Top 5 bài soạn xuất sắc: Trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội (Ngữ văn 8 - SGK Cánh Diều) hay và ấn tượng nhất

1. Định hướng

1.1.

- Trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội là cách người nói thể hiện quan điểm rõ ràng, sử dụng lập luận chặt chẽ cùng bằng chứng thuyết phục nhằm lôi cuốn người nghe đồng tình với mình.

- Vấn đề xã hội có thể là những câu hỏi, hiện tượng hay giá trị đạo đức mang tính thời sự, tích cực hoặc tiêu cực trong cuộc sống. Ví dụ:

• Giúp đỡ người già – nghĩa cử cao đẹp.
• Đổ lỗi cho người khác – thói xấu cần loại bỏ.
• Hành vi đẹp và chưa đẹp khi tham gia giao thông.

- Nhiều vấn đề xã hội còn được gợi mở từ tác phẩm văn học, bởi văn học luôn soi chiếu đời sống và đặt ra những giá trị nhân văn sâu sắc. Ví dụ:

– Lòng nhân ái trong "Gió lạnh đầu mùa" (Thạch Lam).

– Tinh thần "uống nước nhớ nguồn" qua "Người mẹ vườn cau" (Nguyễn Ngọc Tư).

1.2. Các yếu tố cần chuẩn bị khi trình bày ý kiến:

Những điểm cần lưu ý | Yêu cầu cụ thể

Bối cảnh trình bày | Không gian, thời gian phù hợp

Xác định vấn đề | Đề tài cụ thể

Đối tượng nghe | Thầy cô, bạn bè, người thân

Mục đích | Trình bày ý kiến, thuyết phục người nghe

Phương tiện hỗ trợ | Tranh ảnh, video, sơ đồ, bảng biểu

Nội dung cần có:

- Mở đầu: Dẫn dắt, nêu vấn đề.

- Thân bài: Trình bày luận điểm, lập luận, dẫn chứng.

- Kết bài: Khái quát vấn đề, nêu đề xuất.

Cách thức thể hiện: Giọng điệu tự nhiên, gần gũi, ánh mắt và cử chỉ hài hòa với lời nói.

Thực hành

Chọn một trong hai đề sau để luyện tập (SGK Ngữ văn 8, trang 34):

1. Bày tỏ suy nghĩ về câu nói: “Đổ lỗi cho người khác – một thói xấu cần tránh.”

2. Cảm nhận về lòng nhân ái sau khi học truyện “Gió lạnh đầu mùa”.

I. Mở bài:

Dẫn dắt bằng nhận định sâu sắc: "Thói xấu lúc đầu là người khách qua đường, sau thành bạn thân và cuối cùng trở thành ông chủ nhà khó tính".

II. Thân bài:

* Giải thích: Thói quen xấu ban đầu xuất hiện ngẫu nhiên, nếu không cảnh giác sẽ trở nên thân thuộc và chi phối con người.

* Phân tích và chứng minh: Mỗi người đều có mặt tốt và mặt xấu. Nếu thiếu rèn luyện, thói quen xấu sẽ thắng thế. Ví dụ: nói tục ban đầu chỉ là trò đùa, sau thành thói quen khó bỏ. Ngược lại, ai biết sống đúng mực sẽ được yêu quý và thành công.

* Rèn luyện bản thân: Luôn giữ thái độ vững vàng, tránh xa thói xấu, không dễ dàng sa ngã dù bị tác động từ xung quanh.

III. Kết bài:

Khẳng định giá trị đúng đắn của quan điểm nêu ra, nhấn mạnh sự cần thiết của việc nhận thức và loại bỏ thói quen xấu để hoàn thiện bản thân.

Suy nghĩ về thói quen đổ lỗi:

Thói quen đổ lỗi cho người khác là biểu hiện tiêu cực, nếu không được nhận thức và sửa chữa sẽ ăn sâu vào tính cách, ảnh hưởng đến nhân cách và lối sống. Nó bắt đầu từ sự vô tâm, dần trở thành thói quen cố hữu và cuối cùng khiến con người trở nên thiếu trách nhiệm và ích kỷ. Chỉ khi mỗi người biết nhìn nhận sai lầm, dũng cảm sửa chữa và sống có trách nhiệm thì xã hội mới trở nên tốt đẹp và văn minh hơn.

Trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội

I. Định hướng

Trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội là cách thể hiện quan điểm rõ ràng, sử dụng lập luận sắc bén và dẫn chứng thuyết phục nhằm tạo ảnh hưởng và truyền cảm hứng đến người nghe. Việc vận dụng công nghệ thông tin sẽ giúp bài trình bày thêm sinh động và hiệu quả.

Vấn đề xã hội có thể là một câu hỏi, một hiện tượng cần suy ngẫm hay giải quyết, có thể tích cực hoặc tiêu cực, hoặc đồng thời tồn tại cả hai mặt trong cuộc sống. Ví dụ:

• Chia sẻ và giúp đỡ người cao tuổi – một hành động nhân văn.
• Thói quen đổ lỗi – thói xấu cần từ bỏ.
• Văn hóa ứng xử khi tham gia giao thông.

Những vấn đề này cũng thường được khơi gợi qua các tác phẩm văn học – tấm gương phản chiếu đời sống. Ví dụ:

• Lòng nhân ái trong "Gió lạnh đầu mùa" (Thạch Lam).
• Truyền thống "Uống nước nhớ nguồn" qua "Người mẹ vườn cau" (Nguyễn Ngọc Tư).

Để chuẩn bị một bài trình bày tốt, cần lưu ý những điểm sau:

Cấu trúc bài trình bày:

• Mở đầu: Giới thiệu vấn đề và lý do chọn.
• Thân bài: Trình bày luận điểm, lí lẽ, dẫn chứng cụ thể.
• Kết bài: Khái quát ý nghĩa và đề xuất hướng giải quyết.

II. Thực hành

Bài tập: Chọn một trong hai đề:

(1) Suy nghĩ về: “Đổ lỗi cho người khác – thói xấu cần tránh”.

(2) Lòng nhân ái trong cuộc sống qua truyện "Gió lạnh đầu mùa" (Thạch Lam).

Ví dụ đề 2:

a) Chuẩn bị: Đọc lại văn bản, xác định bối cảnh, chuẩn bị phương tiện hỗ trợ.

b) Tìm ý và lập dàn ý:

• Văn bản kể chuyện gì? → Hai chị em Sơn - Lan giúp Hiên vượt qua giá lạnh bằng cách tặng áo bông cũ, thể hiện lòng nhân ái sâu sắc.
• Thông điệp về lòng nhân ái? → Yêu thương, sẻ chia giúp xã hội thêm tốt đẹp.
• Hiểu thế nào về lòng nhân ái? → Sự yêu thương, cảm thông, sẵn sàng giúp đỡ nhau.
• Tại sao cần lòng nhân ái? → Kết nối con người, làm cuộc sống ý nghĩa.
• Hành động cụ thể? → Đồng cảm, sẻ chia, sống chan hòa, lan tỏa điều tốt đẹp.

c) Nói và nghe:

Người nói cần rõ ràng, mạch lạc, sử dụng phương tiện phù hợp, phong thái tự tin, tạo ấn tượng. Người nghe cần chú ý, lắng nghe tích cực, trao đổi chân thành.

d) Kiểm tra và chỉnh sửa:

• Lắng nghe góp ý, tự đánh giá để rút kinh nghiệm.
• Xem lại tính logic, tính thuyết phục, cách thể hiện và thời gian trình bày.
• Phát hiện điểm mạnh và những điều cần cải thiện để hoàn thiện kỹ năng trình bày.

Bài nói mẫu:

“Hay đổ lỗi cho người khác” là một thói xấu mà mỗi người cần nhận thức và loại bỏ. Con người ai cũng có thể mắc lỗi, nhưng biết nhận lỗi và sửa sai mới là người bản lĩnh. Đổ lỗi chỉ khiến con người mãi mãi không tiến bộ, không được tôn trọng. Biết nhận lỗi giúp ta hoàn thiện nhân cách, mở ra cánh cửa trưởng thành và vun đắp những mối quan hệ chân thành. Hãy học cách nhìn nhận bản thân, biết nói lời xin lỗi khi cần và không ngừng hoàn thiện chính mình.

Định hướng

Trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội là cách thể hiện quan điểm cá nhân một cách rõ ràng, mạch lạc, kết hợp sử dụng các luận điểm sắc bén và bằng chứng thuyết phục nhằm lan tỏa thông điệp tích cực đến người nghe. Những vấn đề xã hội có thể là hiện tượng đời sống, thói quen, hành vi hay giá trị nhân văn được phản ánh qua cuộc sống hoặc các tác phẩm văn học.

Ví dụ:

- Giúp đỡ người cao tuổi – một nghĩa cử đẹp.

- Hay đổ lỗi cho người khác – một thói quen xấu cần từ bỏ.

- Ý thức tham gia giao thông – nét đẹp văn hóa đô thị.

Những vấn đề này cũng có thể được soi chiếu qua lăng kính văn chương như lòng nhân ái trong “Gió lạnh đầu mùa” (Thạch Lam) hay truyền thống “uống nước nhớ nguồn” trong “Người mẹ vườn cau” (Nguyễn Ngọc Tư).

Chuẩn bị và xây dựng nội dung

Các em cần xác định rõ bối cảnh, đối tượng nghe, mục đích trình bày, phương tiện hỗ trợ và lên ý tưởng nội dung theo ba phần:

Mở đầu: Dẫn dắt và nêu vấn đề.

Nội dung chính: Lần lượt trình bày các luận điểm cùng lí lẽ và dẫn chứng.

Kết thúc: Khái quát ý nghĩa và đưa ra kiến nghị nếu cần thiết.

Cách thức trình bày cần tự nhiên, lôi cuốn, kết hợp ngôn ngữ hình thể và âm điệu phù hợp để truyền cảm hứng tới người nghe.

Thực hành

Bài tập (SGK Ngữ Văn 8, Tập 1, trang 34)

(1) Nêu suy nghĩ về hiện tượng “Hay đổ lỗi cho người khác”.

(2) Trình bày suy nghĩ về lòng nhân ái sau khi học truyện “Gió lạnh đầu mùa”.

Ví dụ thực hành với đề 2:

a) Chuẩn bị: Ôn lại nội dung truyện, xác định người nghe, soạn phương tiện hỗ trợ nếu có.

b) Tìm ý và lập dàn ý:

- Câu chuyện kể về hai chị em Sơn và Lan chia sẻ chiếc áo bông cho Hiên – cô bé hàng xóm nghèo.

- Truyện gợi mở về lòng nhân ái – sự đồng cảm và sẻ chia giúp con người xích lại gần nhau, thắp sáng niềm tin vào tình người.

- Lòng nhân ái là sự yêu thương, thấu hiểu, giúp đỡ người khác mà không toan tính thiệt hơn.

- Trong cuộc sống, lòng nhân ái giúp con người sống tử tế, gắn bó, tạo dựng xã hội nhân văn và tiến bộ.

- Biểu hiện lòng nhân ái qua hành động nhỏ: sẻ chia, giúp đỡ, lan tỏa những giá trị tốt đẹp mỗi ngày.

c) Nói và nghe:

Người nói cần có nội dung rõ ràng, lập luận chặt chẽ, phong thái tự tin, sử dụng ngôn ngữ linh hoạt và truyền cảm. Người nghe cần chú ý lắng nghe, phản hồi tích cực và trao đổi ý kiến khi cần.

Bài nói mẫu tham khảo:

Xin chào thầy cô và các bạn. Hôm nay em xin trình bày suy nghĩ của mình về lòng nhân ái trong cuộc sống qua tác phẩm “Gió lạnh đầu mùa” của Thạch Lam. Bằng giọng văn nhẹ nhàng, tác giả đã khắc họa sâu sắc vẻ đẹp trong sáng, thuần khiết của tâm hồn trẻ thơ. Dù sinh ra trong gia đình khá giả, hai chị em Sơn và Lan vẫn sẵn sàng sẻ chia hơi ấm của chiếc áo bông với bạn nhỏ nghèo. Đó là hành động giản dị mà giàu tính nhân văn, gieo vào lòng người đọc bao cảm xúc ấm áp và nhân hậu.

Không chỉ dừng lại ở câu chuyện, tác phẩm khơi dậy trong mỗi chúng ta những giá trị cao đẹp về lòng nhân ái – một trong những phẩm chất cốt lõi giúp con người vượt qua mọi ranh giới để yêu thương và đồng hành cùng nhau trên chặng đường đời. Người biết yêu thương người, biết sẻ chia và cho đi chính là người làm cho cuộc sống trở nên ý nghĩa hơn.

d) Kiểm tra và đánh giá:

Người nói cần lắng nghe phản hồi, tự đánh giá ưu nhược điểm của phần trình bày và rút kinh nghiệm. Người nghe thể hiện sự chú tâm, đặt câu hỏi khi cần thiết và đưa ra nhận xét khách quan, mang tính xây dựng. Qua đó, cả hai phía cùng nhau hoàn thiện kỹ năng và kiến thức, làm phong phú thêm giá trị của bài học.

Định hướng

(SGK Ngữ văn 8, Tập 2, trang 30)

Tiếp nối những kỹ năng đã được rèn luyện ở Bài 1 Ngữ văn 8, tập 1, Bài 6 giúp học sinh nâng cao khả năng trình bày ý kiến về các vấn đề xã hội gắn liền với thực tiễn và nội dung văn học đã học.

- Một số vấn đề xã hội gần gũi với học sinh:

+ Ngưỡng mộ thần tượng: Nên hay không?

+ Việc học sinh THCS sử dụng xe máy phân khối lớn.

+ Lựa chọn sách đọc phù hợp và bổ ích.

- Một số vấn đề xã hội qua lăng kính văn học:

+ Giá trị tình cha con sau khi học truyện Lão Hạc (Nam Cao).

+ Cách người lớn nên cư xử với ước mơ trẻ thơ trong Trong mắt trẻ (Ê-xu-pe-ri).

+ Suy ngẫm về quê hương, mái trường và người thầy sau Người thầy đầu tiên (Ai-ma-tốp).

Thực hành

Chọn một trong hai đề bài sau:

(1) Suy nghĩ về ý kiến: “Cần biết lựa chọn sách để đọc”.

(2) Suy nghĩ về thái độ của người lớn đối với ước mơ trẻ thơ sau khi đọc “Trong mắt trẻ”.

Bài tham khảo

Sách – người bạn đồng hành thầm lặng của nhân loại, là kho tàng tri thức vô giá đưa ta chạm tới những miền tri thức vô biên. Trong nhịp sống hiện đại, sách vẫn là ánh sáng soi đường, mở rộng tầm nhìn, nuôi dưỡng tâm hồn và hun đúc nhân cách.

Đọc sách giúp chúng ta tích lũy kinh nghiệm, nâng cao nhận thức và tìm thấy niềm vui sống. Từ Hồ Chí Minh, Mao Trạch Đông đến những nhà lãnh đạo tài ba thế giới, tất cả đều là những người yêu sách và học hỏi từ sách.

Tuy nhiên, không phải cuốn sách nào cũng đáng để ta đọc. Chúng ta cần biết chọn lựa, nghiền ngẫm, chắt lọc tinh hoa và áp dụng vào đời sống thực tế. Đọc mà không suy nghĩ sẽ khiến tri thức trở nên vô nghĩa.

Ngày nay, sách nhiều vô kể nhưng những cuốn sách quý thực sự lại không dễ tìm. Vì vậy, như lời khuyên của Thủ tướng Anh Winston Churchill: “Hãy mua ngay cuốn sách hay khi gặp được, vì sớm muộn gì bạn cũng cần đến nó”.

Sách là chiếc chìa khóa mở ra cánh cửa tri thức và tâm hồn. Hãy để sách đồng hành và làm bạn trên hành trình trưởng thành và khám phá cuộc đời.

Định hướng (SGK Ngữ văn 8, Tập 1, trang 33)

Trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội là việc bày tỏ quan điểm rõ ràng, chặt chẽ, sử dụng lập luận xác đáng và dẫn chứng thuyết phục nhằm làm sáng tỏ và truyền đạt hiệu quả tới người nghe. Việc kết hợp công nghệ thông tin sẽ góp phần tăng tính sinh động và hiệu quả cho bài trình bày.

Những vấn đề xã hội có thể là một câu hỏi cần giải đáp, một hiện tượng cần nhìn nhận, một thực trạng cần thay đổi. Ví dụ:

- Giúp đỡ người cao tuổi – nét đẹp nhân văn cần lan tỏa.

- Đổ lỗi cho người khác – thói quen xấu cần loại bỏ.

- Cư xử có văn hóa khi tham gia giao thông.

Văn học là kho tàng phản chiếu đời sống, từ đó đặt ra những vấn đề xã hội sâu sắc. Chẳng hạn:

- Suy ngẫm về lòng nhân ái qua truyện "Gió lạnh đầu mùa" (Thạch Lam).

- Tinh thần “uống nước nhớ nguồn” từ truyện ngắn "Người mẹ vườn cau" (Nguyễn Ngọc Tư).

Thực hành (SGK Ngữ văn 8, Tập 1, trang 34)

Chọn một trong hai đề sau:

Đề 1: Nêu suy nghĩ về ý kiến: “Đổ lỗi cho người khác – thói hư tật xấu cần tránh”.

Đề 2: Suy nghĩ về lòng nhân ái trong cuộc sống qua truyện “Gió lạnh đầu mùa” (Thạch Lam).

Hướng dẫn trả lời

Đề 1:

Ai cũng từng mắc sai lầm, nhưng điều quan trọng là biết nhận lỗi và sửa lỗi. Đổ lỗi cho người khác không chỉ là hành vi thiếu trách nhiệm mà còn khiến con người trì trệ, không thể trưởng thành. Khi dám đối mặt và sửa sai, ta mới từng bước hoàn thiện bản thân và chiếm được lòng tin yêu của mọi người.

Đổ lỗi chỉ khiến ta mãi dậm chân tại chỗ, đánh mất cơ hội trưởng thành và lòng tin của người khác. Trái lại, người biết nhận lỗi là người dũng cảm, đáng quý và có khả năng tiến xa trên đường đời.

Đề 2:

"Gió lạnh đầu mùa" là một truyện ngắn xúc động về lòng nhân ái và tình người. Qua hình ảnh thiên nhiên giao mùa và câu chuyện giản dị mà thấm đẫm yêu thương, Thạch Lam đã khắc họa sâu sắc lòng nhân ái qua hành động tặng áo của hai chị em Sơn và Lan cho bạn nhỏ Hiên. Sự đồng cảm, sẻ chia giản đơn nhưng tinh tế ấy đã chạm tới trái tim người đọc.

Chiếc áo bông cũ không chỉ là vật giữ ấm mà còn là biểu tượng của lòng nhân ái, của sự sẻ chia không toan tính. Dù cuộc đời có những mảnh đời khốn khó, lòng nhân ái sẽ mãi là ánh sáng soi rọi con người. Truyện nhắc nhở chúng ta: dù trong hoàn cảnh nào, hãy luôn giữ gìn và lan tỏa lòng nhân ái để cuộc đời thêm đẹp và ý nghĩa.