6 bài soạn xuất sắc nhất về tác phẩm "Nguyễn Trãi – Nhà ngoại giao, nhà hiền triết, nhà thơ" (Ngữ văn 10 - SGK Chân trời sáng tạo)

Tinh hoa nội dung: Tác phẩm khắc họa chân dung Nguyễn Trãi - nơi hội tụ ba phẩm chất: nhà ngoại giao kiệt xuất, triết gia uyên thâm và thi nhân đa cảm. Ba khía cạnh này quyện hòa thành chỉnh thể nghệ thuật độc đáo.

Câu 1: Tìm điểm kết tinh chủ đề trong văn bản?
Gợi mở: Câu văn mang tính chủ đạo: "Tiếng nói ông vẫn vẹn nguyên như khúc tâm tình của bậc đại trí, đại nhân hướng về Tổ quốc thân yêu".

Câu 2: Phác thảo sơ đồ tư duy thể hiện mạch lập luận văn bản

Câu 3: Những giá trị biểu cảm nổi bật:
- Hình ảnh đa tầng nghĩa: "Con thuyền 'tự ái cũ' tan vỡ ở Lệ Chi Viên..."
- Ngôn từ truyền cảm: "Tác phẩm sử thi nơi người Việt tìm thấy mạch nguồn tinh túy của dân tộc"

Câu 4: Thông điệp cốt lõi:
Văn bản tôn vinh Nguyễn Trãi như tinh hoa dân tộc và nhân loại, nơi tài năng chính trị hòa quyện với tâm hồn nghệ sĩ.

Câu 5: Tình cảm tác giả thể hiện qua:
- "Trái tim vĩ đại luôn thổn thức vì non sông"
- "Bậc hiền triết sáu thế kỷ vẫn khiến hậu thế ngưỡng vọng"

Tinh hoa tóm lược

Nguyễn Trãi - danh nhân văn hóa thế giới được UNESCO vinh danh, hiện thân của trí tuệ Đông Á thế kỷ XV. Các học giả khẳng định sự hòa quyện không thể tách rời giữa nhà ngoại giao lỗi lạc, triết gia nhân văn và thi sĩ đa tài trong con người ông. Sinh năm 1380 trong gia đình Nho giáo, đỗ tiến sĩ năm 20 tuổi, Nguyễn Trãi để lại di sản văn chương đồ sộ với văn phong giản dị mà sâu sắc, tiêu biểu là Quân trung từ mệnh tập. Những ngày cuối đời, ông lui về ẩn dật nơi non xanh Côn Sơn.

Câu hỏi 1

Đâu là câu văn then chốt phản ánh chủ đề và quan điểm tác giả trong bài?

Gợi ý phương pháp:

Đọc kỹ toàn văn bản.

Giải đáp chi tiết:

Câu văn trọng tâm: 'Liệu có nên phân định rạch ròi ba phương diện: nhà ngoại giao, hiền triết và thi sĩ trong con người Nguyễn Trãi?'

Câu hỏi 2

Trình bày mạch lập luận văn bản (có thể minh họa bằng sơ đồ)

Gợi ý phương pháp:

- Đọc kỹ văn bản

- Xác định các luận điểm chính

Giải đáp chi tiết:

Dòng chảy lập luận:

- Khái quát về thân thế và giá trị tư tưởng Nguyễn Trãi

- Chứng minh ông là tổng hòa của:

+ Tư tưởng nhân nghĩa từ thuở thiếu thời đến các tác phẩm

+ Kiệt tác văn chương: Bình Ngô đại cáo, Quân trung từ mệnh tập, Dư địa chí

+ Thế giới thi ca ẩn dật trong Quốc âm thi tập

Câu hỏi 3

Chỉ ra yếu tố biểu cảm trong văn bản

Gợi ý phương pháp:

Chú trọng các yếu tố gợi cảm xúc

Giải đáp chi tiết:

Đoạn văn xúc động: 'Sáu thế kỷ trôi qua, nỗi trăn trở của bậc anh hùng - thi sĩ Nguyễn Trãi vẫn đồng vọng trong tim những người khát khao công lý và nhân văn.'

Câu hỏi 4

Nêu ý nghĩa cốt lõi của văn bản

Gợi ý phương pháp:

Khái quát giá trị nội dung

Giải đáp chi tiết:

Văn bản khẳng định tầm vóc vĩ nhân và giá trị trường tồn trong di sản Nguyễn Trãi

Câu hỏi 5

Tìm các từ ngữ biểu lộ tình cảm tác giả dành cho Nguyễn Trãi

Gợi ý phương pháp:

Phân tích ngôn từ mang sắc thái cảm xúc

Giải đáp chi tiết:

- 'Con thuyền 'ưu ái cũ' tan vỡ ở Lệ Chi viên, nạn nhân của những âm mưu tăm tối'

- 'Nỗi thao thức Nguyễn Trãi vẫn đồng hành cùng nhân loại khát khao chân lý'

Tác giả kiệt xuất

A - ma - đu Ma -ta Mơ Bâu

Kiệt tác nghiên cứu

Nguyễn Trãi - Tinh hoa ngoại giao, minh triết và thi ca

I. Khái quát tác phẩm

1. Thể loại: Văn chính luận xuất sắc
2. Bối cảnh sáng tác: Được viết khi tác giả giữ cương vị Tổng giám đốc UNESCO, tựa đề do nhóm biên soạn đặt
3. Phong cách: Nghị luận sắc bén kết hợp biểu cảm
4. Tinh túy nội dung:

Bài luận khẳng định Nguyễn Trãi là biểu tượng hoàn hảo của trí tuệ - nghệ thuật - chính trị, thông qua hệ thống luận điểm chặt chẽ về cuộc đời và sự nghiệp vĩ đại của ông

Cấu trúc tác phẩm:

- Phần 1: Hành trình từ cậu bé Nho gia đến đại thần triều Lê

- Phần 2: Di sản bất hủ trong văn chương và tư tưởng

Giá trị cốt lõi:

Khẳng định tầm vóc toàn cầu của Nguyễn Trãi như một danh nhân văn hóa thế giới

Nghệ thuật đặc sắc:

- Lập luận kim chỉ nam, logic sắc sảo

- Chất trữ tình hòa quyện chính luận

II. Phân tích chi tiết

• Bức chân dung toàn diện về Nguyễn Trãi

- Vinh dự được UNESCO tôn vinh năm 1980

• Tam vị nhất thể: Nhà ngoại giao - Hiền triết - Thi sĩ

- Triết lý nhân nghĩa xuyên suốt từ tuổi trẻ đến các tác phẩm

- Những kiệt tác làm rạng danh dân tộc:

+ Quân Trung từ mệnh tập: Cẩm nang đạo làm tướng 'Lấy nhân nghĩa làm gốc'

+ Bình Ngô đại cáo: Áng thiên cổ hùng văn đầu tiên

+ Dư địa chí: Công trình địa lý học tiên phong

- Thi pháp ẩn dật trong Quốc âm thi tập

* Đúc kết giá trị:

Tinh hoa nội dung: Văn bản dựng lại chân dung đa tài của Nguyễn Trãi - người kết tinh ba phẩm chất: nhà ngoại giao thiên tài, triết gia nhân văn và thi sĩ tài hoa.

Gợi mở tư duy:

Câu 1:

Câu văn then chốt: "Phải chăng nên phân định rạch ròi ba phương diện: nhà ngoại giao, hiền triết và thi sĩ trong con người Nguyễn Trãi?"

Câu 2:

Dòng chảy lập luận: Từ thân thế → sự nghiệp → di sản → giá trị vĩnh hằng

Câu 3:

Đoạn văn đầy cảm xúc: "Sáu thế kỷ sau, nỗi trăn trở Nguyễn Trãi vẫn đồng hành cùng nhân loại khát khao công lý."

Câu 4:

Bài viết tôn vinh Nguyễn Trãi như báu vật nhân loại - người Việt Nam đầu tiên được UNESCO công nhận danh nhân văn hóa thế giới.

Câu 5:

Những cụm từ đầy ngưỡng mộ:

- "Nhà yêu nước vĩ đại với trái tim nồng nàn"

- "Tinh hoa của cộng đồng nhân loại"

- "Trí tuệ uyên bác từ thuở thiếu thời"

Câu 1. Theo bạn, tinh thần cốt lõi của văn bản được cô đọng trong câu văn nào?

Giải đáp:

Tinh hoa tư tưởng tác phẩm được kết tinh ở câu: "Liệu có thể phân định rành mạch ba phương diện: nhà ngoại giao, hiền triết và thi sĩ trong con người Nguyễn Trãi?"

Câu 2. Trình bày mạch lập luận của văn bản

Giải đáp:

Dòng chảy tư duy:

- Khắc họa chân dung toàn diện Nguyễn Trãi

- Chứng minh sự hòa quyện độc đáo:

• Triết lý nhân nghĩa xuyên suốt cuộc đời
• Kiệt tác văn chương: Bình Ngô đại cáo, Quân trung từ mệnh tập, Dư địa chí
• Thế giới nội tâm trong thơ ẩn dật

Câu 3. Yếu tố biểu cảm nổi bật

Giải đáp:

Đoạn văn xúc động: "Sáu thế kỷ qua, nỗi trăn trở của bậc anh hùng-thi sĩ vẫn đồng vọng trong tim những người khát khao công lý và nhân văn."

Câu 4. Ý nghĩa sâu sắc của văn bản

Giải đáp:

Khẳng định Nguyễn Trãi là tinh hoa văn hóa dân tộc, người đầu tiên của Việt Nam được UNESCO vinh danh danh nhân văn hóa thế giới.

Câu 5. Từ ngữ thể hiện sự ngưỡng mộ của tác giả

Giải đáp:

- "Con thuyền 'ưu ái cũ' tan vỡ bởi âm mưu hắc ái"

- "Nỗi thao thức Nguyễn Trãi vĩnh viễn đồng hành cùng nhân loại khát khao chân lý"

I. Tác giả kiệt xuất

- A-ma-đu Ma-ta Mơ Bâu - nhà văn hóa tầm cỡ quốc tế

II. Kiệt tác nghiên cứu về Nguyễn Trãi

1. Thể loại: Văn chính luận xuất sắc
2. Bối cảnh sáng tác: Được viết khi tác giả đương chức Tổng giám đốc UNESCO
3. Phong cách: Nghị luận sắc bén kết hợp chất trữ tình
4. Tinh túy nội dung:

Bài luận khẳng định Nguyễn Trãi là hiện thân của trí tuệ Đông Á, người kết tinh ba phẩm chất: nhà ngoại giao thiên tài, triết gia nhân văn và thi sĩ đa tài.

Cấu trúc tác phẩm:

- Phần 1: Hành trình từ cậu bé Nho gia đến đại thần triều Lê

- Phần 2: Di sản bất hủ trong văn chương và tư tưởng

Giá trị cốt lõi:

- Khẳng định tầm vóc toàn cầu của Nguyễn Trãi như một danh nhân văn hóa thế giới

Nghệ thuật đặc sắc:

- Lập luận kim chỉ nam, logic sắc sảo

- Chất trữ tình hòa quyện chính luận

II. Phân tích chi tiết

• Bức chân dung toàn diện về Nguyễn Trãi

- Tư tưởng nhân nghĩa xuyên suốt từ tuổi trẻ đến các tác phẩm

- Những kiệt tác làm rạng danh dân tộc:

+ Quân Trung từ mệnh tập: Cẩm nang đạo làm tướng 'Lấy nhân nghĩa làm gốc'

+ Bình Ngô đại cáo: Áng thiên cổ hùng văn đầu tiên

+ Dư địa chí: Công trình địa lý học tiên phong

- Thi pháp ẩn dật trong Quốc âm thi tập

* Gợi mở tư duy

Câu 1: Câu văn then chốt: "Phải chăng nên phân định rạch ròi ba phương diện: nhà ngoại giao, hiền triết và thi sĩ trong con người Nguyễn Trãi?"

Câu 2: Dòng chảy lập luận: Từ thân thế → sự nghiệp → di sản → giá trị vĩnh hằng

Câu 3: Đoạn văn đầy cảm xúc: "Sáu thế kỷ sau, nỗi trăn trở Nguyễn Trãi vẫn đồng hành cùng nhân loại khát khao công lý."

Câu 4: Bài viết tôn vinh Nguyễn Trãi như báu vật nhân loại - người Việt Nam đầu tiên được UNESCO công nhận danh nhân văn hóa thế giới.

Câu 5: Những cụm từ đầy ngưỡng mộ:

- "Con thuyền 'ưu ái cũ' tan vỡ bởi âm mưu hắc ái"

- "Nỗi thao thức vĩnh hằng của bậc vĩ nhân"

* Khám phá tác phẩm:

Tinh hoa nội dung: Văn bản dựng lại chân dung đa tài của Nguyễn Trãi - người hội tụ ba phẩm chất: nhà ngoại giao lỗi lạc, triết gia nhân văn và thi sĩ tài hoa của dân tộc.

Gợi mở tư duy:

Câu 1: Câu văn trọng tâm: "Phải chăng nên phân định rạch ròi ba phương diện: nhà ngoại giao, hiền triết và thi sĩ trong con người Nguyễn Trãi?"

Câu 2: Dòng chảy lập luận: Từ thân thế → sự nghiệp → di sản → giá trị vĩnh hằng

Câu 3: Đoạn văn đầy cảm xúc: "Sáu thế kỷ sau, nỗi trăn trở của bậc anh hùng-thi sĩ vẫn đồng vọng trong tim những người khát khao công lý và nhân văn."

Câu 4: Bài viết tôn vinh Nguyễn Trãi như báu vật nhân loại - người Việt Nam đầu tiên được UNESCO công nhận danh nhân văn hóa thế giới.

Câu 5: Những cụm từ đầy ngưỡng mộ:

- "Trái tim yêu nước vĩ đại, luôn cháy bỏng vì Tổ quốc"

- "Tinh hoa kiệt xuất của nhân loại"

- "Trí tuệ uyên bác từ thuở thiếu thời"

- "Quân trung từ mệnh tập - ánh sáng tư tưởng rạng ngời"