Top 8 Bài văn phân tích, cảm nhận bài "Đường về quê mẹ" (Ngữ văn 8 - SGK Cánh diều) đặc sắc nhất

Bài thơ “Đường về quê mẹ” của Đoàn Văn Cừ vẽ nên một hành trình trở về quê hương ngập tràn cảm xúc. Những câu thơ đầy sắc màu sống động, mang đến cho người đọc không chỉ vẻ đẹp tuyệt vời của thiên nhiên mà còn cảm nhận sâu sắc tình yêu thương tha thiết của người con dành cho mẹ. Mỗi mùa xuân, mẹ dẫn các con về quê ngoại, bước theo dấu chân của mẹ, con được hòa mình trong vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên và tình yêu thấm đẫm của quê hương. Cảnh xuân tươi đẹp với những đồng hoa khoe sắc, con sông trong vắt, bãi cát trắng và đồng xanh tươi... tất cả tạo nên một bức tranh thôn quê đầy bình yên và hoài niệm. Quê ngoại, nơi chứa đựng những kỷ niệm êm đềm, là một không gian thơ mộng trong mắt người con. Mẹ là nhân vật trung tâm, hiện lên với vẻ đẹp duyên dáng trong trang phục áo dài nâu, đôi mắt sáng, đôi môi hồng và gương mặt ấm áp. Mẹ không chỉ là một người phụ nữ xinh đẹp mà còn là hình ảnh đầy yêu thương trong tâm trí con. Bài thơ là một câu chuyện tình mẫu tử đậm đà, thể hiện tình yêu, niềm tự hào của người con đối với mẹ, khiến mỗi lần trở về quê ngoại trở thành kỷ niệm đáng nhớ và tràn đầy hạnh phúc.

Hoài Thanh đã viết: “Trong các nhà thơ đồng quê, không ai có ngòi bút dồi dào mà rực rỡ như Đoàn Văn Cừ”. Câu nói này là minh chứng rõ ràng cho việc Đoàn Văn Cừ luôn lấy quê hương làm nguồn cảm hứng. “Đường về quê mẹ” là một tác phẩm tiêu biểu như thế.

Với chỉ sáu khổ thơ ngắn gọn, nhưng tác phẩm đã đầy đủ truyền tải tình yêu thương vô bờ bến đối với quê hương, đặc biệt là mẹ của tác giả. Hai khổ thơ đầu của bài thơ đã thể hiện rõ nỗi nhớ quê hương cùng những kỷ niệm về con đường trở về quê mẹ.

U tôi ngày ấy mỗi mùa xuân,

Dặm liễu mây bay sắc trắng ngần,

Lại dẫn chúng tôi về nhận họ

Bên miền quê ngoại của hai thân.

Tôi nhớ đi qua những rặng đề,

Những dòng sông trắng lượn ven đê.

Cồn xanh, bãi tía kề liên tiếp,

Người xới cà, ngô rộn bốn bề.

Chữ “U tôi” đầy yêu thương, như một lời nhắc nhở về những mùa xuân xưa, mỗi khi mẹ dẫn con về quê ngoại. Con đường về quê thật đẹp, không chỉ với sắc hoa, dòng sông mà còn bởi tình thương yêu vô bờ bến của mẹ. Những cảnh sắc quen thuộc đã khắc sâu trong tâm trí người con, nhưng hình ảnh mẹ vẫn là đẹp nhất, nổi bật nhất giữa tất cả.

Thúng cắp bên hông, nón đội đầu,

Khuyên vàng, yếm thắm, áo the nâu

Trông u chẳng khác thời con gái

Mắt sáng, môi hồng, má đỏ au.

Mẹ luôn hiện diện trong trái tim con với hình ảnh duyên dáng, thùy mị. Những chiếc khuyên vàng, áo dài thắm, và nét đẹp tươi trẻ bất chấp thời gian, khiến mẹ luôn sống mãi trong tâm trí người con. Đối với tác giả, mẹ là biểu tượng của vẻ đẹp vĩnh cửu.

Chiều mát, đường xa nắng nhạt vàng,

Đoàn người về ấp gánh khoai lang,

Trời xanh cò trắng bay từng lớp,

Xóm chợ lều phơi xác lá bàng.

Qua những hình ảnh quen thuộc ấy, tác giả cũng muốn bày tỏ sự cô đơn trong lòng. Mặc dù cảnh vật vẫn nguyên vẹn, nhưng nỗi nhớ, nỗi buồn về mẹ lại vẹn nguyên trong lòng tác giả. Những hình ảnh bình dị về quê hương giờ đây lại càng làm tăng thêm sự cô đơn của người con khi thiếu vắng mẹ.

Tà áo nâu in giữa cánh đồng,

Gió chiều cuốn bụi bốc sau lưng.

Bóng u hay bóng người thôn nữ

Cúi nón mang đi cặp má hồng.

Cuối bài thơ, hình ảnh người mẹ vẫn luôn sống mãi trong tâm hồn con, không chỉ là hình ảnh của người mẹ hiền dịu, mà còn là hình ảnh người phụ nữ lao động vất vả nhưng đầy tình yêu thương. Dù ở đâu, hình bóng mẹ luôn hiện diện trong tâm trí con.

Với những ngôn từ giản dị mà sâu lắng, Đoàn Văn Cừ đã vẽ nên một bức tranh quê hương đầy tình cảm và chân thành, để người đọc cảm nhận được tình mẫu tử thiêng liêng mà tác giả muốn gìn giữ.

“Đường về quê mẹ” là hành trình hoài niệm về những ký ức gắn liền với mẹ và những lần trở về quê ngoại đầy yêu thương. Mỗi lần mùa xuân đến, mẹ lại dẫn chúng tôi trở về những miền quê đầm ấm, nơi những cảnh sắc thiên nhiên cùng con người nơi đây hòa quyện trong một bức tranh sinh động và ấm áp.

Mỗi bước chân theo mẹ, con lại cảm nhận được vẻ đẹp nguyên sơ của quê hương. Những rặng đề ngút ngàn, dòng sông trắng lặng lẽ uốn lượn, cồn xanh bãi tía hòa cùng những âm thanh của cuộc sống thường nhật nơi thôn quê: người xới cà, ngô thành đồng. Mỗi cảnh vật đều mang một vẻ đẹp tự nhiên và giản dị, như làn gió của tuổi thơ trở về trong ký ức.

Đó không chỉ là ký ức đẹp, mà còn là những giá trị sống mà con được truyền lại từ mẹ. Bà là hình ảnh của sự dịu dàng và yêu thương. Hình ảnh mẹ với khuyên vàng, áo yếm thắm, đôi mắt sáng ngời và làn da đỏ hồng trong ký ức của người con là những dấu ấn không thể phai mờ. Mẹ, dù đã đi xa, vẫn luôn là hình ảnh tươi đẹp trong tâm trí con, là biểu tượng của tình yêu thương vô bờ bến.

Quê ngoại không chỉ là nơi chốn, mà là một miền ký ức ngọt ngào, là nơi con luôn tìm thấy sự bình yên và an lành. Những giá trị gia đình, tình yêu thương mẹ, cùng những sinh hoạt truyền thống nơi làng quê đã khắc sâu trong tâm trí con, trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống của người con.

Mỗi lần trở về quê ngoại, con cảm nhận được một niềm hạnh phúc giản dị, là sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa thế hệ trước và thế hệ sau, qua những khoảnh khắc trân quý mà mẹ cùng quê ngoại đã để lại trong trái tim con. “Đường về quê mẹ” là một hành trình tìm về nguồn cội, là con đường tìm lại những giá trị cao đẹp trong cuộc sống.

Đường về quê mẹ của Đoàn Văn Cừ được viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, gồm 6 khổ và 24 câu, là một bức tranh về người phụ nữ nông thôn Việt Nam xưa, mang trong đó là tình yêu quê hương và lòng kính trọng đối với cội nguồn. Bài thơ khắc họa hình ảnh người mẹ hiền lành, mang con cái trở về thăm quê ngoại, như một sự nối kết giữa quá khứ và hiện tại, giữa dòng chảy của ký ức và hiện thực cuộc sống.

Với ngòi bút đầy cảm xúc, tác giả không chỉ miêu tả khung cảnh thiên nhiên nơi làng quê, mà còn lột tả được tình cảm thấm đẫm trong từng khoảnh khắc về mẹ, về quê hương. Hình ảnh người mẹ dẫn dắt đàn con qua những rặng liễu, bãi tía, dòng sông trắng, những cánh đồng xanh mướt là minh chứng cho sự sống động và tình cảm sâu sắc mà tác giả muốn truyền tải.

Bài thơ không chỉ thể hiện vẻ đẹp của thiên nhiên, mà còn phản ánh hình ảnh người phụ nữ Việt Nam trong thời kỳ xưa: giản dị mà tinh tế. Cái đẹp của mẹ không chỉ ở hình thức bên ngoài, mà còn ở trong phẩm hạnh, nết na. Qua từng câu thơ, ta thấy được sự kính trọng đối với mẹ, người luôn là trung tâm của gia đình, của cả một nền văn hóa cổ truyền.

Đoàn Văn Cừ không chỉ đưa người đọc vào một thế giới của ký ức, mà còn mời gọi chúng ta tìm về nguồn cội, để cảm nhận sự gần gũi của gia đình, của quê hương, nơi mà dù thời gian có trôi qua, vẫn luôn hiện hữu trong lòng mỗi người. “Đường về quê mẹ” không chỉ là một hành trình trở về về mặt không gian, mà là một chuyến đi tìm về với những giá trị văn hóa, những ký ức đẹp đẽ, là lời nhắc nhở về sự quan trọng của nguồn gốc và tình yêu thương không bao giờ phai nhạt.

Bài thơ "Đường về quê mẹ" là một tác phẩm tiêu biểu của nhà thơ Đoàn Văn Cừ, được in trong tập "Thôn ca" năm 1942. Hoài Thanh, trong sách "Thi nhân Việt Nam" (1941), đã ca ngợi Đoàn Văn Cừ là một trong những nhà thơ đồng quê tài năng, với ngòi bút đậm đà và rực rỡ. Ông cũng khẳng định rằng khi nhắc đến Đoàn Văn Cừ, người ta sẽ nghĩ ngay đến Tết, vì trong không khí ấm áp, sum vầy ấy, ông dẫn dắt người đọc theo con đường về quê mẹ, trở về với những hình ảnh gần gũi, thân thương và đầy yêu thương của những năm tháng xưa.

Bài thơ gồm sáu khổ, sử dụng bút pháp tả thực đơn giản, mộc mạc nhưng lại rất thơ. Đoàn Văn Cừ viết về một ký ức ấm áp, gần gũi: “U tôi ngày ấy mỗi mùa xuân / Dặm liễu mây bay sắc trắng ngần / Lại dẫn chúng tôi về nhận họ / Bên miền quê ngoại của hai thân.” Những câu thơ tưởng như đơn giản nhưng lại ẩn chứa một sức mạnh nội tâm vô cùng sâu sắc. Trong khi một số bạn trẻ có thể cho rằng đó là thơ quê mùa, thì thực tế, đó chính là cái “quê mùa” của thi ca, của làng quê Việt Nam, nơi mọi cảm xúc đều được thể hiện qua những hình ảnh giản dị, chân thực và tình cảm.

Bài thơ không chỉ là những câu chữ mà còn là một bức tranh tĩnh vật tuyệt vời về nông thôn. Khi tác giả viết: “Tôi nhớ đi qua những rặng đề / Những dòng sông trắng lượn ven đê / Cồn xanh, bãi tía kề liên tiếp / Người xới cà ngô rộn bốn bề,” người đọc có thể cảm nhận được cái không gian và thời gian như đang sống lại. Khổ thơ này chính là sự mô tả về vẻ đẹp giản dị, thanh bình của miền quê mà Đoàn Văn Cừ đã đi qua trong những năm tháng tuổi thơ.

Khổ thơ thứ ba là điểm sáng nhất của bài thơ, nơi hình ảnh người mẹ hiện lên đầy sắc nét: “Thúng cắp bên hông, nón đội đầu / Khuyên vàng, yếm thắm, áo the nâu / Trông u chẳng khác thời con gái / Mắt sáng môi hồng, má đỏ au.” Người mẹ trong thơ Đoàn Văn Cừ đẹp như một bức tranh thủy mặc, thanh thoát và tươi mới. Bằng cách miêu tả những chi tiết rất nhỏ như chiếc nón, khuyên vàng, hay áo the nâu, tác giả không chỉ tả ngoại hình mà còn gửi gắm tình cảm của người con dành cho mẹ. Cảnh sắc mùa xuân trong thơ như được vẽ ra từ một cánh đồng, nơi người mẹ vẫn giữ được nét đẹp thuở thanh xuân dù đã qua bao mùa đổi thay.

Cái đẹp của người mẹ xưa trong thơ Đoàn Văn Cừ chính là sự dịu dàng, thanh thoát, không chỉ qua hình ảnh bên ngoài mà còn qua cảm xúc, qua những tình cảm sâu kín mà không lời nào có thể diễn tả hết. Cảnh vật không phải chỉ là vật thể, mà là chất liệu để bộc lộ tình cảm, là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại. Bài thơ không chỉ nói về người mẹ mà còn nói về cả một nền văn hóa, về những giá trị bền vững của quê hương, của gia đình và của tình yêu thương.

Khổ thơ thứ tư của bài thơ thể hiện sự chuyển biến giữa trạng thái tĩnh và động: “Chiều mát, đường xa nắng nhạt vàng / Đoàn người về ấp gánh khoai lang / Trời xanh, cò trắng bay từng lớp / Xóm chợ lều phơi xác lá bàng.” Những câu thơ đầu tiên tràn đầy sức sống, nhưng đến câu cuối lại là sự tiếc nuối, là sự chia ly của mùa đông, của những điều đã qua. Cảnh vật trong thơ Đoàn Văn Cừ không chỉ là khung cảnh, mà còn là nỗi niềm, là sự tiếc nuối về những gì đã mất, là sự xao xuyến của thời gian và không gian.

Cuối bài thơ, người mẹ vẫn hiện lên trong tâm trí người con, như một hình bóng không bao giờ phai mờ. “Tới đầu làng gặp những người quen / Ai cũng khen u nét thảo hiền / Dẫu phải theo chồng thân phận gái / Đường về quê mẹ vẫn không quên.” Dù cuộc sống có thay đổi, dù có bước vào một thế giới khác, nhưng ký ức về người mẹ, về quê hương sẽ luôn ở lại trong tâm trí mỗi người. Bài thơ như một lời nhắn nhủ sâu sắc về tình cảm gia đình, về sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa tình yêu thương và lòng biết ơn đối với những giá trị thiêng liêng của cuộc đời.

Bài thơ "Đường về quê mẹ" gợi lên trong lòng người đọc những cảm xúc sâu sắc về tình mẫu tử và nỗi nhớ quê hương. Qua sáu khổ thơ, Đoàn Văn Cừ không chỉ tái hiện khung cảnh làng quê Việt Nam mà còn thể hiện lòng biết ơn và sự kính trọng vô bờ đối với người mẹ. Mở đầu bài thơ là tiếng gọi thân thương “U tôi” như một lời nhắc nhớ về mẹ, về những kỷ niệm ấm áp thời thơ ấu. Trong những ngày Tết, mẹ đưa tôi về thăm quê, và con đường về quê hiện lên trong lòng tôi qua những hình ảnh bình dị, thân quen như dặm liễu, rặng đề ven đường. Thiên nhiên mùa xuân như bừng tỉnh với áng mây trắng, dòng sông lượn quanh đê, cồn xanh, bãi mía bạt ngàn, cùng bóng người lao động bận rộn. Hình ảnh mẹ xuất hiện như một người phụ nữ trung niên, nhưng vẫn giữ nét tươi trẻ của thời thanh xuân. Mẹ vẫn xinh đẹp, đeo khuyên vàng, mặc yếm thắm, áo the nâu, với nét tươi tắn trên khuôn mặt - đôi mắt sáng, môi đỏ hồng, má ửng lên màu tươi thắm. Đến hai khổ thơ cuối, tác giả đã thể hiện nỗi nhớ nhung da diết của nhân vật "tôi" về mẹ. Tà áo nâu, chiếc nón lá, mẹ đứng như một bóng hình bền bỉ, chịu thương chịu khó, dẫu trời đất có thay đổi. Trên đường về quê, người con gặp lại những người quen và nghe những lời khen về mẹ, lòng đầy tự hào và kính trọng.

Bài thơ "Đường về quê mẹ" của Đoàn Văn Cừ mở ra một không gian đầy cảm xúc, nơi tình yêu quê hương và nỗi nhớ mẹ thấm đẫm từng câu chữ. Mở đầu bài thơ là tiếng gọi “u tôi” thiết tha, thân thương, làm người đọc cảm nhận sâu sắc tình cảm chân thành của nhân vật "tôi" dành cho mẹ. Những kỷ niệm êm đềm về những lần trở về quê ngoại vào mỗi mùa xuân dường như vẫn đọng mãi trong tâm trí nhân vật. Con đường về quê, nơi có dặm liễu, rặng đề, những cánh đồng bạt ngàn, sông trắng lượn quanh đê, tạo nên một cảnh vật tuyệt đẹp, bình dị. Hình ảnh người mẹ của "tôi" là điểm sáng của bài thơ, hiện lên trong tà áo nâu, nón lá, khuyên vàng và yếm thắm, vẫn giữ nguyên vẻ đẹp thanh thoát, hiền thục dù đã có tuổi. Mặc dù năm tháng trôi qua, nhưng mẹ vẫn giữ được nét tươi tắn, ánh mắt sáng, môi đỏ hồng, má căng tròn như thuở thanh xuân. Hình ảnh này như một khúc nhạc buồn, gợi nhớ về những ngày tháng đã qua, khiến “tôi” cảm thấy xót xa, nuối tiếc. Trong gió chiều, bóng lưng người mẹ miệt mài làm việc khiến "tôi" không biết là của mẹ hay của một cô gái trẻ. Đoạn kết bài thơ mang đến một cảm giác hân hoan, khi nhân vật "tôi" gặp lại những người quen và nghe lời khen về mẹ, lòng ngập tràn niềm tự hào và biết ơn. Bài thơ không chỉ khắc họa vẻ đẹp của quê hương mà còn là bức tranh đầy tình cảm về người mẹ tảo tần, yêu thương hết mực.

Đường về quê mẹ là một bài thơ chứa đựng những hoài niệm ngọt ngào về những lần theo mẹ trở lại quê ngoại, nơi chứa đựng những ký ức đẹp đẽ. Mỗi độ xuân về, mẹ lại dẫn đàn con đi qua con đường về quê, và từ đó những hình ảnh quê hương dần hiện lên rõ nét trong trí nhớ. Cảnh sắc mùa xuân quê ngoại tuyệt vời với những rặng đề xanh ngát, dòng sông trắng lượn quanh đê, bãi tía, cồn xanh nhấp nhô trong ánh sáng dịu dàng của mùa xuân. Cảnh vật ấy không chỉ sống động mà còn tràn đầy sức sống, như một bức tranh làng quê với những đường nét và màu sắc hòa quyện tinh tế. Con người nơi đây cũng đang say mê với công việc lao động quen thuộc: những bóng dáng xới cà, ngô đầy nhộn nhịp. Bức tranh quê hương ấy thật bình yên và ấm áp. Quê ngoại trong mắt người con là một vùng ký ức êm đềm, thơ mộng. Người mẹ, với vẻ đẹp hiền hòa và đằm thắm, là điểm nhấn của bài thơ. Hình ảnh của mẹ, với khuyên vàng, yếm thắm, áo the nâu, ánh mắt sáng, môi đỏ, má hồng, luôn in sâu trong ký ức con. Có lẽ vì mẹ quá xinh đẹp, quá dịu dàng, khiến con phải ngỡ ngàng thốt lên: "Trông mẹ chẳng khác gì thời con gái". Những lời khen ngợi của người dân quê về mẹ càng làm nổi bật vẻ đẹp, sự thảo hiền của bà. Dù sống xa quê, mẹ vẫn không bao giờ quên con đường về quê ngoại. Bài thơ không chỉ là sự diễn tả nỗi vui mừng, háo hức của người con khi trở về quê, mà còn là niềm tự hào về vẻ đẹp và phẩm hạnh của người mẹ.