Top 6 Bài soạn mẫu "Thực hành đọc: Con khướu sổ lồng trang 70" (Ngữ văn 10 - SGK Kết nối tri thức) xuất sắc nhất

Câu 1: Phân tích điểm nhìn nghệ thuật của người kể chuyện ngôi thứ nhất.

- Tác phẩm sử dụng ngôi kể thứ nhất qua lời kể của nhân vật người cha.

- Với vị thế người trong cuộc, người kể chuyện có khả năng bao quát toàn bộ diễn biến tâm lý nhân vật và tái hiện sự việc cách chân thực. Người kể mang tư duy trưởng thành, sâu sắc trong cách lí giải câu chuyện.

Câu 2: Cảm nhận diễn biến tâm lý nhân vật xoay quanh sự kiện chim khướu sổ lồng.

- Lần thất thoát đầu tiên: Cậu út hoảng loạn, người cha bàng hoàng, cả gia đình cảm thấy trống trải.

- Khi chim trở về: Không khí gia đình rộn rã: "Mọi người reo vui, ngước mắt dõi theo..."; "Cả nhà quây quần thưởng thức tiếng hót, quên cả bữa tối". Riêng người cha có suy tư riêng (Tự do thường gắn với đôi cánh... Chiếc lồng đã cầm tù nó quá lâu...)

- Lần sổ lồng thứ hai: Các thành viên bình thản hơn, tin tưởng chim sẽ trở lại.

- Khi chim bay đi cùng bạn trời: Người con vẫn hi vọng, trong khi người cha đã thấu hiểu và buông xuôi.

* Chân dung nhà văn Nguyễn Quang Sáng:

- Sinh năm 1932 tại Chợ Mới, An Giang

- Bắt đầu sáng tác từ 1954

- Tham gia kháng chiến và tiếp tục sáng tác trong thời kỳ chống Mỹ

- Từng giữ chức Tổng thư ký Hội Nhà văn TP.HCM

- Đa tài ở nhiều thể loại: truyện ngắn, tiểu thuyết, kịch bản...

- Được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2000

- Tác phẩm tiêu biểu: Con chim vàng, Chiếc lược ngà, Mùa gió chướng, Dòng sông thơ ấu...

Bài tập 9. Khám phá tác phẩm Con khướu sổ lồng (SGK Ngữ văn 10, tập 2, tr.70-72) qua hệ thống câu hỏi phân tích:

1. Vẽ sơ đồ diễn biến câu chuyện bằng hệ thống mũi tên thể hiện trình tự sự việc
2. Phân tích những đặc quyền con khướu được hưởng và mối liên hệ với việc nó bay đi rồi trở về
3. Những cách lí giải khác nhau về nguyên nhân chim trở về, đâu là cách hiểu đề cao yếu tố tinh thần làm nổi bật chủ đề?
4. Cách nhân vật "tôi" lí giải việc chim khướu quay lại rồi mãi mãi ra đi
5. So sánh tiếng hót trong lồng và ngoài trời, từ đó rút ra thông điệp nghệ thuật
6. Ý nghĩa những suy tư riêng của nhân vật "tôi" trong việc thể hiện tư tưởng tác phẩm
7. Giải mã ý nghĩa nhan đề truyện ngắn

Hướng dẫn phân tích:

1. Sử dụng sơ đồ hoá để tóm lược mạch truyện (kèm hình minh hoạ)
2. Chim khướu được chăm sóc đặc biệt: lồng đẹp, đồ sứ quý, cảnh quan xung quanh sang trọng. Chính điều kiện sống lý tưởng này khiến nó nhớ về sau khi thoát đi.
3. Có hai cách lí giải: do thói quen vật chất (nước đường) và nhu cầu tinh thần (cô đơn trước không gian rộng). Cách hiểu thứ hai mới thực sự làm sáng tỏ chủ đề tác phẩm.
4. Nhân vật "tôi" nhận định: "Chim khướu nghe theo tiếng gọi bầy đàn, thoát khỏi sự giam cầm để trở về với tự do đích thực giữa trời cao."
5. Tiếng hót trong lồng: "vui mà phảng phất nỗi niềm". Tiếng hót tự do: "rộn rã như khúc tình ca của đôi uyên ương sau bao ngày xa cách, làm rung động cả không gian". Sự khác biệt này khẳng định chỉ nơi tự do, vẻ đẹp thực sự mới được bộc lộ trọn vẹn.
6. Nhân vật "tôi" vừa là người trong cuộc vừa là triết gia quan sát. Dù yêu quý chim nhưng lại đồng cảm với hành động sổ lồng của nó, qua đó gửi gắm thông điệp: Tự do là điều kiện tiên quyết để sống thật với chính mình, vượt qua mọi giới hạn để tỏa sáng.
7. Nhan đề vừa tả thực sự kiện chim thoát lồng, vừa là ẩn dụ sâu sắc về khát vọng tự do - không chỉ của loài chim mà còn là nhu cầu bản chất của con người.

* Tinh hoa nội dung Con khướu sổ lồng

- Tác phẩm kể về hành trình đầy ý nghĩa của chú chim khướu khi hai lần thoát khỏi lồng son. Lần đầu, chú chim đơn độc trở về, nhưng lần thứ hai, khi gặp được tri kỷ trên bầu trời tự do, chú đã bay xa mãi trong hạnh phúc đôi lứa.

* Những điểm vàng khi thưởng thức tác phẩm

Nghệ thuật kể chuyện ngôi thứ nhất đa chiều

- Câu chuyện được dẫn dắt bởi người cha - nhân vật chứng kiến toàn bộ sự kiện.

- Người kể không chỉ tái hiện sự việc mà còn thấu hiểu sâu sắc từng biến cố, mang đến góc nhìn chín chắn của người từng trải.

Hành trình cảm xúc nhân vật

- Lần thất thoát đầu tiên: Nỗi hoang mang, trống trải của hai cha con ("chiếc lồng trống không, lòng tôi cũng trống rỗng")

- Khi chim trở về: Niềm vui bất ngờ ("Cả gia đình reo vang"), nhưng người cha lại trầm tư về sự giam cầm vô tình

- Lần ra đi cuối cùng: Sự chấp nhận đầy minh triết của người cha, trong khi người con vẫn nặng lòng mong đợi

Nhà văn Nguyễn Quang Sáng - Người kể chuyện Nam Bộ

• Hành trình cuộc đời

- Sinh năm 1932 tại Chợ Mới, An Giang, nhà văn sớm tham gia cách mạng từ năm 14 tuổi

- Trải qua nhiều cương vị: liên lạc viên, cán bộ tôn giáo, biên tập viên, nhà văn chiến trường

- Gắn bó máu thịt với hai miền Nam Bắc, là cầu nối văn hóa đặc biệt

- Giữ nhiều trọng trách tại Hội Nhà văn Việt Nam và TP.HCM

• Sáng tác đậm chất Nam Bộ

- Đề tài chủ đạo: con người và mảnh đất phương Nam trong chiến tranh và hòa bình

- Đa dạng thể loại: truyện ngắn, tiểu thuyết, kịch bản phim

- Được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh năm 2000

- Các tác phẩm tiêu biểu: Chiếc lược ngà, Đất lửa, Con chim vàng

Tác phẩm Con khướu sổ lồng

I. Khám phá tác phẩm

- Xuất xứ: Trích từ tập truyện Con mèo của Foujita

- Nghệ thuật kể chuyện: Ngôi thứ nhất chân thực, kết hợp tự sự và miêu tả

- Cốt truyện: Hành trình tự do của chú chim khướu qua hai lần thoát ly, với kết thúc đầy triết lý về tình yêu và tự do

- Bố cục 3 phần rõ rệt: Giới thiệu - Trở về - Bay xa

II. Tầng sâu ý nghĩa

• Biểu tượng con chim khướu: Khát vọng tự do bản năng không thể khuất phục
• Nghệ thuật xây dựng tâm lý: Diễn biến nội tâm tinh tế qua từng nhân vật
• Thông điệp nhân văn: Sự buông bỏ đúng lúc là yêu thương đích thực
• Ngôn ngữ giản dị mà sâu lắng, đậm chất Nam Bộ

* Góc nhìn đa chiều khi tiếp cận

• Phân tích người kể chuyện ngôi thứ nhất - vừa là nhân chứng vừa là người chiêm nghiệm
• Cảm nhận sự vận động tâm lý: từ hoang mang đến chấp nhận, từ níu kéo đến buông tha
• Khám phá triết lý nhân sinh ẩn sau câu chuyện tưởng chừng đơn giản

* Tinh túy nội dung:

Hành trình tự do của chú chim khướu - từ chiếc lồng ấm cúng đến bầu trời bao la, rồi trở về trong nỗi nhớ, để rồi cuối cùng tìm thấy ý nghĩa thực sự của tự do khi gặp được tri kỷ. Một câu chuyện tưởng đơn giản mà chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc.

Cốt truyện cô đọng

Tác phẩm kể về chú chim khướu hai lần vượt thoát: lần đầu trở về với chiếc lồng quen thuộc, lần sau tìm thấy tình yêu đích thực nơi bầu trời tự do.

Kết cấu tác phẩm

- Phần mở: Giới thiệu chú chim khướu đặc biệt

- Phần phát triển: Cuộc trốn chạy đầu tiên và sự trở về bất ngờ

- Phần kết: Chuyến bay định mệnh cùng tình yêu đích thực

* Góc nhìn đa chiều khi phân tích:

1. Nghệ thuật kể chuyện ngôi thứ nhất:

- Người kể chuyện vừa là nhân chứng vừa là người chiêm nghiệm

2. Triết lý nhân sinh ẩn tàng:

- Sự an toàn đôi khi là chiếc lồng vô hình

- Tình yêu thực sự mang lại đôi cánh tự do

- Hành trình trưởng thành là quá trình học cách buông bỏ

Tầng sâu ý nghĩa

Tác phẩm không đơn thuần kể về chú chim khướu mà còn là ẩn dụ sâu sắc về khát vọng tự do và sự trưởng thành trong tình yêu thương.

Phân tích nghệ thuật kể chuyện

- Người kể chuyện ngôi thứ nhất - người cha - mang đến góc nhìn đa chiều: vừa là người trong cuộc vừa là người quan sát

- Sự kết hợp hài hòa giữa miêu tả khách quan và chiều sâu nội tâm

- Cách dẫn dắt tâm lý nhân vật tinh tế qua từng giai đoạn

Diễn biến tâm lý nhân vật

- Lần vượt thoát đầu: Nỗi hoang mang của người con và sự trống trải của người cha

- Khi trở về: Niềm vui chung đan xen với nỗi trăn trở riêng

- Lần ra đi cuối: Sự chấp nhận mang tính triết lý về quy luật tự nhiên

- Hành trình từ nắm giữ đến buông xả như một bài học về yêu thương đích thực