6 bài phân tích "Đại Nam quốc sử diễn ca" (Ngữ văn 8 - SGK Chân trời sáng tạo) ấn tượng nhất

Câu 1. So sánh nhân vật Thánh Gióng trong truyền thuyết và Phù Đổng Thiên Vương trong văn bản, chỉ ra những nét tương đồng và khác biệt?

Gợi ý:

• Điểm chung: Cả hai đều là biểu tượng anh hùng, bắt đầu bằng sự im lặng kỳ lạ cho đến khi nghe tiếng gọi cứu nước thì bộc lộ khả năng phi thường, sau chiến thắng đều hóa thân về trời.

• Khác biệt: Thánh Gióng có chi tiết phàm ăn đặc trưng trước khi xuất trận.

Câu 2. Làm rõ phẩm chất anh hùng của Hai Bà Trưng qua các chi tiết nghệ thuật trong đoạn diễn ca về công cuộc dựng nền độc lập.

Gợi ý:

Nổi bật qua hình ảnh: Lời thề sắt son của chị em, tấm gương phất cờ khởi nghĩa của nữ tướng, khí phách thay quyền tướng quân.

Câu 3. Trình bày nhận thức về giá trị của việc am hiểu lịch sử dân tộc qua các tác phẩm đã tiếp cận.

Gợi ý:

Hiểu lịch sử là nền tảng của lòng yêu nước, giúp chúng ta trân trọng giá trị độc lập được đổi bằng xương máu tiền nhân. Qua đó hình thành ý thức bảo vệ di sản văn hóa, tự hào giới thiệu với thế giới, đồng thời phê phán những biểu hiện thờ ơ với quá khứ dân tộc.

Câu 1. Phân tích điểm chung và riêng giữa hình tượng Thánh Gióng trong truyền thuyết và Phù Đổng Thiên Vương trong tác phẩm

• Điểm chung: Đều là biểu tượng anh hùng dân tộc, khởi đầu bằng sự khác thường (không nói cười), sau đó bộc lộ tài năng phi thường khi đất nước lâm nguy

Câu 2. Làm sáng tỏ phẩm chất kiên cường của Hai Bà Trưng qua nghệ thuật diễn ca

Nổi bật qua: Tinh thần quật khởi trước ách đô hộ tàn bạo, hào khí phất cờ khởi nghĩa, tài thao lược đánh tan quân xâm lược

Câu 3. Luận bàn về ý nghĩa của việc am tường lịch sử dân tộc

Hiểu lịch sử là nền tảng của lòng yêu nước, giúp gìn giữ bản sắc văn hóa, hun đúc ý chí xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

PHẦN MỞ RỘNG TÁC PHẨM

Câu 1. Giá trị cốt lõi của Đại Nam Quốc sử diễn ca

- Nội dung: Áng văn chương - sử học độc đáo, khắc họa chân thực hành trình dựng nước và giữ nước của dân tộc

- Nghệ thuật: Vận dụng tài tình thể thơ lục bát truyền thống

Câu 2. Tinh thần chủ đạo của tác phẩm

Ngợi ca chủ nghĩa anh hùng dân tộc, lên án những kẻ phản bội, đồng thời rút ra bài học lịch sử sâu sắc qua các bi kịch như Mỵ Châu - Trọng Thủy

I. Hành trình sáng tác Đại Nam quốc sử diễn ca

- Tác giả khởi thảo:

+ Lê Ngô Cát (Hà Nội), đỗ cử nhân 1848, từng giữ chức quan tại Quốc sử Quán và làm án sát Cao Bằng

- Người hoàn thiện:

+ Phạm Đình Toái (Nghệ An), đỗ cử nhân 1843, trải qua nhiều chức vụ quan trọng dưới triều Nguyễn, chuyên trách nghi lễ quốc gia

II. Giá trị văn - sử độc đáo

Thể loại: Áng văn vần lục bát truyền thống

Bối cảnh ra đời:

- Trích từ công trình đồ sộ "Đại Nam quốc sử diễn ca"

- Sáng tác theo chỉ dụ của vua Tự Đức

Nghệ thuật biểu đạt:

Kết hợp nhuần nhuyễn tự sự - miêu tả - biểu cảm

Cấu trúc tác phẩm:

2 mạch chính:

- Phần đầu (18 câu): Huyền tích Phù Đổng Thiên Vương

- Phần sau: Khí phách Hai Bà Trưng trong công cuộc giành độc lập

Tầm vóc nội dung:

- Khắc họa sinh động tinh thần bất khuất của dân tộc qua hai kỳ tích: Thánh Gióng đánh tan giặc Ân và Hai Bà Trưng quét sạch quân Hán

Đặc sắc nghệ thuật:

- Lục bát dân tộc làm nên sức sống trường tồn

III. Phân tích tinh hoa nội dung

Biểu tượng Thánh Gióng:

- Từ truyền thuyết đến diễn ca đều tôn vinh công lao giữ nước của vị anh hùng làng Gióng thời Hùng Vương thứ VI

So sánh hai phiên bản:

Truyền thuyết | Diễn ca

- Thời Hùng Vương, làng Gióng | - Thời Hùng Vương, Phù Đổng

- Chi tiết thần kỳ về thai nghén, sinh nở | - Cô đọng: không nói, không cười

- Nhân dân nuôi Gióng, trận đánh bằng tre | - Vũ khí: giáp sắt, gậy sắt

- Dấu tích: tre đằng ngà, đền thờ | - Ghi nhận: miếu đình, cố viên

Khí phách Hai Bà Trưng:

- Trưng Trắc nối chí chồng, cùng em gái lập lời thề son sắt

- Tạo nên kỳ tích: đập tan ách đô hộ của Tô Định, khẳng định chủ quyền dân tộc

Câu 1 (trang 86, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Khám phá sự giao thoa giữa huyền thoại và lịch sử qua hình tượng Thánh Gióng và Phù Đổng Thiên Vương. Cả hai đều là biểu tượng của sức mạnh thần kỳ, bắt đầu từ đứa trẻ không nói không cười đến khi bừng tỉnh lập chiến công hiển hách rồi hóa thân về trời. Điểm khác biệt nằm ở cách Thánh Gióng trưởng thành thần tốc nhờ sự chăm bẵm của dân làng, trong khi Phù Đổng Thiên Vương trực tiếp nhận lệnh thiên đình.

* Góc chiêm nghiệm sâu sắc

Tinh hoa nội dung: Đại Nam quốc sử diễn ca như bản trường ca xuyên suốt chiều dài lịch sử, khắc họa sinh động chân dung các vị vua hiền cùng những trang sử vàng chói lọi.

Câu 1: Phân tích nghệ thuật xây dựng hình tượng song hành giữa Thánh Gióng dân gian và Phù Đổng Thiên Vương sử thi, làm nổi bật sức mạnh phi thường của tuổi trẻ Việt Nam.

Câu 2: Những câu thơ như 'Phất cờ nương tử thay quyền tướng quân' đã khắc họa thành công khí phách kiên cường của Hai Bà Trưng - biểu tượng bất diệt về sức mạnh phụ nữ Việt.

Câu 3: Hiểu sử không chỉ là nhớ về quá khứ, mà còn là cách để chúng ta nuôi dưỡng lòng tự hào dân tộc, tiếp nối truyền thống cha ông trong hành trình hội nhập toàn cầu.

KHÁM PHÁ VÀ CẢM NHẬN

Giải đáp những câu hỏi thú vị trang 86, 87 SGK Ngữ văn 8 tập 2

Câu 1: Phân tích sự gặp gỡ và khác biệt giữa hình tượng Thánh Gióng trong truyền thuyết và Phù Đổng Thiên Vương trong diễn ca lịch sử, qua đó thấy được cách lưu giữ lịch sử bằng hai hình thức dân gian và bác học.

Câu 2: Những câu thơ như 'Phất cờ nương tử thay quyền tướng quân' đã khắc họa thành công hình ảnh Hai Bà Trưng - biểu tượng của lòng yêu nước và sức mạnh phụ nữ Việt.

Câu 3: Hiểu biết lịch sử không chỉ là tri thức về quá khứ mà còn là chìa khóa giúp chúng ta giữ gìn bản sắc dân tộc trong dòng chảy hội nhập toàn cầu.