Top 5 Bài văn phân tích sâu sắc hình ảnh Cốm qua cảm nhận của Thạch Lam trong đoạn trích “Một thứ quà của lúa non: Cốm” (Ngữ văn 7) ấn tượng nhất

Vào những năm 30 của thế kỷ XX, trên văn đàn Việt Nam xuất hiện một cây bút độc đáo – Thạch Lam. Là thành viên của Tự sự văn đoàn, nhưng khác biệt với các đồng nghiệp, ông không khai thác những mối tình lãng mạn mà lại hướng ngòi bút vào những điều dung dị, giản đơn, gần gũi với cuộc sống thường ngày. Với sự tinh tế và nhạy cảm đặc biệt, văn phong của Thạch Lam mang đến cho độc giả những rung động sâu sắc về con người và cuộc sống.

Từ một nhà văn truyện ngắn tài năng, nổi danh với những tác phẩm đượm chất thơ, Thạch Lam mở rộng sáng tạo của mình qua tập tùy bút Hà Nội băm sáu phố phường – một miền đất văn chương mới mẻ và gặt hái nhiều thành công vang dội.

Tập tùy bút ghi lại những sinh hoạt đời thường, những món quà giản dị, những góc phố, cửa hiệu của Hà Nội trước năm 1945, chứa đựng giá trị văn hóa, phong tục và tình yêu sâu sắc dành cho quê hương đất nước. Trong đó, "Một thứ quà của lúa non: Cốm" là sáng tác nổi bật, ghi lại dấu ấn tinh tế và cảm xúc sâu sắc của tác giả.

Cốm, tuy là thứ quà dân dã phổ biến, nhưng dưới ánh nhìn tinh tường và cảm nhận sâu sắc của Thạch Lam lại hiện lên như một báu vật văn hóa đậm đà ý nghĩa.

Bài viết bắt đầu bằng hình ảnh hương sen thoang thoảng trong làn gió mùa hạ lướt qua mặt hồ, khơi gợi cảm giác tinh tế về hương vị cốm – món quà tinh túy của lúa non. Cảm xúc ấy được mở rộng khi nhà văn dẫn dắt ta tận hưởng cái thơm mát của cánh đồng lúa xanh mướt, nơi giọt sữa trắng trong hạt thóc non dần đông lại dưới ánh nắng, tạo nên bông lúa cong xuống đầy sức sống.

Đoạn văn ngập tràn cảm xúc trữ tình, gợi lên nỗi niềm quê hương man mác, nhẹ nhàng mà sâu sắc.

Cốm không chỉ là món quà thanh khiết của thiên nhiên, mà còn là kết tinh của bàn tay khéo léo người thợ. Thạch Lam khéo léo dẫn dắt người đọc đến với hình ảnh những cô gái hàng cốm làng Vòng, thân thương và trìu mến, gợi cảm xúc về một nghệ thuật truyền thống được giữ gìn qua nhiều thế hệ.

Từ cảm nhận về hương vị cốm và sự kỳ diệu của thiên nhiên cùng con người, tác giả chuyển sang ca ngợi giá trị độc đáo của cốm – thức quà riêng biệt, mang trong mình tinh hoa đồng quê, sự giản dị mà thanh khiết của đất An Nam.

Đó là giá trị quý báu trong từng hạt cốm khiêm nhường, mà không phải ai cũng dễ dàng nhận ra. Chỉ có tình yêu sâu nặng với quê hương mới giúp ta thấu hiểu và trân trọng điều ấy như Thạch Lam.

Bình luận của tác giả về tục dùng cốm làm lễ vật ngày Tết mang lại cho người đọc cảm nhận mới mẻ, thấm đượm ý nghĩa sâu xa của phong tục giản dị nhưng vô cùng tinh tế. Qua đó, ông cũng nhẹ nhàng phê phán những ai học đòi theo phong cách bên ngoài mà bỏ qua bản sắc văn hóa dân tộc.

Ở đoạn kết, Thạch Lam chuyển sang cách thưởng thức cốm – một nghệ thuật ăn uống đòi hỏi sự thong thả, tinh tế để cảm nhận trọn vẹn hương vị tươi mới của lúa non, sự dịu dàng của thiên nhiên và cái ngọt thanh tao của cốm.

Ôi, cảm quan nghệ thuật tinh nhạy của Thạch Lam khiến người đọc không khỏi ngẫm nghĩ sâu xa.

Bài tùy bút khép lại bằng lời nhắn nhủ tha thiết: hãy nâng niu, trân trọng món quà trời đất, sự khéo léo của con người và tâm huyết tiềm ẩn của thần lúa. Khi đó, sự thưởng thức sẽ trở nên trang nhã, trọn vẹn và niềm vui sẽ thêm phần rạng rỡ.

Đó là lời đề nghị giản dị mà sâu sắc, thể hiện ân tình mãnh liệt với thứ quà của lúa non.

Để truyền tải ý tưởng và cảm xúc, Thạch Lam chú trọng từng từ ngữ chọn lọc, những câu văn giàu nhịp điệu và hình ảnh đậm chất thơ. Nhờ thế, bài tùy bút trở thành tác phẩm nghệ thuật đặc sắc, ngập tràn cảm xúc trữ tình.

Văn Thạch Lam đã làm giàu và thanh sạch tâm hồn người đọc hơn bao giờ hết.

Tùy bút “Một thứ quà của lúa non – Cốm” thuộc tập “Hà Nội băm sáu phố phường” của Thạch Lam, xuất bản năm 1943, là bản tình ca gửi gắm vẻ đẹp truyền thống và tinh túy văn hóa của món cốm – một thức quà dân dã mà sâu sắc. Tác giả không vội giới thiệu hương vị cốm mà nhẹ nhàng dẫn dắt người đọc về nguồn cội nguyên liệu: “Cơn gió mùa hạ lướt qua vừng sen trên mặt hồ… nặng vì cái chất quý trong sạch của Trời”. Những câu văn đượm chất thơ, gợi cảm, tạo nên bức tranh thiên nhiên trong trẻo và thanh khiết của lúa non.

Qua từng câu chữ, nhà văn khéo léo dùng giác quan để cảm nhận cái tinh khiết, thuần khiết và thanh tao của cốm. Tác giả không đi sâu vào kỹ thuật làm cốm mà chỉ tinh tế mô tả những chi tiết đặc trưng: “Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những người chuyên môn mới định được,… các cô gái làng Vòng làm ra thứ cốm dẻo và thơm ấy…”.

Ở Hà Thành, cốm làng Vòng nổi tiếng là ngon nhất, bởi hương vị dẻo thơm tinh tế. Mỗi mùa thu đến, hình ảnh những cô gái gánh cốm đi qua các phố phường là biểu tượng văn hóa thân thương, uyển chuyển như chiếc thuyền rồng.

Tác giả trân trọng khẳng định: “Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước,… làm cho lòng nhẹ nhõm và phơi phới”. Với xuất xứ từ nền nông nghiệp lúa nước, cốm thấm đẫm phong tục tập quán và tinh thần dân tộc Việt Nam. Cuối cùng, tác giả nhắn nhủ cách thưởng thức cốm sao cho trọn vẹn: không vội vàng, nâng niu từng chút, cảm nhận vị thơm mát, ngọt ngào như hương đất trời ẩn chứa trong từng hạt cốm.

Bài viết là sự rung cảm chân thành và sâu sắc của Thạch Lam với món quà quê hương, đưa người đọc vào một chiều sâu văn hóa và nhân sinh sâu lắng.

Bài tùy bút "Một thứ quà của lúa non: Cốm" của Thạch Lam, trích từ tập "Hà Nội băm sáu phố phường" (1943), khắc họa sống động hình ảnh Hà Nội qua những món quà dân dã nhưng đậm đà bản sắc văn hóa truyền thống. Tác phẩm là bản tình ca dành cho cốm – sản vật tinh túy của mùa thu, được nhà văn nâng niu bằng nét bút tinh tế và lòng trân trọng sâu sắc.

Mùa thu Hà Nội hiện lên qua những cơn gió heo may se lạnh, hoa sấu rụng vàng lặng lẽ, và hương cốm thơm mát dịu dàng. Thạch Lam đã vẽ nên bức tranh thiên nhiên tràn đầy sức sống, từ bông lúa non ngậm giọt sữa trắng tinh khiết dưới ánh nắng, cho đến bàn tay khéo léo của người làm cốm, tạo nên hạt cốm dẻo thơm. Dù không miêu tả tỉ mỉ quy trình chế biến như các tác giả khác, nhưng ông khéo léo gợi mở sự kỳ công và bí mật trong nghề làm cốm truyền đời, đặc biệt là cốm làng Vòng – biểu tượng của sự tinh tế và chất lượng tuyệt hảo.

Cảnh làng Vòng vào mùa thu đầy sức sống với tiếng chày giã cốm đều đặn, những bàn tay thoăn thoắt và hình ảnh cô hàng cốm gánh đòn cong như chiếc thuyền rồng, tạo nên nét duyên dáng đặc trưng khó phai trong ký ức người Hà Nội xưa. Chiếc đòn gánh ấy là sự kết tinh của truyền thống và nghệ thuật, như lời Băng Sơn ví von, là "câu liêm, câu bầu trời xuống ủ cho mềm cốm".

Giá trị của cốm vượt lên trên phương diện vật chất, đó là biểu tượng của hồn quê, là món quà mang sắc thái tinh thần sâu sắc, gắn bó mật thiết với cuộc sống và phong tục tập quán dân tộc. Cốm là sợi dây kết nối tình người, mang sắc màu và hương vị của đất trời, là sự hòa quyện của thanh nhã và giản dị, góp phần làm nên những kỷ niệm đẹp trong đời sống văn hóa.

Thưởng thức cốm không đơn giản chỉ là ăn mà còn là nghệ thuật, đòi hỏi sự thong thả, tinh tế và lòng trân quý. Cốm không dành cho người vội vã, mà cần được nâng niu từng chút một, như đắm chìm trong hương sắc mùa thu, để cảm nhận trọn vẹn vị ngọt của đất trời, hương sen và sóng lúa dịu dàng. Thạch Lam đã dùng tất cả giác quan để cảm nhận và diễn tả vẻ đẹp ấy, từ mùi hương, màu sắc đến vị giác và xúc cảm sâu xa.

Cốm mảnh mai, dịu dàng, không thể chấp nhận bất kỳ sự thô bạo nào trong cách thưởng thức. Lá sen – chiếc áo thiên nhiên – là sự bao bọc nâng niu cho từng hạt cốm, như chính Thạch Lam đã nói, "chớ có thọc tay hay mân mê thức quà thần tiên ấy". Cốm kết tinh tinh túy của đất trời, của bàn tay người thợ, là kết quả của sự kiên nhẫn, khéo léo và lòng yêu nghề bền bỉ.

"Một thứ quà của lúa non: Cốm" tựa như bài thơ trữ tình viết bằng văn xuôi, giàu hình ảnh, âm sắc và cảm xúc. Qua đó, Thạch Lam không chỉ tôn vinh một sản vật giản dị mà còn ca ngợi sự sáng tạo văn hóa trường tồn của dân tộc, từ những hạt lúa nếp thuần khiết trở thành tinh hoa nghệ thuật, gắn bó với đời sống và tâm hồn con người Việt Nam.

Cốm – món quà tinh túy của đất trời, gợi nhớ hương vị đồng quê mộc mạc và thanh khiết. Khi nhắc đến cốm, ta như nghe thấy tiếng gió heo may se lạnh của Hà Nội mỗi độ thu về.

Không gì hạnh phúc hơn tuổi thơ được cầm trên tay gói cốm xanh bọc trong lá sen thơm ngát. Dẫu chưa hiểu hết ý nghĩa của chiếc lá sen, nhưng chỉ biết rằng hương sen hòa quyện cùng vị cốm làm nên một nét riêng không thể lẫn.

Nhà văn Thạch Lam từng viết trong tác phẩm "Hà Nội băm sáu phố phường" về món quà của lúa non – cốm, như lời báo mùa thu sang, hòa trong hương sen nhẹ nhàng trên mặt hồ.

“Gió mùa hạ lướt qua những vạt sen, thấm đẫm mùi thơm tinh khiết, báo hiệu mùa cốm về. Những hạt thóc nếp non căng tròn, phảng phất vị ngọt của sữa trắng và hương thơm ngàn hoa. Ánh nắng làm giọt sữa đông lại, làm cho bông lúa cong xuống nặng trĩu cái tinh hoa trời đất.”

Chỉ vài câu mở đầu ấy đã đưa ta vào thế giới thanh tao của cốm – hạt ngọc xanh chứa đựng tinh hoa đất trời, trải qua biết bao bàn tay khéo léo, cẩn trọng để giữ trọn vị ngọt mát của lúa non và mùi hương sen dịu dàng đặc trưng của Hà Nội.

Cốm làng Vòng – biểu tượng văn hóa ẩm thực Hà Nội, không chỉ cuốn hút bằng màu xanh dịu mắt mà còn say đắm bởi hương thơm nồng nàn lan tỏa khắp không gian. Người nghệ nhân làm cốm đổ bao công sức, chăm chút tỉ mỉ từng hạt cốm, chia làm hai loại: cốm dẻo và cốm giòn, mỗi loại mang một nét thưởng thức riêng biệt.

Đặc biệt, ăn cốm không chỉ đơn thuần là thưởng thức hương vị lúa non mà còn là nghệ thuật khi kết hợp với những loại quả như hồng chín hay chuối ngự, làm dậy lên vị ngọt thanh và mùi thơm quyện hòa ấm áp – hương vị của quê hương.

Hình ảnh những buổi sáng sớm se lạnh, tay cầm gói cốm còn ấm nóng bọc trong lá sen xanh mướt, mùi hương dừa, lá sen hòa quyện tạo nên một dư vị khó quên – mùi cốm làng Vòng. Người thưởng thức không dùng thìa hay đũa mà bốc từng vốc nhỏ bằng tay, như để trọn vẹn từng hương vị tinh tế của cốm.

Trong cuộc sống hiện đại bận rộn, để tìm thấy những gánh hàng rong mang gói cốm như thế là một điều quý giá. Vì vậy, cần thiết phải gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa đặc sản này để thế hệ mai sau vẫn được đắm mình trong hương vị quê hương thân thuộc.

Hà Nội, mảnh đất văn hóa đậm đà, không chỉ nổi tiếng với những sản vật đặc sắc như Phở, chả cá Lã Vọng mà còn in đậm dấu ấn bởi cốm làng Vòng – tinh hoa truyền thống, niềm tự hào của người Hà Thành. Tùy bút "Một thứ quà của lúa non: cốm" của Thạch Lam đã khắc họa sâu sắc vẻ đẹp, sự tinh túy ấy.

Bằng vốn hiểu biết uyên bác và cảm xúc tràn đầy, Thạch Lam kể về nguồn cội của cốm – món quà trời đất, bắt đầu từ hương sen dịu dàng trên mặt hồ như báo hiệu một thứ quà thanh nhã, tinh khiết. Cốm được tạo nên từ hạt thóc nếp non còn đọng giọt sữa trắng thơm phức, ngọt ngào như mùi cỏ non dưới ánh nắng mặt trời – những hạt lúa non ấy chính là linh hồn của cốm thơm ngon. Ngôn từ trong đoạn văn ấy mượt mà, thấm đẫm cảm xúc, khiến người đọc như được hít hà cái hương thơm thanh khiết lan tỏa.

Quá trình làm cốm thật công phu, tỉ mỉ. Người làm cốm phải chọn đúng thời điểm “vừa nhất” khi lúa chín tới, cùng những bí quyết gia truyền để tạo nên hạt cốm dẻo thơm, mềm mại. Dẫu là món ăn dân dã, nhưng ẩn chứa sự kỳ công khiến người ta phải trân quý. Cốm làng Vòng nổi danh gần xa, với câu ca dao truyền tụng:

Kẻ Đô làm kẹo mạch nha

Làng Vòng làm cốm để mà tiến vua.

Hình ảnh những cô hàng cốm duyên dáng, áo quần gọn gàng, đòn gánh cong vút như chiếc thuyền rồng là nét đẹp hài hòa giữa con người và sản vật.

Thưởng thức cốm là một nghệ thuật tinh tế, đòi hỏi sự tỉ mỉ và cảm nhận qua nhiều giác quan: thính giác cảm nhận tiếng thính phảng phất, vị giác trọn vẹn vị ngọt thanh, thị giác mê hoặc bởi màu xanh non mơn mởn. Cốm không dành cho những tâm hồn vội vã, mà là món quà bình dị, thấm đẫm văn hóa truyền thống.

Không chỉ là thức quà giản dị, cốm còn ẩn chứa ý nghĩa văn hóa sâu sắc, trở thành vật phẩm làm quà biếu dịp Tết, đồ lễ trong lễ cưới. Sự hòa quyện tuyệt đẹp giữa màu xanh tươi mát của cốm và màu đỏ thắm của hồng tượng trưng cho sự hòa hợp tuyệt vời trong đời sống tâm linh, mang lại duyên lành cho con người.

Văn phong Thạch Lam mềm mại, giàu chất thơ, dùng linh hoạt biện pháp nhân hóa, ẩn dụ, so sánh, khiến lời văn dịu dàng, sâu sắc và đong đầy lòng trân trọng.

Bài tùy bút không chỉ ca ngợi món cốm mà còn thể hiện tấm lòng nâng niu, giữ gìn văn hóa truyền thống của dân tộc, gửi gắm bao tình cảm với những giá trị tinh thần thiêng liêng của quê hương đất nước.