Top 5 bài phân tích ấn tượng nhất về sức cuốn hút trong thi phẩm 'Vội vàng' của nhà thơ Xuân Diệu (dành cho học sinh lớp 11)

Trong 'Thi nhân Việt Nam' (1941), Hoài Thanh đã khắc họa chân dung Xuân Diệu bằng nhận định sâu sắc: "Thơ ông là dòng chảy cuồn cuộn của một tâm hồn khát sống chưa từng có trong thi đàn Việt Nam. Một Xuân Diệu đắm say trong tình yêu, ngây ngất trước vẻ đẹp trần thế, luôn vội vã tận hưởng từng khoảnh khắc ngắn ngủi của kiếp người." Tinh thần ấy hiện lên rõ nét nhất qua thi phẩm 'Vội vàng' - viên ngọc sáng trong tập 'Thơ thơ'.

Mở đầu bài thơ là khát vọng táo bạo muốn đoạt quyền tạo hóa:

Tôi muốn giữ nắng hồng trong lòng tay
Để sắc màu không phai nhạt theo ngày
Tôi muốn cầm gió lại trong tay mình
Để hương thơm mãi lưu luyến không bay

Khác với Chế Lan Viên - người tìm thấy nỗi đau trong sự vô nghĩa của cuộc đời, Xuân Diệu chọn cách ôm trọn vẻ đẹp cuộc sống. Qua điệp ngữ và cấu trúc song hành, nhà thơ đã truyền tải thành công khát vọng giữ mãi tuổi xuân. Bởi lẽ, qua lăng kính của thi nhân, mùa xuân hiện lên như bữa tiệc diệu kỳ:

Kìa ong bướm dập dìu mùa lễ hội
Đây đồng nội xanh thắm áo tơ non
Kìa cành lá đong đưa như tơ biếc
Đây khúc tình si chim hót véo von

Xuân Diệu đã tái hiện mùa xuân bằng ngôn ngữ chưa từng có trong thi ca truyền thống. Những điệp từ "của", "này đây" tạo nhịp điệu rộn ràng, như bản giao hưởng của sự sống đang căng tràn nhựa sống. Đặc biệt nhất là hình ảnh so sánh đầy táo bạo:

Ánh bình minh như mi mắt thiếu nữ
Mỗi sớm mai Thần Vui gõ cửa nhà
Tháng giêng ngon tựa đôi môi gần kề

Nhà thơ đã đảo ngược quan niệm thẩm mỹ truyền thống khi lấy con người làm chuẩn mực cho vẻ đẹp thiên nhiên. Đây chính là cuộc cách mạng trong cảm quan nghệ thuật, đánh dấu sự trỗi dậy mạnh mẽ của cái tôi cá nhân trong thơ mới.

Nhưng đằng sau niềm say đắm ấy là nỗi ám ảnh về thời gian:

Xuân đương tới nghĩa là xuân qua vội
Xuân còn non đã lo sợ xuân tàn

Khác với quan niệm tuần hoàn của người xưa, Xuân Diệu cảm nhận thời gian như dòng chảy một đi không trở lại. Chính ý thức sâu sắc ấy đã thôi thúc nhà thơ sống vội vàng, cuống quýt:

Ta muốn ôm cả đất trời mơn mởn
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu
Ta muốn thâu vào lòng muôn hương sắc
Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!

Đoạn thơ cuối như bản hợp xướng của khát vọng sống, với điệp khúc "ta muốn" dồn dập cùng những hình ảnh đầy cảm giác. 'Vội vàng' không chỉ là tuyên ngôn sống mà còn là kiệt tác thể hiện tài năng độc đáo của 'nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới'.

Xuân Diệu - ngọn núi lửa rực lửa yêu đời trong làng Thơ mới 1930-1945 - đã mang đến cho thi ca Việt Nam một luồng sinh khí mới với trái tim luôn thổn thức những khát khao tuổi trẻ. Như Hoài Thanh từng nhận định trong 'Thi nhân Việt Nam': "Thơ ông là dòng thác lũ cuồn cuộn của một tâm hồn khát sống chưa từng có. Một Xuân Diệu đắm đuối trong tình yêu, ngất ngây trước vẻ đẹp trần gian, luôn vội vã tận hưởng từng giây phút ngắn ngủi của kiếp người".

'Vội vàng' từ tập 'Thơ thơ' (1938) chính là bản tình ca đặc sắc nhất thể hiện phong cách ấy. Bài thơ mở đầu bằng khát vọng ngông cuồng muốn bẻ cong quy luật tự nhiên:

Tôi muốn giữ nắng hồng trong tay mình
Để sắc màu không phai tàn theo tháng năm
Tôi muốn trói gió lại bằng tơ trời
Để hương thơm mãi đọng lại nơi đây

Khác với Chế Lan Viên tìm thấy nỗi đau trong sự phù du, Xuân Diệu chọn cách ôm trọn vẻ đẹp cuộc sống. Qua điệp cấu trúc và nhịp thơ dồn dập, thi nhân đã truyền tải thành công khát vọng giữ mãi tuổi xuân ấy. Bởi qua lăng kính của ông, mùa xuân hiện lên như bữa tiệc diệu kỳ:

Kìa ong bướm dập dìu mùa lễ hội
Đây đồng nội xanh thắm áo tơ non
Kìa cành lá đong đưa như tơ biếc
Đây khúc tình si chim hót véo von

Xuân Diệu đã tái hiện mùa xuân bằng ngôn ngữ chưa từng có trong thi ca truyền thống. Những điệp từ "này đây" như tiếng reo vui, bày ra trước mắt người đọc bức tranh xuân tràn đầy nhựa sống. Đặc biệt nhất là hình ảnh so sánh đầy táo bạo:

Ánh bình minh như mi mắt thiếu nữ
Mỗi sớm mai Thần Vui gõ cửa nhà
Tháng giêng ngon tựa đôi môi gần kề

Thi nhân đã đảo ngược quan niệm thẩm mỹ truyền thống khi lấy con người làm chuẩn mực cho vẻ đẹp thiên nhiên. Đây chính là cuộc cách mạng trong cảm quan nghệ thuật, đánh dấu sự trỗi dậy mạnh mẽ của cái tôi cá nhân.

Nhưng đằng sau niềm say đắm ấy là nỗi ám ảnh khôn nguôi về bước đi của thời gian:

Xuân đang tới nghĩa là xuân qua vội
Xuân còn non đã lo sợ xuân tàn

Khác với quan niệm tuần hoàn của người xưa, Xuân Diệu cảm nhận thời gian như dòng chảy một đi không trở lại. Chính ý thức sâu sắc ấy đã thôi thúc nhà thơ sống vội vàng, cuống quýt:

Ta muốn ôm trọn đất trời mơn mởn
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu
Ta muốn uống cả trời xuân rực rỡ
Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!

Đoạn thơ cuối như bản hợp xướng của khát vọng sống, với điệp khúc "ta muốn" dồn dập cùng những hình ảnh đầy cảm giác. 'Vội vàng' không chỉ là tuyên ngôn sống mà còn là kiệt tác thể hiện tài năng độc đáo của 'ông hoàng thơ tình' - người đã dám sống hết mình và yêu hết mình như chính những vần thơ ông viết.

Xuân Diệu - bậc thầy của những vần thơ đắm say - đã tạo nên kiệt tác 'Vội vàng' với sức hấp dẫn hiếm có trong thi ca Việt Nam hiện đại. Bài thơ như bản giao hưởng của khát vọng sống, nơi cái đẹp trần thế được nâng lên thành tôn giáo, thành triết lý nhân sinh đầy mới mẻ.

Ngay từ khổ thơ đầu, Xuân Diệu đã khiến người đọc choáng ngợp bởi khát vọng ngông cuồng:

Tôi muốn giữ nắng hồng trong lòng bàn tay
Để sắc màu không phai tàn theo năm tháng
Tôi muốn cầm tù những cơn gió phiêu lãng
Để hương thơm mãi đọng lại giữa nhân gian

Bức tranh thiên nhiên hiện lên trong thơ ông không phải cảnh vật tĩnh tại mà là bữa tiệc trần gian rực rỡ:

Ong bướm dập dìu trong điệu valse mật ngọt
Đồng nội xanh mướt tấm áo choàng nhung
Cành lá non tơ đong đưa như tơ lụa
Khúc tình si chim hót ngọt ngào đến nao lòng

Câu thơ 'Tháng giêng ngon như một cặp môi gần' trở thành tuyên ngôn thẩm mỹ đầy táo bạo, nơi cái đẹp được cảm nhận bằng tất cả giác quan. Xuân Diệu đã đảo lộn mọi chuẩn mực khi đặt con người làm trung tâm vũ trụ.

Nhưng đằng sau niềm say đắm ấy là nỗi ám ảnh khôn nguôi:

Xuân đang đến cũng là xuân vội vã ra đi
Xuân còn non đã nghe mùa tàn phai thở than
Khi xuân tàn, tôi cũng thành tro bụi

Đoạn kết bài thơ như cơn lốc cuồng nhiệt:

Ta muốn ôm cả vũ trụ vào lòng
Ta muốn say trong điệu valse tình yêu
Ta muốn uống cạn mật ngọt trần gian
Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!

'Vội vàng' không đơn thuần là bài thơ mà là bản giao hưởng của những khát khao, nơi mỗi từ ngữ đều thấm đẫm tinh thần sống hết mình. Xuân Diệu đã biến thi ca thành tôn giáo của tình yêu và tuổi trẻ, để lại dấu ấn không phai mờ trong lòng độc giả mọi thế hệ.

Như Hoài Thanh từng nhận định trong 'Thi nhân Việt Nam', thơ Xuân Diệu là 'nguồn sống rào rạt' - một dòng chảy cuồn cuộn của tình yêu cuộc sống mãnh liệt chưa từng thấy. 'Vội vàng' chính là kiệt tác kết tinh trọn vẹn nhất tinh thần ấy, nơi mỗi vần thơ đều thấm đẫm khát khao sống và yêu đến vồ vập.

Bài thơ mở ra bằng khát vọng ngông cuồng muốn chiếm đoạt quyền năng tạo hóa:

Tôi muốn giữ nắng hồng trong lòng tay
Để sắc màu không phai tàn theo tháng năm
Tôi muốn trói gió lại bằng tơ trời
Để hương thơm mãi đọng lại nơi đây

Bức tranh thiên nhiên hiện lên như bữa tiệc trần gian rực rỡ:

Ong bướm dập dìu trong điệu valse mật ngọt
Đồng nội xanh mướt tấm áo choàng nhung
Cành lá non tơ đong đưa như tơ lụa
Khúc tình si chim hót ngọt ngào đến nao lòng

Xuân Diệu đã cách mạng hóa thi ca bằng quan niệm thẩm mỹ mới mẻ: lấy con người làm chuẩn mực cho cái đẹp. Câu thơ 'Tháng giêng ngon như một cặp môi gần' trở thành tuyên ngôn nghệ thuật đầy táo bạo, nơi mùa xuân được cảm nhận bằng tất cả giác quan.

Nhưng đằng sau niềm say đắm là nỗi ám ảnh khôn nguôi:

Xuân đang đến cũng là xuân vội vã ra đi
Xuân còn non đã nghe mùa tàn phai thở than
Khi xuân tàn, tôi cũng thành tro bụi

Đoạn kết bài thơ như cơn lốc cuồng nhiệt:

Ta muốn ôm cả vũ trụ vào lòng
Ta muốn say trong điệu valse tình yêu
Ta muốn uống cạn mật ngọt trần gian
Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!

Bằng nghệ thuật ngôn từ điêu luyện - từ điệp cấu trúc, vắt dòng đến hệ thống động từ mạnh - Xuân Diệu đã tạo nên bản giao hưởng của những khát khao. 'Vội vàng' không chỉ là bài thơ mà còn là tuyên ngôn sống của một tâm hồn luôn khao khát giao cảm với đời.

Vội vàng - kiệt tác thơ Xuân Diệu - là bản giao hưởng cảm xúc mãnh liệt về tình yêu và khát vọng sống, nơi mỗi vần thơ thấm đẫm triết lý nhân sinh được truyền tải qua ngòi bút phóng khoáng đầy tự do. Tác phẩm như viên ngọc quý trong kho tàng Thơ Mới, luôn giữ nguyên sức hấp dẫn với bao thế hệ độc giả.

Nhà phê bình Hoài Thanh từng nhận định: "Xuân Diệu là nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới". Quả thật, thơ ông là sự giao thoa tài tình giữa chất cổ điển và hiện đại, giữa tâm hồn phương Tây nồng nàn và cốt cách dân tộc sâu lắng. Điều này hiện lên rõ nét qua từng câu thơ Vội vàng.

Bốn câu mở đầu như tiếng reo vang của một tâm hồn khát khao níu giữ hương sắc cuộc đời:

"Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi"

Điệp khúc "Tôi muốn" cùng nhịp thơ ngũ ngôn dồn dập đã khắc họa sinh động khát vọng mãnh liệt - khát vọng hòa mình vào vũ trụ, ôm trọn vẻ đẹp phù du của tạo hóa. Đó không phải sự ngông cuồng mà chính là tinh hoa của văn học lãng mạn - nơi trí tưởng tượng bay bổng để diễn tả những khát khao cháy bỏng nhất.

Rồi bức tranh thiên nhiên hiện lên rực rỡ qua những vần thơ đầy nhựa sống:

"Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì..."

Nhưng đột ngột, giọng thơ chuyển sang âm điệu gấp gáp khi nhà thơ nhận ra quy luật khắc nghiệt của thời gian:

"Xuân đang đến nghĩa là xuân sẽ qua
Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già"

Đây chính là điểm nhấn triết lý: tuổi trẻ như mùa xuân, dẫu đẹp nhưng vô cùng mong manh. Xuân Diệu đã khóc than trước sự hữu hạn của kiếp người: "Lòng tôi rộng mà lượng trời cứ chật". Nỗi niềm ấy càng thấm thía khi nhà thơ nhận ra: "tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại".

Từ nhận thức đó, bài thơ bùng lên khúc ca yêu đời cuồng nhiệt:

"Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn..."

Những động từ mạnh "ôm", "riết", "say", "thâu" cùng nhịp điệu dồn dập đã diễn tả tột cùng khát vọng sống, khát vọng yêu. Để rồi kết thúc bằng ước muốn hoang dại mà thiết tha: "Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!".

Vội vàng không đơn thuần là bài thơ - đó là tuyên ngôn sống của cả một thế hệ, là thông điệp vượt thời gian: Hãy sống hết mình khi xuân sắc, đừng để tuổi trẻ trôi qua trong hối tiếc. Bằng nghệ thuật ngôn từ điêu luyện, hình ảnh táo bạo mà tinh tế, Xuân Diệu đã tạo nên một kiệt tác sống mãi với thời gian.