5 Cấp độ đánh giá chất lượng nước mắm qua hàm lượng đạm - Tiêu chuẩn vàng trong ẩm thực Việt

Nước mắm hạng 2 đạt chuẩn độ đạm >10°N, được chiết xuất từ thùng chượp loại 1 với khoảng 90% chất lượng. Qua nhiều lần rút nước, dù không bằng hạng nhất nhưng sản lượng lớn hơn gấp bội, mang lại giá thành phải chăng phù hợp với đại đa số gia đình Việt. Đặc trưng bởi vị mặn đậm, loại này thường được ưa chuộng để nấu nướng hơn là dùng trực tiếp. Một số thương hiệu nổi bật: Nước mắm Hải Hậu, Nam Phan... - sự lựa chọn kinh tế mà vẫn đảm bảo hương vị truyền thống.

Nước mắm hạng 3 với độ đạm dưới 10°N là sản phẩm cuối cùng được chiết xuất từ bã chượp sau khi đã rút kiệt các loại cao cấp hơn. Với hàm lượng đạm thấp, loại này không phù hợp để nấu ăn hay chấm trực tiếp, mà thường được tái sử dụng làm nước cham chượp cho các mẻ mắm tiếp theo. Dù vậy, một số thương hiệu lớn như Phú Quốc hay Phan Thiết vẫn đưa ra thị trường như một lựa chọn giá rẻ cho những mục đích đặc biệt.

Nước mắm Đặc Biệt - tinh túy của biển cả với độ đạm vượt trội >30°N, được mệnh danh là 'nước mắm nhỉ' trong nghệ thuật ủ mắm Phan Thiết. Mỗi giọt mắm quý giá này được chắt lọc tỉ mỉ từ những giọt đầu tiên rỉ ra từ thùng chượp, mang sắc cánh gián óng ánh, hương thơm nồng nàn và vị ngọt hậu đặc trưng. Càng ủ lâu, hương vị càng thêm đậm đà, khiến nó trở thành bảo bối trong gian bếp của các bậc thầy ẩm thực. Điển hình phải kể đến nước mắm nhỉ cá cơm Phan Thiết hay Thuận Phát - những thương hiệu đã gìn giữ tinh hoa ủ mắm qua nhiều thế hệ.

Nước mắm Thượng hạng (>25°N) - hay còn gọi là nước mắm cốt - là tinh chất thuần khiết nhất được rút ra từ mẻ chượp đầu tiên. Với sản lượng ít ỏi quý như vàng, mỗi giọt mắm mang sắc vàng rơm đến cánh gián, dần chuyển đen theo thời gian nhưng không hề giảm chất lượng mà ngược lại càng thêm thơm ngon. Quy trình chế biến thủ công tỉ mỉ đã tạo nên hương vị đậm đà khó cưỡng, chinh phục cả những thực khách khó tính nhất. Các thương hiệu như Ông Kỳ hay Trung Thành đã đưa nước mắm Thượng hạng trở thành biểu tượng của nghệ thuật ẩm thực truyền thống Việt Nam.

Nước mắm Hạng 1 (>15°N) là thành quả của quá trình chắt lọc thứ hai sau nước mắm cốt. Được tạo ra bằng cách hòa muối bão hòa vào thùng chượp, loại mắm này giữ được 90% tinh chất so với nước cốt đầu. Dù không đạt độ tinh khiết như các loại cao cấp hơn, nước mắm Hạng 1 vẫn giữ được hương vị đậm đà, trở thành lựa chọn lý tưởng để pha chế nước chấm cho các món ăn dân dã như thịt luộc, cá hấp hay rau củ. Các thương hiệu uy tín như Cát Hải hay Cương Ngần đã biến nước mắm Hạng 1 trở thành gia vị không thể thiếu trong mọi gian bếp Việt.