Tuyển chọn 6 bài soạn "Gặp lá cơm nếp" (Ngữ văn 7 - SGK Kết nối tri thức) ấn tượng nhất

*Khúc dạo đầu

Câu 1: Giữa vườn thơ bảy chữ, ta tìm được hai đóa hoa năm cánh: Chuyện cổ tích về loài người của Xuân Quỳnh và Bắt nạt của Nguyễn Thế Hoàng Linh - những bài thơ năm chữ mang giai điệu riêng biệt.

Câu 2: Xôi - tinh hoa từ hạt nếp quê nhà, là khúc giao hưởng của hương đồng gió nội. Từ xôi lạc giản dị đến xôi gấc rực rỡ, mỗi loại xôi đều thấm đẫm ký ức tuổi thơ và nét văn hóa Việt.

*Hành trình khám phá thi phẩm

• Nhịp điệu: Bài thơ như bản nhạc năm nốt với vần liền duyên dáng, nhịp 2/3 - 3/2 uyển chuyển như bước chân người lính trở về.

• Hình ảnh mẹ: Hiện lên qua làn khói bếp, người mẹ tần tảo với bàn tay gói trọn yêu thương trong từng hạt xôi thơm.

• Tình yêu đôi bờ: Dòng cảm xúc đong đầy khi nỗi nhớ mẹ hòa quyện cùng tình yêu Tổ quốc, tạo nên bản hòa ca của trái tim người lính.

*Góc nhìn đối sánh

Đặt Gặp lá cơm nếp bên Đồng dao mùa xuân, ta thấy sự khác biệt thú vị: năm chữ so với bốn chữ, vần liền đối lập vần cách, nhịp 2/3 hòa cùng nhịp 2/2 - mỗi bài thơ mang một hơi thở riêng.

*Cảm nhận sâu sắc

Hương lá nếp trở thành sợi dây vô hình kết nối quá khứ - hiện tại, đánh thức ký ức về người mẹ - biểu tượng của quê hương. Người lính trong thơ không chỉ nhớ mẹ mà còn nhớ cả dáng hình đất nước qua hương vị quê nhà.

*Sức mạnh thi ca

Thể thơ năm chữ trở thành phương tiện truyền tải hoàn hảo, biến cảm xúc thành nhịp điệu, biến nỗi nhớ thành vần điệu, khiến tình yêu mẹ - quê hương trở nên gần gũi mà sâu lắng.

*Lời kết tinh hoa

Thanh Thảo đã thổi hồn vào lá cơm nếp để nó trở thành vật chứng cho tình mẫu tử thiêng liêng. Bài thơ như bát xôi ấm nóng, nuôi dưỡng tâm hồn người đọc bằng tình yêu gia đình và lòng tự hào dân tộc.

Khám phá tác phẩm Gặp lá cơm nếp

Câu 1: Giữa vườn thơ đa sắc, hai đóa hoa năm cánh nổi bật: Chuyện cổ tích về loài người của Xuân Quỳnh và Bắt nạt của Nguyễn Thế Hoàng Linh - những kiệt tác thơ năm chữ đầy cảm xúc.

Câu 2: Xôi - tinh túy ẩm thực Việt, là bản giao hưởng của hương đồng cỏ nội. Từ xôi lạc mộc mạc đến xôi gấc rực rỡ, mỗi loại đều chứa đựng hồn quê và ký ức tuổi thơ.

Hành trình cảm nhận

Câu 1: Bài thơ như khúc nhạc năm nốt với vần liền duyên dáng, nhịp điệu biến chuyển linh hoạt từ 2/3 đến 3/2, tạo nên giai điệu riêng biệt.

Câu 2: Hình ảnh người mẹ hiện lên qua làn khói bếp, với bàn tay khéo léo gói trọn yêu thương trong từng hạt nếp thơm lừng.

Góc nhìn sâu sắc

Câu 1: Đặt Gặp lá cơm nếp bên cạnh Đồng dao mùa xuân, ta thấy sự tương phản thú vị trong cách gieo vần, ngắt nhịp và bố cục khổ thơ - mỗi tác phẩm mang một phong cách riêng.

Câu 2: Mùi hương lá nếp trở thành cầu nối vô hình, đánh thức ký ức về người mẹ tảo tần - biểu tượng của quê hương trong tâm khảm người con xa xứ.

Câu 3: Khổ thơ thứ ba là điểm hội tụ của những cảm xúc chân thành: nỗi nhớ mẹ hòa quyện cùng tình yêu đất nước, tạo nên bản hòa ca xúc động.

Câu 4: Hình ảnh người con trong thơ là hiện thân của những người con xa quê, luôn mang theo hình bóng quê nhà và tình mẫu tử thiêng liêng.

Câu 5: Thể thơ năm chữ trở thành phương tiện truyền tải hoàn hảo, biến cảm xúc thành nhịp điệu, khiến tình yêu quê hương trở nên gần gũi mà sâu lắng.

Lời cuối: Bài thơ như bát xôi ấm nóng, nuôi dưỡng tâm hồn người đọc bằng tình mẫu tử và lòng tự hào dân tộc, để lại dư âm khó phai trong lòng độc giả.

Nhà thơ Thanh Thảo - Người thơ cách tân

• Hành trình sáng tạo

- Tên thật Hồ Thành Công (sinh 1946), quê gốc Mộ Đức, Quảng Ngãi - vùng đất địa linh nhân kiệt

- Tốt nghiệp Đại học Tổng hợp Hà Nội, ông lên đường vào Nam chiến đấu, trải nghiệm để rồi chắt lọc thành thơ

- Hiện giữ nhiều vị trí quan trọng: Chủ tịch Hội VHNT Quảng Ngãi, Phó Chủ tịch Hội đồng Thơ

- Vinh dự nhận nhiều giải thưởng danh giá: Giải thưởng Nhà nước 2001, Giải thưởng Văn học Đông Nam Á 2014

• Dấu ấn thi ca

Tác phẩm tiêu biểu:

- Những trường ca để đời: Những người đi tới biển, Khối vuông ru-bích - những tác phẩm làm nên tên tuổi

- Thơ ông là tiếng nói trí thức đầy trăn trở, luôn tìm tòi hình thức biểu đạt mới lạ

- Phong cách độc đáo: từ chối lối viết dễ dãi, đào sâu vào nội tâm qua thể thơ tự do phóng khoáng

II. Kiệt tác Gặp lá cơm nếp

• Tổng quan tác phẩm

- Trích từ tập Dấu chân qua trảng cỏ - một trong những tác phẩm xuất sắc nhất

- Thể thơ năm chữ với cách gieo vần liền độc đáo

- Ngôn ngữ biểu cảm đầy ám ảnh

• Giá trị cốt lõi

Nội dung: Khắc họa tình mẫu tử thiêng liêng hòa quyện cùng tình yêu quê hương qua hình ảnh lá cơm nếp đầy gợi cảm

Nghệ thuật:

- Hệ thống hình ảnh giàu sức gợi

- Nhịp thơ linh hoạt 2/3, 3/2 như nhịp tim rung cảm

- Ngôn từ giản dị mà sâu lắng

III. Khám phá tác phẩm

1. Trước khi đọc:

- Thơ năm chữ với hai đại diện tiêu biểu: Xuân Quỳnh và Nguyễn Thế Hoàng Linh

- Xôi - món quà quê chứa đựng hồn Việt: từ hạt nếp dẻo thơm đến những nguyên liệu dân dã kết hợp

2. Đọc hiểu:

- Nhịp điệu: 5 tiếng mỗi dòng tạo giai điệu riêng

- Hình ảnh người mẹ: hiện lên qua làn khói bếp, bàn tay chắt chiu từng lá cơm nếp

- Tình cảm nhân vật: nỗi nhớ quê hương hòa trong tình mẫu tử

3. Sau khi đọc:

- So sánh với Đồng dao mùa xuân thấy rõ nét độc đáo trong cách gieo vần, ngắt nhịp

- Hình ảnh người mẹ trở thành biểu tượng của quê hương trong tâm khảm người con xa xứ

- Khổ thơ thứ ba như điểm nhấn của tác phẩm khi hòa quyện tình yêu mẹ và đất nước

IV. Cảm nhận

Bài thơ như bản tình ca về quê hương, nơi hương vị lá cơm nếp trở thành sợi dây kết nối quá khứ - hiện tại. Qua đó, Thanh Thảo đã khắc họa thành công hình ảnh người mẹ Việt Nam tảo tần cùng tình yêu quê hương sâu nặng của người con xa xứ.

I. Nhà thơ Thanh Thảo - Người lính thi sĩ

- Tên thật Hồ Thành Công (1945), quê hương Mộ Đức, Quảng Ngãi - vùng đất địa linh nhân kiệt

- Sự nghiệp văn chương đa dạng: từ thơ ca đến báo chí, tiểu luận phê bình

- Những tác phẩm tiêu biểu: Những người đi tới biển, Khối vuông rubic - những tác phẩm làm nên tên tuổi

- Phong cách độc đáo: kết hợp giữa chiều sâu triết lý và sự giản dị đời thường

II. Kiệt tác Gặp lá cơm nếp

• Đặc điểm nghệ thuật:

- Thể thơ năm chữ với nhịp điệu linh hoạt 2/3, 3/2

- Ngôn ngữ biểu cảm đầy ám ảnh

- Hình ảnh thơ giản dị mà sâu lắng

• Giá trị nhân văn:

- Khắc họa tình mẫu tử thiêng liêng qua hình ảnh lá cơm nếp

- Tình yêu quê hương đất nước hòa quyện cùng tình cảm gia đình

- Vẻ đẹp người lính: vừa kiên cường nơi chiến trường, vừa đa cảm nơi hậu phương

III. Hành trình khám phá tác phẩm

1. Trước khi đọc:

- Thơ năm chữ với hai gương mặt tiêu biểu: Xuân Quỳnh và Nguyễn Thế Hoàng Linh

- Xôi - tinh hoa ẩm thực Việt: từ hạt nếp dẻo thơm đến những hương vị dân dã

2. Đọc hiểu:

- Nhịp điệu: 5 tiếng mỗi dòng tạo giai điệu riêng

- Hình ảnh người mẹ: hiện lên qua làn khói bếp, bàn tay chắt chiu từng lá cơm nếp

- Tình cảm nhân vật: nỗi nhớ quê hương hòa trong tình mẫu tử

3. Sau khi đọc:

- So sánh với Đồng dao mùa xuân thấy rõ nét độc đáo trong cách gieo vần, ngắt nhịp

- Hình ảnh người mẹ trở thành biểu tượng của quê hương

- Khổ thơ thứ ba như điểm nhấn của tác phẩm khi hòa quyện tình yêu mẹ và đất nước

IV. Cảm nhận sâu sắc

Bài thơ như bản tình ca về quê hương, nơi hương vị lá cơm nếp trở thành sợi dây kết nối quá khứ - hiện tại. Qua đó, Thanh Thảo đã khắc họa thành công hình ảnh người mẹ Việt Nam tảo tần cùng tình yêu quê hương sâu nặng của người con xa xứ. Tác phẩm để lại dư âm khó phai trong lòng độc giả về vẻ đẹp của tình mẫu tử và lòng yêu nước.

I. Thanh Thảo - Người nghệ sĩ đa tài

- Tên thật Hồ Thành Công (1946), quê hương Mộ Đức - Quảng Ngãi, vùng đất địa linh nhân kiệt

- Tốt nghiệp Đại học Tổng hợp Hà Nội, trải nghiệm chiến trường miền Nam đã hun đúc nên hồn thơ độc đáo

- Phong cách sáng tạo: kết hợp nhuần nhuyễn giữa cách tân hiện đại và chất liệu dân gian

- Giải thưởng danh giá: Giải thưởng Nhà nước 2001, Giải Văn học Đông Nam Á 2014

II. Tác phẩm Gặp lá cơm nếp - Khúc tình ca về mẹ

1. Nghệ thuật đặc sắc:

- Thể thơ năm chữ với nhịp điệu linh hoạt 2/3, 3/2 như nhịp tim rung cảm

- Hệ thống hình ảnh giản dị mà ám ảnh: lá cơm nếp, khói bếp, bát xôi...

- Ngôn ngữ biểu cảm đạt đến độ tinh tế hiếm có

2. Triết lý nhân sinh:

- Tình mẫu tử thiêng liêng hòa quyện cùng tình yêu Tổ quốc

- Vẻ đẹp người lính: kiên cường nơi chiến trận, đa cảm nơi hậu phương

- Hương vị quê hương trở thành sợi dây kết nối quá khứ - hiện tại

III. Hành trình khám phá tác phẩm

1. Trước khi đọc:

- Thơ năm chữ với hai gương mặt tiêu biểu: Xuân Quỳnh và Nguyễn Thế Hoàng Linh

- Xôi - tinh hoa ẩm thực Việt: từ hạt nếp dẻo thơm đến hương vị dân dã

2. Đọc hiểu:

- Hình ảnh người mẹ: hiện lên qua làn khói bếp, bàn tay chắt chiu từng lá cơm nếp

- Nỗi nhớ quê hương: được khơi gợi từ hương vị quen thuộc nhất

3. Sau khi đọc:

- So sánh với Đồng dao mùa xuân: thấy rõ nét độc đáo trong cách gieo vần, ngắt nhịp

- Khổ thơ thứ ba: điểm sáng nghệ thuật khi hòa quyện tình yêu mẹ và đất nước

IV. Thông điệp nhân văn

Bài thơ như bản tình ca về quê hương, nơi hương vị lá cơm nếp trở thành biểu tượng của tình mẫu tử. Qua đó, Thanh Thảo đã khắc họa thành công hình ảnh người mẹ Việt Nam tảo tần cùng tình yêu quê hương sâu nặng của người con xa xứ. Tác phẩm để lại dư âm khó phai về vẻ đẹp của tình người, tình đời trong chiến tranh.

Khám phá trước khi đọc

1. Nhận diện thơ ngũ ngôn trong các tác phẩm: Chuyện cổ nước mình, Chuyện cổ tích về loài người, Mây và sóng, Bắt nạt, Những cánh buồm
2. Cảm nhận hương vị ẩm thực: Xôi - tinh hoa ẩm thực Việt

Gợi mở:

1. Tác phẩm ngũ ngôn: Chuyện cổ tích về loài người (Xuân Quỳnh), Bắt nạt (Nguyễn Thế Hoàng Linh).
2. Xôi - món quà quê đậm đà bản sắc, với đa dạng hương vị từ xôi gấc đỏ thắm đến xôi dừa béo ngậy, xôi ngô vàng tươi...

Hành trình khám phá văn bản

Câu 1. Nghệ thuật thơ: cấu trúc ngũ ngôn, vần điệu và nhịp điệu

• Ngũ ngôn: 5 tiếng/dòng
• Vần chân: gặt - mắt, bếp - nếp, được - nước
• Nhịp thơ linh hoạt: 2/3 hoặc 3/2

Câu 2. Hình tượng người mẹ trong ký ức

Người mẹ hiện lên qua nét vẽ ký ức: dịu hiền, tảo tần và đầy yêu thương.

Câu 3. Tình yêu quê hương qua lá cơm nếp

Tình cảm sâu nặng dành cho mẹ và quê hương được thể hiện qua từng câu chữ đầy xúc động.

Suy ngẫm sau khi đọc

Câu 1. So sánh nghệ thuật thơ giữa Gặp lá cơm nếp và Đồng dao mùa xuân

• Điểm tương đồng: cấu trúc ngũ ngôn
• Điểm khác biệt: cách gieo vần, ngắt nhịp và phân khổ độc đáo

Câu 2. Hành trình ký ức: từ lá cơm nếp đến hình bóng mẹ hiền

- Khơi nguồn từ hương vị quê nhà

- Hình ảnh mẹ hiện lên đầy ám ảnh: tần tảo sớm hôm mà ấm áp nghĩa tình

Câu 3. Cảm xúc dâng trào khi "gặp lá cơm nếp"

- Nỗi nhớ quê hương hòa quyện cùng tình mẫu tử

- Lá cơm nếp như chìa khóa mở cánh cửa ký ức

Câu 4. Chân dung người con xa xứ

Một tâm hồn đa cảm, nặng lòng với quá khứ và những giá trị truyền thống.

Câu 5. Sức mạnh biểu đạt của thể thơ ngũ ngôn

Ngắn gọn mà sâu lắng, cô đọng mà dạt dào cảm xúc.

Sáng tạo cùng tác phẩm

Viết về nỗi nhớ mẹ trong Gặp lá cơm nếp - hành trình từ vị giác đến tâm thức, từ ký ức đến hiện tại, nơi tình yêu thương luôn nguyên vẹn dù thời gian và không gian có cách trở.