Top 8 bài phân tích sâu sắc tác phẩm "Thiên trường vãn vọng" trong chương trình Ngữ văn 8

Nền văn học trung đại Việt Nam (thế kỷ X-XIX) không chỉ có những áng thơ hào hùng như Nam quốc sơn hà mà còn lưu giữ nhiều tác phẩm trữ tình đặc sắc. "Thiên Trường vãn vọng" của Trần Nhân Tông và "Côn Sơn ca" của Nguyễn Trãi chính là hai viên ngọc quý, nơi cảnh vật trở thành phương tiện biểu đạt tâm tư. Qua những nét vẽ tinh tế về thiên nhiên và con người, hai thi nhân đã gửi gắm trọn vẹn tình yêu quê hương và niềm lạc quan yêu đời.

Nguyên tác:

"Thôn hậu thôn tiền đạm tự yên,
Bán vô bán hữu tịch dương biên.
Mục đồng địch lí ngưu quy tận,
Bạch lộ song song phi hạ điền."

Bản dịch xuất sắc của Ngô Tất Tố:
"Trước xóm sau thôn tựa khói lồng,
Bóng chiều man mác có dường không
Mục đồng sáo vẳng trâu về hết,
Cò trắng từng đôi liệng xuống đồng."

Sau chiến thắng quân Nguyên-Mông lẫy lừng, trong chuyến về thăm quê nhà ở phủ Thiên Trường (Nam Định ngày nay), vua Trần Nhân Tông đã sáng tác bài thơ tứ tuyệt này. Bằng ngôn từ giản dị mà sâu lắng, bài thơ như bức tranh thủy mặc khắc họa khung cảnh làng quê lúc hoàng hôn. Hai câu đầu mở ra không gian mờ ảo: "Trước xóm sau thôn tựa khói lồng/Bóng chiều man mác có dường không". Làn khói chiều quyện với sương mờ tạo nên cảnh sắc nửa thực nửa hư, gợi sự bình yên khó tả.

Hai câu sau đem đến sinh khí cho bức tranh: "Mục đồng sáo vẳng trâu về hết/Cò trắng từng đôi liệng xuống đồng". Tiếng sáo mục đồng hòa cùng cánh cò trắng điểm xuyết trên nền đồng quê, tạo nên bản hòa tấu đồng quê sống động. Điều đặc biệt là một vị hoàng đế lại có thể cảm nhận và diễn tả chân thực đến thế nhịp sống bình dị của thôn dã. Bài thơ không chỉ thể hiện tình yêu quê hương sâu nặng mà còn là minh chứng cho hào khí Đông A - sự hài hòa giữa tinh thần thượng võ và tâm hồn thi sĩ.

Khoảnh khắc giao thời giữa ngày và đêm từ lâu đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho thi ca. Trong 'Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra', Trần Nhân Tông đã khéo léo nắm bắt cái thần của cảnh hoàng hôn nơi thôn dã qua bốn câu thơ tứ tuyệt cô đọng:

'Thôn hậu thôn tiền đạm tự yên
Bán vô bán hữu tịch dương biên'

Bức tranh quê hiện lên với làn khói chiều mờ ảo, phảng phất hương đồng gió nội. Điểm nhìn từ phủ Thiên Trường cho phép nhà vua-thi sĩ bao quát toàn cảnh 'trước xóm sau thôn' chìm trong sương khói, tạo nên không gian vừa thực vừa hư - nửa như hiện hữu, nửa như mộng ảo.

Hai câu kết đem đến sinh khí cho bức tranh tĩnh tại:
'Mục đồng địch lí ngưu quy tận
Bạch lộ song song phi hạ điền'

Tiếng sáo mục đồng vi vu hòa cùng cánh cò trắng chao liệng tạo nên bản giao hưởng đồng quê. Đặc biệt ở chỗ, một vị hoàng đế lại có thể cảm nhận tinh tế đến thế nhịp sống bình dị của thôn dã. Bài thơ như bức thủy mặc với những nét chấm phá tài hoa, nơi mỗi hình ảnh đều thấm đẫm tình yêu quê hương.

Thi phẩm này không chỉ là bức tranh phong cảnh mà còn là tấm gương phản chiếu tâm hồn cao khiết của vị vua anh hùng. Qua đó, ta thấy được sự giao thoa kỳ diệu giữa tâm hồn nghệ sĩ và trách nhiệm quân vương trong con người Trần Nhân Tông.

Thi phẩm 'Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra' của vua Trần Nhân Tông là một kiệt tác thơ Đường luật, được sáng tác khi nhà vua về thăm cố đô Thiên Trường (Nam Định). Chỉ với bốn câu thơ tứ tuyệt, tác giả đã vẽ nên bức tranh thôn dã đầy chất thơ với những nét chấm phá tinh tế.

Hai câu mở đầu khắc họa không gian chiều tà huyền ảo:
'Trước xóm sau thôn tựa khói lồng
Bóng chiều man mác có dường không'

Cảnh vật như chìm trong làn sương khói mờ ảo, tạo nên cảm giác 'bán hư bán thực' - nửa như có, nửa như không. Đây chính là cái thần của cảnh hoàng hôn mà chỉ những tâm hồn tinh tế mới cảm nhận được.

Hai câu sau đem đến sự sống động cho bức tranh:
'Mục đồng sáo vẳng trâu về hết
Cò trắng từng đôi liệng xuống đồng'

Tiếng sáo mục đồng hòa cùng cánh cò trắng chao liệng tạo nên bản hòa tấu đồng quê. Điều đặc biệt là một vị hoàng đế lại có thể nắm bắt trọn vẹn cái hồn của cuộc sống thôn dã bình dị như vậy.

Bài thơ không chỉ là bức tranh phong cảnh mà còn thể hiện tình yêu quê hương sâu nặng của vị vua anh hùng. Qua đó, ta thấy được sự hòa quyện kỳ lạ giữa tâm hồn nghệ sĩ tinh tế và bản lĩnh của một minh quân trong con người Trần Nhân Tông.

Trần Nhân Tông - vị minh quân lỗi lạc của đại Việt, không chỉ là người lãnh đạo tài ba trong chiến trận mà còn là thi nhân với hồn thơ đậm chất dân dã. Bài thơ 'Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra' đã khắc họa hình ảnh một vị vua - thi sĩ với tâm hồn giao cảm cùng thiên nhiên.

Nguyên tác:
'Thôn hậu thôn tiền đạm tự yên
Bán vô bán hữu tịch dương biên
Mục đồng địch lí ngưu quy tận
Bạch lộ song song phi hạ điền'

Bản dịch tài hoa của Ngô Tất Tố:
'Trước xóm sau thôn tựa khói lồng
Bóng chiều man mác có dường không
Mục đồng sáo vẳng trâu về hết
Cò trắng từng đôi liệng xuống đồng'

Bài thơ mở ra không gian chiều tà nơi thôn dã với làn khói mờ ảo bao phủ. Cái tài của Trần Nhân Tông là ở chỗ nắm bắt được cái khoảnh khắc giao thời 'bán hư bán thực' - khi bóng chiều 'man mác có dường không'. Đây chính là thời khắc mà thiên nhiên và tâm hồn giao hòa.

Hai câu kết đưa vào bức tranh những nét sống động:
'Mục đồng sáo vẳng trâu về hết
Cò trắng từng đôi liệng xuống đồng'

Tiếng sáo mục đồng vi vu cùng cánh cò trắng chao liệng tạo nên bản hòa tấu đồng quê. Điều đáng nói là một vị hoàng đế lại có thể cảm nhận tinh tế đến thế nhịp sống bình dị của thôn dã. Bài thơ không chỉ là bức tranh phong cảnh mà còn là tấm gương phản chiếu tâm hồn cao khiết của vị vua anh hùng.

Qua thi phẩm này, Trần Nhân Tông đã chứng minh mình là bậc 'thi trung hữu họa' - trong thơ có họa, và hơn thế nữa - trong thơ có cả tấm lòng yêu quê hương đất nước sâu nặng.

Trần Nhân Tông (1258-1308), vị vua anh minh của triều Trần, không chỉ là nhà lãnh đạo kiệt xuất trong hai cuộc kháng chiến chống Nguyên-Mông mà còn là thiền sư sáng lập dòng Trúc Lâm Yên Tử. Bài thơ 'Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra' được sáng tác trong giai đoạn đất nước vừa lấy lại thanh bình sau chiến tranh.

Nguyên tác:
'Thôn hậu thôn tiền đạm tự yên
Bán vô bán hữu tịch dương biên
Mục đồng địch lí ngưu quy tận
Bạch lộ song song phi hạ điền'

Bản dịch tinh tế của Ngô Tất Tố:
'Trước xóm sau thôn tựa khói lồng
Bóng chiều man mác có dường không
Mục đồng sáo vẳng trâu về hết
Cò trắng từng đôi liệng xuống đồng'

Bài thơ mở ra với khung cảnh chiều tà nơi thôn dã, nơi cảnh vật chìm trong làn sương khói mờ ảo. Cái tài của Trần Nhân Tông là nắm bắt được khoảnh khắc giao thời 'bán hư bán thực' - khi bóng chiều 'man mác có dường không'. Đây chính là thời khắc thiên nhiên và tâm hồn giao hòa.

Hai câu kết đưa vào bức tranh những nét sống động:
'Mục đồng sáo vẳng trâu về hết
Cò trắng từng đôi liệng xuống đồng'

Tiếng sáo mục đồng vi vu cùng cánh cò trắng chao liệng tạo nên bản giao hưởng đồng quê. Điều đáng quý là một vị hoàng đế vừa trải qua chiến trận lại có thể cảm nhận tinh tế đến thế nhịp sống bình dị của thôn dã.

Bài thơ không chỉ là bức tranh phong cảnh mà còn là tấm gương phản chiếu tâm hồn cao khiết của vị vua anh hùng. Qua đó, ta thấy được sự hòa quyện kỳ diệu giữa tâm hồn nghệ sĩ và trách nhiệm quân vương trong con người Trần Nhân Tông.

Tình yêu quê hương trong thơ ca trung đại Việt Nam không chỉ thể hiện qua lòng tự hào dân tộc mà còn thấm đẫm trong từng cảnh vật bình dị. 'Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra' của Trần Nhân Tông là viên ngọc quý khắc họa tình yêu ấy bằng ngôn từ tinh tế.

Trần Nhân Tông (1258-1308), vị vua anh hùng chống Nguyên-Mông, đồng thời là thiền sư sáng lập dòng Trúc Lâm Yên Tử, đã gửi gắm hồn quê vào bốn câu thơ tứ tuyệt. Bài thơ ra đời khi nhà vua về thăm quê cũ ở Thiên Trường (Nam Định), nơi các vua Trần xây dựng hành cung nghỉ ngơi.

Hai câu đầu mở ra không gian chiều tà huyền ảo:
'Thôn hậu thôn tiền đạm tự yên
Bán vô bán hữu tịch dương biên'
(Trước xóm sau thôn tựa khói lồng
Bóng chiều man mác có dường không)

Làn khói chiều quyện với sương tạo nên cảnh sắc 'bán hư bán thực', phản ánh tâm hồn thi nhân đang hòa quyện cùng quê hương. Đây không phải nỗi buồn hoàng hôn thường thấy mà là niềm an nhiên trước cuộc sống thanh bình.

Hai câu sau đem đến sự sống động:
'Mục đồng địch lí ngưu quy tận
Bạch lộ song song phi hạ điền'
(Mục đồng sáo vẳng trâu về hết
Cò trắng từng đôi liệng xuống đồng)

Tiếng sáo mục đồng cùng cánh cò trắng tạo nên bức tranh quê đầy nhịp sống. Hình ảnh đàn trâu no cỏ về chuồng biểu tượng cho sự ấm no, trong khi đôi cò trắng gợi sự sinh sôi nảy nở. Tất cả đều toát lên vẻ đẹp bình dị mà sâu lắng của làng quê Việt.

Qua thi phẩm này, Trần Nhân Tông không chỉ thể hiện tình yêu quê hương mà còn gửi gắm niềm tự hào về cuộc sống thanh bình sau chiến tranh. Một vị vua - thi sĩ - thiền sư đã hòa quyện ba tâm hồn vào một để cảm nhận trọn vẹn hồn quê đất Việt.

Trần Nhân Tông - vị vua anh minh của triều Trần, đồng thời là thi nhân với hồn thơ đậm chất dân dã. 'Thiên Trường vãn vọng' được sáng tác khi nhà vua về thăm quê cũ, là bức tranh chiều quê đầy xúc cảm.

Hai câu đầu mở ra không gian huyền ảo:
'Thôn hậu thôn tiền đạm tự yên
Bán vô bán hữu tịch dương biên'
(Trước xóm sau thôn tựa khói lồng
Bóng chiều man mác có dường không)

Cảnh chiều hiện lên trong trạng thái 'bán hư bán thực', nửa như thực nửa như mộng, thể hiện cái nhìn tinh tế của thi nhân trước vẻ đẹp giản dị mà sâu lắng của quê hương.

Hai câu sau đem đến sự sống động:
'Mục đồng địch lí ngưu quy tận
Bạch lộ song song phi hạ điền'
(Mục đồng sáo vẳng trâu về hết
Cò trắng từng đôi liệng xuống đồng)

Tiếng sáo mục đồng và cánh cò trắng trở thành biểu tượng đẹp đẽ của làng quê Việt. Điều đặc biệt là một vị hoàng đế lại có thể nắm bắt trọn vẹn cái hồn của cuộc sống thôn dã như vậy.

Bài thơ không chỉ là bức tranh phong cảnh mà còn thể hiện tình yêu quê hương sâu nặng của vị vua anh hùng. Qua đó, ta thấy được sự hòa quyện giữa tâm hồn nghệ sĩ và trách nhiệm quân vương trong con người Trần Nhân Tông.

Trần Nhân Tông (1258-1308) - vị vua anh hùng đồng thời là thi nhân tài hoa của Đại Việt. 'Thiên Trường vãn vọng' là một trong hai bài thơ ông viết về mảnh đất phát tích nhà Trần, thể hiện tình yêu quê hương sâu sắc.

Bài thơ mở ra với khung cảnh chiều tà:
'Thôn hậu thôn tiền đạm tự yên
Bán vô bán hữu tịch dương biên'
(Trước xóm sau thôn tựa khói lồng
Bóng chiều man mác có dường không)

Cảnh vật hiện lên trong trạng thái 'bán hư bán thực', nửa như có nửa như không, tạo nên không gian mơ màng đầy chất thơ. Đây là cái nhìn tinh tế của một tâm hồn nghệ sĩ trước vẻ đẹp giản dị mà sâu lắng của quê hương.

Hai câu sau đem đến sự sống động:
'Mục đồng địch lí ngưu quy tận
Bạch lộ song song phi hạ điền'
(Mục đồng sáo vẳng trâu về hết
Cò trắng từng đôi liệng xuống đồng)

Tiếng sáo mục đồng và cánh cò trắng trở thành biểu tượng đẹp đẽ của làng quê Việt. Điều đáng nói là một vị hoàng đế lại có thể nắm bắt trọn vẹn cái hồn của cuộc sống thôn dã như vậy.

Bài thơ không chỉ là bức tranh phong cảnh mà còn thể hiện tình yêu quê hương sâu nặng của vị vua anh hùng. Qua đó, ta thấy được sự hòa quyện giữa tâm hồn nghệ sĩ và trách nhiệm quân vương trong con người Trần Nhân Tông.