6 Bài soạn ấn tượng nhất về tác phẩm "Những cái nhìn hạn hẹp" (Ngữ văn lớp 7 - Bộ Chân trời sáng tạo)

Tri thức Ngữ văn: Khám phá thế giới truyện ngụ ngôn

Truyện ngụ ngôn - những câu chuyện ngắn gọn nhưng chứa đựng bài học sâu sắc về nhân sinh, được thể hiện qua văn xuôi hoặc văn vần với:

• Đề tài đa dạng xoay quanh các vấn đề đạo đức và cách ứng xử
• Nhân vật phong phú từ loài vật, đồ vật đến con người
• Cốt truyện tập trung vào sự kiện chính mang tính giáo dục
• Không gian và thời gian được khái quát hóa

Nghệ thuật tóm tắt văn bản: Cô đọng ý chính bằng nhiều hình thức sáng tạo như sơ đồ, đoạn văn hay dàn ý ngắn gọn.

Dấu chấm lửng - công cụ biểu cảm đắc lực trong văn chương với ba chấm nhỏ (...) mang nhiều sắc thái: liệt kê chưa hết, lời nói ngập ngừng, hay tạo điểm nhấn hài hước, châm biếm.

Khám phá tác phẩm "Những cái nhìn hạn hẹp" qua các hoạt động:

• Chuẩn bị đọc: Khơi gợi trải nghiệm quan sát đa chiều
• Trải nghiệm văn bản: Phân tích hành vi nhân vật qua các tình huống giàu ý nghĩa
• Suy ngẫm: Rút ra bài học sâu sắc về thái độ sống và cách nhìn nhận vấn đề

Qua hai truyện ngụ ngôn kinh điển "Ếch ngồi đáy giếng" và "Thầy bói xem voi", tác phẩm đặt ra những câu hỏi sâu sắc về thói kiêu ngạo, sự phiến diện trong nhận thức, đồng thời mở ra không gian sáng tạo để người đọc thể hiện cảm nhận qua nhiều hình thức đa dạng.

KHÁM PHÁ TÁC PHẨM QUA CÁC HOẠT ĐỘNG TƯƠNG TÁC

1. Khởi động tư duy

- Quan sát bầu trời: Mỗi góc nhìn mang lại những phát hiện thú vị khác nhau về hình dáng và chuyển động của mây

- Hình dung về thầy bói: Những hình ảnh đặc trưng qua kính đen mờ, áo dài đen và chiếc gậy dò đường

2. Trải nghiệm văn bản

- Ếch ngồi đáy giếng: Câu chuyện về sự ảo tưởng quyền lực trong không gian chật hẹp

- Thầy bói xem voi: Bài học về cái nhìn phiến diện qua năm cách sờ voi khác nhau

3. Suy ngẫm sâu sắc

- Phân tích tính cách nhân vật: sự kiêu ngạo của ếch và tính bảo thủ của thầy bói

- Rút ra bài học nhân sinh về cách nhìn đa chiều và khiêm tốn học hỏi

4. Mở rộng kiến thức

- So sánh đặc điểm truyện ngụ ngôn và cổ tích

- Gợi ý sưu tầm và sáng tạo với các tác phẩm ngụ ngôn kinh điển

Ví dụ minh họa: Truyện "Suy bụng ta ra bụng người" và "Trùn và Cá" với những bài học ứng xử tinh tế

KHÁM PHÁ TÁC PHẨM NGỤ NGÔN KINH ĐIỂN

1. Tác giả và nguồn gốc

- Thuộc kho tàng văn học dân gian Việt Nam

- Trích từ Tổng tập văn học dân gian người Việt, tập 10

2. Đặc điểm nghệ thuật

• Thể loại: Truyện ngụ ngôn hàm chứa bài học nhân sinh
• Nghệ thuật: Sử dụng bút pháp ẩn dụ, nhân hóa tinh tế
• Ngôn ngữ: Giản dị mà sâu sắc, lối kể chuyện ngắn gọn

3. Phân tích tác phẩm

"Ếch ngồi đáy giếng":

• Tình huống: Ếch sống trong không gian chật hẹp dẫn đến nhận thức sai lệch
• Bài học: Phê phán thói kiêu ngạo, tự phụ
• Nghệ thuật: Xây dựng hình tượng đối lập giữa không gian giếng nhỏ và bầu trời rộng

"Thầy bói xem voi":

• Tình huống: Năm thầy bói mù tiếp cận voi từ những góc độ khác nhau
• Bài học: Cần có cái nhìn toàn diện về sự vật, hiện tượng
• Nghệ thuật: Sử dụng thủ pháp phóng đại, tương phản

4. Hoạt động tương tác

• Khám phá qua góc nhìn đa chiều
• Phân tích tính cách nhân vật
• Rút ra bài học ứng dụng trong cuộc sống
• Mở rộng kiến thức qua các tác phẩm ngụ ngôn khác

5. Giá trị nhân văn

- Khuyên con người sống khiêm tốn, không ngừng học hỏi

- Nhắc nhở cách tiếp cận vấn đề toàn diện, khách quan

- Đề cao tinh thần lắng nghe và tôn trọng sự khác biệt

KHÁM PHÁ SÂU TÁC PHẨM NGỤ NGÔN

1. Tổng quan tác phẩm

• Xuất xứ: Trích từ công trình nghiên cứu "Tổng hợp văn học dân gian người Việt" (2003)
• Bố cục: Hai truyện ngụ ngôn đặc sắc với kết cấu chặt chẽ
• Thể loại: Truyện ngụ ngôn mang tính giáo dục sâu sắc

2. Phân tích chi tiết

"Ếch ngồi đáy giếng":

• Tình huống éo le: Từ không gian chật hẹp bước ra thế giới rộng lớn
• Nghệ thuật: Xây dựng hình tượng tương phản giữa nhận thức và thực tế
• Triết lý: Phê phán thói kiêu ngạo, tự phụ

"Thầy bói xem voi":

• Tình huống hài hước: Năm cách tiếp cận một vấn đề
• Nghệ thuật: Sử dụng phóng đại để tạo tính biểu tượng
• Triết lý: Bài học về cách nhìn đa chiều

3. Hoạt động tương tác

• Khám phá qua góc nhìn đa chiều
• Phân tích tính cách nhân vật điển hình
• Thực hành rút ra bài học ứng dụng
• Mở rộng qua các tác phẩm cùng thể loại

4. Giá trị nhân văn

• Nhắc nhở về sự khiêm tốn trong học hỏi
• Đề cao tinh thần cầu thị, tiếp thu
• Khuyên con người sống hòa hợp, tôn trọng sự khác biệt

KHÁM PHÁ TÁC PHẨM QUA CÁC HOẠT ĐỘNG TƯƠNG TÁC

1. Khởi động tư duy

• Quan sát bầu trời: Mỗi góc nhìn mang lại những khám phá thú vị về sự biến đổi của mây trời
• Hình dung thầy bói: Hình ảnh đặc trưng với áo dài đen, kính mờ và chiếc gậy dò đường

2. Trải nghiệm văn bản

• Phân tích tâm lý nhân vật ếch trong không gian chật hẹp
• Khám phá bài học về góc nhìn đa chiều qua câu chuyện thầy bói

3. Suy ngẫm sâu sắc

• Rút ra bài học về thái độ sống khiêm tốn
• Nhận thức về tầm quan trọng của cái nhìn toàn diện

KHÁM PHÁ BÀI HỌC TỪ NHỮNG CÁI NHÌN HẠN HẸP

1. Khởi động tư duy

• Quan sát đa chiều: Bầu trời hiện lên muôn vẻ từ những góc nhìn khác nhau - khi xa vời vợi, khi gần gũi thân thương
• Hình dung thầy bói: Những hình ảnh đặc trưng với áo dài đen, kính mờ và chiếc gậy dò đường đã trở thành biểu tượng

2. Trải nghiệm văn bản

• Phân tích tâm lý nhân vật ếch trong không gian chật hẹp
• Khám phá bài học về góc nhìn đa chiều qua câu chuyện thầy bói

3. Suy ngẫm sâu sắc

• Bài học về sự khiêm tốn: Đừng như chú ếch coi trời bằng vung
• Triết lý sống: Cần cái nhìn toàn diện như năm thầy bói xem voi

4. Ứng dụng thực tế

• Gợi mở cách tiếp cận văn bản ngụ ngôn
• Liên hệ với những câu chuyện ngụ ngôn kinh điển khác