6 Bài soạn mẫu "Phương pháp tả người" lớp 6 xuất sắc nhất

I. Nghệ thuật miêu tả nhân vật trong văn học

Câu 1 (trang 59 sgk Ngữ văn 6 tập 2):

Khám phá ba đoạn văn đặc sắc ở trang 59:

Câu 2:

a. Phân tích nghệ thuật miêu tả:

- Đoạn 1: Hình tượng Dượng Hương Thư hiên ngang vượt thác được khắc họa qua ngôn từ gợi hình: "cuồn cuộn", "cắn chặt", cùng những so sánh ấn tượng "như tượng đồng đúc", "hiệp sĩ của Trường Sơn"

- Đoạn 2: Chân dung Cai Tứ - kẻ gian manh được vẽ nét bằng những tính từ sắc sảo: "thấp, gầy, vuông", kết hợp động từ đặc tả: "dòm ngó", "toe toét cười"

- Đoạn 3: Màn đấu vật kịch tính giữa Quắm Đen và Cản Ngũ được tái hiện sinh động qua hệ thống động từ mạnh mẽ: "lấn xả", "bốc lên", "nhấc bổng"

b. Nghệ thuật sử dụng ngôn từ:

- Tả chân dung: Ưu tiên danh từ, tính từ tạo hình

- Tả hành động: Vận dụng linh hoạt động từ mạnh

c. Bố cục mẫu mực đoạn 3:

- Mở đoạn: Khung cảnh hội vật sôi động

- Thân đoạn: Diễn biến kịch tính trận đấu

- Kết đoạn: Cảm xúc về kết thúc bất ngờ

II. Rèn luyện kỹ năng miêu tả

Bài 1:

* Gợi ý tả em bé 4-5 tuổi:

- Nét ngây thơ: đôi mắt tròn xoe, má phúng phính

- Cử chỉ đáng yêu: miệng chúm chím cười, dáng đi chập chững

* Tả cụ già:

- Vẻ từng trải: mái tóc bạc phơ, nếp nhăn in hằn ký ức

- Phong thái: giọng nói ấm áp, dáng đi khoan thai

* Tả cô giáo giảng bài:

- Sự say sưa: ánh mắt truyền cảm, cử chỉ uyển chuyển

- Nét duyên dáng: nụ cười khích lệ, giọng nói lôi cuốn

Bài 2:

Dàn bài tả em bé:

- Mở bài: Giới thiệu ấn tượng ban đầu

- Thân bài:

+ Ngoại hình: khuôn mặt bầu bĩnh, đôi tay mũm mĩm

+ Tính cách: hồn nhiên, thích được chiều chuộng

+ Hoạt động: thích hát múa, hay làm nũng

- Kết bài: Tình cảm yêu mến

Bài 3:

Gợi ý điền từ:

- "Tôm luộc, than hồng" - tả sắc đỏ da thịt

- "Ông tượng, ông tướng" - khí phách hiên ngang

Phần I: BÍ QUYẾT XÂY DỰNG HÌNH TƯỢNG NHÂN VẬT

Phân tích ngữ liệu (trang 61 sgk):

Khám phá ba phong cách miêu tả đặc sắc:

a) Nghệ thuật khắc họa chân dung:

* Dượng Hương Thư - Người hùng sông nước:

- Sức mạnh phi thường: "bắp thịt cuồn cuộn", "hai hàm răng cắn chặt"

- Hình tượng kỳ vĩ: "như tượng đồng đúc", "hiệp sĩ Trường Sơn"

* Cai Tứ - Kẻ gian manh điển hình:

- Ngoại hình phản ánh tính cách: "mặt vuông má hóp", "đôi mắt gian hùng"

- Chi tiết đắt giá: "bộ ria mép giấu giếm", "nụ cười toe toét tối om"

* Trận đấu vật kịch tính:

- Nghệ thuật dùng động từ: "lăn xả", "thoắt biến hóa"

- Hình ảnh so sánh ấn tượng: "đứng như cây trồng", "nhấc bổng như con ếch"

b) Phương pháp tiếp cận:

- Tả chân dung: Tập trung vào nét tĩnh (danh/tính từ)

- Tả hoạt động: Sử dụng động từ mạnh

c) Kiệt tác văn chương thu nhỏ:

- Mở bài: Khung cảnh hội vật sôi động

- Thân bài: Màn so tài đầy kịch tính

- Kết bài: Cảm xúc dư ba

Phần II: THỰC HÀNH SÁNG TẠO

Bài 1: Gợi ý chi tiết đặc sắc:

* Em bé:

- Nét ngây thơ: "đôi mắt đen láy như hạt nhãn"

- Vẻ đáng yêu: "bàn tay mũm mĩm nắm chặt"

* Cụ già:

- Vẻ từng trải: "nếp nhăn như bản đồ cuộc đời"

- Phong thái: "dáng đi lom khom mà vững chãi"

* Cô giáo:

- Sự say sưa: "ánh mắt truyền lửa nhiệt huyết"

- Nét duyên: "cử chỉ uyển chuyển theo nhịp bài giảng"

Bài 2: Cấu trúc bài văn mẫu:

- Mở bài: Giới thiệu ấn tượng ban đầu

- Thân bài:

+ Khái quát: Dáng vẻ đặc trưng

+ Chi tiết: Đặc điểm nổi bật

+ Hoạt động: Cử chỉ đặc biệt

- Kết bài: Cảm nhận sâu sắc

Bài 3: Sáng tạo ngôn từ:

- "Đỏ rực như tôm luộc" - sức mạnh tiềm tàng

- "Uy nghi như tượng thần" - khí phách bất khuất

A. TINH HOA NGHỆ THUẬT MIÊU TẢ

I - PHƯƠNG PHÁP ĐẶC TẢ NHÂN VẬT

Khảo sát ngữ liệu:

Đoạn 1: Hình tượng Dượng Hương Thư hiện lên như một bức tượng đồng với "các bắp thịt cuồn cuộn", "đôi mắt nảy lửa", tạo nên hình ảnh một hiệp sĩ Trường Sơn hùng vĩ trong tư thế chinh phục thiên nhiên.

Đoạn 2: Chân dung Cai Tứ được khắc họa bằng những nét vẽ sắc sảo: "khuôn mặt vuông vức nhưng hóp má", "đôi mắt gian hùng lấp lánh", "nụ cười toe toét tối om như hang động", phơi bày bản chất xảo quyệt.

Đoạn 3: Cảnh vật đô được tái hiện sống động qua hệ thống động từ mạnh: "lăn xả", "thoắt biến hóa", cùng hình ảnh so sánh đắt giá "đứng như cây trồng giữa sới", tạo nên màn đấu vật đầy kịch tính.

Phân tích nghệ thuật:

a) Ba phong cách miêu tả đặc trưng:

- Tả sức mạnh phi thường qua hình ảnh ẩn dụ

- Tả tính cách qua ngoại hình đặc biệt

- Tả hành động qua hệ thống động từ sinh động

b) Sự khác biệt trong phương pháp:

- Tả chân dung: Sử dụng danh/tính từ tạo hình

- Tả hoạt động: Vận dụng động từ mạnh

c) Kiến trúc văn bản mẫu mực:

- Mở bài: Giới thiệu khung cảnh

- Thân bài: Diễn biến kịch tính

- Kết bài: Cảm xúc dư ba

NGHỆ THUẬT CỐT YẾU

Để tả người hiệu quả cần:

1. Xác định rõ đối tượng (chân dung/hành động)

2. Lựa chọn chi tiết đắt giá

3. Sắp xếp trình tự hợp lý

Bố cục chuẩn mực:

- Mở bài: Giới thiệu nhân vật

- Thân bài: Khắc họa đặc điểm nổi bật

- Kết bài: Cảm nhận cá nhân

B. THỰC HÀNH SÁNG TẠO

Bài 1: Gợi ý chi tiết đặc sắc:

* Em bé: "đôi mắt long lanh như hạt sương", "nụ cười tỏa nắng"

* Cụ già: "mái tóc bạc phơ như cước", "nếp nhăn in hằn tháng năm"

* Cô giáo: "ánh mắt truyền cảm hứng", "cử chỉ uyển chuyển theo nhịp bài giảng"

Bài 2: Dàn bài tham khảo:

Mở bài: Giới thiệu ấn tượng ban đầu

Thân bài:

- Hình dáng đặc trưng

- Cử chỉ tiêu biểu

- Hoạt động nổi bật

Kết bài: Cảm nhận sâu sắc

Bài 3: Sáng tạo ngôn từ:

- "Đỏ rực như ráng chiều" - sức mạnh tiềm ẩn

- "Uy nghi như tượng thần" - khí phách bất khuất