9 Bài phân tích ấn tượng nhất về góc nhìn mới lạ trong thơ Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm

Trong một buổi gặp gỡ đầy xúc động với người dân Nga, Tổng thống Vladimir Putin đã ngân lên những vần thơ đầy thiết tha của nhà thơ Sergei Yesenin, thể hiện trọn vẹn tình yêu Tổ quốc:

"Nếu thiên thần gọi tôi lên trời cao xanh

Xin rời bỏ nước Nga để sống thiên đường

Tôi sẽ thưa: Xin để lại thiên đường

Cho tôi được ở cùng Tổ quốc yêu thương"

Cũng với tình cảm thiêng liêng ấy, Nguyễn Khoa Điềm đã mang đến những cảm nhận mới mẻ về Đất Nước trong trường ca "Mặt đường khát vọng". Khác với hình tượng Đất Nước trong thơ Nguyễn Đình Thi đau thương mà quật cường, hay dáng hình dịu dàng trong thơ Hoàng Cầm, Nguyễn Khoa Điềm đã khắc họa Đất Nước từ những điều giản dị nhất - Đất Nước của nhân dân, của ca dao thần thoại.

Bằng những câu thơ đầy suy tư: "Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi...", nhà thơ đã đưa ta về với cội nguồn Đất Nước qua miếng trầu bà ăn, tục búi tóc của mẹ, tình nghĩa vợ chồng "gừng cay muối mặn". Đất Nước hiện lên không phải qua những khái niệm trừu tượng mà từ chính cuộc sống đời thường, từ hạt gạo "một nắng hai sương" của người nông dân.

Trong cảm nhận độc đáo của Nguyễn Khoa Điềm, Đất Nước là sự hòa quyện giữa không gian địa lý mênh mông với thời gian lịch sử "đằng đẵng", từ nơi anh đến trường đến truyền thuyết Lạc Long Quân - Âu Cơ. Và trên hết, Đất Nước chính là "máu xương" của mỗi con người, đòi hỏi sự gắn bó, hy sinh để làm nên Đất Nước trường tồn.

Bằng giọng thơ tâm tình mà sâu lắng, kết hợp nhuần nhuyễn chất liệu văn hóa dân gian, Nguyễn Khoa Điềm đã khẳng định tư tưởng tiến bộ: Đất Nước của Nhân dân. Những con người vô danh đã hóa thân thành núi Vọng Phu, hòn Trống Mái, tạo nên dòng sông xanh thẳm và truyền lại hạt lúa, ngọn lửa cho đời sau. Họ - những người "không ai nhớ mặt đặt tên" - mới chính là chủ nhân thực sự của Đất Nước bốn nghìn năm văn hiến.

Qua đó, bài thơ đã trở thành bản hùng ca về Đất Nước, khơi dậy lòng yêu nước và ý thức trách nhiệm của mỗi công dân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Giai đoạn 1945-1975 chứng kiến sự bùng nổ của những áng thơ ca về Tổ quốc, từ "Đất nước" (Nguyễn Đình Thi) đến "Mũi Cà Mau" (Xuân Diệu), "Tổ quốc bao giờ đẹp thế này chăng?" (Chế Lan Viên). Trong dòng chảy ấy, đoạn trích "Đất nước" của Nguyễn Khoa Điềm nổi bật với góc nhìn đa chiều, khám phá vẻ đẹp đất nước qua lăng kính lịch sử - địa lý - văn hóa.

Khác với cách tiếp cận mang tính biểu tượng, hoành tráng của nhiều tác giả, Nguyễn Khoa Điềm đưa ta về với đất nước thân thuộc qua: "miếng trầu bà ăn", "câu chuyện cổ mẹ kể", "hạt gạo ta trồng". Bằng giọng thơ suy tư, tác giả lý giải nguồn cội đất nước không phải qua các triều đại mà từ những truyền thuyết xa xưa, phong tục tập quán đậm bản sắc dân tộc.

Đất nước hiện lên trong sự hòa quyện đầy thi vị giữa không gian địa lý và dòng chảy lịch sử. Từ nơi "anh đến trường", chốn "em tắm" đến không gian hò hẹn lứa đôi, tất cả đều thấm đẫm hồn Việt. Đặc biệt, tư tưởng "Đất nước của nhân dân" được thể hiện sâu sắc qua hình ảnh những con người vô danh đã "làm ra Đất nước" qua bốn ngàn năm lịch sử.

Bằng nghệ thuật vận dụng tài tình chất liệu văn hóa dân gian, kết hợp giọng điệu trữ tình - chính luận, Nguyễn Khoa Điềm đã tạo nên một bản hùng ca về Đất nước vừa gần gũi, vừa thiêng liêng, khơi dậy ý thức trách nhiệm của mỗi công dân với Tổ quốc.

Nguyễn Khoa Điềm – người nghệ sĩ tài hoa của nền thi ca Việt Nam, đã khắc họa hình tượng Đất Nước thật đẹp qua trường ca "Mặt đường khát vọng", đặc biệt là đoạn trích "Đất Nước" ở chương V. Ông mang đến những cảm nhận mới mẻ, sâu sắc về Tổ quốc qua lăng kính của tư tưởng "Đất Nước của Nhân dân".

Đất Nước hiện lên không phải là khái niệm xa xôi, mà gần gũi như hơi thở: trong câu chuyện cổ tích mẹ kể, trong phong tục ăn trầu của bà, trong hạt gạo "một nắng hai sương", trong "cái kèo cái cột" của mái nhà tranh. Đất Nước là tình yêu thủy chung của cha mẹ: "Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn".

Nguyễn Khoa Điềm đã cảm nhận Đất Nước trên nhiều chiều kích: không gian địa lý mênh mông với "núi bạc", "biển khơi"; thời gian lịch sử "đằng đẵng" qua truyền thuyết Lạc Long Quân - Âu Cơ, vua Hùng dựng nước; và bề dày văn hóa dân tộc qua những phong tục, tập quán đẹp đẽ.

Điểm sáng tạo độc đáo nhất là tư tưởng "Đất Nước của Nhân dân". Tác giả khẳng định chính nhân dân đã sáng tạo nên Đất Nước này: từ những danh lam thắng cảnh như núi Vọng Phu, ao đầm vó ngựa Thánh Gióng, đến những giá trị văn hóa được lưu truyền qua ca dao, tục ngữ. Nhân dân chính là những người "làm ra Đất Nước", bảo vệ và phát triển Đất Nước qua bao thăng trầm lịch sử.

Bài thơ kết thúc bằng lời nhắn nhủ sâu sắc: "Đất Nước là máu xương của mình", mỗi người phải biết hy sinh, cống hiến để gìn giữ non sông. Qua đó, Nguyễn Khoa Điềm đã đóng góp một cách nhìn mới mẻ, sâu sắc về chủ đề Đất Nước trong nền văn học dân tộc.

Trong bản giao hưởng thi ca về Tổ quốc, "Đất Nước" của Nguyễn Khoa Điềm nổi lên như một khúc tráng ca độc đáo. Nhà thơ đã vẽ nên chân dung Đất Nước bằng những nét phác thảo đầy sáng tạo: từ thời khắc huyền thoại "ngày xửa ngày xưa" trong lời kể của mẹ, đến không gian địa lý thân thuộc "nơi anh đến trường", "nơi em tắm".

Điểm nhấn đặc sắc nhất là tư tưởng "Đất Nước của Nhân dân" được thể hiện qua hệ thống hình ảnh giàu sức gợi. Những người vợ chờ chồng hóa núi Vọng Phu, bước chân Thánh Gióng in dấu ao đầm, hay những con người vô danh "không ai nhớ mặt đặt tên" nhưng chính họ đã "làm ra Đất Nước". Tất cả tạo nên bức tranh đa chiều về một Đất Nước vừa thiêng liêng vừa bình dị.

Nguyễn Khoa Điềm đã khéo léo kết hợp chất liệu văn hóa dân gian với tư duy hiện đại, đưa người đọc từ những hình ảnh cụ thể như "miếng trầu bà ăn", "cái kèo cái cột" đến những khái niệm trừu tượng về lịch sử và văn hóa. Qua đó, bài thơ trở thành tuyên ngôn nghệ thuật về chủ quyền dân tộc và sức mạnh cộng đồng.

Trong bản trường ca "Mặt đường khát vọng" viết giữa lòng cuộc kháng chiến chống Mỹ, chương "Đất Nước" của Nguyễn Khoa Điềm hiện lên như một tuyên ngôn nghệ thuật đầy sáng tạo. Nhà thơ đã vẽ nên chân dung Đất Nước bằng những nét phác đa chiều: từ không gian địa lý "nơi con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạc" đến thời gian lịch sử "đằng đẵng" qua truyền thuyết Lạc Long Quân - Âu Cơ, và bề dày văn hóa dân tộc ẩn trong "miếng trầu bà ăn", "cái kèo cái cột".

Điểm nhấn đặc sắc nhất là tư tưởng "Đất Nước của Nhân dân" được thể hiện qua hệ thống hình ảnh giàu sức gợi. Những người vợ chờ chồng hóa núi Vọng Phu, bước chân Thánh Gióng in dấu ao đầm, hay những con người vô danh "không ai nhớ mặt đặt tên" nhưng chính họ đã "làm ra Đất Nước". Tất cả tạo nên bức tranh sống động về một Đất Nước vừa thiêng liêng vừa bình dị.

Nguyễn Khoa Điềm đã khéo léo kết hợp chất liệu văn hóa dân gian với tư duy hiện đại, đưa người đọc từ những hình ảnh cụ thể như "hạt gạo một nắng hai sương" đến triết lý sâu xa: "Đất Nước là máu xương của mình". Qua đó, bài thơ không chỉ là lời tuyên ngôn về chủ quyền dân tộc mà còn là bản hùng ca về sức mạnh cộng đồng.

Giữa bản hợp xướng thi ca về Tổ quốc thời chống Mỹ, "Đất Nước" của Nguyễn Khoa Điềm nổi lên như một khúc trữ tình - chính luận độc đáo. Nhà thơ đã vẽ nên chân dung Đất Nước bằng những nét phác đầy sáng tạo: từ những điều giản dị "ngày xửa ngày xưa mẹ thường hay kể", "miếng trầu bà ăn" đến không gian địa lý "nơi anh đến trường", "nơi em tắm".

Điểm nhấn đặc sắc nhất là tư tưởng "Đất Nước của Nhân dân" được thể hiện qua hệ thống hình ảnh giàu sức gợi. Khác với các tác giả cùng thời thường ca ngợi những anh hùng lịch sử, Nguyễn Khoa Điềm hướng ngòi bút về phía những con người vô danh "không ai nhớ mặt đặt tên" nhưng chính họ đã "làm ra Đất Nước". Những người vợ chờ chồng hóa núi Vọng Phu, bước chân Thánh Gióng in dấu ao đầm - tất cả tạo nên bức tranh sống động về một Đất Nước vừa thiêng liêng vừa bình dị.

Bằng giọng thơ tâm tình sâu lắng kết hợp với chất liệu văn hóa dân gian phong phú, Nguyễn Khoa Điềm đã đưa người đọc từ những hình ảnh cụ thể đến triết lý sâu xa: "Đất Nước là máu xương của mình". Qua đó, bài thơ không chỉ là lời tuyên ngôn về chủ quyền dân tộc mà còn là tiếng gọi thức tỉnh thế hệ trẻ trong bối cảnh lịch sử đặc biệt của đất nước.

Trong dòng chảy thi ca về Tổ quốc, "Đất Nước" của Nguyễn Khoa Điềm hiện lên như một khúc trữ tình đầy suy tưởng. Nhà thơ đã vẽ nên chân dung Đất Nước bằng những nét phác hết sức gần gũi: từ câu chuyện cổ "ngày xửa ngày xưa" mẹ kể, miếng trầu bà ăn, đến không gian tình yêu "nơi ta hò hẹn".

Điểm sáng tạo độc đáo nhất là tư tưởng "Đất Nước của Nhân dân". Khác với các tác giả cùng thời thường ca ngợi những anh hùng lịch sử, Nguyễn Khoa Điềm hướng ngòi bút về phía những con người vô danh "không ai nhớ mặt đặt tên" nhưng chính họ đã "làm ra Đất Nước". Những người vợ chờ chồng hóa núi Vọng Phu, bước chân Thánh Gióng in dấu ao đầm - tất cả tạo nên bức tranh sống động về một Đất Nước vừa thiêng liêng vừa bình dị.

Bằng giọng thơ tâm tình sâu lắng kết hợp với chất liệu văn hóa dân gian phong phú, tác giả đã đưa người đọc từ những hình ảnh cụ thể đến triết lý sâu xa: "Đất Nước là máu xương của mình". Qua đó, bài thơ không chỉ là lời tuyên ngôn về chủ quyền dân tộc mà còn là tiếng gọi thức tỉnh trách nhiệm của mỗi công dân với Tổ quốc.

Trong dòng chảy thi ca về Tổ quốc, "Đất Nước" của Nguyễn Khoa Điềm hiện lên như một khúc trữ tình - chính luận độc đáo. Tác giả đã vẽ nên chân dung Đất Nước bằng những nét phác đầy sáng tạo: từ những điều giản dị "miếng trầu bà ăn", "cái kèo cái cột" đến không gian tình yêu "nơi ta hò hẹn".

Điểm nhấn đặc sắc nhất là tư tưởng "Đất Nước của Nhân dân". Khác với các tác giả cùng thời thường ca ngợi những anh hùng lịch sử, Nguyễn Khoa Điềm hướng ngòi bút về phía những con người vô danh "không ai nhớ mặt đặt tên" nhưng chính họ đã "làm ra Đất Nước". Những người vợ chờ chồng hóa núi Vọng Phu, bước chân Thánh Gióng in dấu ao đầm - tất cả tạo nên bức tranh sống động về một Đất Nước vừa thiêng liêng vừa bình dị.

Bằng giọng thơ tâm tình sâu lắng kết hợp với chất liệu văn hóa dân gian phong phú, tác giả đã đưa người đọc từ những hình ảnh cụ thể đến triết lý sâu xa: "Đất Nước là máu xương của mình". Qua đó, bài thơ không chỉ là lời tuyên ngôn về chủ quyền dân tộc mà còn là tiếng gọi thức tỉnh trách nhiệm của mỗi công dân với Tổ quốc.

Trong dòng chảy thi ca về Tổ quốc, "Đất Nước" của Nguyễn Khoa Điềm hiện lên như một khúc trữ tình đầy suy tưởng. Nhà thơ đã vẽ nên chân dung Đất Nước bằng những nét phác hết sức gần gũi: từ miếng trầu bà ăn, cây tre trước ngõ đến không gian tình yêu "nơi ta hò hẹn".

Điểm sáng tạo độc đáo nhất là tư tưởng "Đất Nước của Nhân dân". Khác với các tác giả cùng thời thường ca ngợi những anh hùng lịch sử, Nguyễn Khoa Điềm hướng ngòi bút về phía những con người vô danh "không ai nhớ mặt đặt tên" nhưng chính họ đã "làm ra Đất Nước". Những người vợ chờ chồng hóa núi Vọng Phu, những đôi trai gái yêu nhau tạo nên hòn Trống Mái - tất cả đều thấm đẫm hồn cốt dân tộc.

Bằng giọng thơ tâm tình sâu lắng kết hợp với chất liệu văn hóa dân gian phong phú, tác giả đã đưa người đọc từ những hình ảnh cụ thể đến triết lý sâu xa: "Đất Nước là máu xương của mình". Qua đó, bài thơ không chỉ là lời tuyên ngôn về chủ quyền dân tộc mà còn là tiếng gọi thức tỉnh trách nhiệm của mỗi công dân với Tổ quốc.