6 Bài soạn "Cô Tô" (Nguyễn Tuân) lớp 6 đặc sắc nhất

A - TINH HOA TÁC PHẨM

1. Nguyễn Tuân - Phù thủy ngôn ngữ

• Người nghệ sĩ tài hoa của đất Hà Thành (1910-1987)
• Bậc thầy của thể loại tùy bút và ký với lối viết độc đáo
• Sự nghiệp văn chương rực rỡ với những tác phẩm để đời: Vang bóng một thời, Một chuyến đi
• Được vinh danh Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật
• Phong cách đặc trưng: uyên bác, tinh tế, ngôn từ trau chuốt đến từng câu chữ

2. Kiệt tác Cô Tô

• Bức tranh sống động về thiên nhiên và con người nơi đảo xa
• Kết tinh từ chuyến đi thực tế đầy cảm xúc của nhà văn
• Thể hiện trọn vẹn phong cách nghệ thuật độc đáo của Nguyễn Tuân
• Sự kết hợp hài hòa giữa chất hiện thực và cảm hứng lãng mạn

B - HÀNH TRÌNH KHÁM PHÁ

Câu 1: Cấu trúc tác phẩm
• Bức tranh thiên nhiên tươi mới sau cơn bão
• Cảnh bình minh lộng lẫy trên biển khơi
• Nhịp sống lao động đầy sức sống của người dân đảo

Câu 2: Nghệ thuật miêu tả
• Ngôn ngữ giàu hình ảnh: "trong trẻo", "lam biếc", "vàng giòn"
• Cách sử dụng tính từ đắt giá, gợi cảm
• Bút pháp tả thực sinh động nhưng đầy chất thơ

Câu 3: Cảnh mặt trời mọc
• Hình ảnh so sánh độc đáo: mặt trời như "lòng đỏ trứng thiên nhiên"
• Màu sắc rực rỡ: "hồng hào", "ngọc trai"
• Bức tranh thiên nhiên kỳ vĩ, tráng lệ

Câu 4: Đời sống lao động
• Hình ảnh giếng nước ngọt đầy sức sống
• Khung cảnh làng chài nhộn nhịp, tươi vui
• Sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên

THỰC HÀNH SÁNG TẠO
Gợi ý viết đoạn văn tả cảnh bình minh với những hình ảnh so sánh mới lạ

GÓC MỞ RỘNG
• Thông điệp về tình yêu thiên nhiên, quê hương
• Nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ bậc thầy
• Giá trị nhân văn sâu sắc

1. Tác giả Nguyễn Tuân - Người nghệ sĩ tài hoa

- Sinh năm 1910 trong gia đình Nho giáo cuối mùa, Nguyễn Tuân (1910-1987) sớm bộc lộ tư chất nghệ sĩ. Từ những năm 1930, ông khẳng định phong cách độc đáo qua các tác phẩm như Vang bóng một thời, trở thành hiện tượng văn chương 1938.

- Trải nghiệm tù đày năm 1941 đã mở ra chương mới trong sáng tác. Sau 1945, ông dành trọn tâm huyết cho nền văn học cách mạng, giữ vai trò Tổng thư ký Hội Văn nghệ Việt Nam (1948-1957).

- Hành trình sáng tạo gắn liền với những chuyến đi: từ Tây Bắc (Sông Đà 1960) đến chiến trường chống Mỹ, luôn khát khao khám phá cái đẹp trong từng góc khuất đất nước.

- Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh - sự ghi nhận cho một đời cống hiến nghệ thuật. Nguyễn Tuân mãi là bậc thầy ngôn ngữ, người nâng tùy bút Việt lên tầm kiệt tác.

2. Kiệt tác ký sự Cô Tô

- Viết năm 1976 sau chuyến thực tế đảo tiền tiêu, tác phẩm là bức tranh sống động về thiên nhiên và con người nơi đầu sóng.

Ba nét vẽ đặc sắc:

+ Bức họa hậu bão: Cảnh vật hiện lên tinh khôi qua ngòi bút tài hoa: "bầu trời trong trẻo", "nước biển lam biếc", "cát vàng giòn" - những tính từ chắt lọc tạo nên bảng màu quyến rũ.

+ Khúc giao hưởng bình minh: Mặt trời như "quả trứng thiên nhiên đầy đặn" ửng hồng trên nền biển lấp lánh, so sánh độc đáo biến khung cảnh thành "mâm lễ phẩm" dâng lên đất trời.

+ Bản hòa ca lao động: Hình ảnh ngư dân tất bật bên giếng nước ngọt, thuyền đánh cá nối đuôi - cuộc sống bình yên mà kiên cường nơi đảo xa.

Góc nhìn giáo dục:

- Bài học về nghệ thuật quan sát: Cách tác giả phát hiện vẻ đẹp trong từng thay đổi nhỏ nhất của tự nhiên.

- Bài học ngôn ngữ: Hệ thống từ láy, tính từ gợi hình và lối so sánh bất ngờ làm giàu vốn từ cho học sinh.

- Gợi ý sáng tạo: Viết đoạn văn tả cảnh bình minh bằng trải nghiệm cá nhân, học cách "nhìn đời bằng con mắt xanh non" như Nguyễn Tuân.