6 bài soạn "Cô bé bán diêm" (Ngữ văn 6 - SGK Chân trời sáng tạo) tinh tuyển, giúp khám phá tác phẩm qua nhiều góc độ sâu sắc

A. Hướng dẫn soạn bài Cô bé bán diêm cô đọng:

Câu 1 (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Giải đáp:

Cấu trúc nghệ thuật truyện

Cô bé bán diêm

Chủ đề

- Hiện thực phũ phàng của trẻ em nghèo trong xã hội.

Hệ thống nhân vật

- Nhân vật chính: Cô bé bán diêm cùng những hình ảnh xuất hiện trong ảo giác.

Diễn biến sự kiện

- Mồ côi mẹ và bà, sống cùng người cha tàn nhẫn trong căn gác xép lạnh lẽo.

- Đêm giao thừa giá rét vẫn phải lang thang bán diêm.

- Sáng hôm sau được phát hiện đã chết cóng với nụ cười trên môi.

Những điểm nhấn nghệ thuật

1. Ảo giác đầu: Lò sưởi ấm áp hiện ra
2. Ảo giác thứ hai: Bàn tiệc thịnh soạn với ngỗng quay
3. Ảo giác thứ ba: Cây thông Noel rực rỡ
4. Ảo giác thứ tư: Hình ảnh bà nội dịu hiền
5. Quyết định cuối: Quẹt hết diêm để được cùng bà bay về cõi vĩnh hằng

Tầng sâu cảm xúc

- Niềm xót thương vô hạn trước số phận trẻ thơ cùng khát vọng hạnh phúc giản đơn.

Thông điệp nhân văn

- Lòng trắc ẩn trước những mảnh đời bất hạnh và sự vươn tới ánh sáng của tâm hồn.

Câu 2 (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp tiếp cận:

Khi đọc tác phẩm cần:

- Thẩm thấu từng lớp ngôn từ để nắm bắt tinh túy câu chuyện

- Nhận diện hệ thống chủ đề tư tưởng

- Thấu hiểu thông điệp nghệ thuật

- Phát hiện những đặc sắc nghệ thuật

B. Tinh hoa nội dung khi phân tích Cô bé bán diêm:

I. Chân dung nghệ sĩ

Hành trình cuộc đời

- Hans Christian Andersen (1805-1875) - viên ngọc quý của văn học Đan Mạch.

- Tuổi thơ cơ cực: mồ côi cha, làm đủ nghề từ thợ dệt đến diễn viên.

- Đời tư nhiều trắc trở, được cho là thuộc cộng đồng LGBT.

Sự nghiệp văn chương

- Cây đại thụ của văn học thiếu nhi thế giới.

- Tái sinh truyện cổ tích và sáng tạo nhiều kiệt tác nguyên bản.

Những tác phẩm để đời: Cô bé bán diêm, Nàng tiên cá, Vịt con xấu xí...

Phong cách nghệ thuật

- Giàu chất thơ, ngập tràn yêu thương, đậm màu sắc kỳ ảo nhưng vẫn giữ niềm tin vào sự chiến thắng của cái đẹp.

II. Kiệt tác văn học

Nguồn gốc

- Trích từ tuyển tập truyện ngắn kinh điển cùng tên.

Cấu trúc tác phẩm: 3 mạch chính

- Phần 1: Bức tranh hiện thực đau lòng

- Phần 2: Thế giới ảo giác kỳ diệu

- Phần 3: Cái kết đầy ám ảnh

Nội dung cốt lõi

Hành trình đêm giao thừa của cô bé nghèo khổ, qua những lần quẹt diêm là chuỗi mộng tưởng về mái ấm, thức ăn, cây thông Noel và cuối cùng là người bà thân yêu. Cái chết trong giá lạnh trở thành sự giải thoát, đưa em đến thế giới không còn đói rét.

Giá trị nhân bản

- Tiếng nói cảm thông với thân phận con người bé nhỏ.

Đặc sắc nghệ thuật

- Sự giao thoa tài tình giữa hiện thực và mộng tưởng

- Ngòi bút đa thanh: tự sự - miêu tả - biểu cảm

I. Hành trình sáng tạo của đại văn hào Andersen

- Hans Christian Andersen (1805-1875) - viên ngọc quý của văn học Đan Mạch

- Hành trình từ cậu bé nghèo trở thành bậc thầy kể chuyện thiếu nhi

- Sự nghiệp đồ sộ với hơn 160 truyện ngắn, trong đó nhiều tác phẩm trở thành kinh điển thế giới

- Phong cách độc đáo: Kết hợp tài tình giữa hiện thực và cổ tích, chất thơ và triết lý nhân sinh

II. Kiệt tác "Cô bé bán diêm" - Tiếng lòng nhân ái

Bối cảnh ra đời

- Sáng tác năm 1845, khi Andersen đạt đến đỉnh cao nghệ thuật

Cấu trúc nghệ thuật

- Màn 1: Hiện thực phũ phàng nơi phố thị lạnh lùng

- Màn 2: Thế giới ảo giác qua những que diêm bé nhỏ

- Màn 3: Cái chết như sự giải thoát đầy ám ảnh

Thông điệp nhân văn

- Tiếng chuông cảnh tỉnh về tình người trong xã hội hiện đại

- Khát vọng hạnh phúc giản dị của những tâm hồn bé nhỏ

Nghệ thuật kể chuyện

- Sử dụng bút pháp tương phản đầy ma thuật

- Dòng chảy tâm lý nhân vật tinh tế, sâu lắng

III. Hành trình khám phá tác phẩm

Mở bài

- Giới thiệu chân dung Andersen - người kể chuyện cổ tích bằng trái tim nhân hậu

- Vị trí đặc biệt của "Cô bé bán diêm" trong kho tàng văn học thế giới

Thân bài

1. Bức tranh hiện thực đau lòng

- Cô bé mồ côi, sống trong bạo hành và đói rét

- Đêm giao thừa - khoảnh khắc của sum vầy nhưng lại là bi kịch cô đơn

- Nghệ thuật tương phản: Ánh sáng phố phường vs bóng tối tủi hờn

2. Những que diêm kỳ diệu

- Lò sưởi ấm áp - khát khao được sưởi ấm yêu thương

- Bàn tiệc thịnh soạn - mong ước no đủ đơn sơ

- Cây thông Noel - khát vọng được vui chơi như bao trẻ khác

- Người bà hiền từ - tình yêu thương vô điều kiện

3. Cái chết đầy thi vị

- Nụ cười trên môi - sự giải thoát khỏi khổ đau

- Thái độ thờ ơ của xã hội - lời tố cáo đầy xót xa

Kết bài

- Tổng kết giá trị nghệ thuật và nhân văn

- Bài học về lòng trắc ẩn và sự sẻ chia trong cuộc sống

IV. Khám phá tác phẩm qua góc nhìn đa chiều

1. Phân tích yếu tố truyện

- Đề tài: Số phận trẻ em nghèo trong xã hội công nghiệp

- Nhân vật: Cô bé với thế giới nội tâm phong phú

- Chi tiết nghệ thuật: Những que diêm như phép màu cổ tích

2. Bài học đọc hiểu

- Cách tiếp cận tác phẩm: Đọc bằng trái tim và khối óc

- Khám phá các tầng nghĩa ẩn sâu sau ngôn từ

- Rút ra thông điệp nhân sinh cho bản thân

Khám phá tác phẩm kinh điển: Cô bé bán diêm

Tác phẩm "Cô bé bán diêm" của đại văn hào Andersen là viên ngọc sáng trong kho tàng văn học thế giới, mang đậm giá trị nhân văn sâu sắc.

Nét đặc sắc nghệ thuật:
- Bút pháp đan xen giữa hiện thực phũ phàng và thế giới mộng tưởng
- Hệ thống hình ảnh biểu tượng giàu sức gợi
- Nghệ thuật tương phản làm nổi bật sự đối lập giữa ước mơ và hiện thực

Hành trình cảm xúc:
Từng que diêm được quẹt lên là từng cánh cửa mở vào thế giới nội tâm của cô bé:

1. Ngọn lửa ấm áp - khát khao được sưởi ấm
2. Bàn tiệc thịnh soạn - mong ước no đủ
3. Cây thông Noel - niềm khát khao hạnh phúc gia đình
4. Hình ảnh người bà - tình yêu thương vô bờ

Thông điệp nhân văn:
Tác phẩm như tiếng chuông cảnh tỉnh về sự vô cảm của xã hội, đồng thời ngợi ca sức mạnh của tình yêu thương và những ước mơ thuần khiết nhất.

Góc nhìn đương đại:
Câu chuyện vẫn giữ nguyên giá trị trong xã hội hiện đại, nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm với những mảnh đời bất hạnh xung quanh.

"Trong cái lạnh của đêm giao thừa, từng que diêm bé nhỏ thắp lên ngọn lửa của tình yêu thương vĩnh cửu..."

1. Hành trình sáng tạo của Andersen

Nhà văn Đan Mạch Hans Christian Andersen (1805-1875) đã dệt nên những câu chuyện cổ tích làm say lòng độc giả mọi thế hệ. "Cô bé bán diêm" là một trong những viên ngọc quý nhất trong kho tàng văn học thiếu nhi thế giới.

Tác phẩm kinh điển:
- Xuất bản lần đầu: 1848 trong tập "Những truyện cổ tích mới"
- Bố cục ba phần đầy ám ảnh:
1. Hiện thực phũ phàng của cô bé bán diêm
2. Thế giới mộng tưởng qua những que diêm
3. Kết thúc đầy xót xa nhưng ẩn chứa ánh sáng nhân văn

2. Khám phá tác phẩm qua góc nhìn đa chiều

Yếu tố nghệ thuật:
- Đề tài: Số phận trẻ em nghèo trong xã hội lạnh lùng
- Nhân vật: Cô bé bán diêm (nhân vật chính), người bà (biểu tượng tình yêu), người bố (hiện thân của bạo lực gia đình)
- Chi tiết đắt giá: 5 lần quẹt diêm - 5 cánh cửa vào thế giới mộng tưởng

3. Bài học nhân văn sâu sắc
Tác phẩm không chỉ là câu chuyện cảm động mà còn là lời cảnh tỉnh về sự vô cảm xã hội, đồng thời ngợi ca sức mạnh của những giấc mơ trong hoàn cảnh khốn cùng.

1. Chân dung nghệ thuật Andersen

Nhà văn Đan Mạch Hans Christian Andersen (1805-1875) - bậc thầy kể chuyện với trái tim nhân hậu. Tác phẩm của ông là sự kết hợp tài tình giữa:

• Truyền thống dân gian và sáng tạo cá nhân
• Hiện thực nghiệt ngã và thế giới cổ tích
• Triết lý sâu sắc và chất thơ trong trẻo

Tác phẩm để đời:
"Cô bé bán diêm" (1848) - kiệt tác vượt thời gian, nằm trong tập "Những truyện cổ tích mới". Tác phẩm được cấu trúc ba phần như ba chương của bản giao hưởng cảm xúc:

1. Bản hòa tấu của nỗi cô đơn
2. Khúc nhạc mộng tưởng
3. Bản finale xót xa mà thanh thản

2. Hành trình khám phá tác phẩm

Nghệ thuật kể chuyện:
- Đối lập tương phản: giữa cái lạnh bên ngoài và ngọn lửa diêm nhỏ bé
- Dòng ý thức: 5 lần quẹt diêm - 5 cánh cửa vào thế giới nội tâm
- Biểu tượng nghệ thuật: que diêm - hi vọng, bà nội - tình yêu vĩnh cửu

3. Bài học đọc hiểu
Khi tiếp cận truyện ngắn, cần:
- Phát hiện hệ thống biểu tượng nghệ thuật
- Thấu hiểu tầng sâu triết lý nhân sinh
- Cảm nhận nhịp điệu ngôn từ và cấu trúc tác phẩm

Hành trình của que diêm nhỏ

Trong đêm giao thừa lạnh giá, từng que diêm bé nhỏ thắp lên những giấc mơ ấm áp của cô bé mồ côi. Mỗi ngọn lửa là một cánh cửa mở vào thế giới:

• Lò sưởi ấm áp - khát khao được sưởi ấm
• Bàn tiệc thịnh soạn - mong ước no đủ
• Cây thông Noel - khát vọng sum vầy
• Hình ảnh người bà - tình yêu vĩnh cửu

Nghệ thuật kể chuyện đặc sắc:
- Kết cấu 3 phần như bản nhạc giao hưởng
- Thủ pháp tương phản: giữa hiện thực và mộng tưởng
- Hệ thống biểu tượng giàu sức gợi

Hướng dẫn phân tích:
1. Xác định hệ thống hình ảnh biểu tượng
2. Phân tích nghệ thuật đối lập
3. Khám phá thông điệp nhân văn
4. Đánh giá giá trị nghệ thuật