6 Bài soạn mẫu "Lẵng quả thông" (Ngữ văn 6 - SGK Chân trời sáng tạo) xuất sắc nhất

I. KHỞI ĐỘNG CẢM XÚC

Câu hỏi gợi mở: Ký ức về món quà tinh thần nào đã in dấu sâu đậm trong trái tim em? Hãy thả hồn kể lại khoảnh khắc ấm áp ấy. (SGK Ngữ văn 6 tập 2 - trang 62)

Hành trình cảm nhận:

Mùa hạ năm ấy, tôi được tặng chùm ổi đầu mùa thơm lừng - thành quả ngọt ngào từ bàn tay chăm bón của người bạn nhỏ. Món quà giản dị ấy chứa đựng cả bầu trời yêu thương, khiến tôi mãi nâng niu như báu vật tâm hồn.

II. ĐỐI THOẠI VỚI TÁC PHẨM

Câu 1: Bất ngờ nào chờ đợi Dagny trong đêm hòa nhạc định mệnh? (SGK Ngữ văn 6 tập 2 - trang 64)

Khám phá: Giai điệu thuở 18 xuân thì bỗng vang lên như lời hẹn ước năm xưa, khi dàn nhạc cất lên bản nhạc đặc biệt nhạc sĩ sáng tác riêng tặng nàng.

Câu 2: Những rung động đầu đời của Dagny với âm nhạc cổ điển hé lộ điều gì về thế giới nội tâm? (SGK Ngữ văn 6 tập 2 - trang 64)

Cảm nhận: Trái tim nghệ sĩ trong nàng bừng thức giữa dòng cảm xúc dâng trào, những giấc mơ tuổi trẻ ùa về như cánh én mùa xuân - bức chân dung tâm hồn đa cảm và lãng mạn hiện lên rõ nét.

Câu 3: Vì sao dòng nước mắt Dagny không thể kìm nén khi nhận ra ý nghĩa sâu xa của bản nhạc? (SGK Ngữ văn 6 tập 2 - trang 65)

Thấu hiểu: Nước mắt của lòng biết ơn và xúc động vỡ òa khi lời hứa xa xưa bỗng hóa hiện thực, giai điệu ấy giờ đây chính là tấm gương phản chiếu hành trình trưởng thành của chính nàng.

Câu 4: Những lời thì thầm trong ngoặc kép là độc thoại nội tâm hay đối thoại? (SGK Ngữ văn 6 tập 2 - trang 66)

Giải mã: Đó là dòng tâm sự thầm kín Dagny gửi đến vị nhạc sĩ vắng mặt - cuộc trò chuyện một phía đầy xúc động giữa quá khứ và hiện tại.

III. TRIẾT LÝ VÀ ĐỐI THOẠI

Câu 1: Hãy phác họa chân dung biến cố trong hành trình cảm xúc của Dagny. (SGK Ngữ văn 6 tập 2 - trang 67)

Hồi ức:

• Dagny bước vào thế giới âm thanh cùng người thân trong tà áo nhung đen kiêu sa
• Khúc giao hưởng mở ra cánh cửa diệu kỳ - nơi âm nhạc và giấc mơ hòa làm một
• Sự thật bất ngờ về bản nhạc tặng riêng khiến trái tim nàng rung động
• Bước chân vội vã tìm đến biển cả như tìm về chốn bình yên

Câu 2: Phác họa chân dung Dagny qua: (SGK Ngữ văn 6 tập 2 - trang 67)

- Vẻ đẹp hình hài

- Thế giới cảm xúc khi đắm mình trong âm nhạc

- Hành trình nội tâm sau khoảnh khắc chạm đến linh hồn nghệ thuật

Chân dung tâm hồn:

• Nét đẹp thanh thoát: khuôn mặt trắng ngần điểm xuyết ánh vàng từ mái tóc bím dài
• Khoảnh khắc thăng hoa: hơi thở ngắt quãng, ngực trào nỗi đau ngọt ngào, giọt lệ tự do tuôn rơi
• Hành trình tỉnh thức: bước chân vội đến bờ biển, ôm trọn vẻ đẹp thế gian vào lòng

Câu 3: Người kể chuyện đã gửi gắm tình cảm gì qua cách khắc họa nhân vật? (SGK Ngữ văn 6 tập 2 - trang 67)

Tình yêu nghệ thuật:

- Sự trân trọng dành cho tâm hồn trong trẻo biết rung động trước cái đẹp

- Những minh chứng sống động:

• Âm nhạc đánh thức ký ức quê nhà trong trái tim nàng
• "Cháu là ánh ban mai" - lời ngợi ca đẹp đẽ
• Giọt lệ biết ơn chân thành không che giấu

Câu 4: Tác phẩm ngợi ca điều gì? (SGK Ngữ văn 6 tập 2 - trang 67)

Thông điệp: Bản hòa ca bất tận về vẻ đẹp của thiên nhiên, con người và cuộc sống.

Câu 5: Đâu là tư tưởng chủ đạo xuyên suốt tác phẩm? (SGK Ngữ văn 6 tập 2 - trang 67)

Tinh túy: Hành trình khám phá vẻ đẹp tâm hồn tuổi mười tám - nơi lý tưởng và cảm xúc hòa quyện.

Câu 6: Ý nghĩa sâu sắc nào ẩn sau món quà âm nhạc của Edvard Grieg? (SGK Ngữ văn 6 tập 2 - trang 67)

Giá trị: Bản nhạc trở thành chiếc chìa khóa mở cánh cửa tâm hồn, giúp Dagny thấu hiểu vẻ đẹp cuộc sống qua lăng kính nghệ thuật.

Câu 7: Bài học nào về văn hóa trao - nhận quà tặng được gửi gắm? (SGK Ngữ văn 6 tập 2 - trang 67)

Chiêm nghiệm: Giá trị đích thực của quà tặng nằm ở tấm lòng người trao và cách đón nhận chân thành. Đó là nghệ thuật sống mà mỗi chúng ta cần thấu hiểu.

Kho tàng tri thức Văn chương

1. Nghệ thuật đọc hiểu

Khám phá lại các yếu tố nghệ thuật: chi tiết, chủ đề, cốt truyện từ những bài học trước.

2. Tinh túy tiếng Việt

- Linh hoạt cấu trúc câu: Tiếng Việt cho phép biến đổi linh hoạt để đạt hiệu quả diễn đạt tối ưu.

- Giá trị nghệ thuật:

• Đảo trật tự từ để tạo điểm nhấn nghệ thuật
• Đa vị ngữ giúp miêu tả sinh động, giàu hình ảnh

Hành trình khám phá "Lẵng quả thông"

1. Khởi động tâm thế

Ai cũng từng giữ trong tim những món quà tinh thần vô giá: chú cún đầu đời, cuốn sách tri kỷ...

2. Đồng cảm cùng tác phẩm

Câu 1. Bước ngoặt nào chờ đợi Đa-ni trong đêm diệu kỳ?

Dàn nhạc dành tặng nàng bản giao hưởng - món quà âm nhạc độc nhất vô nhị.

Câu 2. Cảm xúc nguyên sơ với giao hưởng phản chiếu điều gì nơi tâm hồn?

Thế giới nội tâm phong phú, nhạy cảm trước vẻ đẹp nghệ thuật.

Câu 3. Vì sao giọt lệ Đa-ni rơi khi nhận ra ý nghĩa bản nhạc?

Xúc động trước lời hứa năm xưa được tái hiện qua ngôn ngữ âm thanh.

Câu 4. Lời độc thoại trong ngoặc kép mang thông điệp gì?

Là dòng tâm tư thầm kín gửi đến người nghệ sĩ vắng mặt.

3. Chiêm nghiệm sâu sắc

Câu 1. Hành trình cảm xúc của Đa-ni:

• Tham dự buổi hòa nhạc đáng nhớ
• Lần đầu chạm đến thế giới giao hưởng diệu kỳ
• Bất ngờ nhận quà tặng âm nhạc đặc biệt
• Tìm về với biển cả để lắng nghe tiếng lòng

Câu 2. Chân dung nghệ thuật:

- Ngoại hình: Vẻ đẹp thanh thoát với làn da trắng ngần và mái tóc vàng lấp lánh

- Cảm xúc: Nhịp thở ngắt quãng, giọt lệ tự do, trái tim rung động

- Hành trình: Chạy đến biển, ôm trọn vẻ đẹp nhân gian

=> Hình tượng thiếu nữ đa cảm, giàu yêu thương

Câu 3. Tình cảm người kể chuyện:

- Trân trọng, ngưỡng mộ sâu sắc

- Minh chứng: Những lời ngợi ca "Ánh bình minh", "Niềm hạnh phúc"...

Câu 4. Chủ đề tác phẩm:

Vẻ đẹp đa sắc màu của cuộc sống qua lăng kính nghệ thuật.

Câu 5. Thông điệp cốt lõi:

Giá trị tinh thần của quà tặng và nghệ thuật trao nhận ý nghĩa.

Câu 6. Ý nghĩa món quà âm nhạc:

Mở cánh cửa tâm hồn, giúp cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp cuộc đời.

Câu 7. Triết lý về văn hóa quà tặng:

Nghệ thuật trao nhận xuất phát từ trái tim chân thành và thái độ trân quý.

1. Chân dung tác giả

Konstantin Paustovsky

• Cuộc đời và sự nghiệp

- Sinh ngày 31/5/1892 tại Moskva, mất ngày 14/7/1968

- Bậc thầy truyện ngắn Nga với phong cách lãng mạn đặc trưng

• Các tác phẩm tiêu biểu

- Những truyện ngắn đầu tay: "Trên mặt nước" (1912), "Bộ tứ" (1915)

- "Phác thảo biển" (1925) - tác phẩm đánh dấu bước ngoặt

- "Những đám mây tỏa sáng" (1929) - tiểu thuyết lãng mạn xuất sắc

2. Kiệt tác văn học

• Tổng quan tác phẩm

Xuất xứ

Trích từ tập truyện "Bình minh mưa", NXB Văn học, 2017

Cấu trúc: 3 phần hòa quyện

- Khúc dạo đầu: Hành trình chuẩn bị của Dagny trước buổi hòa nhạc

- Khúc thăng hoa: Giây phút xúc động khi nhận món quà âm nhạc

- Khúc ngân vang: Cảm xúc hạnh phúc lan tỏa

Thể loại: Truyện ngắn đậm chất thơ

Thông điệp nhân văn

Khắc họa sâu sắc khoảnh khắc tỏa sáng của tâm hồn khi đón nhận món quà ý nghĩa

Nét đặc sắc nghệ thuật

- Kết cấu chặt chẽ, tình tiết sắp xếp tinh tế

- Ngôn ngữ giàu nhạc tính, gợi cảm

Khởi động cảm xúc

Hãy chia sẻ về món quà tinh thần đáng nhớ nhất trong đời bạn

Bài viết gợi ý:

Mùa hè năm ấy, tôi được tặng một hạt thóc vàng từ bác nông dân. Đối với đứa trẻ thành phố như tôi, đó là món quà kỳ diệu. Hạt thóc nhỏ bé đã mở ra trước mắt tôi cả thế giới mới lạ - vòng đời của cây lúa, sự kỳ diệu của thiên nhiên.

Trải nghiệm văn bản

1. Bước ngoặt nào chờ đợi Dagny trong buổi hòa nhạc?
2. Cảm nhận đầu tiên về nhạc giao hưởng tiết lộ điều gì về tâm hồn cô gái?
3. Lý do nào khiến giọt lệ Dagny tuôn rơi khi nhận ra ý nghĩa bản nhạc?
4. Những lời trong ngoặc kép là độc thoại hay đối thoại?

Gợi ý phân tích:

Câu 1: Dàn nhạc bất ngờ trình diễn bản nhạc đặc biệt - món quà âm nhạc nhạc sĩ sáng tác riêng cho Dagny nhân dịp tuổi 18.

Câu 2: Âm nhạc chạm đến tâm hồn Dagny như một giấc mơ kỳ diệu, gợi lên những hình ảnh đẹp đẽ - minh chứng cho tâm hồn nhạy cảm và giàu tưởng tượng.

Câu 3: Nước mắt của sự xúc động khi lời hứa năm xưa được thực hiện, của lòng biết ơn trước món quà tinh thần vô giá.

Chiêm nghiệm sâu sắc

1. Hãy tái hiện hành trình cảm xúc của Dagny qua các sự kiện chính
2. Phân tích các chi tiết miêu tả:

- Vẻ ngoài của Dagny

- Diễn biến tâm trạng khi thưởng thức bản nhạc

- Hành động sau khi nhận món quà

Từ đó đưa ra nhận xét về nhân vật

1. Tình cảm của người kể chuyện dành cho Dagny được thể hiện qua những chi tiết nào?
2. Đề tài chính của tác phẩm là gì?
3. Nêu chủ đề cốt lõi của truyện
4. Ý nghĩa sâu xa của món quà âm nhạc với Dagny
5. Suy ngẫm về nghệ thuật trao - nhận quà tặng

Định hướng phân tích:

• Hành trình cảm xúc:

Dagny đến buổi hòa nhạc trong bộ váy nhung đen thanh lịch

Lần đầu trải nghiệm nhạc giao hưởng như bước vào thế giới thần tiên

Giây phút nhận ra món quà đặc biệt khiến trái tim rung động

Chạy ra biển để cảm nhận trọn vẹn hạnh phúc

• Chân dung nghệ thuật:

Ngoại hình: Khuôn mặt thanh tú với làn da trắng ngần, mái tóc vàng óng ánh

Tâm trạng: Hơi thở gấp gáp, ngực đau nhói, dòng lệ tuôn trào không kiềm lại

Hành động: Ôm chặt lấy vẻ đẹp thế gian, hòa mình vào thiên nhiên

Người kể chuyện dành tình cảm trân trọng qua những lời ngợi ca: "Ánh bình minh", "Niềm hạnh phúc"...

Tinh hoa tác phẩm

Dagny khoác lên mình chiếc váy nhung đen kiêu sa, cùng cô Magda và chú Niels đến buổi hòa nhạc định mệnh. Lần đầu đắm mình trong giai điệu giao hưởng, cô như lạc vào giấc mơ diệu kỳ. Khi nhận ra bản nhạc nổi tiếng chính là món quà nhạc sĩ Edvard Grieg hứa tặng mình từ thuở ấu thơ, trái tim cô rung lên những xúc cảm khôn tả. Giai điệu ấy đưa cô trở về với quê hương yêu dấu, để rồi cuối cùng, cô chạy ra biển, ôm trọn vẻ đẹp cuộc đời vào lòng.

Cấu trúc nghệ thuật

Tác phẩm được chắt lọc thành ba mạch cảm xúc:

- Khúc dạo đầu: Hành trình chuẩn bị của Dagny trong niềm háo hức

- Khúc thăng hoa: Giây phút ngỡ ngàng khi nhận món quà âm nhạc

- Khúc ngân vang: Cảm xúc dạt dào khi thấu hiểu giá trị món quà

Thông điệp nhân văn

Qua câu chuyện về món quà âm nhạc, tác giả khẳng định sức mạnh kỳ diệu của nghệ thuật trong việc bồi đắp tâm hồn, giúp con người thêm yêu cuộc sống.

Khám phá tác phẩm

* Khởi động cảm xúc

Hãy chia sẻ về món quà tinh thần khiến em xúc động nhất

Gợi ý: Một hạt thóc nhỏ từ bác nông dân đã mở ra trước mắt tôi cả thế giới diệu kỳ của sự sống - món quà giản dị mà vô giá.

* Đồng hành cùng văn bản

• Bất ngờ nào chờ đợi Dagny trong đêm hòa nhạc?
• Cảm nhận đầu tiên về giao hưởng tiết lộ điều gì về tâm hồn cô?
• Vì sao nước mắt Dagny tuôn rơi khi nhận ra ý nghĩa bản nhạc?
• Những lời trong ngoặc kép mang thông điệp gì?

* Chiêm nghiệm sâu sắc

• Tái hiện hành trình cảm xúc của Dagny qua các sự kiện chính
• Phân tích chi tiết miêu tả ngoại hình, hành động, tâm trạng nhân vật
• Tình cảm của người kể chuyện thể hiện qua những chi tiết nào?
• Đề tài và chủ đề cốt lõi của tác phẩm
• Ý nghĩa sâu xa của món quà âm nhạc
• Bài học về nghệ thuật trao - nhận quà tặng

I. Khởi động cảm xúc

Câu hỏi gợi mở:

Hãy chia sẻ về món quà tinh thần khiến em xúc động nhất

Gợi ý:

Chùm ổi đầu mùa do chính tay người bạn trồng tặng - món quà giản dị chứa đựng cả tấm lòng chân thành của tình bạn.

II. Đồng hành cùng tác phẩm

Câu 1:

Bất ngờ nào chờ đợi Dagny trong đêm hòa nhạc?

Khám phá:

Dàn nhạc trình diễn bản nhạc đặc biệt - món quà âm nhạc nhạc sĩ sáng tác riêng cho cô nhân dịp tuổi 18.

Câu 2:

Cảm nhận đầu tiên về giao hưởng tiết lộ điều gì về tâm hồn Dagny?

Nhận định:

Tâm hồn đa cảm, giàu tưởng tượng khi âm nhạc gợi lên những hình ảnh như giấc mơ.

Câu 3:

Vì sao nước mắt Dagny tuôn rơi khi nhận ra ý nghĩa bản nhạc?

Thấu hiểu:

Xúc động trước lời hứa được thực hiện sau nhiều năm, lòng biết ơn với món quà tinh thần vô giá.

Câu 4:

Những lời trong ngoặc kép là độc thoại hay đối thoại?

Giải mã:

Là dòng tâm sự thầm kín Dagny gửi đến nhạc sĩ vắng mặt.

III. Chiêm nghiệm sâu sắc

Câu 1:

Hành trình cảm xúc của Dagny qua các sự kiện chính:

• Tham dự buổi hòa nhạc trong bộ váy nhung đen thanh lịch
• Lần đầu trải nghiệm nhạc giao hưởng như giấc mơ
• Giây phút nhận ra món quà đặc biệt
• Chạy ra biển để ôm trọn hạnh phúc

Câu 2:

Chân dung nghệ thuật:

- Ngoại hình: Khuôn mặt thanh tú với làn da trắng ngần, mái tóc vàng óng ánh

- Cảm xúc: Hơi thở gấp gáp, ngực đau nhói, dòng lệ tuôn trào

- Hành động: Ôm chặt vẻ đẹp thế gian vào lòng

Câu 3:

Tình cảm người kể chuyện:

- Trân trọng, ngưỡng mộ qua những lời ngợi ca: "Ánh bình minh", "Niềm hạnh phúc"

Câu 4:

Đề tài: Vẻ đẹp đa sắc màu của cuộc sống

Câu 5:

Chủ đề: Khẳng định giá trị tinh thần của quà tặng

Câu 6:

Ý nghĩa món quà:

Giúp Dagny thêm yêu cuộc sống, cảm nhận vẻ đẹp thế gian

Câu 7:

Bài học về văn hóa quà tặng:

Giá trị đích thực nằm ở tấm lòng người trao và cách đón nhận

I. Chân dung nghệ sĩ Paustovsky

- Konstantin Paustovsky (1892-1968), bậc thầy truyện ngắn Nga với lối viết đầy chất thơ
- Xuất thân từ Moskva trong gia đình đa văn hóa (Nga-Ba Lan-Ukraina)
- Tuổi thơ gian khó: Cha bỏ đi khiến cậu bé Konstantin phải tự lao động để theo đuổi học vấn
- Phong cách nghệ thuật độc đáo:
+ Ngôn ngữ tinh tế như bản nhạc mùa thu
+ Khả năng khơi gợi vẻ đẹp tiềm ẩn trong từng khoảnh khắc đời thường
- Di sản văn học tại Việt Nam:
Truyện ngắn Pauxtốpxki (1962)
Mưa trong bình minh (bản dịch Đỗ Khánh Hoan)
Chiếc nhẫn bằng thép (1973)
Vịnh mõm đen (1978)

II. Tinh hoa truyện ngắn "Lẵng quả thông"
- Thể loại: Truyện ngắn trữ tình
- Tứ truyện: Món quà nghệ thuật vượt thời gian
- Điểm nhìn nghệ thuật: Ngôi thứ ba khách quan nhưng đầy cảm thông
- Cấu trúc:
• Phần mở: Khung cảnh buổi hòa nhạc định mệnh
• Phần kết: Sự thức tỉnh tâm hồn

III. Hành trình cảm xúc của Đa-ni
- Bước ngoặt tuổi 18: Từ cô bé rừng núi đến với thế giới âm nhạc
- Khoảnh khắc thăng hoa:
+ Nhận ra món quà âm nhạc được ấp ủ suốt thập kỷ
+ Dòng nước mắt của sự biết ơn và hối tiếc
- Bản giao hưởng kỳ diệu:
• Tiếng tù và buổi bình minh
• Điệu valz của gió ngàn
• Bản hợp xướng thiên nhiên
- Thông điệp nghệ thuật: Âm nhạc như phép màu kết nối những tâm hồn đồng điệu

IV. Những giá trị bền vững
- Bài học về sự chân thành trong cho và nhận
- Sức mạnh chữa lành của nghệ thuật
- Vẻ đẹp của những lời hứa được giữ trọn

V. Đối thoại với tác phẩm
- Câu hỏi tu từ: Bạn đã bao giờ nhận được món quà làm thay đổi cách nhìn cuộc sống?
- Gợi mở: Mỗi tác phẩm nghệ thuật chân chính đều là món quà vô giá