Top 6 Bài soạn "Tự học - một thú vui bổ ích" (Ngữ văn 7 - SGK Chân trời sáng tạo) ấn tượng và sâu sắc nhất

* Khởi động tư duy

Câu 1 (trang 6 sgk): Bản chất của tự học là gì?

Gợi mở:

Tự học là hành trình tự thân khám phá tri thức, không phụ thuộc vào sự chỉ dẫn trực tiếp. Người học chủ động thiết kế lộ trình, điều chỉnh nhịp độ và lựa chọn phương pháp tiếp cận phù hợp, từ đó làm chủ hoàn toàn quá trình học tập của bản thân.

Câu 2: Điều gì làm nên sức hấp dẫn của việc tự học?

Khám phá:

- Tự do khai phá những chân trời kiến thức mới

- Rèn giũa ý chí và phát triển tư duy độc lập

- Tạo không gian học tập không giới hạn và không áp lực

* Hành trình cùng văn bản

Chiêm nghiệm: Tại sao tự học được ví như "chuyến du lịch say mê gấp trăm lần"?

Góc nhìn:

Bởi tự học là cuộc phiêu lưu xuyên không-thời gian, nơi mỗi trang sách mở ra cả vũ trụ tri thức nhân loại.

Tư duy phản biện: Giá trị của các trích dẫn trong văn bản?

Phân tích:

- Tạo sức nặng học thuật cho luận điểm

- Mang đến đa chiều nhận thức về chủ đề

* Đúc kết và mở rộng

Tinh hoa văn bản: Làm sáng tỏ giá trị cốt lõi của tự học, khẳng định vị thế then chốt của ý thức tự học trong hành trình trưởng thành.

Câu 1: Thông điệp cốt lõi của văn bản?

Thấu hiểu:

Khơi dậy niềm đam mê tự học như động lực phát triển bền vững.

Câu 2: Mạch liên kết giữa các luận điểm?

Nhận diện:

Các luận cứ 1-2-3 đồng quy làm sáng tỏ chân dung đa sắc của thú vui tự học, được chứng minh bằng hệ thống dẫn chứng khoa học và thực tiễn.

Câu 3: Đánh giá về tính thuyết phục của dẫn chứng?

Đánh giá:

Những minh chứng từ các bậc thầy khoa học (Pasteur, Einstein, Curie) không chỉ tạo niềm tin mà còn thắp lên ngọn lửa cảm hứng về sức mạnh tự học.

Câu 4: Dấu hiệu nhận biết văn bản nghị luận?

Nhận định:

Bằng cách đặt vấn đề mang tính thời sự (tự học) và giải quyết nó thông qua hệ thống luận điểm chặt chẽ, văn bản tiêu biểu cho nghị luận xã hội.

Câu 5: Bàn luận về tính độc lập trong tự học

Quan điểm:

Khẳng định "Tự học không cần hỗ trợ" là quan niệm phiến diện. Tự học chân chính là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa tính chủ động cá nhân với việc tiếp thu có chọn lọc từ cộng đồng. Mạng lưới hỗ trợ thông minh sẽ biến hành trình tự học thành cuộc đối thoại không ngừng với tri thức nhân loại.

I. Hành trình khám phá tác giả Nguyễn Hiến Lê

- Danh nhân văn hóa: Nguyễn Hiến Lê (1912-1984)

- Nguyên quán: Đất học Sơn Tây (nay thuộc Ba Vì, Hà Nội)

- Sự nghiệp đa tài: Học giả uyên bác, bậc thầy ngôn ngữ, nhà giáo dục tiên phong và dịch giả lỗi lạc

- Đặc điểm nổi bật: Giữ vững lập trường độc lập trong thời kỳ lịch sử đầy biến động

- Di sản tri thức: Hương sắc vườn văn, Đại cương văn học Trung Hoa, Nghệ thuật giáo dục thế hệ mới, Triết lý tự học thành công cùng nhiều tác phẩm giá trị khác

II. Tinh hoa tác phẩm "Tự học - hành trình tri thức"

Thể loại: Áng văn nghị luận sắc bén

Nguồn gốc tác phẩm:

- Trích từ công trình "Tự học - nhu cầu thời đại" (NXB Văn hóa - Thông tin, 2007)

Nghệ thuật biểu đạt: Phương thức nghị luận chặt chẽ

Tinh túy nội dung:

- Khẳng định tự học là hành trình tự do khám phá tri thức

- So sánh thú tự học như chuyến du lịch tinh thần đầy thi vị

- Minh chứng tự học là liều thuốc tinh thần quý giá

- Khẳng định giá trị thanh lọc tâm hồn từ việc tự học

Kiến trúc tác phẩm:

- Phần mở: Tự học - chuyến phiêu lưu trí tuệ

- Phần phát triển: Tự học - liệu pháp chữa lành tâm hồn

- Phần kết: Tự học - nghệ thuật sống thanh cao

Giá trị nhân văn:

- Thắp lên ngọn lửa đam mê tự học

- Khẳng định sự tự do trong tiếp nhận tri thức

Nghệ thuật đặc sắc:

- Hệ thống luận điểm chặt chẽ

- Dẫn chứng đa chiều từ khoa học đến đời sống

- Ngôn từ giàu hình ảnh và sức gợi

III. Hành trình khám phá chi tiết

Luận điểm 1: Tự học - chuyến du lịch tinh thần

- Tự học là sự lựa chọn tự nguyện đầy hứng khởi

- So sánh độc đáo: "du lịch bằng trí óc" say mê gấp bội

- Tự do tuyệt đối trong hành trình tri thức

- Minh chứng sống động từ văn hóa Đường thi đến thế giới tự nhiên

Luận điểm 2: Tự học - liều thuốc tâm hồn

- Giải pháp trị liệu tinh thần hiệu quả

- Bằng chứng y học về giá trị chữa lành của đọc sách

- Cơ chế đồng cảm và chia sẻ qua trang sách

Luận điểm 3: Tự học - nghệ thuật sống thanh cao

- Niềm vui tự thân từ sự tiến bộ

- Khả năng cống hiến và lan tỏa tri thức

- Gương sáng từ các bậc vĩ nhân khoa học

IV. Hệ thống câu hỏi khám phá

Khởi động:

- Bản chất của tự học?

- Sức hấp dẫn của hành trình tự học?

Trải nghiệm:

- Giá trị ẩn dụ "du lịch bằng trí óc"

- Vai trò của hệ thống trích dẫn

Suy ngẫm:

- Mục đích cốt lõi của tác phẩm

- Mối liên hệ hữu cơ giữa các luận điểm

- Tính thuyết phục của hệ thống dẫn chứng

- Đặc trưng nghị luận xã hội

- Bàn luận về tính cộng đồng trong tự học

I. Chân dung học giả Nguyễn Hiến Lê

Nguyễn Hiến Lê (1912-1984) - bậc thầy văn hóa với bút danh Lộc Đình, sinh tại Hà Nội nhưng gốc gác từ làng Phương Khê, vùng đất học xứ Đoài. Xuất thân từ gia đình Nho giáo yêu nước, thân phụ ông từng tham gia phong trào Duy Tân. Trải qua hành trình học vấn tại các ngôi trường danh tiếng như Yên Phụ, Trường Bưởi và Cao Đẳng Công chánh, ông khởi nghiệp công chức tại Nam Bộ từ năm 1934 và gắn bó với mảnh đất phương Nam cho đến cuối đời.

Khởi nghiệp văn chương từ năm 1935 với thể loại du ký, tiểu luận và dịch thuật, trải qua biến cố lịch sử, nhiều tác phẩm đầu tay của ông đã thất lạc. Cuốn "Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười" - công trình du ký khoa học đầu tiên đánh dấu sự nghiệp văn chương đa dạng của ông, từng được viết lại sau khi bản thảo gốc bị mất.

Nguyễn Hiến Lê để lại di sản đồ sộ trải dài trên nhiều lĩnh vực: văn học, giáo dục, ngôn ngữ học, với phong cách viết khoa học nhưng đầy nghệ thuật, luôn thể hiện chiều sâu tri thức và sự am hiểu tường tận về các chủ đề ông đề cập.

II. Tác phẩm "Tự học - Hành trình khai phá tri thức"

1. Xuất xứ tác phẩm

Trích từ công trình "Tự học - nhu cầu thời đại" (NXB Văn hóa - Thông tin, 2007)

2. Đặc trưng thể loại

Văn nghị luận xuất sắc với hệ thống luận điểm chặt chẽ, kết hợp hài hòa giữa tính khoa học và nghệ thuật thuyết phục

3. Kiến trúc tác phẩm

- Phần mở: Tự học như cuộc phiêu lưu trí tuệ

- Phần phát triển: Giá trị trị liệu tâm hồn của tự học

- Phần kết: Tự học - nghệ thuật sống thanh cao

4. Tinh túy nội dung

Khẳng định tự học là hành trình tự nguyện đầy hứng khởi, nơi người học được tự do khám phá tri thức như "du lịch bằng trí óc", đồng thời là liệu pháp chữa lành tâm hồn và con đường hoàn thiện nhân cách.

5. Đặc sắc nghệ thuật

- Lập luận chặt chẽ, logic

- Hệ thống dẫn chứng đa dạng từ khoa học đến đời sống

- Ngôn từ giản dị mà sâu sắc

- Nghệ thuật so sánh độc đáo

III. Hệ thống câu hỏi khám phá

Khởi động tư duy:

- Bản chất của tự học?

- Sức hấp dẫn đặc biệt của hành trình tự học?

Trải nghiệm văn bản:

- Giá trị ẩn dụ trong hình ảnh "du lịch bằng trí óc"

- Vai trò của hệ thống trích dẫn khoa học

Suy ngẫm sâu sắc:

- Mục đích cốt lõi tác giả hướng đến

- Mối quan hệ hữu cơ giữa các luận điểm

- Tính thuyết phục của hệ thống bằng chứng

- Đặc trưng nghị luận xã hội nổi bật

- Bàn luận về tính cộng đồng trong quá trình tự học

Nội dung chính

Văn bản khẳng định giá trị của tự học như một hành trình tự do và đầy cảm hứng. Tự học không chỉ là nhu cầu thiết yếu mà còn là niềm vui thanh cao, giống như một chuyến phiêu lưu trí tuệ, nơi ta làm chủ kiến thức và khám phá thế giới qua từng trang sách.

Chuẩn bị đọc

Câu 1: Tự học là quá trình chủ động tiếp thu kiến thức, không bị ràng buộc bởi thời gian hay không gian. Người học tự do khám phá, tư duy và làm chủ tri thức theo cách riêng của mình.

Câu 2: Sự thú vị của tự học nằm ở việc ta được tự do lựa chọn phương pháp, tốc độ và nội dung học tập. Đó còn là niềm vui khi tự mình khám phá ra những điều mới mẻ, giúp bản thân tiến bộ từng ngày.

Trải nghiệm cùng văn bản

Tự học như một chuyến du lịch tinh thần đầy say mê, mở ra cả không gian lẫn thời gian. Qua sách vở, ta tiếp cận với thế giới tri thức mênh mông, nơi mỗi ý tưởng là một điểm đến đáng khám phá.

Suy ngẫm và phản hồi

Văn bản thuyết phục người đọc về lợi ích của tự học qua hệ thống lập luận chặt chẽ. Các dẫn chứng từ những con người cụ thể - từ nông dân đến nhà khoa học - cho thấy tự học là chìa khóa của sự tiến bộ. Đây là văn bản nghị luận xuất sắc về vấn đề đời sống, với lời văn giàu sức thuyết phục.

Quan trọng hơn, tự học là hành trình tự thân vận động nhưng không có nghĩa là cô lập. Người học khôn ngoan biết khi nào cần tự mình khám phá và khi nào cần tìm sự hỗ trợ để việc học đạt hiệu quả tối ưu.

Tác giả Nguyễn Hiến Lê

Cuộc đời và sự nghiệp

- Sinh ngày 08/01/1912 tại làng Phương Khê, Hà Nội

- Xuất thân từ gia đình Nho học truyền thống

- Tốt nghiệp kỹ sư năm 1934, sau đó dấn thân vào con đường giáo dục và văn chương

- Để lại di sản 120 tác phẩm đa dạng thể loại

Tác phẩm tiêu biểu: Kim chỉ nam cho học sinh, Nghệ thuật nói trước công chúng, Đại cương văn học sử Trung Quốc

Phân tích tác phẩm

Giá trị cốt lõi: Khẳng định tự học là hành trình khám phá tri thức đầy hứng khởi, giúp con người tự do phát triển bản thân.

Nghệ thuật: Lập luận chặt chẽ, dẫn chứng sinh động từ đời sống đến khoa học.

Khám phá tác phẩm

Chuẩn bị đọc:

- Tự học là hành trình tự thân khám phá tri thức

- Niềm vui tự học nằm ở sự chủ động và tự do sáng tạo

Trải nghiệm văn bản:

- Tự học như chuyến phiêu lưu trí tuệ không biên giới

- Các trích dẫn làm sáng tỏ giá trị của tri thức tự thân

Suy ngẫm:

- Văn bản khẳng định tự học là chìa khóa của sự tiến bộ

- Bằng chứng từ thực tế đến khoa học cho thấy sức mạnh của tự học

- Tự học cần kết hợp giữa độc lập và hợp tác