Top 6 Bài phân tích "Đánh thức trầu" (Ngữ văn 6 - SGK Chân trời sáng tạo) sâu sắc nhất

I. Tác giả Trần Đăng Khoa - Thần đồng thơ ca

- Sinh năm 1958 tại làng Trực Trì, Hải Dương, nhà thơ - nhà báo tài hoa, hiện là Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam.

- Nổi tiếng từ nhỏ với biệt danh "thần đồng", 8 tuổi đã có thơ đăng báo.

- Phong cách đặc trưng: Cảm nhận sâu sắc đời sống, gắn bó máu thịt với người nông dân qua ngôn ngữ giản dị mà giàu hình ảnh.

- Các tác phẩm tiêu biểu: "Góc sân và khoảng trời" (1968), "Trường ca Trừng phạt" (1973)...

- Giải thưởng: 3 lần đoạt giải thơ báo Thiếu niên Tiền phong, Giải thưởng Nhà nước 2001.

II. Khái quát tác phẩm

- Thể thơ: Ngũ ngôn hiện đại

- Xuất xứ: Trích từ tập "Góc sân và khoảng trời" (1966)

- Nội dung: Cuộc đối thoại đầy yêu thương giữa em bé với cây trầu, thể hiện triết lý sống hòa hợp với thiên nhiên.

- Nghệ thuật: Sử dụng thành công biện pháp nhân hóa, câu hỏi tu từ sinh động.

III. Phân tích chi tiết

1. Lời bà ru trầu: Qua điệp khúc "Trẩu trẩu trầu trầu" và cách xưng hô "tao-mày" thân mật, bài thơ khắc họa mối quan hệ bình đẳng giữa người và cây.

2. Lời em gọi trầu: Những câu hỏi "Đã ngủ rồi hả trầu?" cùng lời hứa "Tay tao hái rất nhẹ" cho thấy tình yêu thiên nhiên trong trẻo của trẻ thơ.

IV. Bài học nhân văn

- Thiên nhiên không phải đối tượng chinh phục mà là người bạn đồng hành

- Cần nâng niu, trân trọng từng ngọn cỏ lá cây

I. Khái quát tác phẩm

- Tác giả: Trần Đăng Khoa (1958) - cây bút thần đồng đến từ làng Trực Trì, Hải Dương

- Tác phẩm: Trích từ tập "Góc sân và khoảng trời" (1966), thể thơ ngũ ngôn hiện đại với phương thức biểu cảm đặc sắc

II. Phân tích văn bản

1. Lời ru trầu của bà: Qua điệp khúc "Trẩu trẩu trầu trầu" và cách xưng hô "tao-mày" thân tình, tác giả xây dựng mối quan hệ cộng sinh đặc biệt giữa người và cây: "Mày làm chúa tao/Tao làm chúa mày"

2. Lời thì thầm của em bé: Bằng hệ thống câu hỏi tu từ "Đã ngủ rồi hả trầu?", câu cảm thán "Trầu ơi hãy tỉnh lại" cùng lời hứa "Tay tao hái rất nhẹ", bài thơ khắc họa tình yêu thiên nhiên thuần khiết của trẻ thơ

III. Thông điệp nhân văn

- Phê phán quan niệm "con người là chúa tể"

- Đề cao triết lý sống hòa hợp với tự nhiên

- Bài học về sự tôn trọng và nâng niu sự sống

A. Hướng dẫn đọc hiểu bài thơ "Đánh thức trầu"

Câu 1: Qua hình ảnh nhân hóa "Mở mắt xanh ra nào", ta thấy cậu bé không chỉ tin trầu nghe được mà còn muốn trầu nhìn thấy mình, tạo nên cuộc đối thoại sinh động giữa người và thiên nhiên.

Câu 2: Cách xưng hô "mày-tao" thân mật cùng điệp khúc gọi trầu thể hiện tình cảm gắn bó như những người bạn tri kỷ.

Câu 3: Việc đánh thức trầu trước khi hái đêm cho thấy triết lý sống tôn trọng tự nhiên, coi cây cỏ như những sinh thể có linh hồn.

Câu 4: Bài thơ phá vỡ quan niệm "con người là chúa tể", thay vào đó là tư tưởng bình đẳng, hài hòa giữa con người và vạn vật.

1. Hành trình sáng tạo của thi nhân

- Trần Đăng Khoa (1958), người con làng Điền Trì, Hải Dương, từ thuở thiếu thời đã được mệnh danh là "thần đồng thơ ca".

- Tập thơ đầu tay "Từ góc sân nhà em" (1968) ra đời khi tác giả mới 10 tuổi, mở đầu cho sự nghiệp văn chương rực rỡ.

- Giải thưởng: 3 lần nhận giải thơ Thiếu niên Tiền phong, Giải thưởng Nhà nước về VHNT năm 2000.

- Tác phẩm tiêu biểu: "Góc sân và khoảng trời", "Trường ca Giông bão", "Chân dung và đối thoại".

Tinh hoa nội dung:

Bài thơ ngũ ngôn "Đánh thức trầu" của Trần Đăng Khoa là bức tranh sinh động về cuộc trò chuyện giữa em bé và cây trầu, qua đó bộc lộ tình yêu gia đình và thiên nhiên sâu sắc. Nghệ thuật nhân hóa tài tình đã biến cây trầu thành người bạn tâm giao, thể hiện triết lý sống hòa hợp giữa con người và tự nhiên.

Khám phá tầng sâu bài thơ:

1. Hình ảnh "Mở mắt xanh ra nào" không chỉ là phép nhân hóa thông thường mà còn thể hiện niềm tin kỳ diệu của trẻ thơ khi giao hòa cùng thiên nhiên như những người bạn tri âm.

2. Cách xưng hô "mày-tao" giản dị cùng điệp khúc gọi trầu đã vẽ nên bức tranh tình bạn đẹp đẽ giữa con người và cỏ cây, phá vỡ mọi ranh giới.

3. Nghi thức "đánh thức trầu" ban đêm là bài học sâu sắc về sự tôn trọng tự nhiên, nơi mỗi ngọn lá đều xứng đáng được đối xử như một linh hồn sống động.

4. Triết lý "Mày làm chúa tao/Tao làm chúa mày" đã đánh tan quan niệm con người là chúa tể, thay vào đó là tư tưởng bình đẳng giữa vạn vật trong vũ trụ.