6 Bài hướng dẫn xuất sắc "Luyện tập xây dựng bài tự sự kể chuyện đời thường" dành cho học sinh lớp 6

I. Lý thuyết cơ bản

Câu 1. Gợi ý các đề tài tự sự đời thường:

a. Kể lại một kỷ niệm sâu sắc

b. Tường thuật một hoạt động sinh hoạt vui nhộn

c. Giới thiệu một người bạn mới

d. Thuật lại một cuộc gặp gỡ ý nghĩa

đ. Miêu tả sự đổi thay của quê hương

e. Chân dung thầy cô giáo kính yêu

g. Hình ảnh người thân trong gia đình

Câu 2. Phân tích bài mẫu trong SGK:

Bài văn mẫu tập trung khắc họa hình ảnh người ông đáng kính:

- Mở bài: Giới thiệu khái quát về ông (cựu cán bộ, tuổi cao sức khỏe tốt)

- Thân bài:
+ Niềm đam mê chăm sóc cây cảnh
+ Tình cảm ông dành cho cháu (quan tâm việc học, kể chuyện đời xưa)
- Kết bài: Tình cảm của người viết

=> Toàn bộ chi tiết đều tập trung làm nổi bật hình ảnh ông hiền từ, yêu thiên nhiên và yêu cháu.

II. Thực hành

Hướng dẫn lập dàn ý chi tiết cho các đề tài tự sự:

Đề 1: Kỷ niệm đáng nhớ

* Mở bài:
- Giới thiệu sự việc
- Ấn tượng ban đầu

* Thân bài:
1. Bối cảnh xảy ra
2. Diễn biến chính
3. Cảm xúc cá nhân

* Kết bài: Bài học rút ra

Đề 2: Chuyện vui sinh hoạt

* Mở bài: Giới thiệu tình huống

* Thân bài:
1. Không gian, thời gian
2. Tình tiết hài hước
3. Kết cục

* Kết bài: Cảm nhận sau sự kiện

Đề 3: Người bạn mới

* Mở bài: Thông tin cơ bản

* Thân bài:
- Hoàn cảnh quen biết
- Đặc điểm nổi bật
- Kỷ niệm đáng nhớ

* Kết bài: Tình cảm hiện tại

1. Tuyển tập đề văn tự sự gần gũi:

- "Kể lại một hành động đẹp em từng thực hiện"

- "Thuật lại chuyến tham quan ngoại khóa đáng nhớ"

- "Chia sẻ một kỷ niệm vui buồn dưới mái trường"

- "Hình ảnh người lao công thầm lặng trong trường học"

2. Phân tích bài "Ông (bà) của em"

- Bài viết bám sát yêu cầu đề bài, phát triển đầy đủ từ dàn ý thành bài văn hoàn chỉnh

- Các chi tiết tập trung khắc họa hình ảnh người ông hiền hậu: yêu thiên nhiên, quý cháu

3. Hướng dẫn lập dàn bài

Đề tài: "Sự đổi thay của quê hương"

a. Mở bài: Cảm nhận chung về sự thay da đổi thịt của quê nhà

b. Thân bài:

- Bức tranh quê hương những năm trước: nghèo nàn, thiếu thốn

- Hiện tại:

+ Hạ tầng phát triển: đường xá, nhà cao tầng

+ Công trình công cộng khang trang: trường học, trạm y tế

+ Đời sống tinh thần nâng cao

+ Kinh tế phát triển

c. Kết bài: Viễn cảnh tương lai

Câu a (trang 119 sgk Văn 6 Tập 1):

a. Mở bài: Dẫn dắt vào kỷ niệm đáng nhớ

b. Thân bài:

- Chân dung nhân vật liên quan

- Hoàn cảnh xảy ra sự việc

- Diễn biến câu chuyện

- Cảm xúc trong từng giai đoạn

c. Kết bài: Bài học nhận thức

Câu b (trang 119 sgk Văn 6 Tập 1):

a. Mở bài: Giới thiệu bối cảnh

b. Thân bài:

- Tình huống hài hước

- Phản ứng của các nhân vật

- Kết cục bất ngờ

c. Kết bài: Ấn tượng lâu dài

Câu c (trang 119 sgk Văn 6 Tập 1):

a. Mở bài: Giới thiệu người bạn mới

b. Thân bài:

- Cơ duyên gặp gỡ

- Đặc điểm nổi bật

- Tương tác tích cực

c. Kết bài: Giá trị tình bạn

Câu d (trang 119 sgk Văn 6 Tập 1):

a. Mở bài: Giới thiệu cuộc gặp

b. Thân bài:

- Diễn biến sự kiện

- Bài học nhận được

c. Kết bài: Cảm nhận sâu sắc

I. Danh mục đề tài tự sự đời thường:

- Đề 1: Kể lại một khoảnh khắc khó quên (được tuyên dương, hiểu lầm đáng tiếc...)

- Đề 2: Tường thuật hoạt động tập thể vui vẻ (đêm lửa trại, hội thi...)

- Đề 3: Giới thiệu người bạn mới (gặp gỡ tại lớp học thêm, câu lạc bộ...)

- Đề 4: Thuật lại cuộc gặp gỡ ý nghĩa (thăm đơn vị quân đội, trung tâm trẻ khuyết tật...)

- Đề 5: Miêu tả bước chuyển mình của quê hương (hạ tầng, đời sống...)

- Đề 6: Chân dung người thầy/cô đáng kính (người truyền cảm hứng học tập...)

- Đề 7: Hình ảnh người thân yêu (ông bà, cha mẹ, anh chị...)

Gợi ý thêm:

- Hành trình về thăm quê sau nhiều năm xa cách

- Ký ức chuyến du lịch biển đáng nhớ

- Hồi ức tuổi thơ trong trẻo

II. Hướng dẫn xây dựng dàn bài

Đề 5: Sự đổi thay của quê hương

a. Mở bài: Cảm nhận chung về diện mạo mới của quê nhà

b. Thân bài:

- Quá khứ: Nghèo nàn, thiếu thốn

- Hiện tại:

+ Cơ sở hạ tầng hiện đại

+ Công trình công cộng khang trang

+ Đời sống văn minh

+ Phong cách làm ăn chuyên nghiệp

c. Kết bài: Viễn cảnh tương lai và tình cảm cá nhân

Đề 7: Người ông đáng kính

a. Mở bài: Giới thiệu khái quát về ông

b. Thân bài:

- Sở thích đặc biệt:

+ Đam mê làm vườn

+ Thói quen đọc sách

+ Cách giảng giải ân cần

- Tình yêu thương cháu:

+ Quan tâm việc học

+ Kể chuyện đời xưa

+ Là chỗ dựa tinh thần

c. Kết bài: Lòng biết ơn và kính trọng

Câu 1 (trang 119 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Khám phá thế giới tự sự qua những đề bài gợi mở:

• a) Kể lại khoảnh khắc đọng lại trong tim (niềm vui được khen ngợi, nỗi buồn hiểu lầm...)
• b) Ghi lại những câu chuyện hài hước trong cuộc sống (những tình huống dở khóc dở cười, kỷ niệm ngây ngô thuở nhỏ...)
• c) Chân dung người bạn mới (gặp gỡ từ những sân chơi nghệ thuật, thể thao, tính cách đặc biệt làm ta ấn tượng...)
• d) Hành trình gặp gỡ ý nghĩa (thăm hỏi những tấm gương vượt khó, những người lính canh giữ biên cương...)
• đ) Bức tranh quê hương đổi mới (con đường bê tông thay lối mòn, mái nhà khang trang thay mái tranh...)
• e) Người thầy (cô) đặc biệt (người đã thắp lửa đam mê học tập trong em...)
• g) Người thân yêu (ông bà, cha mẹ - những người viết nên câu chuyện đẹp nhất đời em...)

Gợi ý thêm:

• Kể lại phiên chợ quê rộn ràng sắc màu
• Hành trình một ngày của mẹ - người hùng thầm lặng
• Ký ức về chuyến về nguồn đầy xúc động
• Trải nghiệm biển xanh qua đôi mắt trẻ thơ
• Kho báu kỷ niệm tuổi thơ hồn nhiên

Câu 2 (trang 119 sgk):

Nhận định về bài văn tự sự mẫu:

• Bài viết bám sát yêu cầu đề bài
• Các chi tiết xoay quanh hình ảnh người ông: người làm vườn tâm hồn, người kể chuyện cổ tích, người giữ lửa yêu thương cho cả gia đình

Câu 3 (trang 121 sgk):

Dàn ý 1: Chân dung người ông đáng kính

• Mở bài: Giới thiệu hình ảnh ông - cây đại thụ của gia đình
• Thân bài:
  • Thế giới riêng của ông: vườn cây xanh mát, tủ sách tri thức
  • Ông - người thầy đầu tiên: giảng giải mọi điều bằng sự kiên nhẫn vô tận
  • Tình yêu thương vô điều kiện dành cho con cháu
• Kết bài: Bài học về tình yêu thương và lòng biết ơn

Dàn ý 2: Quê hương trong trang viết

• Mở bài: Sự thay đổi kỳ diệu khiến người xa quê ngỡ ngàng
• Thân bài:
  • Bức tranh quá khứ: con đường đất đỏ, mái nhà tranh nghèo
  • Hiện tại rực rỡ: đường nhựa phẳng lì, trường học khang trang
  • Cuộc sống mới: ánh điện thay đèn dầu, tri thức mở cửa tương lai
• Kết bài: Khát vọng về tương lai và niềm tự hào quê hương

BÀI THAM KHẢO:

Khoảnh khắc gia đình ngày thứ bảy

Chiều thứ bảy - khoảng thời gian đặc biệt khi người cha công tác xa trở về. Căn nhà nhỏ bỗng rộn rã tiếng cười con trẻ. Đứa út hồn nhiên đòi quà, người chị lớn ân cần phụ mẹ nấu món canh cua bố yêu thích. Bữa cơm sum họp đong đầy yêu thương qua từng chi tiết nhỏ: giọt nước mắt hạnh phúc của mẹ, ánh mắt tự hào của bố khi xem phiếu bé ngoan, niềm vui được khoe thành tích học tập. Chuyến dạo phố ăn kem về đêm trở thành kỷ niệm ấm áp khó quên.

Ngày đầu tiên đi học

Ngày khai trường hiện lên sống động qua cảm xúc của cậu bé En-ri-cô. Con phố nhộn nhịp phụ huynh mua sắm đồ dùng học tập. Cổng trường chật cứng trong tiếng cười nói. Khoảnh khắc gặp lại thầy giáo cũ với mái tóc hung bù xù gợi bao lưu luyến. Lớp học mới với thầy giáo nghiêm khắc khiến cậu nhớ da diết người thầy năm xưa luôn nở nụ cười ấm áp. Hình ảnh người mẹ động viên "Mẹ con mình cùng học" trở thành điểm tựa tinh thần vững chắc. Bài văn là hành trình cảm xúc chân thật từ bỡ ngỡ, lưu luyến đến sự chấp nhận và hy vọng.