Top 6 Bài soạn "Thực hành tiếng Việt trang 92" (Ngữ văn 6 - SGK Kết nối tri thức) xuất sắc nhất

A. Hướng dẫn soạn bài Thực hành tiếng Việt cô đọng:

Khám phá từ đồng âm và từ đa nghĩa

Câu 1 (trang 92 SGK):

- Các từ "bóng" xuất hiện là từ đồng âm

- Phân tích nghĩa từ "bóng" trong các ngữ cảnh khác nhau

Câu 2 (trang 92 SGK):

a) Từ "đường":

- Nghĩa 1: Chỉ địa danh, tuyến đường đi

- Nghĩa 2: Chất tạo ngọt trong thực phẩm

b) Từ "đồng":

- Nghĩa 1: Cánh đồng quê hương

- Nghĩa 2: Đơn vị tiền tệ Việt Nam

→ Hiện tượng đồng âm khác nghĩa

Câu 3 (trang 93 SGK):

- Từ "trái" có mối quan hệ ngữ nghĩa

- Đều là danh từ chỉ sự vật cụ thể

Câu 4 (trang 93 SGK):

- Từ đồng âm: "cổ" (cổ người, cổ tay)

- Từ đa nghĩa: "cổ" (phố cổ - mang ý nghĩa thời gian)

Câu 5 (trang 93 SGK):

- "Nặng" trong ca dao: tình cảm sâu đậm

- Các cách dùng khác: nặng nhọc, nặng nề

B. Kiến thức trọng tâm:

• Từ đồng âm: Giống âm, khác nghĩa, không liên quan
• Từ đa nghĩa: Nhiều nghĩa có mối quan hệ với nhau

Phân biệt từ đồng âm và từ đa nghĩa

Xét câu tục ngữ: "Một nghề cho chín còn hơn chín nghề" - từ "chín" đầu chỉ sự thuần thục, từ "chín" sau chỉ số lượng. Đây là hiện tượng đồng âm khác nghĩa.

Từ đa nghĩa thể hiện qua ví dụ:

(1) "Ăn cơm" - tiếp nhận thức ăn

(2) "Ăn xăng" - tiêu thụ nhiên liệu

Hai nghĩa này có mối liên hệ chặt chẽ.

Bài tập thực hành:

Câu 1: Phân tích từ "bóng" trong các ngữ cảnh:

• Bóng ngả trăng nghênh (bóng người)
• Bóng lăn ra biên (bóng thể thao)
• Mặt bàn đánh bóng (bề mặt sáng bóng)

Câu 2: So sánh nghĩa từ "đường" (tuyến đường) và "đường" (chất ngọt); từ "đồng" (cánh đồng) và "đồng" (tiền tệ).

Câu 3: Mối quan hệ nghĩa của từ "trái" (trái cây, trái bóng, trái núi).

Câu 4: Nhận diện từ đồng âm (cổ người, cổ tay) và từ đa nghĩa (phố cổ).

Câu 5: Giải nghĩa từ "nặng" trong ca dao và các cách dùng khác (nặng nhọc, nặng nề).

Kiến thức Ngữ văn cốt lõi
Từ đồng âm: Những từ giống nhau về âm thanh nhưng khác biệt hoàn toàn về nghĩa.
Ví dụ minh họa: "đá" (đá núi - vật chất) và "đá" (đấm đá - hành động).
Từ đa nghĩa: Từ mang nhiều lớp nghĩa có mối liên hệ với nhau.
Ví dụ điển hình: "chân" (chân bàn, chân núi) đều chỉ bộ phận nâng đỡ, tiếp xúc với mặt đất.

Giải mã bài tập thực hành:
Câu 1: Phân tích từ "bóng" trong các ngữ cảnh:
- Bóng ngả trăng (hình ảnh phản chiếu)
- Bóng lăn (quả bóng thể thao)
- Mặt bàn bóng (bề mặt nhẵn bóng)
Câu 2: So sánh từ "đường" (tuyến đường) và "đường" (chất ngọt); "đồng" (cánh đồng) và "đồng" (tiền tệ).
Câu 3: Khám phá mối liên hệ giữa các nghĩa của từ "trái" (trái cây, trái bóng, trái núi).
Câu 4: Nhận diện từ đa nghĩa "cổ" (cổ người, cổ bình) và từ đồng âm "cổ" (phố cổ).
Câu 5: Giải nghĩa từ "nặng" trong ca dao và các cách dùng đa dạng khác (nặng lòng, ốm nặng, túi nặng).

Khám phá từ đồng âm và từ đa nghĩa

Câu 1: Phân tích từ "bóng" trong các ngữ cảnh:
- Bóng trong câu ca dao: hình ảnh phản chiếu
- Bóng thể thao: quả bóng tròn
- Bóng mặt bàn: bề mặt nhẵn bóng
→ Hiện tượng đồng âm khác nghĩa

Câu 2: Nhận diện từ đồng âm:
- "Đường" (tuyến đường) và "đường" (chất ngọt)
- "Đồng" (cánh đồng) và "đồng" (tiền tệ)
→ Âm giống nhưng nghĩa khác biệt

Câu 3: Phân tích từ đa nghĩa "trái":
- Trái cây (quả xoài)
- Trái bóng (đồ chơi)
- Trái núi (địa hình)
→ Cùng chung nét nghĩa về hình dáng tròn

Câu 4: Phân biệt:
- Từ đa nghĩa "cổ" (cổ người, cổ bình)
- Từ đồng âm "cổ" (phố cổ)

Câu 5: Giải mã từ "nặng":
- Nghĩa bóng: tình cảm sâu đậm
- Nghĩa đen: trọng lượng lớn (nặng trịch, nặng trĩu)

Khám phá sâu về từ đồng âm và từ đa nghĩa

Câu 1: Phân tích ba lớp nghĩa của từ "bóng":
- Bóng ngả trăng: hình ảnh phản chiếu
- Bóng lăn biên: quả bóng thể thao
- Mặt bàn bóng: bề mặt nhẵn bóng
→ Hiện tượng đồng âm khác nghĩa

Câu 2: Nhận diện từ đồng âm:
- "Đường" (tuyến đi) ↔ "đường" (chất ngọt)
- "Đồng" (ruộng đồng) ↔ "đồng" (tiền tệ)
→ Âm giống nhưng nghĩa hoàn toàn khác biệt

Câu 3: Từ đa nghĩa "trái":
- Trái xoài (quả cây)
- Trái bóng (đồ chơi)
- Trái núi (địa hình)
→ Cùng chung nét nghĩa về hình dáng tròn

Câu 4: Phân biệt:
- Từ đa nghĩa "cổ" (cổ người, cổ bình)
- Từ đồng âm "cổ" (phố cổ)

Câu 5: Đa dạng nghĩa từ "nặng":
- Nghĩa bóng: tình cảm sâu nặng
- Nghĩa đen: trọng lượng lớn (nặng trịch, ốm nặng)

I. Phân biệt từ đồng âm và từ đa nghĩa

- Ví dụ từ đồng âm: "Một nghề cho chín còn hơn chín nghề" → "chín" (thuần thục) và "chín" (số lượng) là từ đồng âm khác nghĩa.

- Ví dụ từ đa nghĩa: "ăn cơm" (tiếp nhận thức ăn) và "ăn xăng" (tiêu thụ nhiên liệu) có nghĩa liên quan đến nhau.

II. Hướng dẫn thực hành

- Từ đồng âm "bóng": bóng người (hình ảnh phản chiếu), bóng thể thao (quả bóng), bóng mặt bàn (bề mặt nhẵn).

- Từ đồng âm "đường", "đồng": đường đi ↔ đường ăn; cánh đồng ↔ tiền đồng.

- Từ đa nghĩa "trái": trái cây, trái bóng, trái núi (cùng nét nghĩa hình tròn).

- Từ đa nghĩa "cổ": cổ người, cổ bình (nghĩa liên quan) ↔ phố cổ (nghĩa khác).

- Từ đa nghĩa "nặng": tình nặng nghĩa (sâu đậm) ↔ túi nặng (trọng lượng).

III. Bài tập mở rộng

- Tai: tai mèo (nghĩa gốc) ↔ tai cốc (nghĩa chuyển) → từ đa nghĩa.

- Sai: bài toán sai ↔ sai người làm → từ đồng âm.

- Sâu: cây bị sâu ↔ giếng sâu → từ đồng âm.