Top 6 Bài phân tích "Thương nhớ mùa xuân" (Ngữ văn 11 - SGK Cánh diều) xuất sắc nhất

Hành trang khám phá tác phẩm

- Vũ Bằng (1913-1984), người con của đất Hà Thành, gốc gác từ làng Lương Ngọc, Hải Dương - một tâm hồn nghệ sĩ đa tài với sự nghiệp văn chương đồ sộ trải dài trước và sau Cách mạng tháng Tám.

- Nhà văn của những trang tùy bút đẫm chất trữ tình, bậc thầy của thể loại bút ký và truyện ngắn.

- Giai đoạn Nam tiến (sau 1954) đánh dấu chặng đường sáng tác đặc biệt khi ông vừa cầm bút vừa tham gia cách mạng tại Sài Gòn.

- Năm 2007, ông được vinh danh với Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật.

- Những tác phẩm tiêu biểu làm nên tên tuổi:

• Bút ký đặc sắc: 'Miếng ngon Hà Nội' (1960), 'Thương nhớ mười hai' (1972)...
• Tiểu thuyết ấn tượng: 'Một mình trong đêm tối' (1937), 'Truyện hai người' (1940)...
• Truyện thiếu nhi đầy tính nhân văn: 'Quých và Quác' (1941)...

Hành trình khám phá tác phẩm

Yêu cầu chuẩn bị:

- Ôn tập kiến thức Ngữ văn để thẩm thấu sâu sắc văn bản

- Khi đọc tùy bút, cần lưu tâm:

• Chủ đề trọng tâm của văn bản
• Cấu trúc và mạch liên kết giữa các phần
• Những hình ảnh/chi tiết đắt giá
• Cảm xúc chủ đạo của tác giả
• Ngôn ngữ giàu chất thơ
• Giá trị văn hóa được phản ánh

- Tìm hiểu trước về tác giả Vũ Bằng và bối cảnh sáng tác

Bối cảnh tác phẩm:

"Thương nhớ mười hai" (1971) được viết trong nỗi niềm xa quê khi đất nước chia cắt. Tác phẩm là bức tranh thiên nhiên, con người và phong tục Bắc Bộ qua 12 tháng, mỗi tháng mang sắc thái riêng. Đoạn trích này khắc họa tháng Giêng - khúc dạo đầu mùa xuân với tất cả nỗi nhớ thương da diết.

Phân tích tác phẩm:

- Chủ đề: Vẻ đẹp mùa xuân và nỗi nhớ quê hương

- Bố cục 3 phần mạch lạc:

1. Tình cảm con người với mùa xuân
2. Không khí xuân Hà Nội
3. Sắc xuân sau rằm tháng Giêng

- Nghệ thuật đặc sắc:

• Ngôn ngữ giàu hình ảnh, gợi cảm
• Giọng điệu trữ tình sâu lắng
• Kết hợp nhuần nhuyễn tự sự và trữ tình

- Giá trị văn hóa: Bức tranh xuân Hà Nội với những nét đặc trưng về thiên nhiên, phong tục, con người

Dàn ý phân tích tác phẩm Thương nhớ mùa xuân

I. Mở bài

Khái quát về tác giả Vũ Bằng và giá trị đặc sắc của tác phẩm

II. Thân bài

1. Tác giả Vũ Bằng - người nghệ sĩ tài hoa với ngòi bút tinh tế

2. Phân tích tác phẩm:

• Bức tranh xuân Bắc Việt qua cảm nhận đa giác quan
• Nghệ thuật sử dụng ngôn từ giàu chất thơ, hình ảnh so sánh độc đáo
• Dòng cảm xúc dạt dào về mùa xuân Hà Nội

III. Kết bài

Cảm nhận sâu sắc về vẻ đẹp mùa xuân trong tác phẩm

Phân tích chi tiết

Vũ Bằng đã khắc họa mùa xuân Bắc Bộ với tất cả tâm hồn nghệ sĩ. Xuân hiện lên không chỉ qua sắc màu tươi mới mà còn trong nhịp đập rộn ràng của trái tim con người. "Nhựa sống trong người căng lên như máu" - câu văn chạm đến bản chất của mùa xuân: sức sống mãnh liệt, khát khao bùng cháy.

Bằng ngòi bút tài hoa, tác giả đã tái hiện tháng Giêng với vẻ đẹp đằm thắm riêng. Khác với cái "ngon như cặp môi gần" của Xuân Diệu, tháng Giêng trong trang viết Vũ Bằng mang nét dịu dàng, sâu lắng, khiến độc giả đắm chìm trong không gian xuân đặc biệt ấy.

Tác phẩm là bản giao hưởng của những giác quan: từ "mưa riêu riêu, gió lành lạnh" đến "tiếng nhạn kêu trong đêm xanh", "tiếng trống chèo vọng lại". Mỗi chi tiết đều thấm đẫm hồn xuân, gợi nhớ về một Hà Nội xưa với vẻ đẹp tinh khôi, thanh khiết.

Đặc biệt, khoảnh khắc sau rằm tháng Giêng được khắc họa tinh tế: "Tết hết mà chưa hết hẳn", "đào hơi phai nhưng nhuỵ vẫn còn phong". Đó là thời khắc giao mùa đẹp nhất, khi xuân vương vấn chưa muốn đi, để lại trong lòng người nỗi nhớ thương khôn nguôi.

Thương nhớ mùa xuân thực sự là bản tình ca về mùa xuân Bắc Việt, nơi hội tụ tinh hoa ngôn ngữ và tâm hồn nghệ sĩ tinh tế của Vũ Bằng.

Tinh hoa tác phẩm

"Thương nhớ mùa xuân" là bản tình ca đặc biệt dành cho mùa xuân Hà Nội, nơi tình yêu quê hương hòa quyện với nỗi nhớ tháng Giêng da diết.

Hành trình khám phá

1. Tác giả Vũ Bằng:

- Nhà văn tài hoa với ngòi bút đa cảm
- Cuộc đời nghệ sĩ đầy thăng trầm
- Phong cách văn chương độc đáo, ám ảnh

2. Phân tích tác phẩm:

- Nghệ thuật miêu tả: Xuân hiện lên qua mọi giác quan từ "mưa riêu riêu" đến "tiếng nhạn kêu trong đêm xanh"
- Cảm xúc chủ đạo: Nỗi nhớ thương da diết, niềm say mê nồng nàn
- Đặc sắc ngôn ngữ: Giàu hình ảnh, nhạc điệu với những so sánh độc đáo

3. Giá trị văn hóa:

- Bức tranh xuân Bắc Bộ đặc trưng
- Nét đẹp văn hóa truyền thống
- Tâm hồn người Hà Nội

Trả lời câu hỏi then chốt

1. Đề tài trung tâm: Tình yêu mùa xuân Hà Nội
2. Bố cục mạch lạc: 3 phần gắn kết bằng mạch cảm xúc
3. Cái "tôi" trữ tình: Đắm say, nồng nàn
4. Nghệ thuật đặc sắc: Kết hợp hài hòa tự sự - trữ tình
5. Chi tiết ấn tượng: Khung cảnh tháng Giêng với vẻ đẹp giao mùa
6. Giá trị văn hóa: Bảo tồn nét đẹp truyền thống

I. Chân dung nghệ sĩ Vũ Bằng

1. Cuộc đời và sự nghiệp

- Tên thật: Vũ Đăng Bằng (1913-1984)

- Quê quán: Hà Nội (gốc Hải Dương)

- Xuất thân từ gia đình xuất bản sách

2. Phong cách nghệ thuật

- Ngòi bút tinh tế, chân thực

- Giọng văn nhẹ nhàng mà truyền cảm

- Khả năng quan sát tỉ mỉ

3. Tác phẩm tiêu biểu

Đa dạng thể loại: "Truyện hai người", "Miếng ngon Hà Nội", "Thương nhớ mười hai"...

II. Tinh hoa tác phẩm

1. Đặc điểm nổi bật

- Thể loại: Truyện ngắn trữ tình

- Kết hợp hài hòa tự sự và biểu cảm

2. Hoàn cảnh sáng tác

- Viết năm 1971 khi tác giả xa quê

- Trích từ tập "Thương nhớ mười hai"

3. Giá trị nội dung

- Bức tranh xuân Hà Nội chân thực

- Nỗi nhớ quê hương da diết

- Tình yêu thiên nhiên sâu sắc

4. Tinh thần tác phẩm

Khắc họa xuân Bắc Việt qua:

- Cảnh sắc thiên nhiên

- Sinh hoạt đời thường

- Cảm xúc dạt dào

5. Nét nghệ thuật đặc sắc

- Ngôn ngữ giàu chất thơ

- Hình ảnh so sánh độc đáo

Khám phá tác phẩm

1. Chủ đề trọng tâm: Tình yêu quê hương qua nỗi nhớ mùa xuân Hà Nội, thể hiện qua:

• Cảnh sắc thiên nhiên
• Sinh hoạt đời thường
• Ký ức khó phai

2. Cấu trúc tác phẩm:

- Phần 1: Tình cảm con người với mùa xuân

- Phần 2: Không khí xuân Hà Nội

- Phần 3: Sắc xuân sau rằm tháng Giêng

Mạch liên kết: Dòng cảm xúc chân thành của tác giả

3. Cái "tôi" trữ tình:

- Tình yêu thiết tha với mùa xuân

- Nỗi nhớ da diết quê hương

- Những câu văn đặc sắc:

"Tự nhiên như thế: ai cũng chuộng mùa xuân..."
"Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng Giêng..."

4. Nghệ thuật đặc sắc:

- Kết hợp hài hòa tự sự và trữ tình

- Ngôn ngữ giàu hình ảnh

- Giọng điệu nhẹ nhàng mà sâu lắng

5. Chi tiết ấn tượng:

- Thiên nhiên Hà Nội tháng Giêng

- Sự giao thoa tinh tế giữa:

• Cảnh sắc thiên nhiên
• Con người
• Nét văn hóa truyền thống

6. Giá trị văn hóa:

- Nét đẹp Tết miền Bắc

- Hình ảnh hoa đào, bánh chưng

- Nhịp sống đặc trưng