Top 6 Bài soạn Thực hành Tiếng Việt bài 9 (Ngữ văn 6 - Chân trời sáng tạo) tinh tuyển nhất

Câu 1.(trang 71 SGK Ngữ Văn 6 tập 2) Khi đảo vị trí cụm từ "phụ công sức chăm bẵm" từ đầu câu xuống cuối câu, ý nghĩa câu văn thay đổi ra sao?

- Cấu trúc gốc tập trung vào sự vô ích của công chăm sóc
- Cấu trúc đảo nhấn mạnh sự thất vọng khi cây không ra quả

Câu 2. Phân tích hiệu quả nghệ thuật:
Đoạn văn sử dụng nhân hóa tinh tế qua động từ "càm ràm", tạo hình ảnh sống động về sự tương tác giữa mẹ và cây trồng.

Câu 3. Viết lại câu nhấn mạnh:
"Những kỉ niệm êm đềm ngày thơ ấu, tôi mãi khắc ghi không quên."

Câu 4. Ví dụ câu đa vị ngữ:
"Hè về, phượng đỏ thắm sân trường, ve râm ran khúc nhạc chia tay, nắng vàng rực rỡ xuyên qua tán lá."

Câu 5. Phân tích nghệ thuật:
Đoạn văn sử dụng nhân hóa đặc sắc, biến khói bếp thành nhân vật có cảm xúc, tạo hình ảnh ấm áp về sự sống.

Bài viết mẫu 1:
Khu vườn tuổi thơ cùng ông nội là kỉ niệm đẹp nhất. Mỗi chiều, ông chăm sóc vườn cây, tôi lon ton theo sau. Cây ổi cho bóng mát trưa hè, cây cam trĩu quả ngọt, khóm hoa rực rỡ sắc màu - tất cả đều thân thương như người bạn. Ông dạy tôi yêu thiên nhiên qua từng mầm xanh.

Bài viết mẫu 2:
Biển Diêm Điền mùa hè in đậm trong tâm trí. Bình minh ló dạng, sóng vỗ nhịp nhàng, dừa đung đưa trong gió. Cát vàng ấm áp, không khí mặn mòi, tiếng cười rộn rã - tất cả tạo nên bức tranh sống động về tuổi thơ hạnh phúc.

Hướng dẫn chi tiết bài Thực hành tiếng Việt (trang 71)

Câu 1. Phân tích sự khác biệt ngữ nghĩa khi thay đổi trật tự cú pháp: "Cây ổi phụ công chăm sóc của ông, chỉ ra hoa rồi rụng mà không đậu quả" so với cách diễn đạt gốc. Qua đó thấy được nghệ thuật nhấn mạnh thông qua trật tự từ trong câu.

Câu 2. Khám phá giá trị biểu đạt của câu văn miêu tả quá trình phát triển từ những chùm quả bé xíu đến khi chín mọng, qua đó hiểu được tác dụng của việc sử dụng chuỗi vị ngữ trong diễn tả diễn biến liên tục.

Câu 3. Nghệ thuật đảo ngữ trong câu "Những kỉ niệm ngọt ngào thuở ấu thơ, tôi mãi khắc ghi trong tim" giúp nhấn mạnh đối tượng được nói đến.

Câu 4. Ví dụ mẫu về câu đa vị ngữ: "Biển cả mênh mông sóng vỗ, rì rào khúc hát ngàn đời, và luôn dạt dào những điều bí ẩn."

Câu 5. Phân tích nghệ thuật nhân hóa qua các từ ngữ "reo vui", "nhảy nhót" giúp khung cảnh trở nên sống động như có hồn.

Bài viết ngắn: Gợi ý viết đoạn văn kể kỉ niệm với người thân, kết hợp khéo léo câu đa vị ngữ và nhân hóa, giúp bài viết vừa chân thực vừa giàu hình ảnh.

Khám phá sâu hơn về Tiếng Việt
* Nghệ thuật mở rộng câu:
- Là bí quyết thêm các thành tố phụ vào câu, giúp ý tưởng được bày tỏ một cách tinh tế và đầy đủ hơn.
- Có hai phương thức chính để mở rộng câu:
+ Khéo léo lồng ghép cụm chủ-vị vào các thành phần câu.
+ Xây dựng câu đa vị ngữ.
=> Mục đích sâu xa: Giúp việc miêu tả hay kể chuyện về một đối tượng trở nên sống động, chân thực và giàu sức gợi.
* Nghệ thuật nhân hóa
- Nhân hóa là cây cầu nối giữa thế giới vô tri với tâm hồn con người, khi ta gọi tên hay miêu tả sự vật bằng ngôn ngữ của chính mình, khiến chúng trở nên gần gũi, biết cười biết khóc như người.
- Nghệ thuật này không chỉ giúp ta hiểu thế giới mà còn là phương tiện để bộc lộ tâm tư, là nơi gửi gắm nỗi niềm.
- Ba sắc thái nhân hóa thường gặp:
+ Trao cho sự vật danh xưng của con người
+ Gán cho chúng những hành động, phẩm chất nhân bản
+ Trò chuyện thân mật với chúng như những người bạn.
- Sức mạnh của nhân hóa: Thổi hồn vào sự vật, khiến chúng biết yêu biết ghét, và quan trọng hơn, giúp con người tìm được tiếng nói cho những rung động sâu kín nhất.
Hành trình khám phá bài học
Câu 1 trang 71
Nếu xáo trộn trật tự câu "Phụ công ông chăm bẵm, cây ổi cứ hoa rụng vô định", ta thấy ngay sự khác biệt trong cách truyền tải thông điệp:
- Nguyên tác: Ám ảnh bởi hình ảnh người ông với công sức bị phụ phàng.
- Đảo ngữ: Chú trọng vào số phận bất thành của cây ổi, làm mờ nhạt đi nỗi lòng người trồng.
Câu 2 trang 71
a. Câu đa vị ngữ tiêu biểu:
"Những chùm quả non ấy lớn lên từng ngày, khoác lên mình chiếc áo xanh nhạt, óng ánh sương mai."
b. Sức mạnh của câu đa vị ngữ: Như một thước phim quay chậm, từng lớp nghĩa được bóc tách, giúp người đọc thấy rõ hành trình biến đổi kỳ diệu của thiên nhiên.
Câu 3 trang 71
"Những kỷ niệm ngọt ngào thuở ấu thơ ấy, lòng tôi mãi khắc ghi như báu vật."
Câu 4 trang 71
"Mùa xuân về, cây đào đầu ngõ bung nở những nụ hồng phớt, rung rinh trong gió nhẹ, thầm thì những lời chào mùa mới."
Câu 5 trang 71
a. Những từ ngữ được nhân cách hóa: "Khói vui", "ngọn lửa nhảy múa reo ca".
b. Phép màu nhân hóa đã biến khung cảnh bình thường thành bức tranh sống động, nơi mọi vật đều mang linh hồn và chia sẻ niềm hân hoan với con người.
Sáng tạo cá nhân
"Tôi nhớ như in cái ngày mưa gió ấy, khi mẹ trở thành chiếc ô che chở. Xe dừng bên vệ đường, mẹ nhanh tay khoác áo mưa cho tôi, còn mình thì ướt sũng. Những hạt mưa tinh nghịch cứ thi nhau nhảy múa trên vai áo mẹ. Về đến nhà, tôi vội vàng pha trà gừng, chuẩn bị cháo nóng, lục tìm trong tủ thuốc. Trái tim nhỏ của tôi ngày ấy đã học bài học về tình yêu thương vô điều kiện. Giờ đây, mỗi khi trời chuyển mưa, tôi lại thấy hình ảnh mẹ năm xưa hiện về, nhắc nhở về sự chu toàn."
- Nhân hóa: "Những hạt mưa tinh nghịch"
- Câu đa vị ngữ: "Tôi vội vàng pha trà gừng, chuẩn bị cháo nóng, lục tìm trong tủ thuốc."

Câu 1 (trang 71 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Khi đảo trật tự câu "Phụ công ông chăm sóc, cây ổi cứ hoa rụng vô duyên" thành "Cây ổi hoa rụng vô duyên, phụ công ông chăm sóc", ta thấy ngay sự thay đổi tinh tế trong cách truyền tải thông điệp:

- Bản gốc: Dồn trọng tâm vào nỗi thất vọng của người ông

- Bản đảo: Tập trung vào sự vô ơn của cây ổi, làm nhạt đi tình cảm của người chăm bón

- Bài học: Trật tự từ có thể làm thay đổi hoàn toàn sắc thái biểu cảm của câu văn

Khám phá sâu hơn về Tiếng Việt

Câu 1 trang 71:

Khi thay đổi trật tự câu "Cây ổi phụ công ông chăm bẵm, hoa rụng vô tình", ta nhận ra ngay sự biến chuyển tinh tế trong cách truyền tải thông điệp:

- Bản gốc: Tập trung vào nỗi thất vọng của người chăm sóc

- Bản mới: Nhấn mạnh vào sự vô tâm của cây ổi

- Bài học: Trật tự từ ngữ có thể làm thay đổi hoàn toàn sắc thái biểu cảm

Khám phá vẻ đẹp ngôn ngữ dân gian

Câu 1: Bài ca dao "Phồn hoa thứ nhất Long Thành" như bức tranh thu nhỏ về kinh đô cổ, nơi "phố giăng mắc cửi, đường quanh bàn cờ", gợi nỗi nhớ da diết trong lòng người xa xứ.

Câu 2: Câu ca "Ai ơi về miệt Tháp Mười" đưa ta đến vùng đất trù phú với "cá tôm sẵn bắt, lúa trời sẵn ăn", thể hiện sự hào phóng của thiên nhiên miền Tây Nam Bộ.

Câu 4: Đoạn văn phân tích ca dao với hệ thống từ láy đặc sắc: "dân dã, mộc mạc, tha thiết..." như những nốt nhạc làm sống dậy chất quê trong từng câu chữ, khiến lòng người "bâng khuâng, xao xuyến".

VIẾT NGẮN: Tập ảnh "Hồn Việt" đưa ta hành trình từ Hồ Gươm cổ kính, qua ruộng bậc thang Sapa mờ sương, đến biển xanh Đà Nẵng và đồng lúa miền Tây - bức tranh đa sắc về đất nước con người Việt Nam.