Top 6 Bài phân tích sâu sắc tác phẩm "Bài ca nhà tranh bị gió thu phá" của Đỗ Phủ dành cho học sinh lớp 7

A. TINH HOA KIẾN THỨC

Đỗ Phủ (712-770) - bậc thi thánh đời Đường, tự Tử Mĩ, hiệu Thiếu Lăng, quê Hà Nam. Cuộc đời ông là chuỗi ngày lận đận với bệnh tật và loạn ly. Sau biến loạn An Lộc Sơn năm 755, ông lui về ẩn cư bên khe Cán Hoa (Tứ Xuyên). Chính nơi đây, ngôi nhà tranh vừa dựng đã bị gió thu tàn phá, làm bật lên kiệt tác đầy xúc động này.

Bài thơ phá cách theo lối cổ thể, kết hợp nhuần nhuyễn các phương thức biểu đạt. Qua ngòi bút hiện thực sắc sảo và tấm lòng nhân đạo mênh mông, tác phẩm không chỉ ghi lại nỗi đau cá nhân mà còn vút lên khát vọng vĩ đại: ước mơ về ngôi nhà vững chãi ngàn gian che chở cho kẻ sĩ nghèo khắp thiên hạ.

KHÁM PHÁ TÁC PHẨM

Câu 1 - Trang 133 SGK

Bài thơ được cấu trúc thành 4 phần hòa quyện:

- Khổ 1 (5 câu): Cuộc tàn phá dữ dội của gió thu

- Khổ 2 (5 câu): Nỗi tủi nhục khi bị trẻ con cướp tranh

- Khổ 3 (8 câu): Đêm dài vật lộn với mưa gió

- Khổ 4 (5 câu cuối): Khát vọng vị tha vượt lên bi kịch

Cách phân đoạn này làm nổi bật hành trình từ hiện thực đau thương đến ước mơ cao cả.

Câu 3 - Trang 134 SGK

Đỗ Phủ đã khắc họa nỗi khổ qua:

- Cảnh tượng nhà tan: "Tranh bay sang sông/Treo tận ngọn cây/Tơi tả lòng mương"

- Nỗi đau xã hội: Trẻ con đói khổ phải đi cướp giật

- Đêm kinh hoàng: "Mền lạnh tựa sắt/Con đạp nát chăn/Mưa dột khắp giường"

- Gốc rễ đau thương: Loạn lạc triền miên

Câu 4 - Trang 134 SGK

5 câu cuối là điểm sáng ngời:

"Ước nhà vạn gian/Che khắp sĩ nghèo/Vững như bàn thạch/Dẫu ta chết rét/Cũng thỏa lòng mong"

→ Thể hiện tinh thần "tiên ưu hậu lạc" đáng kính.

I. CHÂN DUNG TÁC GIẢ VÀ KIỆT TÁC

1. Đỗ Phủ - Thi thánh đời Đường

- Tự Tử Mĩ, hiệu Thiếu Lăng (712-770), quê Hà Nam

- Cuộc đời lận đận: từ quan năm 759, sống lưu lạc ở Tứ Xuyên

2. Sự nghiệp đồ sộ

- 1500 bài thơ bất hủ

- Người đặt nền móng cho thơ hiện thực Trung Quốc

3. Tác phẩm

- Viết theo lối cổ thể phóng khoáng

- Kết tinh bút pháp hiện thực và tinh thần nhân đạo

II. HÀNH TRÌNH CẢM THỤ

Câu 1: Bố cục độc đáo

- Phần 1: Thiên nhiên tàn phá (5 câu)

- Phần 2: Nỗi tủi phận già (5 câu)

- Phần 3: Đêm dài thống khổ (8 câu)

- Phần 4: Khát vọng vĩ đại (5 câu)

→ Phá cách hình thức để phục vụ nội dung

Câu 3: Những tầng bậc đau thương

- Mất mái nhà che chở

- Bị trẻ con cướp giật

- Đêm mưa rét căm căm

- Nỗi lo canh cánh vì loạn lạc

Câu 4: Tầm vóc vĩ đại

5 câu cuối nâng tác phẩm từ bi kịch cá nhân thành bản anh hùng ca nhân đạo

I. HÀNH TRÌNH THI NHÂN ĐỖ PHỦ
- Thi thánh đời Đường (712-770), tự Tử Mĩ, hiệu Thiếu Lăng
- Cuộc đời phiêu bạt: từ quan năm 759, lưu lạc Tứ Xuyên
- Di sản 1500 bài thơ bất hủ
- Người mở đường cho chủ nghĩa hiện thực trong thi ca Trung Hoa
II. KIỆT TÁC VƯỢT THỜI GIAN
1. Xuất xứ tác phẩm:
- Sáng tác 760 khi nhà tranh bên khe Cán Hoa bị gió phá
- Từ bi kịch cá nhân vút lên khát vọng nhân loại
2. Cấu trúc tinh tế:
- Phần 1: Cuộc tàn phá của thiên nhiên
- Phần 2: Nỗi nhục phận già
- Phần 3: Đêm dài thống khổ
- Phần 4: Giấc mơ vĩ đại
3. Tầm vóc tư tưởng:
- Vượt lên nỗi đau riêng
- Ước vọng che chở muôn dân
4. Nghệ thuật đặc sắc:
- Phá cách thể thơ cổ điển
- Kết hợp nhuần nhuyễn tự sự - trữ tình

I. CHÂN DUNG THI HÀO ĐỖ PHỦ VÀ KIỆT TÁC

1. Cuộc đời lưu lạc

- Thi nhân đời Đường (712-770) với cuộc đời chìm nổi

- Trải qua loạn An Lộc Sơn, phiêu bạt khắp nơi

- Dựng nhà tranh bên khe Cán Hoa rồi bị gió phá

2. Tác phẩm vượt thời gian

- Viết theo lối cổ thể phóng khoáng

- Kết hợp nhuần nhuyễn hiện thực và nhân đạo

II. TINH HOA NỘI DUNG

Câu 1. Bố cục đặc biệt:

- Khổ 1: Thiên nhiên tàn khốc

- Khổ 2: Nỗi nhục phận già

- Khổ 3: Đêm dài thống khổ

- Khổ 4: Giấc mơ vĩ đại

→ Phá cách hình thức để diễn đạt nội dung

Câu 3. Những tầng bậc đau thương:

- Mất mái nhà che chở

- Bị trẻ con cướp giật

- Đêm mưa rét cắt da

- Nỗi lo canh cánh vì loạn lạc

Câu 4. Tầm vóc nhân văn:

5 câu cuối nâng tác phẩm từ bi kịch cá nhân thành tiếng nói nhân loại

I. CHÂN DUNG THI HÀO ĐỖ PHỦ

- Bậc thi thánh đời Đường (712-770), tự Tử Mĩ, hiệu Thiếu Lăng

- Cuộc đời lận đận: từ quan tránh loạn An Lộc Sơn, sống lưu lạc khắp nơi

- Cùng với Lý Bạch tạo thành "Lý Đỗ" - hai ngôi sao sáng nhất thi đàn Trung Hoa

- Để lại di sản đồ sộ: Ngao du nam bắc, Trường An khốn đốn...

II. KIỆT TÁC VƯỢT THỜI GIAN

1. Xuất xứ đặc biệt:

- Sáng tác năm 760 khi ngôi nhà tranh bên khe Cán Hoa bị gió thu phá nát

- Từ bi kịch cá nhân vút lên khát vọng nhân loại

2. Bố cục tinh tế:

- Khổ 1: Thiên nhiên tàn khốc

- Khổ 2: Nỗi nhục phận già

- Khổ 3: Đêm dài thống khổ

- Khổ 4: Giấc mơ vĩ đại

III. HÀNH TRÌNH CẢM XÚC

1. Cảnh tượng đau lòng:

- "Gió thét già" cuốn phăng mái tranh

- Lũ trẻ đói khổ cướp giật tàn nhẫn

- Đêm mưa dột nát: "chăn lạnh tựa sắt"

2. Tấm lòng cao cả:

- Quên nỗi khổ riêng, nghĩ đến nỗi đau chung

- Ước mơ "nhà rộng muôn ngàn gian" che chở kẻ sĩ nghèo

- Sẵn sàng hy sinh bản thân vì hạnh phúc muôn người

IV. TINH HOA NGHỆ THUẬT

- Phá cách thể thơ cổ điển

- Kết hợp nhuần nhuyễn tự sự - trữ tình

- Hình ảnh chân thực mà đầy ám ảnh