà giàu' chỉ gặp ở nam giới trung niên, ngày nay Gout đang trẻ hóa và ảnh hưởng cả phụ nữ sau mãn kinh do lối sống hiện đại với chế độ ăn giàu đạm, lạm dụng rượu bia.

Bệnh hình thành do sự lắng đọng tinh thể urat tại khớp khi nồng độ acid uric trong máu vượt ngưỡng cho phép, gây ra những cơn viêm khớp cấp tái đi tái lại nếu không được điều trị kịp thời.

Gout xuất hiện khi nồng độ acid uric vượt ngưỡng (420μmol/l ở nam, 360μmol/l ở nữ), hình thành các tinh thể urat sắc nhọn lắng đọng tại khớp, thận và các mô mềm, gây nên những cơn đau dữ dội và tổn thương nghiêm trọng.

Nguyên nhân chính xuất phát từ:

• Yếu tố di truyền và cơ địa làm tăng sản xuất purin nội sinh
• Chế độ ăn dư thừa purin từ nội tạng, thịt đỏ, hải sản
• Lạm dụng rượu bia làm giảm đào thải acid uric
• Béo phì và các bệnh rối loạn chuyển hóa đi kèm

Kiểm soát chế độ ăn và sinh hoạt là chìa khóa vàng ngăn chặn căn bệnh này.

Bệnh Gout thường khởi phát bằng những cơn đau đột ngột và dữ dội, đặc biệt về đêm. Dưới đây là những triệu chứng điển hình:

• Cơn đau chớp nhoáng: Thường xuất hiện ở ngón chân cái (60% trường hợp), mắt cá, đầu gối với cường độ đau cao nhất trong 4-12 giờ đầu
• Viêm khớp cấp: Khớp sưng đỏ, nóng ran, căng bóng và rất nhạy cảm
• Đau âm ỉ kéo dài: Sau cơn cấp, khớp vẫn đau nhức từ vài ngày đến vài tuần
• Hạn chế vận động: Khớp cứng lại, khó cử động khi bệnh tiến triển
• Toàn thân: Có thể kèm sốt nhẹ, mệt mỏi, ớn lạnh

70% bệnh nhân tái phát cơn Gout cấp trong vòng 1 năm nếu không điều trị.