6 Bài hướng dẫn 'Phương pháp tả cảnh' lớp 6 ấn tượng nhất

I. Nghệ thuật viết văn tả cảnh

1 - Trang 45 SGK

Ba đoạn văn mẫu đặc sắc:

a) Bức tranh vượt thác hùng vĩ: "Những động tác thả sào, rút sào nhịp nhàng như điệu múa. Dượng Hương Thư hiện lên như bức tượng đồng với bắp thịt cuồn cuộn, hàm răng nghiến chặt, ánh mắt rực lửa ghì trên ngọn sào, tựa dũng sĩ Trường Sơn oai phong."

b) Hành trình khám phá sông Năm Căn: "Con thuyền lướt qua kênh Bọ Mắt, đổ ra dòng sông Cửa Lộng mênh mông. Nước ào ạt đổ ra biển ngày đêm tựa thác đổ. Hai bên bờ, rừng đước vươn cao như bức tường thành vô tận, xếp lớp từng bậc màu xanh - từ lá mạ non đến sắc rêu cổ kính."

c) Bức họa lũy tre làng: "Ba vòng lũy tre ôm ấp làng quê. Lũy ngoài cùng với tre gai gồ ghề như đội quân phòng thủ. Lũy giữa là những thân tre thẳng tắp. Khi mùa thay lá, cả rừng tre khoác áo vàng, từng tầng lá bay trong gió tựa cánh chim trời..."

2 - Trang 46 SGK

Phân tích nghệ thuật miêu tả:

a) Hình ảnh dượng Hương Thư làm nổi bật sự hung dữ của thác nước qua các chi tiết: động tác mau lẹ "nhanh như cắt", ngoại hình cường tráng "như tượng đồng", ánh mắt quyết liệt.

b) Cảnh sông Năm Căn được khắc họa theo trình tự không gian: từ dòng nước ào ạt đến rừng đước cao vút, sử dụng nhiều so sánh độc đáo.

c) Bài văn tả lũy tre có bố cục ba phần rõ ràng, miêu tả từ tổng quan đến chi tiết, từ ngoài vào trong, kết hợp giữa tả thực và cảm xúc.

II. Thực hành sáng tạo

1 - Trang 47 SGK

Gợi ý tả cảnh lớp học:

- Chi tiết đặc tả: Ánh mắt chăm chú của học sinh, tiếng bút lách tách, những vầng trán nhíu lại suy nghĩ...

- Trình tự: Từ khoảnh khắc phát đề đến khi thu bài, xen kẽ những khoảnh khắc đáng nhớ.

2 - Trang 47 SGK

Gợi ý tả giờ ra chơi:

- Khung cảnh biến đổi từ tĩnh lặng đến nhộn nhịp rồi trở lại trật tự.

- Đoạn văn mẫu: "Sân trường bừng tỉnh sau hồi trống. Những cánh áo trắng xoà ra như bướm giữa nắng. Góc này nhảy dây nhịp nhàng, góc kia đá cầu điêu luyện..."

3 - Trang 47-48 SGK

Dàn ý bài "Biển đẹp":

- Mở bài: Biển buổi bình minh với cánh buồm hồng rực.

- Thân bài: Biển qua các thời khắc: chiều lặng, ngày mưa, chiều lạnh...

- Kết bài: Vẻ đẹp biển được tạo nên từ sự giao hoà giữa trời, mây và ánh sáng.

Tinh hoa nghệ thuật

Bí quyết tả cảnh thành công:

- Xác định rõ đối tượng trọng tâm

- Lựa chọn chi tiết đắt giá

- Sắp xếp trình tự hợp lý

- Bố cục ba phần mạch lạc: mở bài giới thiệu, thân bài triển khai, kết bài cảm nhận.

1. Bí quyết viết văn tả cảnh xuất sắc

Câu hỏi trang 46 SGK

a) Hình ảnh dượng Hương Thư vượt thác đã khắc họa thành công cảnh sông nước hung dữ qua:

- Những động tác mạnh mẽ, dứt khoát "nhanh như cắt"

- Ngoại hình cường tráng "như tượng đồng" với cơ bắp cuồn cuộn

- Ánh mắt quyết liệt "nảy lửa" giữa dòng thác

b) Bức tranh sông Năm Căn và rừng đước:

- Được miêu tả theo trình tự không gian: từ dòng nước ầm ầm đến rừng đước cao vút

- Sử dụng nhiều hình ảnh so sánh độc đáo

c) Nghệ thuật tả lũy tre làng:

- Bố cục 3 phần chặt chẽ

- Miêu tả từ ngoài vào trong, từ tổng thể đến chi tiết

- Kết hợp hài hòa giữa tả thực và cảm xúc

2. Thực hành sáng tạo

Câu 1 trang 47 SGK

Gợi ý tả lớp học làm văn:

- Chi tiết đắt giá: nét mặt tập trung, tiếng bút lách tách, những vầng trán nhíu lại

- Trình tự thời gian: từ khi phát đề đến khi thu bài

- Mở bài ấn tượng: "Tiếng trống vang lên báo hiệu giờ làm văn bắt đầu. Cả lớp im phăng phắc, những tờ giấy trắng mở ra chờ đón những dòng cảm xúc..."

Câu 2 trang 47 SGK

Đoạn văn mẫu tả giờ ra chơi:

"Sân trường bừng tỉnh sau hồi trống. Những cánh áo trắng xòe ra như bướm giữa nắng. Góc này những quả cầu bay lượn, góc kia dây nhảy vun vút. Dưới tán phượng già, vài nhóm bạn say sưa đọc sách..."

Câu 3 trang 47 SGK

Dàn ý bài "Biển đẹp":

- Mở bài: Vẻ đẹp biển buổi bình minh

- Thân bài: Biển qua các thời khắc trong ngày

- Kết bài: Cảm nhận về vẻ đẹp biển

I. Nghệ thuật miêu tả cảnh vật

Câu 1: Khám phá ba đoạn văn mẫu đặc sắc

Câu 2: Phân tích nghệ thuật:

a) Hình ảnh dượng Hương Thư vượt thác đã khắc họa:

- Động tác mạnh mẽ "nhanh như cắt"

- Ngoại hình cường tráng "như tượng đồng"

- Ánh mắt quyết liệt giữa dòng thác dữ

b) Bức tranh sông Năm Căn:

- Miêu tả theo trình tự không gian: từ dòng nước đến rừng đước

- Hình ảnh so sánh độc đáo, sinh động

c) Lũy tre làng qua ngòi bút Ngô Văn Phú:

- Bố cục 3 phần chặt chẽ

- Miêu tả từ tổng quan đến chi tiết

- Kết hợp tả thực và cảm xúc sâu lắng

II. Thực hành sáng tác

Câu 1: Gợi ý tả lớp học làm văn:

- Chi tiết đắt giá: nét mặt tập trung, tiếng bút lách tách

- Trình tự thời gian: từ khi phát đề đến thu bài

- Mở bài ấn tượng: "Tiếng trống vang lên báo hiệu giờ làm văn. Cả lớp im phăng phắc, những tờ giấy trắng chờ đón dòng cảm xúc..."

Câu 2: Đoạn văn mẫu tả giờ ra chơi:

"Sân trường bừng tỉnh sau hồi trống. Những cánh áo trắng xòe ra như bướm giữa nắng. Góc này những quả cầu bay lượn, góc kia dây nhảy vun vút..."

Câu 3: Dàn ý bài "Biển đẹp":

- Mở bài: Vẻ đẹp biển buổi bình minh

- Thân bài: Biển qua các thời khắc

- Kết bài: Cảm nhận về vẻ đẹp biển

I. Nghệ thuật miêu tả cảnh vật

Câu 1 (trang 46 sgk): Khám phá ba đoạn văn mẫu đặc sắc

Câu 2 (trang 46 sgk):

a) Hình ảnh dượng Hương Thư vượt thác:

- Động tác mạnh mẽ "nhanh như cắt"

- Ngoại hình cường tráng "như tượng đồng"

- Ánh mắt quyết liệt giữa dòng thác dữ

b) Bức tranh sông Năm Căn:

- Miêu tả theo trình tự không gian

- Hình ảnh so sánh độc đáo, sinh động

c) Lũy tre làng:

- Bố cục 3 phần chặt chẽ

- Miêu tả từ tổng quan đến chi tiết

II. Thực hành sáng tác

Bài 1 (trang 47 sgk):

a) Gợi ý tả lớp học làm văn:

- Chi tiết đắt giá: nét mặt tập trung, tiếng bút lách tách

b) Trình tự thời gian: từ khi phát đề đến thu bài

c) Mở bài ấn tượng: "Tiếng trống vang lên báo hiệu giờ làm văn. Cả lớp im phăng phắc..."

Bài 2 (trang 47 sgk):

Đoạn văn mẫu tả giờ ra chơi:

"Sân trường bừng tỉnh sau hồi trống. Những cánh áo trắng xòe ra như bướm giữa nắng..."

Bài 3 (trang 47 sgk):

Dàn ý bài "Biển đẹp":

- Mở bài: Vẻ đẹp biển buổi bình minh

- Thân bài: Biển qua các thời khắc

- Kết bài: Cảm nhận về vẻ đẹp biển

Phần I: Nghệ thuật miêu tả cảnh vật

Câu 1 + 2 (trang 45 sgk):

a) Hình ảnh dượng Hương Thư vượt thác:

- Động tác mạnh mẽ "nhanh như cắt"

- Ngoại hình cường tráng "như tượng đồng"

- Ánh mắt quyết liệt giữa dòng thác dữ

b) Bức tranh sông Năm Căn:

- Miêu tả theo trình tự không gian

- Hình ảnh so sánh độc đáo, sinh động

c) Lũy tre làng:

- Bố cục 3 phần chặt chẽ

- Miêu tả từ khái quát đến chi tiết

Phần II: Thực hành sáng tác

Câu 1 (trang 47 sgk):

Gợi ý tả lớp học làm văn:

- Chi tiết đắt giá: nét mặt tập trung, tiếng bút lách tách

- Trình tự: từ không khí chung đến cá nhân

- Mở bài: "Giờ tập làm văn luôn mang lại niềm hứng khởi đặc biệt..."

Câu 2 (trang 47 sgk):

Gợi ý tả giờ ra chơi:

- Theo trình tự thời gian hoặc không gian

- Đặc tả các trò chơi nổi bật

Câu 3 (trang 47 sgk):

Dàn ý bài "Biển đẹp":

- Mở bài: Vẻ đẹp biển buổi bình minh

- Thân bài: Biển qua các thời khắc

- Kết bài: Cảm nhận về vẻ đẹp biển

I. NGHỆ THUẬT MIÊU TẢ CẢNH VẬT

1. Phân tích ba đoạn văn mẫu

a) Hình ảnh dượng Hương Thư vượt thác:

- Ngoại hình cường tráng "như tượng đồng đúc" với hàm răng nghiến chặt

- Động tác thuần thục "nhanh như cắt"

- Ánh mắt quyết liệt giữa dòng thác dữ

b) Bức tranh sông Năm Căn:

- Miêu tả theo trình tự không gian từ gần đến xa

- Hình ảnh so sánh độc đáo: "rừng đước như dãy tường thành"

c) Lũy tre làng:

- Bố cục 3 phần mạch lạc

- Miêu tả từ khái quát đến chi tiết

- Kết hợp tả thực và cảm xúc sâu lắng

Ghi nhớ:

- Xác định rõ đối tượng miêu tả

- Lựa chọn hình ảnh tiêu biểu

- Sắp xếp trình tự hợp lý

- Bố cục 3 phần: mở bài, thân bài, kết bài

II. THỰC HÀNH SÁNG TÁC

1. Tả lớp học giờ làm văn

- Chi tiết đắt giá: nét mặt tập trung, tiếng bút lách tách

- Trình tự: từ không khí chung đến từng học sinh

- Mở bài: "Tiếng trống vang lên báo hiệu giờ làm văn bắt đầu..."

2. Tả sân trường giờ ra chơi

- Miêu tả theo trình tự thời gian hoặc không gian

- Đặc tả các trò chơi nổi bật

- Đoạn văn mẫu: "Sân trường bừng tỉnh sau hồi trống..."

3. Dàn ý bài "Biển đẹp"

- Mở bài: Vẻ đẹp biển buổi bình minh

- Thân bài: Biển qua các thời khắc trong ngày

- Kết bài: Cảm nhận về vẻ đẹp biển