Top 6 bài soạn Thực hành Tiếng Việt bài 3 (Ngữ văn 6 - SGK Chân trời sáng tạo) xuất sắc nhất

Câu 1 trang 67 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

Đọc đoạn ca dao sau:

Phồn hoa thứ nhất Long Thành
Phố giăng mắc cửi, đường quanh bàn cờ.
Người về nhớ cảnh ngẩn ngơ,
Bút hoa xin chép bài thơ lưu truyền.

Xem đáp án

a)

- "Phồn hoa" miêu tả vẻ tráng lệ, sầm uất, náo nhiệt của một đô thị, một vùng đất giàu sang, khác biệt với "phồn vinh" mang sắc thái thịnh vượng lâu dài hơn.

b)

- Câu thơ "Phố giăng mắc cửi, đường quanh bàn cờ" sử dụng phép ẩn dụ so sánh tinh tế, khắc họa hình ảnh phố phường Long Thành như mắc cửi và bàn cờ, gợi hình dung sự phức tạp, rối rắm nhưng đầy thú vị của đô thị.

c)

- Từ láy "ngẩn ngơ" khắc họa cảm xúc lâng lâng, bâng khuâng của người về trước cảnh sắc sầm uất, làm tăng chiều sâu tâm trạng.

d)

- "Bút hoa" thể hiện sự tự hào, tinh tế của nhà thơ, biểu tượng cho ngòi bút tài hoa và duyên dáng, không thể thay thế bằng cụm từ đơn giản như "bút đây".

Câu 2 trang 68 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

Đọc bài ca dao sau:

Ai ơi về miệt Tháp Mười
Cá tôm sẵn bắt, lúa trời sẵn ăn.

Xem đáp án

a)

- Từ "sẵn" diễn tả sự phong phú, dư dả của thiên nhiên, thể hiện cuộc sống đầy đủ, sung túc nơi vùng đất Tháp Mười.

b)

- Biện pháp điệp từ "sẵn" giúp nhấn mạnh sự dồi dào, trù phú mà thiên nhiên ban tặng, tạo nên nhịp điệu dễ nhớ, dễ thuộc.

Câu 3 trang 68 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

Điền từ phù hợp từ cột B vào các chỗ trống ở cột A:

- Để giải quyết vấn đề này, các em nên chủ động đề xuất những phương án.
- Bạn Nga con bạn Nam làm lớp trưởng.
- Bà ơi, mẹ cháu bảo đem sang biếu bà một ít cam ạ!
- Ngày chia tay mái trường Tiểu học, tôi đã tặng cho người bạn thân một món quà nhỏ làm kỉ niệm.
- Một bài văn hoàn chỉnh cần có ba phần: mở bài, thân bài và kết bài.
- Sau buổi học hôm nay, các em về nhà nhớ hoàn thành những bài tập còn lại nhé!
- Người thợ săn bị một con hổ tấn công.
- Chú mèo ấy là món quà đặc biệt mà bà ngoại mang từ quê lên cho tôi.
- Đôi mắt nó long lanh như hai hòn bi ve.
- Bóng trăng lung linh trên mặt nước.

Câu 4 trang 69 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

Đọc đoạn văn sau:

Bài ca dao chỉ với bốn câu ngắn gọn đã mở rộng không gian đồng quê và cảm xúc người dân, vừa thiết tha, vừa sâu lắng. Lời ca dân dã mộc mạc ấy, khi được ngân vang, trở nên ngọt ngào, tha thiết, làm người ta bâng khuâng xao xuyến mãi với những chữ giản dị: “Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng”…

Xem đáp án

- Các từ láy: ngắn ngủi, thiết tha, dân dã, mộc mạc, tha thiết, ngọt ngào, xao xuyến.
- Tác dụng: làm nổi bật cảm xúc, hình ảnh giản dị mộc mạc của bài ca dao, giúp người đọc dễ cảm nhận vẻ đẹp tinh tế của văn học dân gian.

Viết ngắn

Tìm kiếm 5-6 hình ảnh về quê hương Việt Nam từ Internet hoặc sách báo để tạo thành một tập ảnh giới thiệu quê hương, đất nước hoặc nơi bạn sinh sống. Viết đoạn văn 150-200 chữ giới thiệu tập ảnh, ghi rõ nguồn hình ảnh.

Tham khảo đoạn văn mẫu:

Đến với Cần Thơ - quê hương tôi, ai cũng say mê chợ nổi Cái Răng. Đây không chỉ là khu chợ truyền thống như bao nơi khác, mà là chợ nổi trên sông, nơi mỗi gian hàng là chiếc thuyền. Người mua ngồi trên thuyền hay ven bờ, lựa chọn hàng hóa đa dạng, phong phú. Các cô chú bán hàng như những nghệ nhân tài ba, khéo léo sắp xếp hàng hóa sao cho đẹp mắt và tiện lợi nhất. Chợ nổi Cái Răng không chỉ là nơi mua sắm mà còn là điểm tham quan, khám phá nét văn hóa đặc sắc của miền sông nước. Ai lần đầu đến đều không khỏi ngỡ ngàng và trầm trồ tự hào về nét đẹp này.

A. Soạn bài Thực hành Tiếng Việt ngắn gọn:

Câu 1 (trang 67 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Trả lời:

a.

- "Phồn hoa" thể hiện cảnh sống giàu sang, sầm uất, náo nhiệt.

- Không thể thay bằng "phồn vinh" vì từ này chỉ sự thịnh vượng lâu dài, trong khi câu thơ nhấn mạnh vẻ đẹp đô thị sầm uất, nhộn nhịp của kinh thành xưa, do đó "phồn hoa" là lựa chọn chính xác.

=> Tác dụng: giúp người đọc hình dung rõ nét sự đông đúc, tấp nập của phố phường.

d.

- "Bút hoa" tượng trưng cho tài năng, nét duyên dáng của nhà thơ.

- Không thể dùng "bút đây" thay thế vì sẽ làm giảm đi giá trị nghệ thuật của bài ca dao.

Câu 2 (trang 68 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Trả lời:

Câu 3 (trang 68 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Trả lời:

Câu 4 (trang 69 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Trả lời:

- Các từ láy xuất hiện: dân dã, mộc mạc, tha thiết, thiết tha, bâng khuâng, ngọt ngào, ngắn ngủi, xao xuyến.

- Những từ láy này góp phần làm nổi bật nét mộc mạc, chân chất của bài ca dao và giúp người đọc hình dung rõ hơn tâm trạng, cảm xúc của tác giả.

Viết ngắn:

Câu hỏi (trang 69 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Tìm từ 5 đến 6 hình ảnh về quê hương Việt Nam trên Internet hoặc sách báo để tạo thành một tập ảnh giới thiệu quê hương, đất nước hoặc nơi em sinh sống. Viết đoạn văn 150-200 chữ giới thiệu tập ảnh với người xem.

Trả lời:

- Các em có thể chọn hình ảnh như: hoa sen, Hồ Gươm, ruộng bậc thang Sa Pa, bãi biển Đà Nẵng, đồng Tháp Mười.

Dải đất hình chữ S của Việt Nam hội tụ nhiều danh lam thắng cảnh để ngân vang những câu ca yêu thương, gợi nhớ về nguồn cội và tuổi thơ êm đềm. Giữa thủ đô là Hồ Gươm với huyền thoại chống giặc Minh oai hùng. Phía núi cao, mây phủ những ruộng bậc thang mềm mại của Sa Pa, đồi chè bạt ngàn. Những cánh đồng lúa chín vàng rực rỡ như tấm thảm dệt giữa nền trời xanh, biểu tượng cho tinh thần lao động cần cù của người Việt. Miền Trung với bãi biển trong xanh của Đà Nẵng, miền Tây Nam Bộ trù phú với những đóa sen thơm ngát giữa đồng Tháp Mười. Từ núi rừng đến đồng bằng, từ biển cả đến đồng quê, thiên nhiên và con người Việt Nam đều toát lên vẻ đẹp khiến lòng người say mê.

Đọc đoạn ca dao sau:

Phồn hoa thứ nhất Long Thành
Phố giăng mắc cửi, đường quanh bàn cờ.
Người về nhớ cảnh ngẩn ngơ,
Bút hoa xin chép bài thơ lưu truyền.

Ý nghĩa từ “phồn hoa” và lý do không thể thay bằng “phồn vinh”:

• "Phồn hoa" biểu thị sự náo nhiệt, giàu có, tráng lệ của đô thị.
• Không thể thay bằng "phồn vinh" vì từ này mô tả sự thịnh vượng bền lâu, thường dùng với quốc gia, không phù hợp với hình ảnh phố phường.

Biện pháp tu từ trong câu “Phố giăng mắc cửi, đường quanh bàn cờ”:

• So sánh ẩn dụ: phố với mắc cửi, đường với bàn cờ.
• Tác dụng: tạo nên hình ảnh sinh động, gợi sự phức tạp, đông đúc của kinh thành Thăng Long.

Tác dụng từ láy "ngẩn ngơ":

• Diễn tả sự ngỡ ngàng, say mê của tác giả trước cảnh sắc.

Về sự lựa chọn từ “bút hoa”:

• Không thể thay bằng "bút đây" vì "bút hoa" mang hàm ý tài năng, duyên dáng của người viết, làm tăng giá trị nghệ thuật.

Đọc bài ca dao sau:

Ai ơi về miệt Tháp Mười
Cá tôm sẵn bắt, lúa trời sẵn ăn.

Ý nghĩa từ “sẵn”:

• Chỉ trạng thái đầy đủ, có thể sử dụng ngay, biểu thị sự sung túc của thiên nhiên Tháp Mười.

Biện pháp tu từ:

• Điệp từ “sẵn” nhằm nhấn mạnh sự phong phú, trù phú của vùng đất.

Bài tập điền từ:

1 - đề xuất
2 - đề cử
3 - biếu
4 - tặng
5 - hoàn chỉnh
6 - hoàn thành
7 - con
8 - chú
9 - long lanh
10 - lung linh

Phân tích đoạn văn:

Bài ca dao ngắn gọn mở rộng không gian đồng quê, khắc họa thế giới cảm xúc thiết tha, sâu lắng của người dân, qua đó tôn vinh vẻ mộc mạc, chân chất trong lời ăn tiếng nói. Từ láy như mộc mạc, tha thiết, ngọt ngào, bâng khuâng, xao xuyến góp phần làm tăng cảm xúc và vẻ đẹp cho đoạn văn.

Viết ngắn:

Việt Nam sở hữu nhiều danh lam thắng cảnh tuyệt đẹp: ruộng bậc thang Tây Bắc hùng vĩ, Hồ Gươm cổ kính với tháp Rùa và cầu Thê Húc ở thủ đô, bãi biển Mỹ Khê thơ mộng ở Đà Nẵng, miệt vườn trù phú miền Tây Nam Bộ, cùng những cánh rừng ngập mặn hoang sơ ở cực Nam Tổ quốc. Mỗi nơi mang nét đẹp riêng biệt, khiến lòng người say mê và tự hào về quê hương đất nước.

1. Đọc đoạn ca dao sau:

Phồn hoa thứ nhất Long Thành

Phố giăng mắc cửi, đường quanh bàn cơ.

Người về nhớ cảnh ngẩn ngơ,

Bút hoa xin chép bài thơ lưu truyền.

d. Trong câu cuối, không thể thay “bút hoa” bằng “bút đây” vì “bút hoa” thể hiện tài hoa và sự tinh tế của người viết, làm tăng giá trị nghệ thuật của bài ca dao.

Bài làm:

1. 1. “Phồn hoa” mô tả cuộc sống giàu có, náo nhiệt, khác với “phồn vinh” dùng cho sự thịnh vượng của đất nước. Vì thế, từ “phồn hoa” phù hợp với bức tranh phố phường sầm uất xưa.
   2. Biện pháp tu từ so sánh phố với mắc cửi, đường với bàn cờ giúp người đọc hình dung rõ nét sự đông đúc, nhộn nhịp của kinh thành.
   3. Từ láy “ngẩn ngơ” biểu thị sự ngỡ ngàng, say mê của tác giả trước cảnh sắc.
   4. Từ “bút hoa” nhấn mạnh tài năng và sự tinh tế trong cách thể hiện bài thơ, không thể thay bằng “bút đây”.
2. Đọc bài ca dao:

Ai ơi về miệt Tháp Mười
Cá tôm sẵn bắt, lúa trời sẵn ăn.

Bài làm:

1. 1. Từ “sẵn” thể hiện sự phong phú, dồi dào đến mức có thể sử dụng ngay lập tức, phản ánh sự giàu có thiên nhiên Tháp Mười.
   2. Điệp từ “sẵn” nhấn mạnh vẻ trù phú của đất trời nơi đây.
2. Bài tập điền từ:

A - Bảng từ tương ứng:

1 - hoàn thành
2 - con
3 - chú
4 - lung linh
5 - long lanh
6 - đề xuất
7 - đề cử
8 - biếu
9 - hoàn chỉnh
10 - tặng

Phân tích đoạn văn:

Bài ca dao chỉ qua bốn câu ngắn đã mở ra không gian rộng lớn của đồng quê và cảm xúc sâu sắc của người dân, thể hiện nét mộc mạc, chân thật trong ngôn ngữ dân gian, nhờ các từ láy như dân dã, mộc mạc, tha thiết, bâng khuâng, ngọt ngào, xao xuyến tạo nên sức lay động tâm hồn người đọc.

Viết ngắn:

Việt Nam mang hình dáng chữ S, tràn ngập cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ và thơ mộng: ruộng bậc thang vàng óng Sa Pa, rừng mơ xanh mát Mộc Châu, kỳ quan Vịnh Hạ Long huyền thoại, biển Đà Nẵng trong trẻo, Nha Trang rực rỡ nắng vàng. Mỗi vùng đất như một bức tranh thiên nhiên đậm đà, làm say lòng mọi du khách.

Câu 1 (trang 70 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Ôn lại kiến thức về từ mượn, biện pháp tu từ và từ láy để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a.

- Từ “phồn hoa” mang ý nghĩa cảnh sống sung túc, rực rỡ.

- Không nên thay bằng “phồn vinh” vì từ này chỉ sự thịnh vượng của quốc gia. Trong ngữ cảnh này, “phồn hoa” thể hiện sự sầm uất của phố xá cũ.

=> Tác dụng: tạo hình ảnh sinh động, thể hiện nhịp sống nhộn nhịp của đô thị.

d.

- “Bút hoa” diễn tả tài năng, sự tinh tế của người sáng tác bài thơ.

- Không thể dùng “bút đây” thay cho “bút hoa” vì sẽ làm giảm đi giá trị nghệ thuật của ca dao.

Thực hành Tiếng Việt

Câu 1. Đọc đoạn ca dao:

Phồn hoa thứ nhất Long Thành

Phố giăng mắc cửi, đường quanh bàn cơ.

Người về nhớ cảnh ngẩn ngơ,

Bút hoa xin chép bài thơ lưu truyền.

=> Ý nghĩa: Bài ca dao tái hiện sự nhộn nhịp, sầm uất của phố thị ngày xưa.

Câu 2. Đọc bài ca dao:

Ai ơi về miệt Tháp Mười

Cá tôm sẵn bắt, lúa trời sẵn ăn

Câu 3. Ghép từ ở cột B phù hợp vào chỗ trống ở cột A:

A

Câu

B

Từ phù hợp

1. Để giải quyết vấn đề này, các em nên chủ động… phương án.
   1. đề xuất
2. Bạn Nga… bạn Nam làm lớp trưởng.
   1. đề cử
3. Bà ơi, mẹ cháu bảo đem sang… bà ít cam ạ!
   1. biếu
4. Ngày chia tay, tôi đã… cho bạn một món quà kỉ niệm.
   1. tặng
5. Bài văn cần có ba phần để được xem là…
   1. hoàn chỉnh
6. Sau buổi học nhớ… bài tập còn lại nhé!
   1. hoàn thành
7. Người thợ săn bị một… hổ tấn công.
   1. con
8. Chú mèo ấy là món quà đặc biệt bà ngoại mang từ quê lên.
   1. chú
9. Đôi mắt nó… như hai hòn bi ve.
   1. long lanh
10. Bóng trăng… trên mặt nước.
    1. lung linh

=> Nối câu: 1-e, 2-g, 3-h, 4-k, 5-i, 6-a, 7-b, 8-c, 9-đ, 10-d.

Đoạn văn:

Bài ca dao tuy ngắn gọn, mở ra không gian rộng lớn của đồng quê và cảm xúc sâu lắng của người dân quê. Lời ca dân dã, mộc mạc nhưng khi thành điệu hát trở nên ngọt ngào, tha thiết. Có những chữ giản dị khiến lòng người bâng khuâng, xao xuyến mãi: “Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng”.

Từ láy: dân dã, mộc mạc, tha thiết, thiết tha, bâng khuâng, ngọt ngào, ngắn ngủi, xao xuyến.
Tác dụng: Nhấn mạnh sự giản dị, chất phác và cảm xúc chân thành của bài ca dao, giúp người đọc hình dung rõ tâm trạng của tác giả.

Viết ngắn:

Tìm năm đến sáu hình ảnh về quê hương Việt Nam để làm tập ảnh và viết đoạn văn giới thiệu (150-200 chữ).

Bài tham khảo:

Đất nước hình chữ S của ta mang trong mình những cảnh đẹp trời ban từ miền núi Tây Bắc với ruộng bậc thang vàng rực, sương mờ phủ trên đồi chè xanh mướt. Xa xa là mái nhà bình yên dưới chân đồi. Biển cả Việt Nam có vịnh Hạ Long hùng vĩ, bãi biển Đà Nẵng trong xanh, cát trắng mịn màng, thu hút bao bước chân khách phương xa. Từ núi rừng đến đồng bằng, từ biển khơi đến rừng xanh, khung cảnh Việt Nam luôn làm say lòng người. Hãy đến và cảm nhận vẻ đẹp thiên nhiên cùng con người thân thiện nơi đây.