Top 10 thi phẩm tình yêu đẹp tựa tranh vẽ của 'ông hoàng thơ mới' Xuân Diệu

Nguyên tác:

Yêu là chết ở trong lòng một ít

Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu

Cho rất nhiều, song nhận chẳng bao nhiêu

Người ta phụ, hoặc thờ ơ, chẳng biết

Phút gần gũi cũng như giờ chia biệt

Tưởng trăng tàn, hoa tạ với hồn tiêu,

Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu!

- Yêu là chết ở trong lòng một ít

Họ lạc lối giữa u sầu mù mịt

Những người si theo dõi dấu chân yêu

Và cảnh đời là sa mạc cô liêu

Và tình ái là sợi dây vấn vít

Yêu, là chết ở trong lòng một ít.

Thi phẩm như bản giao hưởng của những nghịch lý tình yêu: niềm hạnh phúc vô bờ và nỗi đau thấu tận tâm can. Ngòi bút Xuân Diệu khắc họa tinh tế quy luật muôn đời của trái tim.

Hành trình tác phẩm:

• Thể loại: Tinh hoa Thơ Mới
• Xuất xứ: Tập 'Thơ thơ' (1938) - Viên ngọc đầu mùa

Nguyên tác:

Yêu tha thiết thế vẫn còn chưa đủ?

Anh tham lam, anh đòi hỏi quá nhiều,..

Anh biết rồi, em đã nói em yêu;..

Sao vẫn muốn nhắc một lời đã cũ?

-Yêu tha thiết, thế vẫn còn chưa đủ

,Nếu em yêu mà chỉ để trong lòng;

Không tỏ hay, yêu mến cũng là không.

Và sắc đẹp chỉ làm bằng cẩm thạch

Anh thèm muốn vô biên và tuyệt đích

Em biết không? Anh tìm kiếm em hoài

Sự thật ngày nay, không thật đến ngày mai.

Thì ân ái có bao giờ lại cũ?

Yêu tha thiết, thế vẫn còn chưa đủ

Phải nói yêu, trăm bận đến nghìn lần

Phải mặn nồng cho mãi mãi đêm xuân

Đem chim bướm thả trong vườn tình ái

Em phải nói, phải nói và phải nói

Bằng lời riêng nơi cuối mắt, đầu mày

Bằng nét vui, bằng vẻ thẹn, chiều say

Bằng đầu ngả, bằng miệng cười, tay riết

Bằng im lặng, bằng chi anh có biết

Cốt nhất là em chớ lạnh như đông.

Chớ thản nhiên bên một kẻ cháy lòng

Chớ yên ổn như mặt hồ nước ngủ

Yêu tha thiết, thế vẫn còn chưa đủ.

Thi phẩm như bản tình ca đa sắc màu, nơi Xuân Diệu phô diễn quan niệm yêu đương đầy táo bạo: tình yêu phải được bộc lộ bằng mọi giác quan, bằng cả tâm hồn và thể xác. Nhà thơ khát khao một tình yêu toàn vẹn, không ngừng nghỉ, luôn mới mẻ như buổi ban đầu. Qua từng vần thơ, ta thấy được triết lý sống hết mình vì tình yêu của 'ông hoàng thơ tình'.

Di sản văn học:

• Thể loại: Kiệt tác Thơ Mới
• Xuất xứ: Tập 'Thơ thơ' (1938) - Cột mốc vàng son

Nguyên tác thi phẩm:

Anh ước đôi ta có con

Con giống em đẹp nhìn không chán

Giống đôi mắt, giống hình gương trán

Con mang tình xán lạn đôi ta

Con giống em, con cũng giống cha

Giống cái mũi thật thà thẳng sống

Nhìn gần giống trông xa cũng giống

Cũng mái đầu dợn sóng Quy Nhơn

Nhưng con ta nó giống em hơn

Giống đi đứng, nghĩ suy, ăn nói

Duy chẳng giống cái nư khi dỗi

Lúc em hờn, trời cũng phải thua

Muốn hòa kẽ tóc với chân tơ

Muốn thịt xương ta nở vạn mùa

Em hỡi! Đứa con tình ái ấy

"Tình yêu chưa đã, mến chưa bưa"

Kiệt tác năm 1966 này là khúc tình ca về khát vọng sinh sôi, nơi tình yêu được kết tinh thành hình hài cụ thể. Xuân Diệu không chỉ yêu bằng tâm hồn mà còn muốn hóa tình yêu thành máu thịt, thành di sản trường tồn. Qua từng vần thơ, ta thấy được niềm khát khao cháy bỏng của thi nhân muốn lưu giữ tình yêu bằng cách độc đáo nhất.

Hành trình sáng tạo:

• Thể loại: Tinh hoa thơ tình hiện đại

Nguyên tác:

Trong buổi chiều hôm bóng nhá nhem

Anh ra trước cổng đứng chờ em

Nhận từng vóc dáng từ xa tới

Lọc lấy một hình anh thuộc quen

Anh thấy ai ai cũng vội vàng

Như chim hôm thoi thót về rừng

Người đi xe đạp đăm chiêu lắm

Nghĩ bếp nhà đang lửa bập bùng.

Anh cũng chăm xong cái bếp nhà

Tâm thành cơm nước dọn bưng ra

Một tuần mong đến hôm nay tiếp

Vào bát cho em vị đậm đà

Nhưng bóng hoàng hôn đặc lại rồi

Hình em anh thuộc thế mà - ôi!

Mấy phen suýt nữa reo

"Em đến"Lại ủi an lòng:

"Hãy đợi thôi!"

Anh đứng như trồng, chẳng chịu đi

Nhớ nhung vun được đức kiên trì

Anh nhìn nét mặt người qua vội

Thông cảm muôn đời những biệt li

Nếu thức ăn kia gắp một mình

Tủi lòng, anh vẫn vững lòng tin.

Thương em vất vả, anh quên hết

Nỗi khổ mong chờ cháy dạ.

Bài thơ như bức tranh lụa về khoảnh khắc chờ đợi người yêu đầy xúc động. Xuân Diệu đã khắc họa nên hình ảnh người tình đứng chờ với tất cả sự nôn nao, hồi hộp và kiên nhẫn. Qua từng câu chữ, ta thấy được vẻ đẹp giản dị mà sâu lắng của tình yêu đời thường, nơi mỗi khoảnh khắc chờ đợi đều trở thành kỷ niệm quý giá.

Giá trị nghệ thuật:

• Thể loại: Tinh hoa thơ tình hiện đại
• Thời điểm sáng tác: 18-3-1976 - Giai đoạn chín muồi

Nguyên tác kiệt tác:

Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.

Của ong bướm này đây tuần trăng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si.

Và này đây ánh sáng chớp hàng mi;
Mỗi sáng sớm, thần vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;
Tôi sung sướng.
Nhưng vội vàng một nửa:

Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.
Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua,
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.

Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,
Không cho dài thời trẻ của nhân gian,
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,
Nếu đến nữa không phải rằng gặp lại.

Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;
Mùi tháng, năm đều rớm vị chia phôi,
Khắp sông, núi vẫn than thầm tiễn biệt…

Cơn gió xinh thì thào trong lá biếc,
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi,
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?

Chẳng bao giờ, ôi!
Chẳng bao giờ nữa…
Mau đi thôi!
Mùa chưa ngả chiều hôm,

Ta muốn ômCả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rạng,

Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng
Cho no nê thanh sắc của thời tươi;
– Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!

Kiệt tác này là bản tuyên ngôn sống mãnh liệt của Xuân Diệu, thể hiện triết lý nhân sinh độc đáo: sống vội, yêu cuồng để tận hưởng từng giây phút của tuổi trẻ. Bài thơ như cơn lốc cảm xúc cuốn theo mọi giác quan, khát khao chiếm lĩnh toàn bộ vẻ đẹp của tạo hóa. Qua từng câu chữ, ta thấy được tâm thế sống hối hả của một hồn thơ luôn khao khát tận hiến và tận hưởng.

Giá trị vĩnh hằng:

• Thể loại: Tuyên ngôn của Thơ Mới
• Xuất xứ: Tập 'Thơ thơ' (1938) - Cột mốc thi ca

Nguyên tác thi phẩm:

Một ít nắng, vài ba sương mỏng thắm,

Mấy cành xanh, năm bảy sắc yêu yêuThế là xuân.

Tôi không hỏi chi nhiều.

Xuân đã sẵn trong lòng tôi lai láng.
Xuân không chỉ ở mùa xuân ba tháng;

Xuân là khi nắng rạng đến tình cờ,

Chim trên cành há mỏ hót ra thơ;

Xuân là lúc gió về không định trước.
Đông đang lạnh bỗng một hôm trở ngược,

Mây bay đi để hở một khung trời

Thế là xuân.

Ngày chỉ ấm hơi hơi,

Như được nắm một bàn tay son trẻ…
Xuân ở giữa mùa đông khi nắng hé;

Giữa mùa hè khi trời biếc sau mưa;

Giữa mùa thu khi gió sáng bay vừa

Lùa thanh sắc ngẫu nhiên trong áo rộng.
Nếu lá úa trên cành bàng không rụng,

Mà hoa thưa ửng máu quá ngày thường;

Nếu vườn nào cây nhãn bỗng ra hương,

Là xuân đó.

Tôi đợi chờ chi nữa?
Bình minh quá, mỗi khi tình lại hứa,

Xuân ơi xuân vĩnh viễn giữa lòng ta

Khi những em gặp gỡ giữa đường qua

Ngừng mắt lại, để trao cười, bỡ ngỡ.
Ấy là máu báo tin lòng sắp nở

Thêm một phen, tuy đã mấy lần tàn.

Ấy là hồn giăng rộng khắp không gian

Để đánh lưới những duyên hờ mới mẻ?
Ấy những cánh chuyển trong lòng nhẹ nhẹ

Nghe xôn xao rờn rợn đến hay hay…

Ấy là thư hồi hộp đón trong tay;

Ấy dư âm giọng nói đã lâu ngày
Một sớm tim bỗng dịu dàng đồng vọng…

Miễn trời sáng, mà lòng ta dợn sóng,

Thế là xuân.

Hà tất đủ chim, hoa?

Kể chi mùa, thời tiết, với niên hoa,

Tình không tuổi, và xuân không ngày tháng.

Bài thơ như bản giao hưởng về mùa xuân vĩnh cửu trong tâm hồn nghệ sĩ. Xuân Diệu đã phá vỡ mọi giới hạn thời gian để khẳng định: xuân không phải mùa trong năm mà là trạng thái tâm hồn, là khả năng rung cảm trước cái đẹp bất chợt của đời sống. Qua từng vần thơ, ta thấy được tình yêu cuộc sống mãnh liệt và khát khao bất tận của thi nhân trước vẻ đẹp thế gian.

Giá trị nghệ thuật:

• Thể loại: Tinh hoa Thơ Mới
• Hình thức: Thơ tự do 8 chữ phóng khoáng

Nguyên tác thi phẩm:

Anh không xứng là biển xanh

Nhưng anh muốn em là bờ cát trắng

Bờ cát dài phẳng lặng

Soi ánh nắng pha lê...

Bờ đẹp đẽ cát vàng-

Thoai thoải hàng thông đứng

Như lặng lẽ mơ màng

Suốt ngàn năm bên sóng...

Anh xin làm sóng biếc

Hôn mãi cát vàng em

Hôn thật khẽ, thật êm

Hôn êm đềm mãi mãi

Đã hôn rồi, hôn lại

Cho đến mãi muôn đời

Đến tan cả đất trời

Anh mới thôi dào dạt...

Cũng có khi ào ạt

Như nghiến nát bờ em

Là lúc triều yêu mến

Ngập bến của ngày đêm

Anh không xứng là biển xanh

Nhưng cũng xin làm bể biếc

Để hát mãi bên gành

Một tình chung không hết

Để những khi bọt tung trắng xoá

Và gió về bay toả nơi nơi

Như hôn mãi ngàn năm không thoả,

Bởi yêu bờ lắm lắm, em ơi!

Bài thơ như bản tình ca vĩnh cửu về mối tình biển-bờ, nơi Xuân Diệu khéo léo ví von tình yêu đôi lứa với sự gắn bó thiên thu giữa đại dương và bờ cát. Qua những vần thơ đầy nhạc tính, ta thấy được khát vọng yêu đương vô tận của thi nhân - một tình yêu khi thì dịu êm như sóng vỗ, lúc lại cuồng nhiệt như triều dâng. Đây chính là kiệt tác thể hiện tài hoa của 'ông hoàng thơ tình' trong việc biến những cảm xúc phức tạp thành hình tượng nghệ thuật đẹp đẽ.

Hành trình sáng tạo:

• Thể loại: Tinh hoa thơ tình hiện đại
• Xuất xứ: Tập 'Cầm tay' (1962) - Giai đoạn chín muồi

Nguyên tác thi phẩm:

Có một bận em ngồi xa anh quá

Anh bảo em ngồi xích lại gần hơn

Em xích gần thêm một chút: anh hờn.

Em ngoan ngoãn xích gần thêm chút nữa.

Anh sắp giận. Em mỉm cười, vội vã

Đến kề anh, và mơn trớn: "em đây!"

Anh vui liền, nhưng bỗng lại buồn ngay.

Vì anh nghĩ: thế vẫn còn xa lắm.

Đôi mắt của người yêu, ôi vực thẳm!

Ôi trời xa, vừng trán của người yêu!

Ta thấy gì đâu sau sắc yêu kiều

Mà ta riết giữa đôi tay thất vọng.

Dầu tin tưởng: chung một đời, một mộng.

Em là em, anh vẫn cứ là anh.

Có thể nào qua Vạn Lí Trường Thành

Của hai vũ trụ chứa đầy bí mật.

Thương nhớ cũ trôi theo ngày tháng mất

Quá khứ anh, anh không nhắc cùng em.

Linh hồn ta u ẩn tựa ban đêm,

Ta chưa thấu, nữa là ai thấu rõ.

Kiếm mãi, nghi hoài, hay ghen bóng gió

Anh muốn vào dò xét giấc em mơ.

Nhưng anh giấu em những mộng không ngờ

Cũng như em giấu những điều quá thực...

Hãy sát đôi đầu! Hãy kề đôi ngực!

Hãy trộn nhau đôi mái tóc ngắn dài!

Những cánh tay! Hãy quấn riết đôi vai!

Hãy dâng cả tình yêu lên sóng mắt!

Hãy khăng khít những cặp môi gắn chặt

Cho anh nghe đôi hàm ngọc của răng;

Trong say sưa, anh sẽ bảo em rằng:

"Gần thêm nữa! Thế vẫn còn xa lắm!".

Bài thơ như bản tình ca về nỗi khắc khoải của tình yêu, nơi Xuân Diệu khéo léo diễn tả sự cách biệt vô hình giữa hai tâm hồn dù thể xác đã gần kề. Qua từng câu chữ, ta thấy được khát vọng hòa nhập tuyệt đối của thi nhân - muốn phá tan mọi rào cản để thấu hiểu trọn vẹn người mình yêu. Đây chính là minh chứng cho phong cách thơ độc đáo của 'ông hoàng thơ tình' Việt Nam.

Hành trình sáng tạo:

• Thể loại: Tinh hoa Thơ Mới
• Xuất xứ: Tập 'Thơ thơ' (1938) - Viên ngọc đầu tay

Nguyên tác thi phẩm:

Bữa nay lạnh, mặt trời đi ngủ sớm;

Anh nhớ em, em hỡi! Anh nhớ em

Không gì buồn bằng những buổi chiều êm.

Mà ánh sáng đều hoà cùng bóng tối.

Gió lướt thướt kéo mình qua cỏ rối;

Vài miếng đêm u uất lẩn trong cành;

Mây theo chim về dãy núi xa xanh

Từng đoàn lớp nhịp nhàng và lặng lẽ

Không gian xám tưởng sắp tan thành lệ

Thôi hết rồi! Còn chi nữa đâu em!

Thôi hết rồi, gió gác với trăng thềm.

Với sương lá rụng trên đầu gần gũi,

Thôi đã hết hờn ghen và giận tủi.

(Được giận hờn nhau! Sung sướng bao nhiêu!)

Anh một mình, nghe tất cả buổi chiều

Vào chậm chậm ở trong hồn hiu quạnh

Anh nhớ tiếng. Anh nhớ hình. Anh nhớ ảnh

Anh nhớ em, anh nhớ lắm! Em ơi

Anh nhớ anh của ngày tháng xa khơi,

Nhớ đôi môi đang cười ở phương trời.

Nhớ đôi mắt đang nhìn anh đăm đắm!

Gió bao lần từng trận gió thương đi,

- Mà kỷ niệm, ôi, còn gọi ta chi...

Bài thơ như bản nhạc buồn của trái tim cô độc, nơi Xuân Diệu phô diễn nỗi nhớ da diết qua từng khoảnh khắc chiều tà. Qua những vần thơ đầy nhạc tính, ta thấy được tâm hồn thi sĩ - một tâm hồn nhạy cảm đến từng hơi thở của thiên nhiên và tình yêu. Đây chính là minh chứng cho tài năng độc đáo của 'ông hoàng thơ tình' trong việc biến nỗi cô đơn thành nghệ thuật.

Giá trị nghệ thuật:

• Thể loại: Kiệt tác Thơ Mới
• Xuất xứ: Tập 'Thơ thơ' (1938) - Cột mốc vàng son

Nguyên tác thi phẩm:

Anh chỉ có một tình yêu thứ nhất

Đem cho em kèm với một lá thư

Em không lấy là tình anh đã mất

Tình đã cho không lấy lại bao giờ

Thư thì mỏng như suốt đời mộng ảo

Tình thì buồn như tất cả chia ly

Xếp khuôn giấy để hoài trong túi áo

Mãi trăm lần mới gấp lại đưa đi

Em xé như lòng non cùng giấy mới

Mây dần trôi hôm ấy phủ sơn khê

Thôi thôi nhé, hoa đã sầu dưới đất

Cười trên cành sao được nữa em ơi!

Anh chỉ có một tình yêu thứ nhất

Đem cho em là đã mất đi rồi!

Bài thơ như bản tình ca buồn về mối tình đầu trao đi mà không được đón nhận. Xuân Diệu đã khắc họa nỗi đau của một trái tim non trẻ lần đầu yêu và thất vọng. Qua những vần thơ giản dị mà sâu lắng, ta thấy được sự mong manh của tình yêu đầu đời - một khi đã trao đi thì không thể lấy lại, như giấy đã xé thì không thể lành. Đây chính là minh chứng cho tài năng của 'ông hoàng thơ tình' trong việc diễn tả những cung bậc phức tạp của tình yêu.

Hành trình sáng tạo:

• Thể loại: Tinh hoa thơ tình hiện đại
• Xuất xứ: Tập 'Gửi hương cho gió' (1945) - Giai đoạn chín muồi