13 Sai lầm nghiêm trọng mà giáo viên cần tránh trong công tác giảng dạy

Ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của xã hội, học sinh tiếp cận được rất nhiều nguồn thông tin và tài liệu khác nhau. Nhiều em học sinh dựa vào các bài văn mẫu và các gợi ý có sẵn để sao chép, làm theo đúng như những gì thầy cô đã dạy. Thậm chí, có giáo viên vẫn duy trì phương pháp học vẹt, yêu cầu học sinh lặp lại chính xác những gì đã học mà không khuyến khích sáng tạo. Nếu học sinh không làm theo mô típ mà giáo viên đưa ra, dù có sáng tạo hơn, các em cũng rất khó nhận được điểm cao. Điều này vô tình khiến học sinh bị ép buộc vào một khuôn mẫu sẵn có.

Do đó, giáo viên cần khuyến khích và tôn trọng sự sáng tạo của học sinh. Dù các em có thể đưa ra những ý tưởng lệch hướng, thầy cô vẫn nên động viên và hướng dẫn các em tìm ra con đường học tập riêng, thay vì yêu cầu học theo cách của thầy cô.

Sai lầm nghiêm trọng mà nhiều giáo viên mắc phải chính là thiên vị học sinh, điều này làm mất đi sự công bằng trong lớp học. Thầy cô cần đảm bảo rằng mỗi học sinh đều có cơ hội học tập và phát triển bình đẳng. Khi giáo viên thiên vị, học sinh sẽ cảm thấy bất công, dẫn đến sự chán nản và thiếu động lực học tập. Đặc biệt, đối với học sinh tiểu học, khi các em cảm nhận được sự thiên vị, các em sẽ phàn nàn và cảm thấy không thoải mái, làm giảm hứng thú học tập của các em.

Việc yêu cầu học sinh không sử dụng điện thoại trong giờ học là điều hợp lý, nhưng khi giáo viên vẫn thoải mái dùng điện thoại trong khi giảng bài, điều này sẽ khiến quy định ấy mất đi sự công bằng. Mặc dù học sinh có thể không dám phản ánh trực tiếp với thầy cô, nhưng các em sẽ cảm thấy không được tôn trọng và thiếu sự nhiệt tình trong giảng dạy của giáo viên. Thực tế, nhiều quy định vô lý khác vẫn đang tồn tại trong các lớp học, như về giờ giấc, nộp bài hay trả bài, mà chính các thầy cô cũng không thực hiện đúng. Vì vậy, giáo viên cần làm gương, tuân thủ quy định nghề nghiệp, thay vì chỉ áp đặt những yêu cầu mà bản thân không thể thực hiện được.

Sai lầm này thường xảy ra khi giáo viên, đặc biệt là các nữ giáo viên, quá thân mật và gần gũi với học sinh. Mặc dù giáo viên có thể kể những câu chuyện vui để tạo không khí thoải mái cho lớp học, nhưng tuyệt đối không nên đem những mâu thuẫn hay bất hòa với đồng nghiệp ra nói với học sinh. Điều này sẽ làm giảm đi sự tôn trọng đối với giáo viên và đồng nghiệp, đồng thời tạo ra những mối quan hệ không lành mạnh, biến học sinh thành người bị ảnh hưởng. Vì vậy, giáo viên nên tránh chia sẻ những vấn đề cá nhân, không nên làm học sinh trở thành người ngoài cuộc trong những câu chuyện nội bộ.

Để bảo vệ hình ảnh của mình và tạo ra môi trường học tập lành mạnh, thầy cô cần tránh xa những sai lầm này.

Điểm số phản ánh kết quả học tập của học sinh, tuy nhiên nếu không có một hệ thống chấm điểm rõ ràng và công bằng, việc giáo viên tự do ra đề và chấm điểm có thể dẫn đến những bất công trong kết quả học tập. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến sự công bằng trong đánh giá.

Giáo viên có thể cộng thêm điểm cho học sinh có ý thức học tập tốt, tuy nhiên việc này cần phải minh bạch và rõ ràng với tất cả học sinh. Cũng giống như vậy, trong các bài kiểm tra và bài thi, giáo viên nên sử dụng một thang điểm cụ thể, có brem để đảm bảo sự công bằng và quyền lợi cho mọi học sinh.

Đánh giá thấp học sinh là một trong những sai lầm nghiêm trọng trong giảng dạy, đặc biệt trong quá khứ khi hệ thống giáo dục chưa chú trọng phát triển tư duy sáng tạo và khả năng độc lập của học sinh. Tuy nhiên, quan điểm này đã có những thay đổi lớn trong những năm gần đây.

Giáo viên cần nhìn nhận học sinh của mình với sự tin tưởng, và bạn sẽ nhận ra một điều thú vị: học sinh có thể làm việc chăm chỉ, vượt qua giới hạn mà chúng ta tưởng tượng được. Học sinh muốn thể hiện sự sáng tạo và khả năng của mình theo cách riêng, và chúng cũng khao khát thành công trong con đường học tập của chính mình. Điều bạn cần làm là tin tưởng, trở thành người hướng dẫn và đồng hành cùng các em, và bạn sẽ nhận lại sự yêu mến cùng cảm hứng bất tận từ học sinh của mình.

Để kết nối nội dung bài học với sở thích và thế giới bên ngoài của học sinh, chúng ta cần tạo ra một môi trường học tập thực sự, nơi mà học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn cảm nhận được sự hữu ích của những gì mình học. Học tập không chỉ là ghi nhớ những thứ mà học sinh bị ép buộc phải học mà là khi những kiến thức đó đi vào cuộc sống của các em, giúp các em giải quyết vấn đề và đạt được mục tiêu.

Do đó, giáo viên cần phải suy nghĩ vượt ra ngoài những kiến thức đã có, thử thách học sinh ở các cấp độ cao hơn và kết nối việc học với lợi ích, tài năng của học sinh. Đưa học sinh đến với khả năng tư duy độc lập, suy luận có hiệu quả và giải quyết vấn đề chính là mục tiêu cốt lõi của giáo dục hiện đại.

Việc coi đây là một sai lầm của giáo viên có phần không công bằng. Thực tế, nhiều nghề nghiệp có tính chất căng thẳng và đòi hỏi sự chuyên môn cao cũng dễ dàng chiếm trọn cuộc sống của con người. Giáo viên cũng không phải là ngoại lệ khi họ phải đối mặt với áp lực công việc và sức khỏe toàn diện. Dường như công việc không bao giờ hết, luôn có một nhiệm vụ mới, một bài giảng cần chuẩn bị, một học sinh cần hỗ trợ, hay một cuộc họp phải tham gia.

Những lời hứa dành thời gian cho bản thân thường không thành hiện thực, dẫn đến tình trạng kiệt sức. Vậy làm thế nào giáo viên có thể tìm lại sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân? Câu trả lời nằm ở việc quản lý thời gian hiệu quả, áp dụng các chiến lược quản lý lớp học cho phép học sinh tự giác học tập, qua đó giúp giảm tải công việc cho giáo viên. Đó là chìa khóa để giáo viên có thể duy trì sức khỏe và sự đam mê với nghề.

Giáo viên nghiêm khắc và có uy lực có thể khiến học sinh vâng lời, nhưng sự nghiêm khắc này không đồng nghĩa với thái độ lạnh lùng, cứng nhắc. Nếu giáo viên quá cứng rắn sẽ tạo ra một khoảng cách giữa thầy và trò, khiến học sinh cảm thấy khó gần và thiếu thân thiện. Điều này sẽ khiến giờ học trở nên căng thẳng và nặng nề, thậm chí các em sẽ cảm thấy thầy cô không muốn dạy lớp mình, hoặc có thái độ không thiện cảm với lớp học.

Chưa kể, vì sự lạnh lùng của giáo viên, nhiều học sinh có thể không hiểu bài nhưng lại ngại không dám hỏi thầy cô. Do vậy, giáo viên có thể nghiêm khắc trong giờ học để giúp học sinh học tốt, nhưng trong giờ ra chơi và các hoạt động ngoại khóa, thầy cô nên thể hiện sự niềm nở và gần gũi với học sinh.

Đây là một sai lầm mà không ít giáo viên trẻ mắc phải. Dù thân thiện và gần gũi với học sinh là điều cần thiết, nhưng thân thiện không có nghĩa là trở thành bạn bè, ngang hàng với học trò. Các em học sinh, đặc biệt là học sinh tiểu học và trung học cơ sở, có những bí mật và tâm tư cần được chia sẻ, nhưng việc chia sẻ với giáo viên cần có giới hạn và sự tôn trọng.

Giáo viên có thể tham gia các hoạt động ngoại khóa cùng học sinh, vui chơi với các em, nhưng phải giữ đúng khoảng cách chuyên nghiệp. Khi giáo viên quá gần gũi, quá dễ gần, học sinh sẽ không còn sự kính trọng và nề nếp, điều này sẽ làm giảm hiệu quả trong việc dạy học và giáo dục các em.

Đây có thể là một trong những sai lầm mà nhiều thầy cô vô tình mắc phải. Tuy nhiên, việc bêu gương học sinh sai phạm trước lớp không phải là cách giải quyết đúng đắn. Hành động này sẽ trở thành nỗi ám ảnh, một cảm giác xấu hổ không dễ phai trong tâm trí các em học sinh bị xử lý.

Thực tế, điều này có thể gia tăng áp lực lên học sinh từ phía giáo viên, bạn bè và gia đình. Hơn nữa, nó dễ dàng tạo ra phản ứng tiêu cực, khiến học sinh mất hứng thú với môn học và cả thầy cô giảng dạy môn đó. Vì vậy, thay vì bêu gương hay chế giễu học sinh trước lớp, giáo viên nên dành thời gian gặp riêng các em để phê bình một cách nhẹ nhàng, giúp các em nhận ra sai sót và rút kinh nghiệm. Đồng thời, thầy cô nên khích lệ và động viên học sinh, giúp các em sửa chữa lỗi lầm và tránh tái phạm, từ đó nâng cao hiệu quả dạy học.