Top 7 bệnh về mắt thường gặp và phương pháp điều trị hiệu quả

Loạn thị là một dạng tật khúc xạ phổ biến, xảy ra khi ánh sáng đi vào mắt không hội tụ chính xác tại võng mạc, khiến hình ảnh trở nên nhòe nhoẹt. Nguyên nhân chính đến từ giác mạc bị biến dạng, không còn giữ được độ cong lý tưởng, dẫn đến các tia sáng hội tụ ở nhiều điểm khác nhau trước hoặc sau võng mạc.

Người mắc loạn thị thường cảm thấy hình ảnh bị mờ hoặc méo mó ở mọi khoảng cách. Có hai dạng chính là loạn thị giác mạc và loạn thị do thấu kính. Mặc dù nguyên nhân chưa được xác định rõ, yếu tố di truyền được xem là tác nhân hàng đầu. Các biểu hiện điển hình gồm: nhìn không rõ, khó quan sát vào ban đêm, mỏi mắt, đau đầu, nheo mắt và cảm giác khó chịu ở mắt.

Phương pháp điều trị: Thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định đeo kính hoặc phẫu thuật. Ngoài ra, có thể áp dụng công nghệ Ortho-K (Orthokeratology) – phương pháp sử dụng kính áp tròng cứng đặc biệt đeo vào ban đêm nhằm điều chỉnh tạm thời hình dạng giác mạc. Nhờ đó, bệnh nhân có thể nhìn rõ vào sáng hôm sau và duy trì thị lực suốt cả ngày nếu kiên trì áp dụng hằng đêm.

Viễn thị là một tật khúc xạ trong đó các tia sáng đi vào mắt hội tụ tại điểm nằm phía sau võng mạc, gây khó khăn trong việc nhìn rõ các vật ở gần. Nguyên nhân thường do nhãn cầu ngắn hơn bình thường, bẩm sinh hoặc do yếu tố di truyền, cùng với các thói quen thị giác không hợp lý như giữ khoảng cách nhìn không đúng.

Dấu hiệu dễ nhận biết của viễn thị bao gồm: cảm giác căng và mỏi mắt, nhìn mờ khi đọc sách hoặc nhìn gần, hay phải nheo mắt để thấy rõ, thậm chí có cảm giác nhức quanh hốc mắt. Mặc dù ít gặp hơn cận thị, viễn thị lại tiềm ẩn nguy cơ cao gây ra các rối loạn thị giác nặng nề như nhược thị hoặc lác mắt nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời.

Viễn thị có thể xuất hiện từ nhỏ, một số trẻ lớn lên sẽ tự điều chỉnh được, song cũng có thể kéo dài nếu không điều trị đúng cách. Đôi khi dễ nhầm lẫn với lão thị – một biểu hiện lão hóa mắt ở người lớn tuổi – tuy nhiên, hai tình trạng này hoàn toàn khác nhau về cơ chế.

Phương pháp điều trị: Viễn thị được khắc phục hiệu quả nhờ sử dụng kính gọng hoặc kính áp tròng có độ cộng (ví dụ: +2.50). Việc đeo kính có thể được chỉ định thường xuyên hoặc chỉ trong các hoạt động như đọc sách, sử dụng thiết bị điện tử hoặc làm việc ở cự ly gần, tùy theo mức độ và nhu cầu của từng người.

Đau mắt đỏ, hay viêm kết mạc, là một bệnh lý lành tính thường xuất hiện vào thời điểm giao mùa – khi điều kiện thời tiết và môi trường thuận lợi cho virus và vi khuẩn phát triển. Dù không quá nguy hiểm, nhưng nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời, bệnh có thể gây biến chứng nặng như viêm hoặc loét giác mạc, thậm chí dẫn tới suy giảm thị lực vĩnh viễn.

Bệnh thường khởi phát ở một bên mắt với các biểu hiện như đỏ mắt, ngứa rát, chảy nước mắt, cộm mắt… rồi nhanh chóng lan sang mắt còn lại. Đau mắt đỏ có khả năng lây lan nhanh qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc trực tiếp, thường bùng phát thành dịch theo mùa.

Phương pháp điều trị: Việc điều trị đau mắt đỏ cần tuân theo chỉ định của bác sĩ, sử dụng thuốc nhỏ mắt có chứa kháng sinh và kháng viêm phù hợp. Người bệnh không nên tự ý dùng thuốc để tránh làm bệnh nặng thêm. Đồng thời, cần lưu ý rằng không phải mọi triệu chứng đau, đỏ mắt đều là viêm kết mạc. Khi có dấu hiệu bất thường, nên đến cơ sở y tế để được chẩn đoán chính xác và điều trị đúng cách.

Mí mắt đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ đôi mắt khỏi bụi bẩn, đồng thời giúp phân bố nước mắt đều khắp giác mạc và điều tiết lượng ánh sáng đi vào nhãn cầu. Khi mí mắt gặp vấn đề, bạn có thể thấy đau, ngứa, chảy nước mắt liên tục hay nhạy cảm với ánh sáng. Những bệnh lý thường gặp bao gồm viêm bờ mi, sụp mí và co giật mí mắt – tuy không nguy hiểm nhưng ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt và thị lực.

Phương pháp điều trị: Việc chăm sóc và vệ sinh mí mắt đúng cách là yếu tố quan trọng trong điều trị. Tùy tình trạng, bác sĩ có thể kê thuốc bôi, thuốc nhỏ mắt hoặc can thiệp bằng phẫu thuật nếu cần. Đối với các triệu chứng như sưng đau, đỏ mí, việc massage vùng mắt nhẹ nhàng từ 3–5 lần mỗi ngày có thể giúp giảm cảm giác khó chịu và hỗ trợ lưu thông máu. Cần chú ý rửa tay sạch sẽ trước khi chạm vào mắt để tránh tình trạng nhiễm trùng nặng hơn.

Cận thị là tật khúc xạ phổ biến, khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc nhìn rõ các vật ở xa. Tình trạng này thường bắt nguồn từ việc sử dụng thiết bị điện tử trong thời gian dài, làm việc trong điều kiện thiếu ánh sáng, hoặc do yếu tố di truyền từ bố mẹ.

Dấu hiệu ban đầu của cận thị có thể là mỏi mắt, đau đầu, nheo mắt để nhìn rõ hơn, hay gặp khó khăn khi đọc bảng hoặc nhìn biển báo ở khoảng cách xa. Trẻ em từ 8 đến 12 tuổi là nhóm dễ phát hiện triệu chứng rõ ràng, và trong giai đoạn tuổi teen, khi cơ thể phát triển nhanh chóng, độ cận cũng có thể tiến triển mạnh hơn. Sau tuổi 20 đến 40, mức độ thường ổn định.

Phương pháp điều trị: Cận thị có thể được kiểm soát bằng việc đeo kính gọng, kính áp tròng, hoặc can thiệp bằng phẫu thuật khúc xạ như Lasik – hiệu quả nhất với các trường hợp phù hợp chỉ định. Một số bài tập mắt và lối sống lành mạnh cũng góp phần làm chậm tiến triển. Quan trọng nhất là cần kiểm tra mắt định kỳ để có phương pháp can thiệp kịp thời và phù hợp.

Bệnh võng mạc là thuật ngữ dùng để chỉ nhóm bệnh lý ảnh hưởng đến lớp võng mạc – phần đáy mắt quan trọng đảm nhiệm chức năng thu nhận hình ảnh. Đây là nguyên nhân hàng đầu thứ hai gây mù lòa sau đục thủy tinh thể, trong đó hai bệnh phổ biến và nguy hiểm nhất là bong võng mạc và võng mạc do tiểu đường.

Hai dạng biến chứng nghiêm trọng nhất của võng mạc là tình trạng tách lớp võng mạc và tổn thương mạch máu do tiểu đường. Khi võng mạc bị tách rời khỏi lớp biểu mô bên dưới, thị lực sẽ suy giảm nhanh chóng và có nguy cơ mất hoàn toàn. Hiện tượng này thường xảy ra do dịch lỏng thấm vào qua các khe hở hoặc vết rách nhỏ, tạo ra sự phân tách. Trong khi đó, võng mạc tiểu đường là hậu quả của việc các mạch máu nhỏ bị phá hủy do lượng đường huyết cao kéo dài, dẫn đến mù lòa nếu không được kiểm soát kịp thời.

Phương pháp điều trị: Việc điều trị bong võng mạc thường được thực hiện bằng phẫu thuật, áp lạnh hoặc laser quang đông (photocoagulation). Đối với võng mạc tiểu đường, kỹ thuật laser và phẫu thuật cắt dịch kính (vitrectomy) thường được chỉ định để ngăn ngừa tiến triển nặng hơn.

Chứng khô mắt ngày càng trở nên phổ biến, đặc biệt ở những người làm việc nhiều giờ trước màn hình máy tính – như dân văn phòng hay học sinh, sinh viên. Tuy không gây nguy hiểm tức thời, nhưng khô mắt khiến đôi mắt trở nên căng thẳng, đỏ rát và khó chịu, ảnh hưởng lớn đến hiệu suất học tập và làm việc.

Tình trạng này xuất hiện khi tuyến lệ hoạt động kém hiệu quả hoặc nước mắt bay hơi quá nhanh, không đủ để giữ ẩm cho bề mặt nhãn cầu. Không chỉ giới hạn ở người lớn tuổi, khô mắt còn xảy ra phổ biến ở giới trẻ do tiếp xúc thường xuyên với màn hình điện tử, khói bụi, ánh sáng mạnh hay môi trường máy lạnh kéo dài. Biểu hiện thường thấy là ngứa rát, châm chích trong mắt, cảm giác cộm hoặc nhìn mờ.

Giải pháp điều trị: Để làm dịu tình trạng này, có thể sử dụng nước mắt nhân tạo, thuốc chống viêm hoặc can thiệp phẫu thuật trong trường hợp nghiêm trọng. Đồng thời, nên hình thành thói quen chớp mắt đều đặn từ 12-18 lần/phút để đảm bảo độ ẩm mắt ổn định. Hạn chế tiếp xúc với khói bụi, ánh sáng mạnh và gió máy lạnh trực tiếp. Đeo kính khi ra ngoài, ngủ đủ giấc, ăn uống cân bằng với thực phẩm giàu Omega-3 và Beta-Carotene là những cách đơn giản nhưng hiệu quả để nuôi dưỡng sức khỏe đôi mắt từ bên trong.