Top 6 Bài soạn đặc sắc về tác phẩm Đoạn Tiểu Thanh Ký (Nguyễn Du) - Ngữ văn 10
Nội dung bài viết
1. Bài soạn tham khảo số 4
Câu 1 (trang 83 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
- Số phận đầy bi kịch của Tiểu Thanh: sắc đẹp và tài năng, nhưng cuộc đời lại chìm trong nỗi đau không lối thoát.
- Qua bi kịch này, nhà thơ suy ngẫm về những đau khổ mà những người tài hoa, văn nhân phải chịu đựng trong cuộc đời.
Câu 2 (trang 83 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
- Nỗi hờn kéo dài từ quá khứ đến hiện tại:
+ Nỗi xót xa của những người xưa (như Tiểu Thanh) và những người nay.
+ Là những phụ nữ “hồng nhan bạc mệnh” sống trong thời đại Nguyễn Du, cùng với những người tài hoa như ông.
- Nhà thơ chỉ ra rằng định mệnh luôn nghiệt ngã với những con người tài sắc.
+ Nỗi hận ấy vẫn kéo dài hàng thế kỷ, không có lời giải đáp nào từ “ông trời”.
+ Phản ánh sự bất lực của Nguyễn Du trước sự bất công của cuộc đời.
Câu 3 (trang 83 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
- Nguyễn Du dành sự quan tâm đặc biệt đối với những người phụ nữ tài sắc nhưng lại gặp phải số phận nghiệt ngã.
- Ông thể hiện sự đồng cảm sâu sắc và sử dụng thân thế của họ để nói về cuộc đời của chính mình, một nhà nho.
- Nguyễn Du trân trọng giá trị tinh thần của người nghệ sĩ, thể hiện tư tưởng nhân văn tiến bộ trong tác phẩm của mình.
Câu 4 (trang 83 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
- Hai câu đầu miêu tả cảnh vật để mở ra câu chuyện.
+ Cảnh hoa phế ở Tây Hồ khiến người đọc liên tưởng đến cuộc đời đầy biến cố.
+ Tạo nền tảng cho cảm xúc của nhà thơ về số phận.
- Hai câu thực miêu tả những suy ngẫm về số phận nàng Tiểu Thanh qua hai hình ảnh ẩn dụ: vẻ đẹp (son phấn) và tài năng (văn chương).
- Hai câu luận khái quát vấn đề, liên hệ số phận Tiểu Thanh với các văn nhân tài tử, trong đó có Nguyễn Du.
- Hai câu kết thể hiện niềm mong mỏi của nhà thơ về sự đồng cảm của những thế hệ sau.
LUYỆN TẬP
- Bốn câu thơ trên là lời thương tiếc của Kiều dành cho Đạm Tiên khi viếng mộ của cô.
+ Cũng là lời của Nguyễn Du, bày tỏ niềm cảm thương sâu sắc với những số phận tài hoa bạc mệnh.
- Điểm chung:
+ Đều là sự xót thương, đồng cảm với những kiếp người nhỏ bé, mong manh.
+ Những phụ nữ đẹp nhưng lại gặp phải số phận éo le.
⇒ Nguyễn Du luôn chú trọng đề tài về những con người tài hoa nhưng bạc mệnh trong các tác phẩm của mình.
2. Bài soạn tham khảo số 5
Trả lời câu 1 trang 133 SGK Ngữ văn 10, tập 1
Nguyễn Du thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với số phận nàng Tiểu Thanh vì:
- Ông xót thương cho những phụ nữ tài sắc mà lại gặp phải số phận bất hạnh.
- Qua bi kịch của Tiểu Thanh, nhà thơ suy tư về số phận nghiệt ngã của những người có tài năng văn chương, nghệ thuật.
- Ông cũng tự hỏi liệu có ai hiểu và đồng cảm với mình như sự cảm nhận của ông đối với Tiểu Thanh.
Trả lời câu 2 trang 133 SGK Ngữ văn 10, tập 1
- Câu thơ Nỗi hờn kim cổ trời khôn hỏi muốn nói rằng nỗi hận từ xưa đến nay khó có thể hỏi trời được.
+ Nỗi hận này là sự xót xa vì sao những người tài sắc như Tiểu Thanh lại không được trân trọng, mà ngược lại, họ phải chịu đau khổ, bất hạnh.
=> Đó là mối hận chung của những thế hệ xưa và nay.
- Tác giả cho rằng nỗi hận này không thể hỏi trời vì không có lời giải đáp, trời vẫn vô tình, và xã hội vẫn tàn nhẫn đối với những tài năng văn chương nghệ thuật.
Trả lời câu 3 trang 133 SGK Ngữ văn 10, tập 1
- Sự thương xót và đồng cảm của Nguyễn Du với những người phụ nữ tài sắc nhưng lại gặp phải số phận bất hạnh thể hiện tấm lòng nhân đạo sâu sắc của ông.
- Ông không chỉ quan tâm đến những người nghèo khổ mà còn thể hiện sự cảm thương cho những người tạo ra những giá trị tinh thần, những nghệ sĩ tài hoa.
Trả lời câu 4 trang 133 SGK Ngữ văn 10, tập 1
- Chủ đề của bài thơ tập trung vào số phận bất hạnh của người nghệ sĩ tạo ra giá trị tinh thần. Các đoạn thơ có mối liên hệ với chủ đề như sau:
+ Hai câu đề: Miêu tả cảnh vật hoang phế nơi Tiểu Thanh sống cuộc đời buồn tủi, từ đó gợi lên cảm xúc về những di cảo còn sót lại của nàng.
+ Hai câu thực: Bày tỏ suy nghĩ của nhà thơ về số phận bi thương của Tiểu Thanh.
+ Hai câu luận: Liên hệ đến bản thân nhà thơ, nâng cao vấn đề và khái quát mối hận chung của những người tài sắc bạc mệnh.
+ Hai câu kết: Tiếng khóc thương xót cho những nghệ sĩ tài năng nhưng bất hạnh.
Luyện tập
Video hướng dẫn giải
Câu hỏi (trang 134 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
- Đoạn trích trong truyện Kiều của Nguyễn Du là lời khóc thương của nhân vật Thúy Kiều dành cho Đạm Tiên khi đi viếng mộ cô.
- Những sáng tác của Nguyễn Du luôn tái hiện hình ảnh những người tài hoa bạc mệnh, thể hiện niềm thương cảm sâu sắc cho những kiếp người mong manh và nhỏ bé.
3. Bài soạn tham khảo số 6
Câu 1 (trang 133 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Nguyễn Du là một nhà nhân đạo sâu sắc, trái tim ông hiểu thấu nỗi đau của những người phụ nữ tài sắc mà bất hạnh. Từ Đạm Tiên, Kiều, ca nữ đất Long Thành đến Tiểu Thanh, ông đều khóc thương cho những số phận tài hoa bạc mệnh. Cũng như Tiểu Thanh, Nguyễn Du và nàng đều là những ‘khách văn chương’, đều phải chịu đựng một cuộc đời đầy chông gai và bi kịch. Đọc các tác phẩm của ông, người ta luôn cảm nhận được sự day dứt và u uẩn, điều này thể hiện một cách rõ ràng trong sự đồng cảm của ông đối với Tiểu Thanh và những con người cùng số phận.
Câu 3 (trang 133 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Nguyễn Du thể hiện sự thương cảm sâu sắc đối với số phận của Tiểu Thanh. Niềm thương cảm đó không chỉ là sự xót thương cho một con người bất hạnh mà còn là lòng trân trọng đối với một nghệ sĩ. Ông cảm thấy đau đớn khi thấy văn chương bị bỏ đi một cách tàn nhẫn, và đó là một phần trong giá trị nhân văn của ông. Nguyễn Du coi trọng những giá trị tinh thần mà nghệ sĩ, đặc biệt là nữ nghệ sĩ, mang lại, và chính điều này đã thể hiện sự tiến bộ trong tư tưởng nhân đạo của ông.
Câu 4 (trang 133 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
- Hai câu đề: Miêu tả cảnh vật và sự kiện gợi mở cảm xúc cho tác giả. Cảnh Tây Hồ, nơi chứng kiến một cuộc đời buồn tủi của Tiểu Thanh, giờ đây trở thành một không gian hoang phế, gợi lên những cảm xúc sâu lắng khi nhà thơ đọc tập ký về cuộc đời nàng.
- Hai câu thực: Khơi dậy suy nghĩ của nhà thơ từ cảnh vật và sự vật xung quanh. Khi đọc về cuộc đời Tiểu Thanh, Nguyễn Du cảm thấy đồng cảm và thương xót cho số phận của nàng.
- Hai câu luận: Khái quát vấn đề ở một tầm cao hơn. Số phận của Tiểu Thanh khiến Nguyễn Du suy ngẫm về chính mình, về những con người tài hoa và sự bất công của cuộc đời.
- Hai câu kết: Nguyễn Du kết thúc bằng một câu hỏi lớn, mong muốn tìm thấy sự đồng cảm từ thế hệ mai sau đối với những nỗi đau, những số phận đầy bi kịch mà ông đã cảm nhận.
Bố cục
- Phần 1 (hai câu đầu): Nguyễn Du đọc phần di cảo của Tiểu Thanh để lại
- Phần 2 (câu 3, 4): Nỗi đau của Tiểu Thanh, một người phụ nữ tài sắc mà bất hạnh
- Phần 3 (câu 5, 6): Nguyễn Du thể hiện niềm thương cảm sâu sắc dành cho nàng Tiểu Thanh
- Phần 4 (hai câu cuối): Thương xót cho số phận của Tiểu Thanh, Nguyễn Du cũng bày tỏ niềm cảm thương cho chính mình
Câu 1 (trang 133 SGK Ngữ văn 10 Tập 1)
Tiểu Thanh vừa sở hữu tài năng văn chương, vừa có sắc đẹp, nhưng cuộc đời của nàng đầy bi kịch:
+ Nàng làm vợ lẽ, bị chà đạp, những tác phẩm của nàng bị đốt cháy dở dang
+ Nguyễn Du cảm thương cho sự đau đớn và bất hạnh của nàng
- Từ bi kịch của Tiểu Thanh, Nguyễn Du suy nghĩ về số phận đen đúa của những người tài hoa, nhất là những người có tài văn chương
Câu 3 (Trang 133 SGK Ngữ văn 10 Tập 1)
Nguyễn Du cảm thấy xót xa cho số phận của Tiểu Thanh, một nữ nghệ sĩ tài năng nhưng lại gặp phải nhiều bi kịch trong cuộc đời.
- Nguyễn Du bày tỏ sự đồng cảm, thương xót đối với người nghệ sĩ như Tiểu Thanh
+ Tiểu Thanh là một phụ nữ tài sắc, nhưng cuộc sống của nàng lại đầy bất hạnh
+ Nguyễn Du đau đớn khi chứng kiến văn chương bị bỏ đi, bị đốt cháy dở dang
- Nguyễn Du trân trọng những giá trị tinh thần của nghệ sĩ, và chính điều này đã thể hiện giá trị nhân đạo của ông
→ Nguyễn Du là một nhà nhân đạo chân chính, ông cảm thông sâu sắc với những số phận tài hoa bạc mệnh, thể hiện sự tiến bộ trong tư tưởng của ông.
Câu 4 (Trang 133 SGK Ngữ văn 10 Tập 1)
Bài thơ được chia thành bốn phần: đề, thực, luận và kết
- Hai câu đề: Tả cảnh vật để gợi mở cảm xúc. Cảnh Tây Hồ, nơi chứng kiến cuộc đời buồn tủi của Tiểu Thanh, từ một vườn hoa xinh đẹp giờ chỉ còn là một nơi hoang tàn, khiến nhà thơ xúc động khi đọc lại tập ký về cuộc đời nàng.
- Hai câu thực: Bày tỏ suy nghĩ của Nguyễn Du về số phận bất hạnh của Tiểu Thanh qua hình ảnh son phấn và văn chương
- Hai câu luận: Liên hệ với thân phận của chính mình và những bậc văn nhân khác, nhà thơ khái quát mối hận chung về những người tài hoa bạc mệnh
- Hai câu kết: Nguyễn Du bày tỏ mong muốn sự đồng cảm từ người đời sau đối với những số phận giống như Tiểu Thanh
→ Các phần của bài thơ đều thể hiện sự thương cảm và cảm thông của tác giả, từ đó nâng cao ý nghĩa về thân phận nghệ sĩ trong cuộc đời.
I. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 133 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):
Nguyễn Du đồng cảm với số phận nàng Tiểu Thanh vì:
- Vì sự cảm thông sâu sắc với số phận những người phụ nữ tài sắc mà phải chịu đựng bất hạnh trong cuộc đời.
- Từ bi kịch của Tiểu Thanh, Nguyễn Du suy tư về định mệnh đầy nghiệt ngã dành cho những con người tài năng văn chương và nghệ thuật.
- Và một lý do nữa là lòng nhà thơ cảm thấy có sự đồng cảm sâu sắc từ trong trái tim mình đối với Tiểu Thanh, như thể có ai đó cũng hiểu được nỗi niềm của ông.
Câu 3 (trang 133 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):
Nguyễn Du mang trong mình tấm lòng nhân đạo lớn lao khi thương cảm cho số phận bất hạnh của những người phụ nữ có tài văn chương trong xã hội phong kiến:
- Ông xót xa vì những giá trị tinh thần của họ bị chà đạp.
- Nguyễn Du yêu thương và trân trọng tài năng, vẻ đẹp của những người nghệ sĩ, đặc biệt là nữ nghệ sĩ tài sắc nhưng lại chịu sự thờ ơ, bạc đãi của xã hội.
Câu 4 (trang 133 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):
Bài thơ của Nguyễn Du được chia thành bốn phần, mỗi phần mang một ý nghĩa sâu sắc:
- Hai câu đề: Tả cảnh vật để bắt đầu câu chuyện. Quang cảnh hoang tàn ở Tây Hồ gợi cho người đọc sự thay đổi của cuộc đời, từ đó nảy sinh cảm xúc của nhà thơ.
- Hai câu thực: Suy tư của Nguyễn Du về số phận bất hạnh của Tiểu Thanh thông qua hai hình ảnh ẩn dụ: son phấn (vẻ đẹp) và văn chương (tài năng).
- Hai câu luận: Khái quát lại, nhà thơ liên hệ thân phận của Tiểu Thanh với thân phận của những bậc văn nhân tài tử, trong đó có chính ông.
- Hai câu kết: Tiếng lòng của Nguyễn Du mong muốn tìm được sự đồng cảm của người đời sau với những nỗi niềm, số phận tương tự.
II. Luyện tập
- Đoạn trích trong Truyện Kiều của Nguyễn Du là lời của Thúy Kiều khóc thương Đạm Tiên khi viếng mộ nàng. Đây cũng có thể là lời của Nguyễn Du, thể hiện nỗi lòng thương cảm của tác giả dành cho những người tài hoa bạc mệnh.
- Trong các sáng tác của Nguyễn Du, hình ảnh những con người tài hoa bạc mệnh thường xuyên xuất hiện, thể hiện sự xót xa của tác giả đối với những kiếp người mong manh, nhỏ bé.
Điểm tương đồng giữa những số phận này là:
- Cùng là sự xót xa, niềm thương cảm dành cho những kiếp người mong manh, dễ vỡ.
- Tất cả họ đều là những người phụ nữ đẹp nhưng mệnh yểu, cuộc đời đầy bi kịch.
Có thể bạn quan tâm
Bí quyết Duy trì Cuộc Trò chuyện
Cách Ngăn ngừa và Điều trị Chứng Chóng mặt
Hướng Dẫn Gọi Điện Thoại Đến Nhật Bản
Tuyển chọn 10 bài văn cảm nhận xuất sắc nhất về truyện cổ tích "Em bé thông minh"
6 truyện cổ tích đặc sắc nhất về những người anh hùng dân gian
