6 Bài soạn "Một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi" (Ngữ văn 7 - SGK Chân trời sáng tạo) ấn tượng nhất

I. Tác giả Anh Ngọc và hành trình sáng tạo

- Nhà thơ Anh Ngọc (tên thật Nguyễn Đức Ngọc) sinh năm 1943 tại Nghi Lộc, Nghệ An

- Hành trình sáng tác đa dạng: từ giảng đường đại học đến chiến trường ác liệt

- Hiện đảm nhiệm vị trí Trưởng ban văn nghệ nước ngoài tại tạp chí Văn nghệ quân đội

- Phong cách thơ đặc trưng: hồn hậu mà tinh tế, giàu chất suy tư

- Các tác phẩm tiêu biểu: Hương đặt màu cờ, Ngàn dặm và một bước, Thơ tình rút từ nhật ký...

II. Khám phá tác phẩm đặc sắc

- Thể loại: Thơ tự do phóng khoáng

- Xuất xứ: Trích từ tập Thơ Anh Ngọc - Thơ với tuổi thơ

- Nội dung chính: Bức tranh cảm động về tình cảm giữa người và vật nuôi

- Nghệ thuật đặc sắc:

+ Ngôn từ gợi hình, gợi cảm

+ Vận dụng linh hoạt các biện pháp tu từ

+ Giọng thơ tha thiết, tràn đầy xúc cảm

III. Phân tích chi tiết tác phẩm

1. Hình ảnh chú mèo trong giấc ngủ

- Khổ thơ đầu khắc họa hình ảnh:

+ Đôi mắt biếc khép lại

+ Hàm răng sắc nhọn giấu kín

+ Móng vuốt lợi hại thu mình

- Nghệ thuật đặc sắc:

+ Điệp từ "khép lại" tạo nhịp điệu

+ So sánh với "đứa trẻ" gợi sự ngây thơ

2. Tình cảm của nhà thơ

- Cảm xúc đặc biệt:

+ Trái tim "mềm đi" trước vẻ đẹp thuần khiết

+ Niềm hạnh phúc "lâng lâng" khi được chăm sóc

- Nghệ thuật biểu đạt:

+ Điệp ngữ "Ngủ đi" như lời ru âu yếm

+ Nhân hóa đầy tinh tế

+ Kết cấu đầu cuối hô ứng

IV. Bài học và trải nghiệm

- Thông điệp sâu sắc về tình yêu thiên nhiên

- Gợi mở cách thể hiện tình cảm với vật nuôi

- Khơi gợi trí tưởng tượng phong phú

- Cung cấp hệ thống câu hỏi phân tích chi tiết

Chuẩn bị đọc

Hãy chia sẻ kỷ niệm đáng nhớ với thú cưng hoặc loài vật em yêu thích.

Gợi ý trả lời:

Bông - chú mèo tam thể của em - là người bạn nhỏ đáng yêu nhất. Mỗi sớm mai, Bông thường cuộn tròn trong nắng vàng nơi hiên nhà. Đêm đến, hơi ấm từ bộ lông mềm mại của Bông xua tan đi cái lạnh, đem lại giấc ngủ ngon lành. Em trân quý từng khoảnh khắc được chăm sóc và vui đùa cùng người bạn bốn chân này.

Khám phá tác phẩm

Câu 1. Hình dung về hình ảnh "một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi"

Câu 2. Thông điệp từ trái tim nhân vật "tôi"

Gợi ý phân tích:

Câu 1. Hình ảnh chú mèo yên bình nằm trên ngực thể hiện sự tin cậy tuyệt đối và mối gắn kết sâu sắc giữa người và vật nuôi.

Câu 2. Trái tim nhân vật cất lên khúc ca về tình yêu thương vô điều kiện, về sự đồng điệu kỳ diệu giữa các tâm hồn.

I. Chân dung thi sĩ Anh Ngọc

Anh Ngọc (1943) - tên thật Nguyễn Đức Ngọc - là gương mặt thơ tiêu biểu của văn học hiện đại. Xuất thân từ mảnh đất Nghệ An đầy nắng gió, ông đã trải qua hành trình đa dạng từ giảng đường đại học đến chiến trường ác liệt. Hiện là Trưởng ban văn nghệ tạp chí Văn nghệ Quân đội, Anh Ngọc được đánh giá là nhà thơ hiếm hoi của thế hệ chống Mỹ vẫn giữ được nguồn thi hứng dồi dào với phong cách độc đáo.

Phong cách nghệ thuật: Hồn hậu mà tinh tế, giàu chất suy tư triết lý

Tác phẩm tiêu biểu: "Hương đất màu cờ", "Một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi", "Gửi lại thời gian"

II. Tác phẩm "Một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi"

Xuất xứ: Trích từ tập "Thơ Anh Ngọc - Thơ với tuổi thơ" (2003)

Thể loại: Thơ tự do phóng khoáng

Bố cục:

• Phần 1: Hình ảnh chú mèo trong giấc ngủ bình yên
• Phần 2: Những rung cảm sâu lắng của thi nhân

Giá trị nội dung: Khắc họa khoảnh khắc giao hòa kỳ diệu giữa con người và thú cưng, qua đó bộc lộ tình yêu thiên nhiên sâu sắc.

Đặc sắc nghệ thuật:

• Ngôn từ giản dị mà gợi cảm
• Hệ thống biện pháp tu từ đa dạng
• Nhịp điệu linh hoạt, giàu nhạc tính

III. Hướng dẫn khám phá tác phẩm

1. Phân tích hình ảnh thơ:

• Khổ 2: Nghệ thuật liệt kê "đôi mắt biếc", "hàm răng nhọn", "móng vuốt" tạo hình ảnh sinh động
• Khổ 3: Điệp ngữ "ngủ đi" như lời ru dịu dàng

2. Cảm nhận tâm tình tác giả:

• Cụm từ "trên ngực tôi", "trái tim" xuất hiện xuyên suốt thể hiện sự gắn kết
• Cảm xúc "lâng lâng hạnh phúc" khi được chăm sóc thú cưng

3. Thông điệp nhân văn: Bài học về tình yêu thương vô điều kiện và sự đồng điệu giữa các tâm hồn.

Nội dung trọng tâm

Bài thơ khắc họa khoảnh khắc xúc động khi chú mèo nằm ngủ trên ngực tác giả, qua đó bộc lộ tình yêu thương động vật sâu sắc. Tác phẩm là bản tình ca về sự đồng điệu giữa con người và thiên nhiên.

Chuẩn bị đọc

Chia sẻ về thú cưng yêu quý:

Miu - chú mèo tam thể nhà em - là người bạn nhỏ đáng yêu nhất. Mỗi chiều về, Miu thường cuộn tròn trong lòng em như một cục bông ấm áp. Em trân trọng từng khoảnh khắc được chăm sóc và vui đùa cùng người bạn bốn chân này.

Khám phá tác phẩm

Câu 1: Hình ảnh "một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi" gợi lên khung cảnh đầy tin cậy và ấm áp, nơi chú mèo an nhiên ngủ say trong vòng tay bảo vệ của chủ nhân.

Câu 2: Trái tim nhân vật "tôi" cất lên khúc ca về tình yêu thương vô điều kiện, về sự gắn kết thiêng liêng giữa các tâm hồn.

Phân tích sâu

Câu 1: Những hình ảnh "đôi mắt biếc", "hàm răng nhọn", "móng vuốt" tạo nên bức chân dung sống động về chú mèo - vừa dịu dàng khi ngủ lại vừa mạnh mẽ khi săn mồi.

Câu 2: Cảm xúc "lâng lâng hạnh phúc", "trái tim mềm đi" cho thấy sự rung động sâu sắc của tác giả trước vẻ đẹp thuần khiết của thiên nhiên.

Câu 3: Điệp ngữ "ngủ đi" như lời ru dịu dàng, kết hợp nhịp thơ uyển chuyển tạo nên giai điệu ngọt ngào.

Câu 4: Hình ảnh "trên ngực tôi", "trái tim" xuất hiện xuyên suốt như sợi chỉ đỏ kết nối mạch cảm xúc tác phẩm.

Thông điệp nhân văn

Tác phẩm gửi gắm thông điệp sâu sắc về tình yêu thương muôn loài. Khi biết trân quý những điều bé nhỏ, trái tim ta sẽ trở nên rộng mở và hạnh phúc hơn.

Sáng tạo cá nhân

Gửi Miu yêu quý
Miu ơi, mỗi sớm mai
Ánh nắng vàng rực rỡ
Theo bước chân nhỏ bé
Của em đi khắp nhà
Chiếc đuôi dài phe phẩy
Đôi mắt xanh biếc màu
Cùng em vui suốt ngày
Trọn tình bạn thiết tha

I. Tác giả Anh Ngọc

- Nhà thơ sinh năm 1943 tại Nghệ An

- Phong cách thơ: Hồn hậu, tinh tế, giàu chất suy tưởng

- Tác phẩm tiêu biểu: Hương đất màu cờ, Thơ với tuổi thơ, Gửi lại thời gian

II. Thi phẩm đặc sắc

- Thể thơ: 8 chữ phóng khoáng

- Xuất xứ: Trích từ tập Thơ với tuổi thơ (2003)

- Chủ đề: Tình cảm sâu nặng giữa người và thú cưng

- Nghệ thuật: Ngôn từ giản dị mà sâu lắng, sử dụng điệp ngữ tinh tế

III. Phân tích tác phẩm

1. Hình ảnh chú mèo:

• Nằm yên trên ngực tác giả
• Đôi mắt biếc khép lại
• Hàm răng sắc, móng vuốt thu mình
• Ngủ say như trẻ thơ trong vòng tay ấm áp

2. Cảm xúc thi nhân:

• Trái tim "mềm đi" trước vẻ đẹp thuần khiết
• Cảm giác "lâng lâng hạnh phúc"
• Muốn cất lời ru yêu thương

IV. Bài học và trải nghiệm

1. Chia sẻ về thú cưng:

Mích - chú chó thông minh nhà em - luôn chờ đợi em mỗi chiều tan học. Những buổi dạo chơi cùng Mích là khoảnh khắc hạnh phúc nhất trong ngày.

2. Cảm nhận tác phẩm:

• Hình ảnh "mèo ngủ trên ngực" thể hiện sự tin cậy tuyệt đối
• Trái tim nhân vật "tôi" cất lên khúc ca về tình yêu thương vô điều kiện

3. Thông điệp nhân văn:

Tác phẩm gửi gắm thông điệp sâu sắc về tình yêu thiên nhiên, về hạnh phúc giản dị khi được yêu thương và chở che cho những sinh linh bé nhỏ.

CHUẨN BỊ ĐỌC

Chia sẻ về thú cưng:

Mích - chú chó thông minh nhà em - luôn là người bạn trung thành. Mỗi chiều tan học, hình ảnh Mích vẫy đuôi mừng rỡ khiến em cảm thấy ấm lòng. Em trân trọng từng khoảnh khắc được chăm sóc và vui đùa cùng người bạn bốn chân này.

KHÁM PHÁ TÁC PHẨM

Câu 1: Hình ảnh "mèo ngủ trên ngực" gợi lên sự gắn bó thân thiết, nơi chú mèo an nhiên trong vòng tay bảo vệ của chủ.

Câu 2: Trái tim nhân vật cất lên khúc ca về tình yêu thương vô điều kiện, về sự đồng điệu giữa các tâm hồn.

PHÂN TÍCH SÂU

Câu 1: Hình ảnh "đôi mắt biếc", "hàm răng nhọn", "móng vuốt" khắc họa chân dung chú mèo vừa dịu dàng khi ngủ lại vừa mạnh mẽ khi săn mồi.

Câu 2: Cảm xúc "hòa nhịp trái tim", "lâng lâng hạnh phúc" thể hiện sự rung động sâu sắc của tác giả.

Câu 3: Điệp ngữ "ngủ đi" như lời ru dịu dàng, kết hợp nhịp thơ uyển chuyển tạo giai điệu ngọt ngào.

Câu 4: Hình ảnh "trên ngực tôi", "trái tim" xuất hiện xuyên suốt như sợi chỉ đỏ kết nối mạch cảm xúc.

Câu 5: Thông điệp về tình yêu thương muôn loài và hạnh phúc giản dị khi được yêu thương.