10 Lưu ý Quan Trọng Về Bệnh Crohn

Biến Chứng Của Bệnh Crohn có thể bao gồm các tình trạng sau:

• Tắc ruột: Bệnh Crohn có thể gây tổn thương thành ruột, dẫn đến hiện tượng sẹo và hẹp ruột, làm chặn dòng thức ăn trong hệ tiêu hóa, thậm chí phải phẫu thuật để loại bỏ phần ruột bị tắc.
• Viêm loét: Viêm mãn tính có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trong hệ tiêu hóa, từ miệng đến hậu môn.
• Lỗ rò xung quanh khu vực hậu môn hoặc nứt hậu môn.
• Nứt hậu môn.
• Suy dinh dưỡng: Các triệu chứng như tiêu chảy, đau bụng và chuột rút có thể gây mất cảm giác thèm ăn hoặc khiến ruột không hấp thụ đủ chất dinh dưỡng, dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt hoặc thiếu vitamin B-12.
• Ung thư ruột kết: Bệnh Crohn có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư ruột kết, vì vậy những người mắc bệnh Crohn nên thực hiện kiểm tra sàng lọc ung thư đại tràng định kỳ từ tuổi 50.
• Thiếu máu, loãng xương, rối loạn da, viêm khớp và các bệnh túi mật hoặc gan.
• Việc sử dụng thuốc điều trị bệnh Crohn có thể làm giảm khả năng miễn dịch, dẫn đến nguy cơ mắc ung thư, bao gồm ung thư hạch và ung thư da.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh Crohn bao gồm:

• Tuổi tác: Bệnh Crohn có thể xuất hiện ở mọi độ tuổi, nhưng tỷ lệ mắc bệnh cao nhất thường thấy ở độ tuổi 30.
• Chủng tộc: Mặc dù bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi nhóm chủng tộc, nhưng người da trắng và người gốc Đông Âu (Ashkenazi) có nguy cơ cao nhất. Tuy nhiên, tỷ lệ mắc bệnh Crohn đang gia tăng nhanh chóng ở người da đen ở Bắc Mỹ và Anh.
• Tiền sử gia đình: Khoảng 1/5 bệnh nhân mắc bệnh Crohn có người thân trong gia đình cũng mắc phải căn bệnh này.
• Hút thuốc lá: Đây là yếu tố nguy cơ lớn nhất và có thể kiểm soát được. Hút thuốc không chỉ làm tăng nguy cơ mắc bệnh mà còn làm bệnh trở nên trầm trọng hơn, đẩy bệnh nhân đến khả năng phải phẫu thuật.
• Sử dụng thuốc chống viêm không steroid.
• Môi trường sống: Những người sống ở các khu vực thành thị hoặc công nghiệp có khả năng mắc bệnh Crohn cao hơn. Điều này chỉ ra rằng các yếu tố môi trường, như chế độ ăn nhiều chất béo và thực phẩm chế biến sẵn, đóng vai trò quan trọng trong việc làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Để chẩn đoán bệnh Crohn, bác sĩ có thể tiến hành một số xét nghiệm cần thiết như sau:

• Xét nghiệm máu để xác định tình trạng thiếu máu.
• Xét nghiệm máu ẩn trong phân để phát hiện các dấu hiệu viêm.
• Nội soi đại tràng: Thủ thuật này sử dụng một ống mềm, linh hoạt có gắn đèn và camera để bác sĩ quan sát toàn bộ đại tràng và hồi tràng cuối. Đồng thời, bác sĩ có thể lấy mẫu mô để sinh thiết, nhằm xác định bệnh qua các tế bào viêm u hạt.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT) để đánh giá tình trạng bệnh.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Phương pháp này sử dụng từ trường và sóng vô tuyến để tạo hình ảnh chi tiết các cơ quan, đặc biệt hữu ích trong việc đánh giá lỗ rò ở hậu môn hoặc ruột non.
• Nội soi viên nang (Capsule endoscopy): Bệnh nhân nuốt một viên nang có gắn máy ảnh, hình ảnh từ ruột non sẽ được ghi lại và truyền về máy lưu trữ đeo trên thắt lưng, giúp bác sĩ phát hiện các dấu hiệu của bệnh Crohn.

Hiện tại, không có phương pháp đặc trị bệnh Crohn, nhưng các phương pháp điều trị có thể giúp cải thiện triệu chứng và giảm viêm. Tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị thích hợp.

Các loại thuốc được sử dụng trong điều trị bệnh Crohn bao gồm:

• Thuốc chống viêm: Giúp giảm viêm trong hệ tiêu hóa nhưng cũng có thể tác động đến hệ miễn dịch, đôi khi cần kết hợp nhiều loại thuốc để đạt hiệu quả tối ưu.
• Thuốc ức chế miễn dịch giúp kiểm soát phản ứng của cơ thể đối với viêm.
• Thuốc kháng sinh giúp giảm vi khuẩn và chữa lành các lỗ rò hoặc áp xe ở bệnh nhân mắc Crohn. Tuy nhiên, việc dùng thuốc kháng sinh lâu dài có thể làm suy yếu hệ miễn dịch đường ruột, gây viêm.
• Bổ sung chất xơ giúp kiểm soát tiêu chảy và giảm các triệu chứng khó chịu.
• Thuốc giảm đau như acetaminophen có thể được sử dụng cho cơn đau nhẹ, nhưng các thuốc giảm đau khác như ibuprofen không được khuyến khích.
• Với những bệnh nhân có triệu chứng thiếu máu do chảy máu ruột, bác sĩ sẽ bổ sung sắt, nhưng cần tham khảo ý kiến bác sĩ về liều lượng và thời gian sử dụng.
• Canxi và vitamin D cũng rất quan trọng và nên được bổ sung để hỗ trợ sức khỏe xương.

Bệnh Crohn gây tổn thương niêm mạc ruột, làm suy giảm khả năng tiêu hóa và hấp thu dưỡng chất. Do đó, việc lựa chọn thực phẩm thích hợp rất quan trọng để duy trì sức khỏe và giảm thiểu triệu chứng bệnh. Các thực phẩm kháng viêm và giúp cải thiện triệu chứng thường được khuyến khích trong chế độ ăn của người bệnh Crohn, bao gồm:

• Trứng: Trứng cung cấp nguồn protein dồi dào, giúp tái tạo tế bào và chữa lành tổn thương niêm mạc ruột.
• Quả bơ: Bơ chứa axit béo không bão hòa giúp giảm viêm, làm lành vết loét trong đường ruột, đồng thời cung cấp vitamin B, E, chất xơ và khoáng chất, hỗ trợ nâng cao miễn dịch và hồi phục sức khỏe.
• Sữa chua: Sữa chua chứa probiotic giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, giảm đau bụng và tiêu chảy, đồng thời tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ lành vết loét trong đường tiêu hóa.
• Khoai lang: Khoai lang vàng cung cấp vitamin A, B, C và axit amin kháng viêm, hỗ trợ hệ miễn dịch và duy trì chức năng tiêu hóa, trong khi khoai lang tím chứa anthocyanins, giúp bảo vệ niêm mạc ruột và giảm thiểu triệu chứng của bệnh Crohn.
• Hạt hạnh nhân: Hạt hạnh nhân cung cấp omega 3, một axit béo kháng viêm mạnh mẽ, giúp làm lành vết loét trong ruột.
• Cá hồi: Với omega 3, kẽm và protein, cá hồi là một thực phẩm kháng viêm tự nhiên, hỗ trợ giảm viêm trong ruột và bổ sung chất điện giải cho bệnh nhân tiêu chảy.
• Cà rốt: Cà rốt chứa pectin giúp hỗ trợ tiêu hóa, giảm đầy bụng và tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn có lợi phát triển trong ruột.

Song song với việc bổ sung thực phẩm hữu ích, người bệnh cũng cần nhận thức rõ những thực phẩm có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh. Dưới đây là những nhóm thực phẩm mà người mắc bệnh Crohn nên tránh xa:

• Thực phẩm gây dị ứng: Các thực phẩm dễ gây dị ứng có thể kích hoạt phản ứng miễn dịch quá mức, làm trầm trọng thêm bệnh và gây loét ruột nghiêm trọng hơn. Hãy tránh các thực phẩm bạn đã từng bị dị ứng trước đó.
• Thực phẩm chứa quá nhiều chất xơ sợi: Chất xơ quá mức có thể làm tăng khối lượng phân, gây khó tiêu, đầy bụng và kích thích nhu động ruột, dẫn đến đau bụng và tiêu chảy. Ngoài ra, việc ăn quá nhiều chất xơ có thể giảm khả năng hấp thu kẽm, làm suy yếu hệ miễn dịch đường ruột.
• Đồ khô: Thực phẩm khô, như hạt khô và thực phẩm sấy, rất khó tiêu hóa và có thể gây kích ứng đường ruột. Việc sử dụng chúng thường xuyên sẽ khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
• Thực phẩm giàu chất béo: Các món ăn chứa nhiều chất béo như thịt mỡ, bơ thực vật, sốt kem hay các món chiên xào khó tiêu hóa, làm tăng thêm áp lực lên hệ tiêu hóa đang bị viêm loét.
• Thực phẩm cay: Các món ăn có gia vị cay mạnh có thể gây kích ứng niêm mạc ruột, làm vết loét lan rộng và gây đau bụng dữ dội, tiêu chảy, thậm chí là chảy máu.
• Sản phẩm từ sữa: Các sản phẩm từ sữa chứa lactose, mà một số người không thể tiêu hóa được, gây tiêu lỏng, đầy hơi và làm tăng độ nghiêm trọng của các triệu chứng bệnh Crohn.
• Thực phẩm sống: Rau sống và các món tái có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường ruột, gây tiêu chảy và khó tiêu, vì chúng chứa vi khuẩn và ký sinh trùng.
• Đồ uống có ga, cồn hoặc caffeine: Bia, rượu, soda và cà phê đều có thể làm tình trạng tiêu chảy nặng thêm. Các thức uống có ga cũng khiến bạn bị đầy hơi. Tốt nhất là nên uống nước lọc, nước khoáng hoặc nước đun sôi để nguội thay vì các thức uống có hại này.

Để duy trì một hệ tiêu hóa khỏe mạnh, mỗi người cần xây dựng cho mình một thói quen sống lành mạnh và hợp lý. Dưới đây là một số phương pháp giúp giảm nguy cơ mắc bệnh Crohn:

• Hạn chế tiêu thụ các chế phẩm từ sữa.
• Giảm thiểu thực phẩm chứa nhiều chất béo trong chế độ ăn hàng ngày.
• Nếu chất xơ trong trái cây, rau quả tươi hay ngũ cốc gây khó chịu, hãy thử chế biến chúng bằng cách nấu chín như hầm, hấp hoặc nướng thay vì ăn sống.
• Tránh các thực phẩm cay, đồ uống chứa caffeine và rượu.
• Ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm tải cho hệ tiêu hóa.
• Bổ sung đủ nước mỗi ngày, ưu tiên nước lọc, nước trái cây tự nhiên, tránh nước ngọt có ga và hạn chế đồ uống kích thích.

Để phòng ngừa bệnh Crohn hiệu quả, ngoài chế độ ăn kiêng hợp lý, bạn cũng cần duy trì một lối sống lành mạnh:

• Thường xuyên tập thể dục, luyện thở và thư giãn tinh thần để giảm căng thẳng, hỗ trợ kiểm soát các triệu chứng bệnh.
• Xây dựng thói quen ăn uống, ngủ nghỉ và sinh hoạt đúng giờ giấc.
• Tránh xa các chất kích thích có hại cho sức khỏe.
• Bỏ thuốc lá để cải thiện sức khỏe tổng thể và tăng cường chức năng tiêu hóa.

Bệnh Crohn hay còn gọi là u hạt viêm ruột, viêm khu vực đại tràng, hoặc viêm manh tràng, là một dạng bệnh viêm ruột gây loét thành trong của ruột non và ruột già. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể ảnh hưởng đến các bộ phận khác trong hệ tiêu hóa từ miệng đến hậu môn.

Bệnh Crohn thường có liên quan đến viêm loét đại tràng, một bệnh mạn tính của đường ruột, trong đó các viêm nhiễm lan sâu vào các lớp mô ruột, gây đau đớn, suy nhược và đôi khi dẫn đến biến chứng nguy hiểm. Viêm có thể xuất hiện ở bất kỳ phần nào của đường tiêu hóa, nhưng thường gặp nhất ở hồi tràng, manh tràng, hoặc toàn bộ đại tràng.

Bệnh Crohn chủ yếu xảy ra ở những người từ 16 - 30 tuổi và 60 - 80 tuổi. Ở trẻ em, tỷ lệ mắc bệnh cao hơn ở bé trai, nhưng bệnh lại ảnh hưởng nhiều hơn ở nữ giới theo các nghiên cứu gần đây.

Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây ra bệnh Crohn vẫn chưa được xác định rõ ràng. Trước đây, nhiều người cho rằng chế độ ăn uống và căng thẳng có thể là nguyên nhân, nhưng các bác sĩ đã khẳng định rằng những yếu tố này chỉ làm tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh chứ không phải là nguyên nhân chính.

Tuy nhiên, các yếu tố như di truyền và rối loạn hệ thống miễn dịch được cho là có vai trò quan trọng trong sự phát triển của bệnh Crohn:

• Hệ thống miễn dịch: Một giả thuyết cho rằng virus hoặc vi khuẩn có thể kích hoạt bệnh Crohn. Khi hệ thống miễn dịch phản ứng để chống lại các tác nhân xâm nhập, cơ thể lại nhầm lẫn và tấn công chính các tế bào trong đường tiêu hóa, gây viêm loét.
• Di truyền: Bệnh Crohn có xu hướng xuất hiện trong các gia đình, cho thấy gen có thể đóng vai trò quan trọng, khiến các thế hệ sau có nguy cơ cao hơn trong việc mắc bệnh.

Bệnh Crohn là bệnh viêm mạn tính mô hạt trong đường tiêu hóa, chủ yếu xảy ra ở đoạn cuối ruột non, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào khác của đường tiêu hóa. Triệu chứng của bệnh có thể xuất hiện từ từ, nhẹ đến nặng, và có thể đột ngột mà không báo trước. Trong một số trường hợp, người bệnh có thể không có triệu chứng trong một thời gian, khiến họ nghĩ rằng bệnh đã thuyên giảm.

Khi bệnh đang ở thể hoạt động, các triệu chứng điển hình bao gồm:

• Tiêu chảy
• Sốt
• Mệt mỏi kéo dài
• Đau bụng và chuột rút
• Có máu trong phân, đặc biệt khi bệnh ảnh hưởng đến đại tràng
• Loét miệng
• Giảm thèm ăn và giảm cân
• Đau ở khu vực gần hoặc xung quanh hậu môn

Với những bệnh nhân mắc bệnh Crohn nặng, có thể gặp các triệu chứng khác như:

• Viêm da, mắt và khớp
• Viêm gan hoặc viêm đường mật
• Trẻ em có thể chậm phát triển thể chất hoặc gặp vấn đề với sự phát triển sinh dục trong giai đoạn tuổi dậy thì

Người bệnh cần gặp bác sĩ nếu gặp phải các thay đổi liên tục trong thói quen đại tiện hoặc các triệu chứng dưới đây:

• Đau bụng kéo dài
• Máu trong phân
• Tiêu chảy dai dẳng không thuyên giảm với thuốc không kê đơn
• Sốt kéo dài không rõ nguyên nhân
• Giảm cân không giải thích được