6 Bài Phân Tích 'Chiến Thắng Mtao Mxây' (Ngữ Văn 10) Đặc Sắc Nhất

Câu 1 (trang 36 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

Hành trình chiến thắng của Đăm Săn được khắc họa qua bốn hiệp giao tranh đầy kịch tính:

- Hiệp đầu: Mtao Mxây phô trương sức mạnh trong khi Đăm Săn điềm nhiên quan sát, bộc lộ sự yếu kém của đối thủ

- Hiệp hai: Đăm Săn chủ động tấn công, giành được miếng trầu thần kỳ giúp tăng sức mạnh

- Hiệp ba: Cuộc rượt đuổi quyết liệt, Đăm Săn cần đến sự trợ giúp của thần linh

- Hiệp tư: Với sự phù trợ của ông Trời, Đăm Săn kết liễu kẻ thù, đưa dân làng về nơi ở mới

Câu 2 (trang 36 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

Cuộc đối thoại ba lần giữa Đăm Săn và dân làng thể hiện:

- Tính chất thống nhất cộng đồng chứ không phải chiến tranh xâm lược

- Sự trung thành tuyệt đối của dân làng qua mỗi lần đối đáp

- Khung cảnh lễ hội tưng bừng chào đón người anh hùng chiến thắng

Câu 3 (trang 36 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

Cảnh ăn mừng chiến thắng mang ý nghĩa sâu sắc:

- Sự suy tôn người anh hùng đại diện cho vận mệnh cộng đồng

- Bước phát triển trong quá trình thống nhất các tộc người Ê-đê

- Lời ngợi ca sứ mệnh lịch sử của những anh hùng bộ tộc

Câu 4 (trang 36 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

Nghệ thuật so sánh, phóng đại đặc sắc:

- Mtao Mxây được ví với hình ảnh yếu ớt, tầm thường

- Đăm Săn được đo bằng tầm vóc vũ trụ, sức mạnh phi thường

- Khung cảnh lễ hội sống động qua những hình ảnh so sánh gần gũi

Luyện tập

Vai trò của thần linh:

- Mối quan hệ gần gũi, bình đẳng giữa thần và người

- Thần linh chỉ đóng vai trò hỗ trợ, không quyết định kết quả

Tóm tắt

Đoạn trích kể về chiến công Đăm Săn:

- Xuất phát từ việc cứu người vợ bị cướp

- Cuộc chiến đầy cam go với sự hỗ trợ kịp thời của thần linh

- Kết thúc bằng chiến thắng vẻ vang và lễ hội tưng bừng

Bố cục

Ba phần chính:

1. Trận chiến sinh tử giữa hai tù trưởng

2. Đoàn người chiến thắng trở về

3. Lễ hội mừng chiến công

A- NỀN TẢNG KIẾN THỨC VỀ TÁC PHẨM

I. Khái quát về thể loại sử thi

Sử thi - bản anh hùng ca vang dội, ghi lại những chiến công hiển hách và biến cố trọng đại của dân tộc. Đăm Săn thuộc dòng sử thi anh hùng tiêu biểu, khắc họa hình tượng người anh hùng bộ tộc.

II. Hành trình người anh hùng Đăm Săn

- Từ chàng trai trở thành tù trưởng quyền uy sau khi kết hôn cùng Hơ Nhị, Hơ Bhị

- Những chiến công lẫy lừng đánh bại các tù trưởng độc ác

- Khát vọng vượt qua giới hạn: chinh phục thiên nhiên, thách thức tập tục, theo đuổi nữ thần Mặt Trời

III. Tinh hoa đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây

Thuật lại trận chiến oanh liệt khi Đăm Săn đánh bại Mtao-Mxây, giải cứu người vợ bị cướp, khẳng định vị thế tù trưởng lừng lẫy.

B- GIẢI MÃ TÁC PHẨM

I. Phân tích chi tiết

1. Diễn biến trận chiến

- Bốn hiệp đấu đầy kịch tính thể hiện sự đối lập giữa:

+ Mtao Mxây huênh hoang nhưng kém cỏi

+ Đăm Săn bình tĩnh, dũng mãnh với sức mạnh được nhân lên nhờ thần linh

2. Mối quan hệ cộng đồng

- Ba lần đối đáp thể hiện sự suy tôn tuyệt đối của dân làng

- Lễ hội chiến thắng như minh chứng cho sự thống nhất bộ tộc

3. Nghệ thuật đặc sắc

- Hệ thống so sánh, phóng đại tạo nên bức tranh:

+ Mtao Mxây yếu hèn qua hình ảnh tầm thường

+ Đăm Săn vĩ đại được đo bằng tầm vóc vũ trụ

+ Khung cảnh sống động qua những hình ảnh gần gũi

II. Bài học trọng tâm

- Vai trò của thần linh: người chỉ đường chứ không quyết định số phận

- Giá trị cốt lõi: đề cao danh dự, hạnh phúc gia đình và sự phồn vinh cộng đồng

- Đặc sắc nghệ thuật: ngôn ngữ trang trọng, hình ảnh phóng đại đầy sức gợi

1.1. Khám phá sử thi Đăm Săn

1.1.1. Bản chất sử thi

Những áng anh hùng ca vĩ đại, ghi dấu ấn lịch sử qua hình tượng người hùng dân tộc. Đăm Săn thuộc dòng sử thi anh hùng tiêu biểu.

1.1.2. Hành trình người anh hùng

- Từ chàng trai trở thành tù trưởng quyền uy
- Những chiến công hiển hách đánh bại kẻ thù
- Khát vọng vượt qua giới hạn: chinh phục thiên nhiên, thách thức tập tục

1.2. Tinh túy đoạn trích

Cuộc giao tranh nảy lửa giữa Đăm Săn và Mtao-Mxây, nơi người anh hùng thể hiện:
- Bản lĩnh kiên cường
- Trí tuệ sắc bén
- Sức mạnh phi thường

1.3. Phân tích nghệ thuật

Câu 1: Bốn hiệp chiến đầy kịch tính:
- Mtao-Mxây: huênh hoang nhưng yếu kém
- Đăm Săn: bình tĩnh, dũng mãnh với sức mạnh thần linh

Câu 2: Mối quan hệ cộng đồng:
- Ba lần đối đáp thể hiện sự suy tôn
- Lễ hội chiến thắng như biểu tượng thống nhất

Câu 3: Thông điệp nhân văn:
- Chiến tranh vì sự phát triển cộng đồng
- Ngợi ca tầm vóc người anh hùng

Câu 4: Nghệ thuật đặc sắc:
- Hệ thống so sánh, phóng đại
- Hình tượng hóa sức mạnh qua vũ trụ

1.4. Bài học sâu sắc

Mối quan hệ thần linh - con người:
- Thần linh là người chỉ đường
- Con người giữ vai trò quyết định
- Thể hiện tinh thần dân chủ cổ xưa

Cấu trúc tác phẩm

1. Trận chiến sinh tử giữa hai tù trưởng
2. Đoàn người chiến thắng trở về
3. Lễ hội mừng chiến công

Tinh thần anh hùng ca

Khi Mtao Mxây cướp phá buôn làng, Đăm Săn đã:
- Kiên quyết khiêu chiến
- Thể hiện bản lĩnh qua bốn hiệp đấu cam go
- Nhận sự hỗ trợ từ thần linh
- Chiến thắng vẻ vang, đưa dân làng về nơi ở mới

Phân tích nghệ thuật

Câu 1: Bốn hiệp giao tranh đầy kịch tính:
- Mtao Mxây: yếu ớt nhưng huênh hoang
- Đăm Săn: bình tĩnh, dũng mãnh với sức mạnh được nhân lên

Câu 2: Tiếng lòng cộng đồng:
- Khát khao có người lãnh đạo tài ba
- Niềm vui khi tìm được chỗ dựa vững chắc
- Tinh thần đoàn kết bộ tộc

Câu 3: Thông điệp nhân văn:
- Chiến tranh vì sự phát triển cộng đồng
- Ngợi ca vai trò người anh hùng trong thống nhất bộ tộc

Câu 4: Bút pháp nghệ thuật:
- Hệ thống so sánh, phóng đại đặc sắc
- Xây dựng hình tượng anh hùng sánh ngang vũ trụ

Bài học sâu sắc

Mối quan hệ thần linh - con người:
- Thần linh là người chỉ đường
- Con người làm chủ vận mệnh
- Thể hiện tinh thần dân chủ nguyên thủy

Khái quát tác phẩm

1. Đặc trưng sử thi

- Bản anh hùng ca dân tộc, ghi lại chiến công hiển hách
- Đăm Săn thuộc loại sử thi anh hùng tiêu biểu

2. Hành trình người anh hùng

- Từ chàng trai trở thành tù trưởng quyền uy
- Những chiến công lừng lẫy đánh bại kẻ thù
- Khát vọng vượt qua giới hạn: chinh phục thiên nhiên, thách thức tập tục

Tinh hoa đoạn trích

- Cuộc giao tranh nảy lửa giữa Đăm Săn và Mtao-Mxây
- Bốn hiệp chiến đầy kịch tính
- Chiến thắng vẻ vang, thống nhất cộng đồng

Bố cục

1. Cảnh trận chiến quyết liệt
2. Đoàn người chiến thắng trở về
3. Lễ hội mừng chiến công

Phân tích nghệ thuật

Câu 1: Diễn biến trận chiến:
- Mtao-Mxây: yếu ớt nhưng huênh hoang
- Đăm Săn: bình tĩnh, dũng mãnh với sức mạnh thần linh

Câu 2: Tiếng lòng cộng đồng:
- Khát khao người lãnh đạo tài ba
- Niềm vui khi tìm được chỗ dựa vững chắc
- Tinh thần đoàn kết bộ tộc

Câu 3: Thông điệp nhân văn:
- Chiến tranh vì sự phát triển cộng đồng
- Ngợi ca vai trò người anh hùng trong thống nhất bộ tộc

Câu 4: Bút pháp nghệ thuật:
- Hệ thống so sánh, phóng đại đặc sắc
- Xây dựng hình tượng anh hùng sánh ngang vũ trụ

Bài học sâu sắc

Mối quan hệ thần linh - con người:
- Thần linh là người chỉ đường
- Con người làm chủ vận mệnh
- Thể hiện tinh thần dân chủ nguyên thủy

Cấu trúc tác phẩm

1. Trận chiến quyết liệt giữa hai tù trưởng
2. Đoàn quân chiến thắng trở về
3. Lễ hội mừng công vang dội

Tinh thần sử thi

- Khát vọng bảo vệ danh dự, hạnh phúc gia đình
- Ngôn ngữ trang trọng với hệ thống so sánh, phóng đại đặc sắc

Phân tích chi tiết

Câu 1: Bốn hiệp chiến đầy kịch tính:
- Mtao Mxây: yếu ớt nhưng huênh hoang
- Đăm Săn: bình tĩnh, dũng mãnh với sức mạnh phi thường

Câu 2: Tiếng lòng cộng đồng:
- Ba lần đối thoại thể hiện sự suy tôn tuyệt đối
- Lễ hội chiến thắng như biểu tượng thống nhất bộ tộc

Câu 3: Thông điệp nhân văn:
- Chiến tranh vì sự phát triển cộng đồng
- Ngợi ca vai trò người anh hùng trong thống nhất dân tộc

Câu 4: Nghệ thuật đặc sắc:
- Hệ thống so sánh, phóng đại tài tình
- Xây dựng hình tượng anh hùng sánh ngang vũ trụ

Bài học sâu sắc

Mối quan hệ thần linh - con người:
- Thần linh là người chỉ đường
- Con người làm chủ vận mệnh
- Thể hiện tinh thần dân chủ nguyên thủy