Top 6 bài soạn 'Thực hành tiếng Việt trang 9 tập 2' (Ngữ văn 6 - SGK Kết nối tri thức) xuất sắc nhất

Giải nghĩa từ

Giả trong 'sứ giả' mang nghĩa là người, kẻ. Hãy tìm các từ có yếu tố 'giả' mang nghĩa tương tự và giải thích nghĩa của những từ đó.

• Kí giả: nhà báo
• Tác giả: người sáng tạo ra tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học
• Độc giả: người đọc sách, báo, có mối quan hệ với tác giả, nhà xuất bản, cơ quan báo chí
• Diễn giả: người thuyết trình trước công chúng
• Khán giả: người theo dõi các hoạt động biểu diễn nghệ thuật, thể thao
• Học giả: người nghiên cứu, có tri thức khoa học sâu rộng

Từ ghép và từ láy

Xác định từ ghép và từ láy trong các từ sau: mặt mũi, xâm phạm, lo sợ, tài giỏi, vội vàng, gom góp, hoảng hốt, đền đáp. Cho biết cơ sở xác định như vậy.

• Từ ghép: mặt mũi, xâm phạm, lo sợ, tài giỏi, gom góp, đền đáp
• Từ láy: vội vàng

- Cơ sở: Dựa vào quan hệ giữa các thành phần trong từ.

Cụm từ

Xác định cụm động từ và cụm tính từ trong các cụm từ sau: chăm làm ăn, xâm phạm bờ cõi, cất tiếng nói, lớn nhanh như thổi, chạy nhờ. Chọn một cụm động từ và một cụm tính từ, đặt câu với mỗi cụm từ đã chọn.

• Cụm động từ: xâm phạm bờ cõi, cất tiếng nói, chạy nhờ, lớn nhanh như thổi
• Cụm tính từ: chăm làm ăn

Biện pháp tu từ

Chỉ ra biện pháp tu từ trong các cụm từ sau: 'lớn nhanh như thổi', 'chết như ngả rạ'. Áp dụng biện pháp này để nói về một sự vật trong câu chuyện Thánh Gióng.

- Biện pháp tu từ: So sánh ('như')

- Áp dụng: Gót ngựa Thánh Gióng đi đến đâu, giặc chết như ngả rạ đến đấy. Thánh Gióng lớn nhanh như thổi, chẳng mấy chốc đã trở thành tráng sĩ.

Giải nghĩa từ

1. Giả trong 'sứ giả' mang nghĩa là người, kẻ. Hãy tìm một số từ có yếu tố 'giả' và giải thích nghĩa của chúng.
2. Trong truyện Thánh Gióng (Nguyễn Đồng Chi kể) có những cụm từ chỉ đặc điểm của sự vật như: 'nặng không thể tưởng tượng nổi' (miêu tả ngựa sắt và các vật dụng của Gióng), 'cao to sửng sững' (miêu tả Gióng).

Tìm từ ngữ thay thế cho các từ in đậm:

Trong truyện Thánh Gióng (Nguyễn Đồng Chi kể) có những cụm từ chỉ hoạt động của sự vật như: 'kéo đến ầm ầm' (miêu tả quân sĩ khi đến nhà Gióng), 'hì hục khiêng' (miêu tả hành động khiêng ngựa, gươm, giáp và nón cho Gióng), 'nằm ngổn ngang' (miêu tả xác quân giặc), 'trói nghiền' (miêu tả hành động của quân dân vua Hùng đối với quân giặc).

Tìm từ ngữ thay thế cho các từ in đậm:

=> Xem hướng dẫn giải

Giả trong 'sứ giả' có nghĩa là người, kẻ. Một số từ có yếu tố 'giả' và nghĩa của chúng:

• Cá nhân: người (nói riêng)
• Loài người: người (nói chung)

Tìm từ ngữ thay thế cho các từ in đậm:

• 'không thể tưởng tượng nổi' có thể thay bằng: không ai có thể
• 'sừng sững' thay bằng: lừng lững

Những từ ngữ thay thế cho các từ in đậm:

• 'ầm ầm' thay bằng: rầm rầm
• 'hì hục' thay bằng: khệ nệ
• 'ngổn ngang' thay bằng: bề bộn
• 'nghiến' thay bằng: chặt

Biện pháp tu từ

Trong truyện Thánh Gióng (Nguyễn Đồng Chi kể), có những cụm từ sử dụng biện pháp tu từ so sánh như: 'lớn như thổi' (miêu tả Gióng), 'hét lên như tiếng sấm' (miêu tả tiếng hét của Gióng), 'phi như bay' (miêu tả ngựa của Gióng), 'loang loáng như chớp giật' (miêu tả lưỡi gươm của Gióng), 'khóc như ri' (miêu tả tiếng khóc của quân giặc). Giải thích nghĩa của mỗi cụm từ và tác dụng của việc dùng biện pháp tu từ so sánh trong những cụm từ trên.

=> Xem hướng dẫn giải

Giải thích nghĩa của mỗi cụm từ và tác dụng của biện pháp tu từ so sánh:

• 'Lớn như thổi': thay đổi nhanh chóng, không thể ngừng lại.
• 'Hét lên như tiếng sấm': âm thanh mạnh mẽ, vang dội như sấm.
• 'Phi như bay': tốc độ cực kỳ nhanh và mạnh mẽ.
• 'Loang loáng như chớp giật': ánh sáng lóe lên nhanh như tia chớp.

Tác dụng của việc dùng biện pháp tu từ so sánh là đặc tả sự phi thường của Thánh Gióng, khẳng định sức mạnh và tầm vóc anh hùng của ông.

Từ láy

Tìm từ láy trong đoạn trích từ: 'Thế rồi Gióng mặc giáp sắt đến bay thẳng lên trời'. Cho biết mối quan hệ láy âm giữa các tiếng trong các từ láy đã tìm được.

=> Xem hướng dẫn giải

Tìm từ láy trong đoạn trích từ: 'Thế rồi Gióng mặc giáp sắt đến bay thẳng lên trời':

• La liệt
• Ngổn ngang

I. Từ ghép và từ láy
Từ ghép là gì?
Từ ghép là loại từ phức hợp, được tạo thành từ ít nhất hai từ đơn có quan hệ nghĩa mật thiết với nhau.
Có mấy loại từ ghép?
Các loại từ ghép gồm: Chính phụ và Đẳng lập.

Từ láy là gì?
Từ láy là dạng đặc biệt của từ phức, được cấu thành từ hai tiếng có quan hệ âm vị tương đồng, có thể chỉ một phần nguyên âm hoặc phụ âm giống nhau.
Khác với từ ghép, trong từ láy không phải tất cả các tiếng đều có nghĩa, đôi khi chỉ có một tiếng có nghĩa.
Ví dụ: Lung linh, long lanh..

II. Cụm động từ, cụm tính từ
Cụm động từ là gì?
Cụm động từ là tổ hợp từ có chứa động từ, kết hợp với những từ phụ trợ đi kèm để tạo thành một cụm có nghĩa đầy đủ.

Cấu tạo cụm động từ
Cấu trúc đầy đủ của một cụm động từ gồm ba phần:
- Phần phụ trước: bổ sung thông tin về:
+ Thời gian (đã, đang, sẽ)
+ Khẳng định/phủ định (không, chưa, chẳng)
+ Tiếp diễn (đều, vẫn, cứ) .
+ Mức độ trạng thái (rất, hơi, quá).
- Phần trung tâm: Động từ
- Phần phụ sau: Cung cấp thông tin thêm về:
+ Đối tượng (đọc sách)
+ Địa điểm (đi Hà Nội)
+ Thời gian (làm việc từ sáng)

Ví dụ cụm động từ
+ đang đi Hà Nội (Phụ trước: đang, Trung tâm: đi, Phụ sau: Hà Nội)
+ không mặc áo rét (Phụ trước: không, Trung tâm: mặc, Phụ sau: áo rét)
+ vẫn đứng co ro ở cột chợ (Phụ trước: vẫn, Trung tâm: đứng, Phụ sau: co ro ở cột chợ)

Tác dụng của cụm động từ
Cụm động từ mang lại nghĩa đầy đủ hơn và phức tạp hơn động từ đơn, nhưng trong câu nó hoạt động như một động từ.

Cụm tính từ là gì?
Cụm tính từ là tổ hợp từ có chứa tính từ, kết hợp với các từ bổ nghĩa tạo thành một cụm hoàn chỉnh.

Cấu tạo cụm tính từ
Cấu trúc của một cụm tính từ đầy đủ gồm ba phần:
- Phần phụ trước: Thường bổ sung cho tính từ các ý nghĩa về:
+ Mức độ (rất, hơi, khá)
+ Thời gian (đã, đang, sẽ)
+ Tiếp diễn (vẫn, còn).
- Phần trung tâm: Tính từ
- Phần phụ sau: Bổ sung nghĩa về:
+ Phạm vi (giỏi toán)
+ So sánh (đẹp như tiên)
+ Mức độ (hay ghê)

Ví dụ cụm tính từ
+ vẫn rét quá (Phụ trước: vẫn, Trung tâm: rét, Phụ sau: quá)
+ rất giỏi môn Toán (Phụ trước: rất, Trung tâm: giỏi, Phụ sau: môn Toán)
+ chưa đẹp lắm (Phụ trước: chưa, Trung tâm: đẹp, Phụ sau: lắm)

Tác dụng của cụm tính từ
Cụm tính từ giúp làm rõ ý nghĩa của tính từ, mang lại sự chính xác trong miêu tả hơn so với chỉ dùng tính từ đơn.

III. So sánh
So sánh là phương pháp đối chiếu giữa các sự vật để tìm ra sự tương đồng hoặc khác biệt giữa chúng.

Trả lời câu hỏi trang 9, 10 – Văn 6 Kết nối tri thức với cuộc sống

Câu 1 . Giả trong sứ giả có nghĩa là người, kẻ. Tìm một số từ có yếu tố giả theo nghĩa này và giải thích nghĩa của chúng.
Trả lời câu 1 trang 9 văn 6 – Kết nối tri thức với cuộc sống
Một số từ có yếu tố giả theo nghĩa người, kẻ:
- Độc giả: Người đọc sách.
- Khán giả: Người xem các chương trình, phim ảnh.
- Thính giả: Người nghe, đặc biệt là trong các chương trình phát thanh.
- Tác giả: Người sáng tác tác phẩm.
- Kí giả: Nhà báo, người viết bài cho báo chí.

Câu 2. Xác định từ ghép và từ láy trong những từ sau: Mặt mũi, xâm phạm, tài giỏi, lo sợ, vội vàng, gom góp, hoảng hốt, đền đáp.
Trả lời câu 2 trang 10 văn 6 – Kết nối tri thức với cuộc sống
- Từ ghép: mặt mũi, xâm phạm, tài giỏi, lo sợ, gom góp, đền đáp.
- Từ láy: vội vàng, hoảng hốt.

Câu 3. Chỉ ra cụm động từ và cụm tính từ trong những cụm từ sau: Chăm làm ăn. Xâm phạm bờ cõi, cất tiếng nói, lớn nhanh như thổi, chạy nhờ. Chọn một cụm động từ, một cụm tính từ và đặt câu với mỗi cụm từ được chọn.
Trả lời câu 3 trang 10 văn 6 – Kết nối tri thức với cuộc sống
- Cụm động từ:
+ xâm phạm bờ cõi (động từ trung tâm: Xâm phạm).
+ cất tiếng nói (động từ trung tâm: Cất tiếng).
+ lớn nhanh như thổi (động từ trung tâm: Lớn).
+ chạy nhờ (động từ trung tâm: Chạy).
- Cụm tính từ: Chăm làm ăn (tính từ trung tâm: Chăm).
- Đặt câu:
+ Giặc Ân xâm phạm bờ cõi nước ta.
+ Cô ấy chăm làm ăn và đạt được nhiều thành công.

Câu 4. Nêu biện pháp tu từ được dùng trong những cụm từ sau: lớn nhanh như thổi, chết như ngả rạ . Vận dụng biện pháp tu từ này để nói về một sự vật hoặc hoạt động được kể trong truyện Thánh Gióng .
Trả lời câu 4 trang 10 văn 6 – Kết nối tri thức với cuộc sống
- Biện pháp tu từ so sánh.
Cấu trúc: A như B
- Vận dụng:
+ Thánh Gióng lớn nhanh như thổi.
+ Quân giặc chết như ngả rạ.

* Nghĩa của từ ngữ 

Câu 1 (trang 9 SGK Ngữ văn 6 tập 2 mới)

- Tác giả: Người sáng tạo ra tác phẩm, như thơ, văn hay các sản phẩm nghệ thuật khác.

- Độc giả: Người tiếp nhận, thưởng thức tác phẩm bằng cách đọc.

* Từ ghép và từ láy 

Câu 2 (trang 10 SGK Ngữ văn 6 tập 2 mới)

- Từ ghép: xâm phạm, tài giỏi, lo sợ, gom góp, mặt mũi, đền đáp.

- Từ láy: vội vàng, hoảng hốt.

* Cụm từ 

Câu 3 (trang 10 SGK Ngữ văn 6 tập 2 mới)

- Cụm động từ: xâm phạm bờ cõi, cất tiếng nói, lớn nhanh như thổi, chạy nhờ.

- Cụm tính từ: chăm làm ăn.

Đặt câu: 

Giặc Ân đã xâm phạm bờ cõi nước ta.

Anh ấy chăm làm ăn, nhờ vậy mà gia đình anh ấy ngày càng phát đạt.

* Biện pháp tu từ 

Câu 4 (trang 10 SGK Ngữ văn 6 tập 2 mới)

- Biện pháp tu từ so sánh: Cấu trúc A như B, so sánh giúp làm rõ đặc điểm của A thông qua đặc điểm nổi bật của B. Hiệu quả của so sánh nằm ở sự tương đồng giữa hai đối tượng.

- Ví dụ: 

+ Giặc Ân chết như ngả rạ.

+ Thánh Gióng lớn nhanh như thổi.

Nghĩa của từ

Câu 1. 'Giả' trong 'sứ giả' có nghĩa là người, kẻ. Hãy tìm một số từ có yếu tố 'giả' và giải thích nghĩa của chúng.

Trả lời

- Tác giả: Người sáng tạo ra các tác phẩm văn học.

- Độc giả: Người đọc và cảm nhận tác phẩm văn học.

Từ ghép và từ láy

Câu 2. Xác định từ ghép và từ láy trong những từ sau: mặt mũi, xâm phạm, lo sợ, tài giỏi, vội vàng, gom góp, hoảng hốt, đền đáp. Giải thích cơ sở phân loại.

Trả lời

- Từ ghép: xâm phạm, tài giỏi, lo sợ, gom góp, mặt mũi, đền đáp.

- Từ láy: vội vàng, hoảng hốt.

Giải thích: Từ ghép là những từ có nghĩa rõ ràng và mối quan hệ về nghĩa, trong khi từ láy không nhất thiết có nghĩa độc lập khi tách rời.

Cụm từ

Câu 3. Chỉ ra cụm động từ và cụm tính từ trong các ví dụ sau: chăm làm ăn, xâm phạm bờ cõi, cất tiếng nói, lớn nhanh như thổi, chạy nhờ. Chọn một cụm động từ và một cụm tính từ để đặt câu.

Trả lời

- Cụm động từ: xâm phạm bờ cõi, cất tiếng nói, lớn nhanh như thổi, chạy nhờ.

- Cụm tính từ: chăm làm ăn.

Đặt câu: 

Giặc Ân đã xâm phạm bờ cõi nước ta.

Gia đình họ chăm làm ăn, lúc nào cũng đầy đủ và sung túc.

Biện pháp tu từ

Câu 4. Xác định biện pháp tu từ trong các cụm từ sau: 'lớn nhanh như thổi', 'chết như ngả rạ'. Áp dụng biện pháp tu từ này trong các tình huống từ truyện Thánh Gióng.

Trả lời

- Biện pháp tu từ so sánh. Cấu trúc: A như B, làm nổi bật đặc điểm A qua B. Hiệu quả của so sánh nằm ở sự mô tả rõ nét B.

- Ví dụ: 

+ Giặc Ân chết như ngả rạ.

+ Thánh Gióng lớn nhanh như thổi.

+ Thánh Gióng cưỡi ngựa chạy nhanh như gió, vượt qua mọi trở ngại.

Nghĩa của từ ngữ

Câu 1 (trang 9 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Giả trong sứ giả có nghĩa là người, kẻ. Hãy tìm một số từ có yếu tố giả được dùng theo nghĩa như vậy và giải thích nghĩa của những từ đó.

Phương pháp giải:

Tìm các từ hán việt có từ “giả” và giải thích nghĩa của các từ đó.

Lời giải chi tiết:

- Tác giả: người sáng tác, tạo ra một tác phẩm, sản phẩm

- Khán giả: người xem biểu diễn nghệ thuật, võ thuật,...

- Độc giả: bạn đọc, người đọc sách, truyện...

Từ ghép và từ láy

Câu 2 (trang 10 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Xác định từ ghép và từ láy trong những từ sau: mặt mũi, xâm phạm, lo sợ, tài giỏi, vội vàng, gom góp, hoảng hốt, đền đáp. Cho biết cơ sở để xác định như vậy.

Phương pháp giải:

Nhớ lại kiến thức về từ ghép và từ láy.

Lời giải chi tiết:

- Xác định loại từ:

+ Từ ghép: mặt mũi, xâm phạm, lo sợ, tài giỏi, gom góp, đền đáp.

+ Từ láy: vội vàng, hoảng hốt.

- Cơ sở xác định:

+ Từ ghép: các từ ngữ không vần với nhau, hoặc nếu vần thì cả 2 từ đều có nghĩa.

+ Từ láy: các từ ngữ vần với nhau về nguyên âm hoặc phụ âm, khi tất cả các từ trong từ đó đều không có nghĩa hoặc một trong hai từ không có nghĩa.

Cụm từ

Câu 3 (trang 10 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Chỉ ra cụm động từ và cụm tính từ trong những cụm từ sau: chăm làm ăn, xâm phạm bờ cõi, cất tiếng nói, lớn nhanh như thổi, chạy nhờ. Chọn một cụm động từ, một cụm tính từ và đặt câu với mỗi cụm từ được chọn.

Phương pháp giải:

Nhớ lại kiến thức về cụm động từ và cụm tính từ.

Lời giải chi tiết:

- Chỉ ra các cụm:

+ Cụm động từ: xâm phạm bờ cõi, cất tiếng nói, lớn nhanh như thổi, chạy nhờ.

+ Cụm tính từ: chăm làm ăn.

- Đặt câu:

+ Cụm động từ: Mẹ kể rằng khi em bắt đầu cất tiếng nói đầu tiên gọi “Mẹ” thì mẹ đã rất hạnh phúc.

+ Cụm tính từ: Nhờ chăm chỉ làm ăn mà làng em năm nay đã phát triển rất thịnh vượng.

Biện pháp tu từ

Câu 4 (trang 10 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Nêu biện pháp tu từ được dùng trong những cụm từ sau: lớn nhanh như thổi, chết như ngả rạ. Vận dụng biện pháp tu từ này để nói về một sự vật hoặc hoạt động được kể trong truyện Thánh Gióng.

Phương pháp giải:

Nhớ lại các biện pháp tu từ đã học

Lời giải chi tiết:

- Biện pháp tu từ được sử dụng trong các cụm từ trên là biện pháp so sánh => so sánh sự lớn lên của Thánh Gióng nhanh như thổi và sự chết chóc của đám giặc ngoại xâm nhiều như ngả rạ.

- Vận dụng biện pháp tu từ này để nói về một sự vật hoặc hoạt động được kể trong truyện Thánh Gióng:

     Có thể nói, trong truyền thuyết Thánh Gióng, sự lớn lên của Gióng mang theo màu sắc thần kì. Từ một đứa bé không biết nói, biết cười, đặt đâu ngồi đấy cho đến khi ra chiến trận là một hành trình dài của nhận thức trong Gióng. Gióng lớn nhanh như thổi vì chú bé mang theo sức mạnh quần chúng. Sức mạnh ấy được tạo nên từ cơm gạo của nhân dân ta. Bà con làng xóm gom góp gạo nuôi Gióng chính là vì ước mơ Gióng chiến thắng kẻ thù ngoại xâm. So sánh trong chi tiết Gióng vươn vai thành tráng sĩ, lớn nhanh như thổi cũng là sự khẳng định, niềm tin vào sức mạnh của người anh hùng đánh giặc cứu nước.