6 Bài viết hay nhất phân tích khổ thơ đầu bài "Đoàn thuyền đánh cá" của Huy Cận

Bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá" phác họa những hình ảnh vừa tráng lệ vừa gần gũi, hòa quyện thiên nhiên bao la với con người lao động hăng say, bộc lộ niềm tự hào sâu sắc về đất nước và cuộc sống. Khổ thơ đầu mang nét sáng tạo độc đáo qua cách liên tưởng và tưởng tượng phong phú, cùng âm hưởng hào sảng và lạc quan.

Hai nguồn cảm hứng lớn đan xen trong bài thơ: sự hùng vĩ của thiên nhiên vũ trụ và vẻ đẹp lao động của con người trong thời kỳ mới. Miêu tả sinh động cảnh hoàng hôn và đoàn thuyền ra khơi, Huy Cận đã ca ngợi thiên nhiên, sự giàu có của biển cả, cùng khí thế lao động phấn chấn của những người ngư dân.

Hoàng hôn trên biển hiện lên đầy ấn tượng:

“Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa”.

Liên tưởng mới mẻ ví mặt trời như hòn lửa đỏ rực, phép nhân hóa và ẩn dụ "Sóng đã cài then, đêm sập cửa" biến vũ trụ thành một ngôi nhà khổng lồ. Sóng là then cài, màn đêm là cánh cửa, thể hiện sự kết nối giữa con người và thiên nhiên, đầy tình cảm và ấm áp.

Khi màn đêm buông xuống, con người bắt đầu làm việc:

“Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi”.

Những hình ảnh thơ toát lên tinh thần lạc quan, mạnh mẽ của người lao động. Từ "lại" nhấn mạnh sự nhịp nhàng và quen thuộc trong đời sống lao động. Tiếng hát của ngư dân như hòa cùng gió, căng đầy sức sống và niềm hy vọng.

Khổ thơ đầu, với kết cấu chặt chẽ và sự kết hợp giữa thiên nhiên và con người, là tâm điểm của bức tranh lao động tràn đầy sắc màu và âm thanh tươi vui.

“Đoàn thuyền đánh cá” là bài thơ xuất sắc, phản ánh tinh thần khỏe khoắn, tràn đầy sức sống của Huy Cận sau Cách mạng tháng Tám. Ở khổ thơ mở đầu, tác giả khắc họa bức tranh thiên nhiên hùng vĩ và hình ảnh đoàn thuyền rộn rã ra khơi đầy khí thế.

“Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.”

Hình ảnh mặt trời như một quả cầu lửa khổng lồ từ từ lặn xuống biển, hòa cùng sóng như chiếc then cài vững chãi cho cánh cửa đêm buông. Phép so sánh kết hợp nhân hóa tạo nên vẻ huyền ảo, vừa mở ra không gian thiên nhiên vừa chuyển sang thời điểm lao động biển bắt đầu.

Trong khi thiên nhiên bắt đầu nghỉ ngơi thì con người lại khởi đầu công việc:

“Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.”

Hình ảnh đoàn thuyền đông đảo thể hiện sức mạnh tập thể vững chãi. Từ “lại” khẳng định nhịp sống lao động đều đặn, song song với sự yên bình của đất trời. Tiếng hát căng buồm như tiếp sức cho cánh buồm căng gió, biểu tượng cho niềm vui, tinh thần lạc quan và sức sống mãnh liệt của người lao động vùng biển. Nghệ thuật ẩn dụ giàu cảm xúc đã phản chiếu hiện thực tươi sáng, tâm trạng phấn khởi của ngư dân khi ra khơi.

Hình tượng người lao động mới luôn là đề tài trung tâm của văn học hiện đại, từ hình ảnh anh thanh niên khí tượng lặng lẽ trong “Lặng lẽ Sa Pa” đến khát vọng cống hiến trong “Mùa xuân nho nhỏ”. Dù khác biệt về nghề nghiệp, họ cùng mang tinh thần cống hiến thầm lặng, tôn vinh vẻ đẹp giản dị mà cao quý của con người thời đại mới.

Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” được Huy Cận sáng tác năm 1958, trong chuyến thực tế tại mỏ Hồng Gia - Cẩm Phả, Quảng Ninh. Tác phẩm khắc họa không khí lao động hăng say, sôi nổi của những người ngư dân trong đêm trên biển, với tư thế làm chủ thiên nhiên và biển cả bao la.

Bốn câu thơ mở đầu tả cảnh đoàn thuyền ra khơi, khởi đầu cho một đêm đánh cá đầy nhộn nhịp. Hai câu đầu mô tả thời điểm hoàng hôn, với hình ảnh cụ thể và giàu sức gợi cảm: “Mặt trời xuống biển như hòn lửa – Sóng đã cài then, đêm sập cửa”. Hình ảnh so sánh sắc nét của “mặt trời” với “hòn lửa” mang đến sức sống rực rỡ cho cảnh biển đêm, tránh sự hoang vắng. Trong cảm nhận của Huy Cận, vũ trụ là một ngôi nhà rộng lớn, ngày đã tàn khi “mặt trời xuống biển” và “đêm sập cửa”, sóng biển như những chiếc then đóng chặt cánh cửa ấy, biểu tượng cho sự khép lại của ngày.

Trong khi thiên nhiên nghỉ ngơi, thì công việc của đoàn thuyền bắt đầu: “Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi / Câu hát căng buồm cùng gió khơi”. Từ “lại” nhấn mạnh sự lặp lại thường ngày, cảnh tượng quen thuộc lúc trời yên biển lặng. Hình ảnh “Câu hát căng buồm cùng gió khơi” thể hiện trí tưởng tượng phong phú của nhà thơ khi hóa thân tiếng hát thành sức mạnh giúp căng cánh buồm. Niềm hứng khởi và niềm tin vào thành quả lao động của người ngư dân được thổi hồn sống động qua từng câu chữ.

Bốn câu thơ đầu là bức tranh sống động về cảnh ra khơi trong chiều tà, vừa ấm áp vừa tràn đầy sức sống và niềm vui của người lao động. Không khí ấy tạo nên âm hưởng chung cho toàn bài thơ.

Huy Cận, một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ mới, đã để lại dấu ấn sâu sắc với nhiều tác phẩm xuất sắc trước và sau cách mạng. Tiêu biểu trong đó là bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá" - một kiệt tác tràn đầy sức sống và hơi thở của đất nước sau Cách mạng tháng Tám. Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh lao động của những người dân chài, được khắc họa đầy thơ mộng và trữ tình:

"Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi."

Trước Cách mạng, hồn thơ Huy Cận mang nét sầu bi của những áng thơ cổ điển, thì sau Cách mạng, ông chuyển mình với âm điệu rộn ràng, tràn đầy niềm tin và yêu thương thiên nhiên đất trời. Bài thơ được sáng tác năm 1958 trong chuyến thực tế tại vùng mỏ Hồng Gia, Cẩm Phả, Quảng Ninh, vẽ nên không khí lao động sôi nổi, tư thế làm chủ biển trời của người dân chài. Khổ thơ mở đầu vẽ nên bức tranh đoàn thuyền ra khơi trong buổi chiều tà với sắc màu rực rỡ và tràn đầy sức sống.

Hai câu đầu khắc họa thời điểm ra khơi, khoảnh khắc ngày tàn. Hình ảnh mặt trời được so sánh với "hòn lửa", mang đến cảnh sắc lấp lánh, rực rỡ. Mặt trời dù đang chìm xuống, vẫn tỏa hơi ấm, xua tan giá lạnh của đêm tối. Tiếp đó, biện pháp ẩn dụ hiện lên qua cảnh "Sóng đã cài then, đêm sập cửa" – sóng biển như những chiếc then khóa chặt cánh cửa đêm, thiên nhiên buông màn tĩnh lặng. Trong khoảnh khắc ấy, chỉ có đoàn thuyền căng tràn sức sống, hăng hái vươn khơi.

Điểm nhấn là hình ảnh "đoàn thuyền" – sự đông đảo, tinh thần tập thể đồng lòng, bền bỉ. Từ "lại" cho thấy đây là thói quen quen thuộc của người dân, dù ra khơi lúc chiều tà nhưng vẫn rộn ràng niềm tin và quyết tâm: "Câu hát căng buồm cùng gió khơi". Tiếng hát hòa cùng gió biển, trở thành sức mạnh cổ vũ đưa con thuyền vượt sóng, bắt đầu hành trình gian khó phía trước.

Bằng sự phối hợp nhuần nhuyễn giữa so sánh và ẩn dụ, cùng những hình ảnh đậm chất biển cả, khổ thơ đầu mở ra một bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, đầy vui tươi và nhiệt huyết lao động. Niềm vui và tinh thần phấn khởi khi bắt đầu hành trình ra khơi được đền đáp xứng đáng qua những khổ thơ tiếp theo. Dù chỉ vỏn vẹn bốn câu, khổ thơ đã thể hiện rõ sự đổi thay trong hồn thơ Huy Cận – một hồn thơ lạc quan, tràn đầy sức sống và yêu đời.

“Đoàn thuyền đánh cá” là tác phẩm xuất sắc, tiêu biểu cho hồn thơ khỏe khoắn, tràn đầy sức sống của Huy Cận sau Cách mạng tháng Tám.

“Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.”

Ngay từ khổ thơ đầu, tác giả mở ra một bức tranh thiên nhiên rộng lớn và hùng tráng, với hình ảnh đoàn thuyền rộn ràng ra khơi: mặt trời đỏ rực như hòn lửa khổng lồ dần lặn xuống biển, trong khi đêm buông xuống như một cánh cửa lớn được khóa chặt bởi những con sóng. Hình ảnh so sánh kết hợp nhân hóa mang đến sự huyền ảo, vừa tạo cảm giác vội vã kết thúc một ngày dài lao động, vừa mở ra một ngày mới đầy kỳ vọng cho những người ngư dân: “Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi / Câu hát căng buồm cùng gió khơi.”

Hình ảnh “đoàn thuyền” nhấn mạnh sự sôi động, đông vui và tinh thần lao động hăng say của người dân chài. Chữ “lại” khẳng định nhịp điệu lao động đều đặn ngày qua ngày, đồng thời tạo nên sự đối lập thú vị giữa sự nghỉ ngơi của đất trời và hoạt động không ngừng nghỉ của con người. Tiếng hát mang trong mình niềm vui, sự phấn chấn và cả ước vọng về những khoang thuyền đầy ắp cá tươi. Qua đó, Huy Cận xây dựng hình ảnh khoẻ khoắn, tràn đầy sức sống và tình yêu lao động say mê.

Đoạn thơ là bức tranh thiên nhiên tráng lệ, khắc họa hình ảnh đoàn thuyền ra khơi với khí thế hào hứng, say mê và niềm tự hào của những người con làm chủ biển cả, đất nước.

Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận ra đời năm 1958, trong chuyến thực tế tại Hồng Gai, Cẩm Phả, Quảng Ninh. Tác phẩm là sự hòa quyện tinh tế giữa cảm hứng lãng mạn dạt dào niềm vui lao động và cảm hứng thiên nhiên rộng lớn, kỳ vĩ. Mở đầu bài thơ, hai câu thơ tái hiện cảnh hoàng hôn trên biển vừa thơ mộng vừa huyền ảo:

“Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.”

Huy Cận dùng liên tưởng độc đáo để mô tả khoảnh khắc chuyển giao giữa ngày và đêm như một câu chuyện thần thoại. Vũ trụ được ví như ngôi nhà bao la, nơi màn đêm buông xuống như chiếc cửa lớn, còn sóng biển tựa những chiếc then vững chắc cài chặt cánh cửa ấy.

Câu thơ vẽ nên bức tranh thiên nhiên huyền diệu như thể nhà thơ sở hữu đôi mắt thần và trái tim tinh tế. Màn đêm khép lại ngày dài, đất trời dần chìm vào giấc ngủ, thì con người lại bắt đầu hành trình lao động mới:

“Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.”

Ẩn dụ “câu hát căng buồm cùng gió khơi” khắc họa sự đối lập sinh động giữa đất trời nghỉ ngơi và con người sôi nổi lao động. Nhịp thơ nhanh, dứt khoát như tiếng gọi quyết tâm, đoàn ngư dân hăng say đẩy thuyền ra biển, đồng thời vang lên lời ca khởi hành rộn rã. Từ “lại” vừa gợi nhắc nhở chu kỳ lao động liên tục, vừa làm nổi bật sự khác biệt với thiên nhiên yên bình.

Hình ảnh này còn tượng trưng cho sức mạnh của tiếng hát, làm căng cánh buồm vươn xa; đồng thời là niềm vui, sự hứng khởi và lòng yêu nghề, yêu biển cả của người lao động. Cảnh ra khơi hùng tráng, tràn đầy khí thế, hứa hẹn chuyến đi bội thu.

Chỉ với bốn câu thơ, Huy Cận đã khắc họa cảnh ra khơi đầy sinh động, rực rỡ và tràn ngập niềm lạc quan của người dân biển. Không khí rộn ràng của khổ thơ đầu tiên đã lan tỏa và chi phối toàn bộ tinh thần bài thơ.