15 bài văn phân tích sâu sắc nhất về nhân vật Vũ Nương trong tác phẩm 'Chuyện người con gái Nam Xương' của Nguyễn Dữ (Dành cho học sinh lớp 9)

Nghi ngút đầu ghềnh khói hương bay
Miếu ai như miếu vợ chàng Trương đây

Ngàn năm dâu bể, làn khói viếng miếu vợ chàng Trương vẫn vương vấn không gian, như tiếng thở dài ngậm ngùi cho số phận bi thương của Vũ Nương. Qua ngòi bút đầy trân trọng trong kiệt tác "Chuyện người con gái Nam Xương", Nguyễn Dữ đã khắc tạc vào văn học sử hình ảnh người phụ nữ phong kiến với vẻ đẹp toàn mỹ nhưng cuộc đời đầy nước mắt.

Vũ Thị Thiết - người con gái Nam Xương, đẹp người đẹp nết, kết duyên cùng Trương Sinh - kẻ thất học đa nghi. Khi chồng đi lính, nàng một mình sinh con, chăm mẹ chồng ốm đau rồi lo tang ma chu đáo. Chiến tranh kết thúc, bi kịch bắt đầu khi Trương Sinh nghe lời con trẻ nghi oan vợ. Không thể minh oan, Vũ Nương gieo mình xuống dòng nước, may được Linh Phi cứu giúp. Sau này nhờ Phan Lang chuyển lời, nàng được giải oan, nhưng âm dương đôi ngả, hạnh phúc trần gian mãi là giấc mộng không tròn.

Vũ Nương hiện lên như bông hoa sen vươn lên từ bùn lầy xã hội phong kiến: tư dung tốt đẹp, nết na thùy mị, đảm đang tháo vát. Nàng là hiện thân của "công dung ngôn hạnh", một mình gánh vác gia đình khi chồng đi xa, chăm mẹ chu đáo, dạy con cẩn thận. Lời nàng dịu dàng nhưng thấm đẫm nghĩa tình: "Chẳng mong đeo ấn phong hầu/ Chỉ xin hai chữ bình yên mà thôi".

Nhưng xã hội nam quyền độc đoán đã nghiền nát vẻ đẹp ấy. Cái bóng trên tường - minh chứng cho tình mẫu tử thiêng liêng - lại trở thành nguyên cớ khiến nàng chết oan. Cái chết của Vũ Nương là lời tố cáo đanh thép chế độ phong kiến bất công, nơi người phụ nữ dù hoàn hảo đến đâu cũng không thể làm chủ số phận mình.

Dù được minh oan, dù hiện về trong ánh hào quang rực rỡ, Vũ Nương vĩnh viễn không thể trở lại nhân gian. Bi kịch ấy khiến ta nhớ mãi lời than của Nguyễn Du: "Đau đớn thay phận đàn bà" - số phận chung của người phụ nữ dưới chế độ cũ, những đóa hoa đẹp nhưng không được quyền tỏa hương.

Nguyễn Dữ - bậc kỳ tài văn chương trung đại, với "Truyền kỳ mạn lục" đã đưa thể loại truyền kỳ Việt Nam lên tầm cao mới. Trong đó, "Chuyện người con gái Nam Xương" dựa trên tích dân gian nhưng được nâng tầm bằng ngòi bút đầy nhân văn, khiến độc giả bao thế hệ rơi lệ trước số phận bi thảm của Vũ Nương - đóa hoa đức hạnh bị vùi dập bởi xã hội bất công.

Vũ Nương hiện lên với vẻ "thùy mị nết na, tư dung tốt đẹp", vượt lên rào cản "môn đăng hộ đối" bằng sự khéo léo, thông minh. Nàng là hiện thân của người vợ hiền, dâu thảo, mẹ hiền - một mình gánh vác gia đình khi chồng ra trận, chăm mẹ chồng đến hơi thở cuối cùng, dạy con bằng tình yêu thương vô bờ. Lời tiễn chồng "chỉ mong bình yên trở về" thấm đẫm tình nghĩa thủy chung, vượt lên mọi ham muốn phù phiếm.

Nhưng bi kịch ập đến khi lời con trẻ vô tình trở thành bản án tử hình. Trương Sinh - kẻ vũ phu, đa nghi - đã dìm nàng xuống vực sâu tuyệt vọng. Cái chết của Vũ Nương là lời tố cáo đanh thép xã hội phong kiến bất nhân, nơi người phụ nữ dù hoàn hảo cũng không thể làm chủ số phận. Yếu tố kỳ ảo cuối truyện như nén hương tưởng niệm cho vẻ đẹp bất tử của tâm hồn nàng - vẫn đau đáu một tình yêu gia đình dù đã sang thế giới bên kia.

Tác phẩm của Nguyễn Dữ đã vượt lên khuôn khổ truyện dân gian, trở thành "thiên cổ kỳ bút" với kết cấu chặt chẽ, tình huống éo le và nghệ thuật sử dụng yếu tố kỳ ảo tài tình. Qua số phận Vũ Nương, ta thấy bóng dáng chung của người phụ nữ xưa:

Đau đớn thay phận đàn bà
Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung

Nhưng từ nỗi đau ấy, tác phẩm vẫn tỏa sáng giá trị nhân văn sâu sắc, khẳng định vẻ đẹp bất diệt của lòng vị tha và khát vọng hạnh phúc chính đáng.

Xã hội phong kiến với số phận người phụ nữ luôn là mảnh đất màu mỡ cho văn chương. "Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ đã tạc vào lịch sử văn học hình tượng Vũ Nương - đóa hoa đức hạnh bị vùi dập bởi định kiến.

Vũ Thị Thiết - ngọc nữ Nam Xương, tư dung tốt đẹp, nết na thùy mị. Thế nhưng cuộc hôn nhân với Trương Sinh - kẻ vũ phu đa nghi - đã đẩy nàng vào bi kịch. Chỉ vì lời ngây thơ của con trẻ "Cha trước chỉ nín thin thít", ngọn lửa ghen tuông trong Trương Sinh bùng cháy, thiêu rụi cả gia đình. Vũ Nương chọn cái chết để minh oan - hành động cuối cùng của kẻ bị dồn đến đường cùng.

Nguyễn Dữ đã khắc họa Vũ Nương như bức chân dung toàn mỹ: người vợ thủy chung với lời tiễn biệt "chỉ mong bình yên", người dâu hiếu thảo chăm mẹ chồng như mẹ đẻ, người mẹ yêu con đến thuơng cả cái bóng. Nhưng xã hội nam quyền đã nghiền nát vẻ đẹp ấy. Cái chết của nàng là lời tố cáo đanh thép chế độ phong kiến bất công.

Yếu tố kỳ ảo cuối truyện như nén nhang tưởng niệm cho linh hồn oan khuất. Vũ Nương hiện về trong ánh hào quang nhưng vĩnh viễn không thể trở lại nhân gian - bi kịch của những giá trị đẹp bị vùi dập không cách hàn gắn.

"Chuyện người con gái Nam Xương" trong "Truyền kỳ mạn lục" của Nguyễn Dữ đã khắc họa số phận đau thương của người phụ nữ phong kiến qua hình tượng Vũ Nương - đóa hoa đức hạnh bị vùi dập bởi định kiến.

Vũ Nương hiện lên với vẻ "thùy mị nết na, tư dung tốt đẹp", là hiện thân của tứ đức: công-dung-ngôn-hạnh. Lời tiễn chồng "chỉ mong bình yên trở về" thấm đẫm tình nghĩa vợ chồng, vượt lên mọi ham muốn phù phiếm. Nhưng bi kịch ập đến khi lời con trẻ ngây thơ trở thành bản án tử hình. Trương Sinh - kẻ vũ phu đa nghi - đã dìm nàng vào tuyệt vọng bằng sự ghen tuông mù quáng.

Yếu tố kỳ ảo cuối truyện như nén nhang tưởng niệm cho linh hồn oan khuất. Vũ Nương hiện về trong ánh hào quang nhưng vĩnh viễn không thể trở lại nhân gian - bi kịch của những giá trị đẹp bị vùi dập không cách hàn gắn. Qua số phận Vũ Nương, Nguyễn Dữ đã lên án xã hội phong kiến bất công và bày tỏ niềm thương cảm sâu sắc với thân phận người phụ nữ xưa.

"Truyền kỳ mạn lục" của Nguyễn Dữ đã khắc họa số phận người phụ nữ phong kiến qua hình tượng Vũ Nương - đóa hoa đức hạnh bị vùi dập bởi định kiến xã hội. Với vẻ "thùy mị nết na, tư dung tốt đẹp", nàng là hiện thân của tứ đức công-dung-ngôn-hạnh, nhưng cuộc đời lại chịu nhiều bất hạnh.

Lời tiễn chồng "chỉ mong bình yên trở về" thấm đẫm tình nghĩa vợ chồng. Nhưng bi kịch ập đến khi lời con trẻ ngây thơ trở thành bản án tử hình. Trương Sinh - kẻ vũ phu đa nghi - đã dìm nàng vào tuyệt vọng bằng sự ghen tuông mù quáng. Cái chết của Vũ Nương là lời tố cáo đanh thép xã hội phong kiến bất công, nơi người phụ nữ không thể làm chủ số phận.

Yếu tố kỳ ảo cuối truyện như nén nhang tưởng niệm cho linh hồn oan khuất. Dù được giải oan, Vũ Nương vĩnh viễn không thể trở lại nhân gian - bi kịch của những giá trị đẹp bị vùi dập không cách hàn gắn. Qua số phận Vũ Nương, Nguyễn Dữ đã lên án xã hội nam quyền độc đoán và bày tỏ niềm thương cảm sâu sắc với thân phận người phụ nữ xưa.

"Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ đã khắc họa số phận người phụ nữ phong kiến qua hình tượng Vũ Nương - đóa hoa đức hạnh bị vùi dập bởi định kiến. Với vẻ "thùy mị nết na, tư dung tốt đẹp", nàng là hiện thân của tứ đức công-dung-ngôn-hạnh.

Lời tiễn chồng "chỉ mong bình yên trở về" thấm đẫm tình nghĩa vợ chồng. Nhưng bi kịch ập đến khi lời con trẻ ngây thơ trở thành bản án tử hình. Chi tiết "cái bóng" - vốn là biểu tượng tình mẫu tử thiêng liêng - lại trở thành nguyên cớ dẫn đến cái chết oan khuất. Trương Sinh - kẻ vũ phu đa nghi - đã dìm nàng vào tuyệt vọng bằng sự ghen tuông mù quáng.

Yếu tố kỳ ảo cuối truyện như nén nhang tưởng niệm cho linh hồn oan khuất. Dù được giải oan, Vũ Nương vĩnh viễn không thể trở lại nhân gian - bi kịch của những giá trị đẹp bị vùi dập không cách hàn gắn. Qua số phận Vũ Nương, Nguyễn Dữ đã lên án xã hội nam quyền độc đoán và bày tỏ niềm thương cảm sâu sắc với thân phận người phụ nữ xưa.

Vũ Nương hiện lên như đóa hoa đức hạnh giữa bão táp phong kiến. "Thùy mị nết na, tư dung tốt đẹp", nàng là hiện thân của tứ đức công-dung-ngôn-hạnh. Lời tiễn chồng "chỉ mong bình yên" thấm đẫm tình nghĩa vợ chồng, vượt lên mọi ham muốn phù phiếm.

Nhưng bi kịch ập đến khi lời con trẻ ngây thơ trở thành bản án tử hình. Trương Sinh - kẻ vũ phu đa nghi - đã dìm nàng vào tuyệt vọng bằng sự ghen tuông mù quáng. Cái chết của Vũ Nương là lời tố cáo đanh thép xã hội phong kiến bất công, nơi người phụ nữ không thể tự bảo vệ mình.

Yếu tố kỳ ảo cuối truyện như nén nhang tưởng niệm cho linh hồn oan khuất. Dù được giải oan, Vũ Nương vĩnh viễn không thể trở lại nhân gian - bi kịch của những giá trị đẹp bị vùi dập không cách hàn gắn. Qua số phận Vũ Nương, Nguyễn Dữ đã thốt lên lời than muôn thuở:

"Đau đớn thay thân phận đàn bà
Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung"

"Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ đã khắc họa số phận đau thương của người phụ nữ phong kiến qua hình tượng Vũ Nương - đóa hoa đức hạnh bị vùi dập bởi định kiến xã hội. Với vẻ "thùy mị nết na, tư dung tốt đẹp", nàng là hiện thân của tứ đức công-dung-ngôn-hạnh, nhưng cuộc đời lại chịu nhiều bất hạnh.

Lời tiễn chồng "chỉ mong bình yên trở về" thấm đẫm tình nghĩa vợ chồng. Nhưng bi kịch ập đến khi lời con trẻ ngây thơ trở thành bản án tử hình. Trương Sinh - kẻ vũ phu đa nghi - đã dìm nàng vào tuyệt vọng bằng sự ghen tuông mù quáng. Cái chết của Vũ Nương là lời tố cáo đanh thép xã hội phong kiến bất công, nơi người phụ nữ không thể làm chủ số phận.

Yếu tố kỳ ảo cuối truyện như nén nhang tưởng niệm cho linh hồn oan khuất. Dù được giải oan, Vũ Nương vĩnh viễn không thể trở lại nhân gian - bi kịch của những giá trị đẹp bị vùi dập không cách hàn gắn. Qua số phận Vũ Nương, Nguyễn Dữ đã lên án xã hội nam quyền độc đoán và bày tỏ niềm thương cảm sâu sắc với thân phận người phụ nữ xưa.

Vũ Nương trong "Chuyện người con gái Nam Xương" hiện lên như đóa hoa đức hạnh giữa bão táp phong kiến. Với vẻ "thùy mị nết na, tư dung tốt đẹp", nàng là hiện thân của tứ đức công-dung-ngôn-hạnh, nhưng phải gánh chịu bi kịch đau thương.

Lời tiễn chồng "chỉ mong bình yên trở về" thấm đẫm tình nghĩa vợ chồng. Nhưng bi kịch ập đến khi lời con trẻ ngây thơ trở thành bản án tử hình. Trương Sinh - kẻ vũ phu đa nghi - đã dìm nàng vào tuyệt vọng bằng sự ghen tuông mù quáng. Cái chết của Vũ Nương là lời tố cáo đanh thép xã hội phong kiến bất công.

Yếu tố kỳ ảo cuối truyện như nén nhang tưởng niệm cho linh hồn oan khuất. Dù được giải oan, Vũ Nương vĩnh viễn không thể trở lại nhân gian - bi kịch của những giá trị đẹp bị vùi dập không cách hàn gắn. Qua số phận Vũ Nương, Nguyễn Dữ đã lên án xã hội nam quyền độc đoán và bày tỏ niềm thương cảm sâu sắc với thân phận người phụ nữ xưa.

Vũ Nương trong "Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ hiện lên như biểu tượng hoàn mỹ của người phụ nữ Việt truyền thống - đẹp người, đẹp nết, nhưng phải gánh chịu bi kịch đau thương dưới chế độ phong kiến hà khắc.

Với vẻ "thùy mị nết na, tư dung tốt đẹp", nàng là hiện thân của tứ đức công-dung-ngôn-hạnh. Lời tiễn chồng "chỉ mong bình yên" thấm đẫm tình nghĩa vợ chồng, vượt lên mọi ham muốn phù phiếm. Nhưng bi kịch ập đến khi lời con trẻ ngây thơ trở thành bản án tử hình. Trương Sinh - kẻ vũ phu đa nghi - đã dìm nàng vào tuyệt vọng.

Yếu tố kỳ ảo cuối truyện như nén nhang tưởng niệm cho linh hồn oan khuất. Dù được giải oan, Vũ Nương vĩnh viễn không thể trở lại nhân gian - bi kịch của những giá trị đẹp bị vùi dập không cách hàn gắn. Qua số phận Vũ Nương, Nguyễn Dữ đã lên án xã hội nam quyền độc đoán và bày tỏ niềm thương cảm sâu sắc với thân phận người phụ nữ xưa.

Vũ Nương trong "Chuyện người con gái Nam Xương" hiện lên như đóa hoa đức hạnh giữa bão táp phong kiến. Với vẻ "thùy mị nết na, tư dung tốt đẹp", nàng là hiện thân của tứ đức công-dung-ngôn-hạnh, nhưng phải gánh chịu bi kịch đau thương.

Lời tiễn chồng "chỉ mong bình yên trở về" thấm đẫm tình nghĩa vợ chồng. Nhưng bi kịch ập đến khi lời con trẻ ngây thơ trở thành bản án tử hình. Trương Sinh - kẻ vũ phu đa nghi - đã dìm nàng vào tuyệt vọng bằng sự ghen tuông mù quáng. Cái chết của Vũ Nương là lời tố cáo đanh thép xã hội phong kiến bất công.

Yếu tố kỳ ảo cuối truyện như nén nhang tưởng niệm cho linh hồn oan khuất. Dù được giải oan, Vũ Nương vĩnh viễn không thể trở lại nhân gian - bi kịch của những giá trị đẹp bị vùi dập không cách hàn gắn. Qua số phận Vũ Nương, Nguyễn Dữ đã lên án xã hội nam quyền độc đoán và bày tỏ niềm thương cảm sâu sắc với thân phận người phụ nữ xưa.

Vũ Nương trong "Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ hiện lên như đóa hoa đức hạnh giữa bão táp phong kiến. Với vẻ "thùy mị nết na, tư dung tốt đẹp", nàng là hiện thân của tứ đức công-dung-ngôn-hạnh, nhưng phải gánh chịu bi kịch đau thương.

Lời tiễn chồng "chỉ mong bình yên trở về" thấm đẫm tình nghĩa vợ chồng. Nhưng bi kịch ập đến khi lời con trẻ ngây thơ trở thành bản án tử hình. Trương Sinh - kẻ vũ phu đa nghi - đã dìm nàng vào tuyệt vọng bằng sự ghen tuông mù quáng. Cái chết của Vũ Nương là lời tố cáo đanh thép xã hội phong kiến bất công.

Yếu tố kỳ ảo cuối truyện như nén nhang tưởng niệm cho linh hồn oan khuất. Dù được giải oan, Vũ Nương vĩnh viễn không thể trở lại nhân gian - bi kịch của những giá trị đẹp bị vùi dập không cách hàn gắn. Qua số phận Vũ Nương, Nguyễn Dữ đã lên án xã hội nam quyền độc đoán và bày tỏ niềm thương cảm sâu sắc với thân phận người phụ nữ xưa.

Nguyễn Dữ, bậc danh sĩ thế kỷ XVI quê ở Thanh Miện - Hải Dương ngày nay, từng là môn đồ của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm. Tác phẩm "Truyền kỳ Mạn Lục" của ông gồm hai mươi thiên truyện, trong đó nổi bật là chuyện người con gái Nam Xương - một kiệt tác văn chương thấm đẫm giá trị nhân văn. Câu chuyện xoay quanh nhân vật Vũ Nương, người phụ nữ tài sắc vẹn toàn nhưng phải chịu bi kịch oan khiên, phản ánh số phận đau thương của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

Vũ Thị Thiết, tên thật của Vũ Nương, xuất thân từ gia đình nghèo ở Nam Xương nhưng sở hữu nhan sắc và đức hạnh hiếm có. Cuộc hôn nhân với Trương Sinh tuy xuất phát từ mối lương duyên không bình đẳng, nhưng nhờ tấm lòng nhân hậu, nàng đã gìn giữ gia đạo êm ấm. Trong vai trò người vợ, nàng luôn biết nhẫn nhịn, giữ gìn khuôn phép; làm dâu thì hết lòng hiếu thảo với mẹ chồng; làm mẹ thì ân cần dạy dỗ con thơ.

Khi tiễn chồng ra trận, lời nàng thốt lên như khúc tâm tình đầy xúc động: "Chẳng mong ấn phong hầu, chỉ cầu bình an trở lại". Những tháng ngày chồng đi xa, nàng gửi gắm nỗi nhớ qua từng trang thư, từng lời dạy con trẻ. Cách nàng chỉ bóng mình trên vách mà bảo là cha Đản không chỉ là phương cách dạy con, mà còn là minh chứng cho tấm lòng thủy chung son sắt.

Bi kịch ập đến khi Trương Sinh trở về, vì lời con trẻ ngây thơ mà vội kết tội vợ. Dù nàng hết lời thanh minh: "Giữ trọn một tiết, chưa từng bén gót ngõ liễu tường hoa", nhưng ghen tuông mù quáng đã khiến Trương Sinh không thể tỉnh ngộ. Trước sự nghi ngờ không thể gột rửa, Vũ Nương đành chọn cái chết để minh oan, với lời nguyền xin thần sông chứng giám.

May mắn thay, nhờ phẩm hạnh trong sáng, nàng được Linh Phi cứu giúp. Dù sống nơi thủy cung xa hoa, lòng nàng vẫn đau đáu nỗi nhớ quê nhà. Cuối cùng, khi được giải oan, hình bóng nàng hiện về trong ánh đuốc lập lòe, khép lại câu chuyện bằng triết lý nhân sinh sâu sắc về lẽ công bằng và khát vọng hạnh phúc.

Nguyễn Dữ đã khéo léo kết hợp yếu tố hiện thực và kỳ ảo, tạo nên một tác phẩm vừa chân thực vừa lãng mạn. Qua số phận Vũ Nương, ông không chỉ lên án xã hội trọng nam khinh nữ, mà còn ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ Việt - luôn trọn đạo vẹn tình dù trong nghịch cảnh éo le.

"Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ như bức tranh thủy mặc khắc họa số phận người phụ nữ dưới chế độ phong kiến. Vũ Nương - đóa hoa sớm nở tối tàn, phải dùng cái chết bi thảm nơi dòng Hoàng Giang để minh oan cho tiết hạnh của mình, khiến độc giả bao thế hệ không khỏi ngậm ngùi.

Xuất thân từ gia đình bình dân nhưng sở hữu nhan sắc và đức hạnh hiếm có, Vũ Nương trở thành nạn nhân của lễ giáo phong kiến khắc nghiệt. Cuộc hôn nhân với Trương Sinh được định đoạt bằng trăm lạng vàng, như gánh nặng định mệnh đè lên đôi vai mảnh mai. Thế nhưng, bằng tấm lòng hiếu thảo với mẹ chồng, thủy chung với chồng, nàng đã biến tổ ấm thành bến đỗ bình yên.

Khi tiễn chồng ra trận, lời nàng thốt lên đầy xúc động: "Chẳng mong ấn phong hầu, chỉ nguyện bình an trở lại". Những tháng ngày chồng đi xa, nàng gửi nỗi nhớ vào từng trang thư, dạy con qua hình bóng trên vách. Cách nàng chỉ bóng mình mà bảo là cha Đản không chỉ là lời dạy con, mà còn là minh chứng cho tấm lòng son sắt.

Bi kịch ập đến khi Trương Sinh trở về, vì lời con trẻ ngây thơ mà vội kết tội vợ. Dù nàng hết lời thanh minh: "Giữ trọn một tiết, chưa từng bén gót ngõ liễu tường hoa", nhưng ghen tuông mù quáng đã khiến Trương Sinh không thể tỉnh ngộ. Người phụ nữ ấy đã chọn cái chết để bảo toàn danh tiết, với lời nguyền xin thần sông chứng giám.

May mắn thay, nhờ phẩm hạnh trong sáng, nàng được Linh Phi cứu giúp. Dù sống nơi thủy cung xa hoa, lòng nàng vẫn đau đáu nỗi nhớ quê nhà. Khi được giải oan, hình bóng nàng hiện về trong ánh đuốc lập lòe, để lại bài học sâu sắc về lẽ công bằng và khát vọng hạnh phúc.

Tác phẩm không chỉ tố cáo xã hội trọng nam khinh nữ, mà còn ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ Việt - luôn trọn đạo vẹn tình dù trong nghịch cảnh. Vũ Nương mãi là biểu tượng của người phụ nữ đức hạnh, xứng đáng được trân trọng qua mọi thời đại.

Nguyễn Dữ - danh sĩ thế kỷ XVI quê Thanh Miện, Hải Dương, môn đệ xuất sắc của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, đã ghi dấu ấn sâu đậm trong văn học trung đại Việt Nam qua kiệt tác "Truyền kỳ Mạn Lục". Trong số hai mươi thiên truyện, "Chuyện người con gái Nam Xương" (truyện thứ 16) nổi bật như viên ngọc quý, phát triển từ cốt truyện dân gian "vợ chàng Trương" để trở thành bản cáo trạng đanh thép về thân phận người phụ nữ dưới chế độ phong kiến, đồng thời là bản tụng ca vẻ đẹp tâm hồn phụ nữ qua hình tượng Vũ Nương.

Vũ Nương hiện lên như đóa hoa sen vươn lên từ bùn lầy xã hội - xuất thân bình dân nhưng toả hương đức hạnh. Nhan sắc "vừa trắng lại vừa tròn" (như cách ví von của Hồ Xuân Hương) cùng tâm hồn trong sáng khiến nàng trở thành hình mẫu phụ nữ lý tưởng. Cuộc hôn nhân bất bình đẳng với Trương Sinh - kẻ vũ phu, đa nghi - được nàng vun đắp bằng trí tuệ và tấm lòng bao dung, chứng tỏ khả năng "khéo léo giữ gìn khuôn phép" hiếm có.

Bi kịch bắt đầu khi chiến tranh cướp đi người chồng, để lại người vợ trẻ với lời tiễn biệt đẫm nước mắt: "Chẳng mong ấn phong hầu, chỉ nguyện bình an trở lại". Những năm tháng chờ chồng, nàng gửi gắm nỗi nhớ qua từng trang thư, dạy con bằng hình bóng trên vách - chi tiết đắt giá thể hiện tấm lòng thủy chung. Không chỉ là người vợ chung tình, nàng còn là nàng dâu hiếu thảo, chăm sóc mẹ chồng "như cha mẹ đẻ", khiến bà trăn trối những lời cảm động: "Xanh kia quyết chẳng phụ con như con chẳng phụ mẹ".

Nhưng số phận trớ trêu khi Trương Sinh trở về, vì lời con trẻ ngây thơ mà vội kết tội vợ. Dù nàng hết lời phân trần: "Giữ trọn một tiết, chưa từng bén gót ngõ liễu tường hoa", ghen tuông mù quáng đã khiến chồng nàng trở nên độc đoán. Cái chết bi thảm nơi bến Hoàng Giang với lời nguyền xin thần sông chứng giám trở thành bản án tố cáo xã hội bất công.

Nguyễn Dữ khéo léo sử dụng yếu tố kỳ ảo để Vũ Nương hiện về uy nghiêm trong đàn giải oan, nhưng đó chỉ là ánh chớp thoáng qua của công lý. Bi kịch nàng phản ánh số phận chung người phụ nữ xưa: "Đau đớn thay phận đàn bà/Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung" (Nguyễn Du). Tác phẩm không chỉ lên án xã hội trọng nam khinh nữ, chiến tranh phi nghĩa, mà còn ngợi ca vẻ đẹp truyền thống phụ nữ Việt - luôn vẹn đạo làm vợ, làm dâu dù trong nghịch cảnh.

"Chuyện người con gái Nam Xương" xứng đáng là viên ngọc quý trong kho tàng văn học dân tộc, nhắc nhở chúng ta trân trọng giá trị bình đẳng giới trong xã hội hiện đại, đồng thời gìn giữ những phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Việt Nam qua mọi thời đại.