6 Bài Hướng Dẫn 'Tập Làm Thơ Tám Chữ' Lớp 9 Tinh Tuyển Nhất

Khám Phá Đặc Điểm Thơ Tám Chữ

Câu 2 - Trang 149 SGK

Yêu cầu phân tích:

a) Đếm số chữ mỗi dòng trong các đoạn thơ trang 148

b) Xác định vần thơ: vần chân/lưng, liền/gián cách

c) Phân tích cách ngắt nhịp đặc trưng

Ví dụ Minh Họa:

- Đoạn 1: Vần "tam - ngàn" (liên tiếp)

- Đoạn 2: Vần "về - nghe" (liên tiếp)

- Đoạn 3: Vần "ngát - hát" (gián cách)

Thực Hành Sáng Tác:

1. Điền từ phù hợp vào thơ Tố Hữu: "ca hát", "ngày qua"

2. Hoàn thiện thơ Xuân Diệu: "cũng mất", "tuần hoàn"

3. Chỉnh sửa lỗi vần trong thơ Huy Cận

4. Sáng tác đoạn thơ 8 chữ tự do

Lưu Ý: Chú trọng vần điệu, nhịp thơ tự nhiên và cảm xúc chân thành

A. KIẾN THỨC CỐT LÕI

- Thơ tám chữ: mỗi dòng 8 chữ, nhịp điệu linh hoạt, vần chân (liền/gián cách)

- Thực hành sáng tác thơ 8 chữ

B. PHÂN TÍCH TÁC PHẨM MẪU

1. Nhận diện đặc điểm:

- Nhớ rừng (Thế Lữ): vần liền (tan-ngàn, mới-gọi)

- Bếp lửa (Bằng Việt): vần liền (về-nghe, học-nhọc)

- Mùa thu mới (Tố Hữu): vần gián cách (ngát-hát, non-son)

2. Thực hành điền từ:

- Thơ Tố Hữu: "ca hát", "ngày qua"

- Thơ Xuân Diệu: "cũng mất", "tuần hoàn"

3. Chỉnh sửa thơ Huy Cận:

Sửa "rộn rã" → "vào trường" để hợp vần

C. GỢI Ý SÁNG TÁC

- Đảm bảo 8 chữ/dòng

PHẦN I: KHÁM PHÁ THƠ TÁM CHỮ

- Mỗi dòng 8 chữ, nhịp điệu uyển chuyển

- Vần thơ đa dạng: vần chân liên tiếp (tan-ngàn, mới-gọi) hoặc gián cách (ngát-hát, non-son)

- Ngắt nhịp linh hoạt: 2/3/3, 3/5, 2/2/4...

PHẦN II: THỰC HÀNH ĐIỀN TỪ

- Thơ Tố Hữu: "ca hát", "ngày qua", "bát ngát", "muôn hoa"

- Thơ Xuân Diệu: "cũng mất", "tuần hoàn", "đất trời"

- Sửa thơ Huy Cận: "vào trường" thay "rộn rã"

PHẦN III: SÁNG TÁC THƠ

- Gợi ý: "vườn", "qua"

- Câu mẫu: "Áo trắng tung bay giữa nắng hồng"

I. ĐẶC TRƯNG THƠ TÁM CHỮ

- Vần chân/lưng, liền/gián cách

- Số dòng không giới hạn, ngắt nhịp tự do

II. KỸ THUẬT LÀM THƠ

1. Điền từ: "ca hát", "ngày qua"...

2. Sửa lỗi vần: "vào trường"

3. Bài thơ mẫu:

Hà Nội hè về rộn tiếng ve

Trẻ thơ nô nức bước chân về

Ngôi trường xưa cũ in ký ức

Mái ngói thân quen nắng dịu êm

III. BÍ QUYẾT SÁNG TÁC

- Đảm bảo 8 chữ/dòng

- Gieo vần tự nhiên

- Diễn đạt trọn ý

I. NGHỆ THUẬT THƠ TÁM CHỮ

- Vần chân liên tiếp (tan-ngàn, học-nhọc)

- Vần gián cách (ngát-hát, non-son)

- Nhịp thơ đa dạng: 3/5, 2/3/3...

II. THỰC HÀNH ĐIỀN TỪ

- Thơ Tố Hữu: "ca hát", "ngày qua"

- Thơ Xuân Diệu: "cũng mất", "tuần hoàn"

- Sửa thơ Huy Cận: "vào trường"

III. SÁNG TÁC MẪU

Ngôi trường xưa dưới tán cây xanh mát

Tuổi thơ tôi in dấu những ngày qua

Bạn bè cũ giờ mỗi người mỗi ngả

Mà kỷ niệm vẫn đọng mãi trong ta

IV. BÍ QUYẾT LÀM THƠ

- Đảm bảo 8 chữ/dòng

- Gieo vần tự nhiên

- Diễn đạt trọn ý

I. KHÁM PHÁ NÉT ĐẶC TRƯNG THƠ TÁM CHỮ

Phân tích các đoạn thơ tiêu biểu:

- Nhớ rừng (Thế Lữ): Vần chân liên tiếp "tan - ngàn", nhịp 3/5 uyển chuyển

- Bếp lửa (Bằng Việt): Vần liền "về - nghe", nhịp 4/4 cân đối

- Mùa thu mới (Tố Hữu): Vần gián cách "ngát - hát", nhịp linh hoạt

II. THỰC HÀNH VẬN DỤNG

Bài tập điền từ sáng tạo:

- Thơ Tố Hữu: "ca hát" - "ngày qua" - "bát ngát" - "muôn hoa"

- Thơ Xuân Diệu: "cũng mất" - "tuần hoàn" - "đất trời"

Chỉnh sửa thơ Huy Cận: Thay "rộn rã" bằng "vào trường"

III. GỢI Ý SÁNG TÁC

Mẫu thơ tám chữ:

"Ngôi trường xưa in bóng tuổi thơ tôi

Tiếng trống tan trường vang mãi không thôi

Bạn bè năm ấy giờ đâu mỗi ngả

Mà kỷ niệm vẫn đong đầy trong ta"

IV. TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ

- Đúng thể thức 8 chữ

- Vần điệu hài hòa

- Cảm xúc chân thành

- Ý nghĩa sâu sắc