Top 6 Bài phân tích ý nghĩa từ ngữ trong thực hành Ngữ Văn 11 xuất sắc nhất

Bài 1 (trang 74 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):

- Từ 'lá' trong câu thơ mang nghĩa gốc: bộ phận thực vật ở ngọn/cành, có màu xanh, hình dáng mỏng với các gân lá

- Nghĩa chuyển của từ 'lá':

+ Chỉ bộ phận cơ thể người

+ Vật liệu giấy mỏng

+ Chất liệu vải

+ Nguyên liệu tre/nứa/cỏ

+ Kim loại được dát mỏng

- Điểm chung: đều mang đặc điểm hình dáng phẳng, mỏng

Bài 2 (trang 74 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):

- 'Trái tim nhân hậu' chỉ tấm lòng bao dung

- 'Chắc suất một chân' nghĩa là giành được vị trí

- 'Tai mắt' ám chỉ người giám sát

- 'Cái đầu thông minh' ví trí tuệ xuất chúng

Bài 3 (trang 75 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):

- 'Chua chát' diễn tả sự xót xa: "Câu chuyện nghe thật chua chát"

- 'Đắng cay' thể hiện nỗi khổ: "Cuộc sống chất chứa bao đắng cay"

Bài 4 (trang 75 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):

* 'Cậy': thể hiện sự tin tưởng tuyệt đối vào sự giúp đỡ

* 'Chịu':

- Sự chấp nhận dù không hoàn toàn tự nguyện

=> Hoàn toàn phù hợp với ngữ cảnh Thúy Kiều

Bài 5 (trang 75 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):

- 'Canh cánh': vừa diễn tả sự thường trực, vừa thể hiện nỗi niềm khắc khoải của Bác

- Có thể thay bằng 'dính dáng' hoặc 'liên can'

- 'Bạn': từ ngữ trang trọng trong giao tiếp ngoại giao

Câu 1 (trang 74 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

a. Nghĩa nguyên thủy của 'lá': bộ phận thực vật với đặc trưng hình dáng mỏng, màu xanh, gân lá rõ nét

b. Hệ thống nghĩa chuyển đa dạng:

- Lá gan/phổi/lách: mô phỏng hình thái cơ quan nội tạng

- Lá thư/đơn/phiếu: vật liệu giấy mang thông điệp

- Lá cờ/buồm: chất liệu vải phất phới

- Lá cót/chiếu/thuyền: sản phẩm thủ công từ tre, cói

- Lá tôn/đồng/vàng: kim loại được dát mỏng tinh xảo

⇒ Điểm tương đồng: cấu trúc phẳng, diện tích bề mặt lớn so với độ dày

Câu 2 (trang 74 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Nghệ thuật hoán dụ từ bộ phận chỉ toàn thể:

- 'Tay súng cừ khôi' - bậc thầy vũ khí

- 'Giữ chân hậu vệ' - vị trí phòng ngự

- 'Năm miệng ăn' - biểu tượng nhân khẩu

- 'Gương mặt mới' - tài năng trẻ triển vọng

- 'Năm cái đầu' - nhóm người bí ẩn

⇒ Phép tu từ làm ngôn ngữ sinh động, giàu hình tượng

Câu 3 (trang 75 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Ẩn dụ vị giác trong diễn đạt:

- Âm thanh: 'giọng ngọt ngào', 'lời chua xót', 'câu chuyện nhạt phèo'

- Cảm xúc: 'tình ngọt như mía lùi', 'nỗi niềm đắng cay', 'lời an ủi bùi tai'

⇒ Ngôn ngữ đa giác quan tạo chiều sâu biểu cảm

Câu 4 (trang 75 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Sắc thái tu từ đặc biệt:

- 'Cậy': tin tưởng tuyệt đối vào sự chu toàn

- 'Chịu': chấp nhận trong thế bất khả kháng

⇒ Lựa chọn từ ngữ thể hiện tâm tư nhân vật

Câu 5 (trang 75 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

a. 'Canh cánh': từ láy đặc tả nỗi niềm thường trực

b. 'Liên can': sự ràng buộc có hệ quả

c. 'Bạn': từ chuẩn mực trong quan hệ quốc tế

Câu 1 (trang 74 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

a. Trong thi phẩm "Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo" (Nguyễn Khuyến - Thu điểu), từ 'lá' hiện lên với nghĩa nguyên bản: bộ phận thực vật mang hình dáng mỏng manh, màu sắc đặc trưng và cấu trúc gân lá - nghĩa gốc đã tồn tại từ thuở khai sinh ngôn ngữ.

b. Hành trình chuyển nghĩa kỳ thú của từ 'lá':

- Lá gan/phổi: mô phỏng hình thái cơ quan nội tạng

- Lá thư/đơn: vật liệu giấy chứa đựng thông điệp

- Lá cờ/buồm: chất liệu vải phất phới trong gió

- Lá cót/chiếu: sản phẩm thủ công từ tre, cói

- Lá tôn/vàng: kim loại được dát mỏng tinh xảo

⇒ Điểm tương đồng: cấu trúc phẳng, diện tích bề mặt lớn so với độ dày, tạo nên mạng lưới ngữ nghĩa đa chiều.

Câu 2 (trang 74 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Nghệ thuật hoán dụ tinh tế:

- 'Chân trong hội đồng': vị trí quyền lực

- 'Năm miệng ăn': gánh nặng kinh tế gia đình

- 'Gương mặt thanh niên tiêu biểu': nhân tài trẻ

- 'Tay đập xuất sắc': kỹ năng điêu luyện

⇒ Biến bộ phận thành biểu tượng cho toàn thể, nâng tầm biểu đạt ngôn ngữ.

Câu 3 (trang 75 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Ẩn dụ vị giác đa sắc màu:

- Âm thanh: 'giọng ngọt như mía lùi', 'lời chua xót như giấm chua'

- Cảm xúc: 'tình ngọt ngào', 'nỗi niềm đắng cay', 'lời an ủi bùi tai'

⇒ Ngôn ngữ đa giác quan phá vỡ giới hạn biểu đạt thông thường.

Câu 4 (trang 75 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Tuyệt tác lựa chọn từ ngữ:

- 'Cậy': đặt trọn niềm tin vào sự chu toàn

- 'Chịu': chấp nhận trong thế bất khả kháng

⇒ Thể hiện tầng sâu tâm lý nhân vật qua từng con chữ.

Câu 5 (trang 74 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

a. 'Canh cánh': từ láy đặc tả nỗi niềm thường trực khắc khoải

b. 'Liên can': sự ràng buộc có hệ quả tất yếu

c. 'Bạn': từ chuẩn mực trong giao thiệp quốc tế, cân bằng giữa trang trọng và thân thiện.

Câu 1 (Trang 74 sgk Ngữ văn 11 tập 1)

a. Nghĩa nguyên thủy của 'lá': bộ phận thực vật với đặc điểm hình dáng mỏng, màu xanh đặc trưng và hệ thống gân lá độc đáo

b. Hành trình chuyển nghĩa đa sắc màu:

- Lá gan/phổi: mô phỏng hình thái cơ quan nội tạng

- Lá thư/phiếu: vật liệu giấy chứa đựng thông điệp

- Lá cờ/buồm: chất liệu vải phấp phới

- Lá cót/chiếu: sản phẩm thủ công từ tre, cói

- Lá tôn/vàng: kim loại dát mỏng tinh xảo

⇒ Điểm tương đồng: cấu trúc mỏng dẹt với diện tích bề mặt lớn, tạo nên mạng lưới ngữ nghĩa phong phú

Câu 2 (trang 74 sgk Ngữ văn 11 tập 1)

Nghệ thuật hoán dụ tinh tế:

- 'Kẻ đầu hai thứ tóc': người lớn tuổi đầy kinh nghiệm

- 'Chân sút cừ': tài năng bóng đá xuất chúng

- 'Bàn tay ta': sức lao động sáng tạo

- 'Miệng giếng': không gian sâu thẳm đáng sợ

- 'Trái tim hồng': trung tâm tràn đầy sức sống

Câu 3 (trang 75 sgk Ngữ văn 11 tập 1)

Ẩn dụ vị giác đầy biểu cảm:

- 'Ngọt lọt tới xương': lời nói tinh tế thấm sâu

- 'Lời chua chát': ngôn từ đầy xót xa

- 'Bùi tai': âm thanh dễ chịu

- 'Cay đắng': bài học nhớ đời

Câu 4 (Trang 75 sgk Ngữ văn 11 tập 1)

Tuyệt tác lựa chọn ngôn từ:

- 'Cậy': đặt trọn niềm tin vào sự giúp đỡ tận tâm

- 'Chịu': chấp nhận trong thế bất khả kháng

⇒ Thể hiện tầng sâu tâm lý nhân vật qua từng con chữ

Câu 5 (trang 75 sgk Ngữ văn 11 tập 1)

a. 'Canh cánh': từ láy đặc tả nỗi niềm thường trực khắc khoải

b. 'Liên can': sự ràng buộc có hệ quả tất yếu

c. 'Bạn': từ chuẩn mực trong giao thiệp quốc tế, cân bằng giữa trang trọng và thân thiện

Câu 1 (trang 74 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

a. Từ "lá" mang nghĩa gốc chỉ bộ phận thực vật, mỏng dẹt, thực hiện quang hợp.

b.

- Các từ lá gan, lá phổi: nghĩa chuyển chỉ cơ quan nội tạng có hình dáng tương đồng.

- Lá thư, lá đơn: chỉ vật phẩm giấy tờ mỏng mang thông tin.

- Lá cờ, lá buồm: vật liệu dệt mỏng gắn trên trục.

- Lá cót, lá chiếu: sản phẩm thủ công từ tre nứa.

- Lá đồng, lá vàng: kim loại được cán mỏng.

Câu 2 (trang 74 SGK):

+ Đầu: Ẩn dụ chỉ tư duy (cái đầu tính toán).

+ Óc: Hoán dụ chỉ trí tuệ (bộ óc thiên tài).

+ Chân: Nghĩa chuyển chỉ vị trí (chân trong công ty).

+ Miệng: Ẩn dụ chỉ lời nói (miệng lưỡi vô duyên).

Câu 3 (trang 75):

+ Chua: Vị giác → cảm xúc (lời chua chát).

+ Cay đắng: Trải nghiệm cuộc đời.

+ Mặn: Phẩm chất con người (tính cách mặn mà).

Câu 4 (trang 75):

+ Cậy ≠ nhờ: Sắc thái thiết tha hơn.

+ Chịu ≠ nhận: Mang tính cam kết mạnh.

→ Lựa chọn từ ngữ thể hiện tâm tư nhân vật.

Câu 5 (trang 75):

a. Nhật ký trong tù: Tấc lòng lo cho nước.

b. Vô can: Không dính líu.

c. Ngoại giao: Tinh thần hữu nghị quốc tế.

Câu 1 (trang 74 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):

a. Trong câu thơ 'Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo' (Nguyễn Khuyến), từ lá mang nghĩa gốc - bộ phận cây xanh mỏng manh đung đưa trong gió.

b. Nghệ thuật chuyển nghĩa tinh tế của tiếng Việt:

- Lá phổi, lá gan: Những cơ quan hình lá trong cơ thể

- Lá thư, lá đơn: Vật phẩm giấy mỏng mang thông điệp

- Lá cờ, lá buồm: Vải dệt bay phấp phới

- Lá cót, lá chiếu: Sản phẩm thủ công từ thiên nhiên

- Lá đồng, lá vàng: Kim loại được cán mỏng

→ Tất cả đều giữ nét nghĩa chung: hình dáng mỏng dẹt tựa lá cây, thể hiện sự phong phú trong tư duy ngôn ngữ dân tộc.

Câu 2 (trang 74 sgk):

- 'Gương mặt tiêu biểu': Ẩn dụ chỉ nhân vật nổi bật

- 'Bốn miệng ăn': Hoán dụ chỉ bốn con người

- 'Chân trụ đội bóng': Nghĩa chuyển chỉ trụ cột

Câu 3 (trang 75 sgk):

- 'Cay đắng cuộc đời': Vị giác → trải nghiệm đau thương

- 'Giọng ngọt như mía': Âm thanh dịu dàng

- 'Lời chua chát': Ngôn từ gai góc

Câu 4 (trang 75 sgk):

- Cậy ≠ nhờ: Mang sắc thái tin tưởng tuyệt đối

- Chịu ≠ nhận: Thể hiện sự cam kết sâu sắc

→ Ngòi bút Nguyễn Du tinh tế trong lựa chọn ngôn từ

Câu 5 (trang 75 sgk):

a. 'Canh cánh': Từ láy gợi nỗi nhớ triền miên

b. 'Liên can': Cách nói trang trọng về sự vô tội

c. 'Làm bạn': Ngôn từ chuẩn mực trong ngoại giao